دانلود پرسشنامه عملکرد خانواده 60 سوالی (docx) 14 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 14 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
پرسشنامه سنجش عملکرد خانواده مک مستر (FAD)
هدف: سنجش خودگزارشی افراد در عملکرد خانوادگی
ردیفعبارتکاملاً موافقمموافقممخالفمکاملاً مخالفم1برنامه ریزی فعالیت های خانوادگی ما دشوار است ، چون ما یکدیگر را به درستی درک نمی کنیم .2ما اکثر مشکلات روزمره خانواده را حل می کنیم .3وقتی یکی از اعضای خانواده ما ناراحت باشد ، بقیه علت آن را می دانند .4وقتی در خانواده ما از کسی کاری خواسته می شود ، باید پیگیر بود تا به انجام برسد .5اگر کسی در خانواده ما دچار شود ، سایرین هم درگیر حل آن می شوند.6ما در هنگام بحران می توانیم روی حمایت بقیه اعضای خانواده حساب کنیم .7هر گاه یک وضعیت اضطراری پیش می آید نمی دانیم چه بکنیم .8گاهی خانه از چیزهای مورد نیاز ما خالی می شود.9ما از ابراز محبت به یکدیگر اکراه داریم .10ما خواستار آن هستیم که اعضا به وظایف خانوادگی عمل کنند.11ما نمی توانیم با یکدیگر درباره احساس غم وغصه خود صحبت کنیم.12معمولا به تصمیمات خود برای حل مشکلات عمل می کنیم .13علاقه سایر اعضای خانواده وقتی به ما جلب می شود که موضوع برای خودشان هم مهم باشد.14از گفته های اعضای خانواده نمی توانیم به احساس آن ها پی ببریم.15در خانواده ما اعضای خانوادگی به تساوی تقسیم نمی شوند.16افراد خانواده ما همان گونه که هستند ، مورد قبول یکدیگرند .17در خانواده ما به آسانی می توان مقررات خانه را نقض کرد .18در خانه ما ، حرف ها بدون کنایه و بی پرده گفته می شود.19بعضی از اعضای خانواده ما خونسرد برخورد می کنند .20ما می دانیم در صورت پیش آمدن شرایط اورژانس چه باید کرد .21ما از تبادل نظر درباره ترس ها و نگرانی های خود پرهیز می کنیم .22برای ما گفت وگو درباره احساس های لطیف دشوار است .23ما برای پرداخت هزینه هایمان دردسر داریم.24معمولا ما بعد از سعی خانواده برای حل یک مشکل، درباره موفقیت آمیز بودن یا نبودن آن گفت وگو می کنیم .25ما بیش از حد به فکر خود هستیم .26ما می توانیم احساس های خود را به یکدیگر ابزار می کنیم .27ما درباره آداب دستشویی و توالت انتظار خاصی از یکدیگر نداریم .28ما احساس محبت خود نسبت به یکدیگر را نشان نمی دهیم .29اعضای خانواده ما مستقیم و بدون واسطه با یکدیگر صحبت می کنند.30هر کدام از ما وظایف و مسئولیت های خاصی بر عهده دارد.31در خانواده ما احساس های ناخوشایند زیادی وجود دارد.32ما برای زدن یا دست بلند کردن روی دیگران ، ضابطه دارم. 33ما فقط وقتی با یکدیگر همراه می شویم که منافعی در بین باشد .34برای کاوش در علایق شخصی اعضای خانواده ، کم وقت می گذاریم.35غالبا منظور خود را به زبان نمی آوریم .36ما احساس می کنیم سایر اعضای خانواده ما را همان گونه که هستیم ، قبول دارند.37وقتی ما به یکدیگر علاقه نشان می دهیم که بتوانیم شخصا از آن بهره مند شویم.38ما اکثر ناراحتی های عاطفی اعضای خانواده را رفع می کنیم.39در خانواده ما مهر و عطوفت در درجه دوم اهمیت قرار دارد .40ما در این باره که هر کسی چه کارهایی را در خانه انجام دهد ، گفتگو می کنیم .41تصمیم گیری برای خانواده ما دشوار است .42اعضای خانواده ما فقط وقتی به یکدیگر علاقه نشان می دهند که خودشان بتوانند از آن بهره مند شوند .43ما با یکدیگر رو راست و بی پرده هستیم .44ما به هیچ معیار و قاعده پایند نیستیم. 45در خانواده ما اگر از کسی کاری خواسته شود ، باید به او یاد آوری کرد .46ما می توانیم درباره طرز حل کردن مشکلات تصمیم گیری کنیم.47اگر مقررات خانواده نقض شود ، نمی دانیم چه انتظاری باید داشت .48در خانواده ما هر اتفاقی را می توان انتظار داشت.49ما مهر و عطوفت خود را نشان می دهیم .50ما با مشکلاتی که با احساس های اعضای خانواده بازی کند ، برخورد می کنیم.51ما با یکدیگر خوب کنار نمی آییم.52ما هنگام عصبانیت با یکدیگر صحبت نمی کنیم .53ما به طور کلی از وظایف خانگی که بر عهده ما گذاشته می شود ناراضی هستیم.54ما حتی با وجود حس نیت، در زندگی یکدیگر خیلی دخالت می کنیم .55اعضای خانواده ما برای مقابله با شرایط خطر ناک ، قواعد خاصی را رعایت می کنند.56ما به یکدیگر اعتماد و اطمینان دارم .57ما احساسات ( غم ، شادی ، خشم و ... ) خود را در خانه راحت و آشکار بروز می دهیم .58رفت و آمد در خانواده ما معقول و منطقی نیست .59اگر از عمل یکی از اعضای خانواده خوشمان نیاید ، به او می گوییم .60ما به راه های گوناگون حل مشکلات فکر میکنیم.
پرسشنامه سنجش عملکرد خانواده مک مستر (FAD)
معرفی آزمون
شیوه ی سنجش خانوادگی مک مستر (FAD) برای ارزیابی عملکرد خانواده با عنوان توصیف مدل مک مستر از عملکرد خانواده (MMFF) طراحی شده است، این ابزار در سال 1950 توسط ناتان بی. اپستاین و لاورنس ام بالدوین و دوان اس. بیشاپ (استونسون - هند و آکستر، 1995) تدوین شد. آن ابزار دارای 60 سوال است و شامل 7 مقیاس می باشد که 6 بعد خانوادگی و یک بعد عملکرد کلی خانوادگی را می سنجد. هر سوال FAD به یکی از این مقیاس ها یا ابعاد مربوط می شود. که عملکرد سالم و ناسالم خانواده را توصیف می کند.
مبانی نظری
مقياس سنجش باليني مدل مك مستر، خانواده ها را بر اساس MMFF ارزيابي مي كند، يك ارزياب بايد به منظور انجام ارزيابي دقيق با مدل آشنا باشد. يك درمانگر به منظور دستيابي به اطلاعات ضروري، از طريق اين ابزار اطلاعاتي راجع به عملكرد خانواده بر طبق بخش هاي پيشين بدست مي آورد. MCRS شش بعد از عملكرد خانواده را مي سنجد (اپشتاین، بیشاب، میلیر و کیتنر، 2003) كه اين شش بعد عبارتند از:
1- حل مسئله: مشکل خانوادگی بستگي به عنوان يك امر مهم توانايي عملكردي و تماميت خانواده را تهديد مي كند كه در آن صورت خانواده در حل مشكل ناتوان مي شوند. خانواده گاهي مشكلاتشان مداوم است كه در اين صورت آن ها احساس تهديد نمي كنند، در اين موارد ميزان مشكلات به حدي است كه خانواده براي حل مشكلات اقدام نمي كنند. مشكلات خانوادگي مي تواند به دو دسته تقسيم شود: ابزاري و عاطفي. مشكلات ابزاري جدي و مانيكي هستند، مثل مشكلات پول، غذا، پوشاك، خانه و حمل و نقل مي باشد. مشكلات عاطفي مثل نگراني، عصبانيت يا افسردگي مي باشد. خانواده ها با مشكلات ابزاري نسبتاً بهتر از مشكلات عاطفي برخورد مي كنند و مشكلات عاطفي اساساً ماهيت و ريشه در مشكلات ابزاري دارند. به هر صورت خانواده ها با مشکلات عاطفی ممکن است با مشكلات ابزاري مواجه شوند (یوسفی،1391).
2- ارتباطات: ارتباط به عنوان تغيير و تبادل اطلاعات ميان اعضاء خانواده تعریف شده است. در مورد ارتباط دو حيطه عمده وجود دارد كه شامل: ارتباط عاطفی و غیر کلامی مي باشد. ارتباط عاطفي به طور ويژه شامل رفتار كلامي مي باشد، ما خود را در ارتباط كلامي تقريباً در مواردي كه ابهام وجود دارد، محدود مي كنيم. در هر دو حيطه ما كيفيت و دوام هر دو ارتباط را ارزيابي مي كنيم. ارتباط يك پيوستار از وضوح و روشني تا ابهام و تاريكي را در بر مي گيرد. معمولاً پيام از حالت روشن به حالت غير روشن، نقابدار، گنگ و نامفهوم حركت مي كند، يك پيام روشن داراي وضوح، انسجام است و همسان با اطلاعات مخاطب است. طبق اين مدل چهار سبك ارتباط روشن و مستقيم، روشن و غير مستقيم، مبهم و مستقيم و مبهم و غير مستقيم وجود دارد (یوسفی،1391).
3- نقش ها: نقش هاي خانوادگي شامل الگوهاي تكراري رفتار و عملكرد اعضاء يا كل خانواده مي باشد. ارزيابي خانواده از لحاظ ابعاد نقشي شامل ارزيابي چگونگي عملكرد اعضاء خانوادگي مي باشد كه تكميل كننده يكديگر هستند. اين نقش ها شامل پنج گروه الف: بخش منابع: مثل پول، غذا، لباس و سرپناه، ب: پرورش و حمايت مثل راحتي، گرمي، اعتماد و حمايت، ج: رشد شخصي: مثل رشد فيزيكي، عاطفي، آموزشي، رشد اجتماعي كودكان، حرفه، شغل، روان شناسي و رشد اجتماعي، د: نگهداري و مديريت سيستم خانوادگي: مثل عملكردهاي تصميم گيري، مرزها و عضويت، عملكردهاي كنترل رفتار، امور مالي، ن: خشنودي جنسي بزرگسالان: مثل رضايت زناشويي در واكنشهاي زوجين مي باشد (یوسفی،1391).
4- واكنشهاي عاطفي: واكنشهاي عاطفي عبارت است از: توانايي پاسخ به مجموعه اي يا دامنه اي از محرك ها با كيفيت و فراواني مناسب مي باشد، دو دسته از عواطف قابل شناسايي هستند: يكي هيجانات آرام: مثل عواطف، گرمي، تمايل، عشق، شادي، لذت، دلداري. ديگري هيجانات ناخوشايند (فوری): عصبانیت، ترس، اضطراب، نگرانی، ناامیدی و افسردگي. براي ارزيابي واكنشهاي عاطفي خانواده، ضروریست ظرفیت فردی هر یک از اعضاء خانواده در زمينه ي تجربه شان در چارچوب اين عواطف ارزیابی شود و عواطفی که آن ها در موقعيت هاي مختلف تجربه نموده اند، ارزيابي شود (یوسفی،1391).
5- آمیزش (درگیری) عاطفی: آميزش عاطفي را به عنوان مجموعه اي از فعاليت هاي اعضاء خانواده تعريف مي كنند كه آن را در علائق، ارزش ها و ديگر فعاليت ها و اقدامات نشان مي دهند، ما مي بينيم كه افراد چگونه و به چه طريقي، علائق و خواسته هايشان را با ديگران در ميان مي گذارند، آميزش عاطفي داراي دامنه اي از عدم وجود آميزش عاطفي (هيچ علاقه يا مراوده اي نشان داده نمي شود يا تجربه نمي شود) تا بي نهايت آميزش عاطفي مي باشد كه سلامتي در وسط اين طيف قرار دارد (یوسفی،1391).
6- کنترل رفتار: كنترل رفتار را مي توان به عنوان روشي از معيارهاي خانواده تلقي كرد كه براي مهار رفتار اعضايش به كار مي رود. مثل خطر فيزيكي، نيازهاي بيولوژيكي و انگيزشي مثل خوردن، خوابيدن، غريزه، امور جنسي و پرخاشگري ، رفتار اجتماعي كه رفتار درون و بيرون خانواده را شامل مي شود. چهار سبك براي كنترل رفتار وجود دارد : کنترل سخت گیرانه، کنترل منعطف، كنترل با عدم مداخله و كنترل بي نظم و هرج و مرج.
7- مقیاس کلی: اين مدل ابعاد خانواده ها را مورد توجه قرار مي دهد كه بنا به تأثير عملكردشان مورد بررسي قرار مي دهد. بعد عملكرد كلي يكي از نتايج پيشرفت FAD بود. كه كل ابعاد خانواده را بررسی می کند (یوسفی،1391).
روش نمره گذاری و تفسیر نتایج
نمره گذاری پرسشنامه بصورت طیف لیکرت 4 نقطه ای می باشد که برای گزینه های «کاملاً موافقم»، «موافقم»، «مخالفم» و «کاملاً مخالفم» به ترتیب امتیازات 1، 2، 3 و 4 در نظر گرفته می شود.
عنوانکاملاً موافقمموافقممخالفمکاملاً مخالفمامتیاز1234
سوالات 1-4-7-8-9-13-14-15-17-19-21-22-23-25-28-31-33-34-35-37-39-41-42-44-45-47-48-51-52-53-54-58 بصورت معکوس نمره گذاری می شوند و طبق جدول زیر عمل می شود.
عنوانکاملاً موافقمموافقممخالفمکاملاً مخالفمامتیاز4321
برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، امتیاز تمامی گویه ها را با همدیگر جمع نمایید.
داننه ی نمره 1 تا 4 برای هر گویه و 60 تا 240 برای کل ابزار، دامنه نمره 36-9 برای حیطه ارتباط، دامنه ی نمره 28-7 برای حیطه آمیختگی عاطفی، دامنه نمره 44-11 برای حیطه ایفای نقش، دامنه نمره 48-12 برای حیطه عملکرد کلی، دامنه نمره 24-6 برای حیطه حل مشکل، دامنه نمره 24-6 برای حیطه همراهی عاطفی و دامنه نمره 36-9 برای حیطه کنترل رفتار تشکیل می شود که میزان کارآمدی خانواده را می سنجند، در نتیجه نمرات بالاتر نشان دهنده عملکرد ضعیف تر خانواده و نمرات کمتر نشان دهنده عملکرد بهتر خانواده است.
خرده مقیاسها و سوالات
ردیفخرده مقیاسسوالاتتعداد سوال1حل مسائل60-50-38-24-12-262ارتباطات59-52-43- 29-18-14-373نقش ها53-45-40-34-30-23-15-14-494پاسخگویی عاطفی28-19-9-5-39-57-4975درگیری عاطفی54-42-37-35-33-23-22-21-1396کنترل رفتاری7-58-55-48-47-44-3-27-1797عملکرد عمومی خانواده1-6-8-11-16-20-26-31-36-41-46-51-5613
روایی و پایایی
اپشتاین و همکاران (2001) ضمن اجرای تحقیقات درباره ی «انطباق با بازنشستگی»، 178 زوج را که سالهای دهه ی شصت عمر خود را طی می کردند، مورد مطالعه قرار دادند. در این پژوهش، روایی همزمان FAD با مقیاس روحیه ی مناسب با سن پیری فیلادلفیا (PGMS) و مقیاس رضایت از ازدواج لاک و الوس (LWMSS) توانست 28% (53/0 = R) واریانس LWMSS را به طور جداگانه برای هر یک از زوجین پیش بینی کند. بنابراین، این دو مقیاس، پدیده هایی را که مربوط به هم بودند، اندازه گرفتند. در سنجش روایی پیش بین، خانواده آزمایی FAD همچنین توانست 22% واریانس PGMS (47/0 = R) را برای شوهران و 17% واریانس (41/0 = R) را برای زنان، پیش بینی کند. در یک تحلیل موازی، LWMSS توانست فقط 11 درصد (34/0 = R) واریانس را برای شوهران و 12% (360 = R) برای زنان، پیش بینی کند.
در ايران اين ابزار توسط زاده محمدي و ملك خسروی هنجاریابی شده است که آلفاي كرونباخ كلي براي كل مقياس ها 94/0 بوده است (زاده محمدی و ملک خسروی، 1385). در پژوهش مذكور بيشتر به اعتباريابي بسنده شده است و اقدامي در جهت کشف عوامل و تائيد عامل ها صورت نگرفته كه محقق در پي بررسي تحليل عاملي اكتشافي و تائيدي است (یوسفی، 1391).
اعتبار و روایی ابزار سنجش عملکرد خانواده پس از تهیه توسط اپشتاین و همکارانش، در سال 1983 بر روی یک نمونه ی 503 نفری اجرا شد. دامنه ی ضریب آلفای مجموعه ها بین 72/0 تا 92/0 نشان دهنده ی همسانی درونی بالای آن است. در ایران نیز تحقیقات توسط بخاریان (1381)، نوروزی (1377)، ملانقی (1377)، بهاری (1379)، امینی (1379)، حاکی از اعتبار و پایایی بالای این پرسشنامه است.
در پژوهش یوسفی (1391)، همانگونه که در جدول زیر مشاهده می شود، ضرایب آلفاي کرونباخ و تنصیف شیوه ي سنجش خانوادگی مک مستر در کل نمونه براي 60 ماده و عامل هاي شش گانه استخراج شده، به تفکیک جنس بالا و رضایت بخش بوده (بالای 70) که حاکی از همگونی و همسانی ماده هاي پرسشنامه فوق هستند.
جدول ضرایب همسانی درونی (آلفای کرونباخ و تنصیف) پرسشنامۀ شیوه ي سنجش خانوادگی مک مستر در عامل ها
عامل هاکل نمونهمردانزنانآلفای کرونباخدو نیمه کردنآلفای کرونباخدو نیمه کردنآلفای کرونباخدو نیمه کردنحل مشکل86/084/087/086/083/081/0ارتباطات87/083/084/084/084/083/0نقش ها87/086/086/083/085/084/0پاسخ عاطفی81/083/082/085/082/082/0آمیزش عاطفی89/085/086/081/082/085/0کنترل رفتار87/083/087/083/087/082/0عملکرد کلی82/082/085/083/087/085/0کل83/082/084/086/086/083/0
در پژوهش یوسفی (1391)، روایی پرسشنامۀ سنجش خانوادگی مک مستر در ارتباط با مفاهیم مبتنی بر سازه هاي از قبیل الگوهاي ارتباطی سازنده، کانون مهار درونی ، امتزاج با دیگران و واکنش عاطفی آزمون شد. جدول زیر ضرایب روایی، معنادار بین عاملهاي پرسشنامۀ با پرسشنامه هاي ملاك را نشان میدهد. که در همۀ آن ها رابطه در سطح معنا داري بوده است (0001>p).
جدول ضرایب روایی همگراي و واگرایی عاملهاي پرسشنامۀ شیوه ي سنجش خانوادگی مک مستر با پرسشنامه هاي ملاك
عامل هاالگوهای ارتباطی سازندهکانون مهار درونیامتزاج با دیگرانواکنش عاطفی1- حل مشکل37/039/032/0-31/0-2- ارتباطات41/033/031/035/03- نقش ها31/036/034/034/04- پاسخ عاطفی37/038/0-43/0-46/05- آمیزش عاطفی42/034/0-42/038/0-6- کنترل رفتار32/048/038/0-41/0-7- عملکرد کلی46/036/041/0-43/0-
74=n، 001/0>p
هنجاریابی
FAD براساس پاسخ های 503 نفر، که 294 نفر از آنها متعلق به یک گروه متشکل از 112 خانواده بودند تهیه شده است. اکثریت این خانواده ها (93) دارای یک عضو بستری در یک بیمارستان روانی بودند. 209 نفر باقی مانده نیز دانشجویان یک دوره روانشناسی مقدماتی بودند. داده های جمعیت شناسی دیگری در دسترس نیست. میانگین ها و انحراف های استاندارد برای نمونه های بالینی و غیر بالینی عبارت است از:
مقیاسبالینیغیر بالینیحل مسئله (PS)ارتباطات (c)نقش ها (R)پاسخگوی عاطفی (AR)درگیری عاطفی (AI)کنترل رفتاری (BC)کارکرد کلی (GF)20/215/222/223/205/290/196/138/237/247/242/223/202/226/2
با آنکه نسخه فعلی مقیاس دارای 60 ماده است، مطالعات اصلی براساس یک مقیاس 53 گزینه ای بودند. هفت گزینه به مقیاس افزوده شد که گزارش شده باعث افزایش پایایی خرده مقیاس ها شده است.
در پژوهش یوسفی (1391)، میانگین و انحراف معیار نمرات در جدول زیر نشان داده شده است. همچنين با استفاده از تحليل تمايزات نقطه برش براي اين ابزار 43/3 محاسبه شد به اين معنا كه اگر فردي عملكرد او بالاتر از 43/3 بشود، داراي اختلال عملكرد است و اگر زير اين نمره دريافت كند، داراي عملكرد سالم مي باشد. همچنين حساسيت پرسشنامه 32/71 درصد و ويژگي آن 12/82 درصد بر آورد شد.
جدول شاخصهاي آماري تعداد سؤال ها، ميانگين و انحراف معيار نمرات خام آزمودني ها در هر سوال
سوالمیانگینانحراف معیارسوالمیانگینانحراف معیار193/296/23145/398/0211/387/23291/221/1307/306/23323/409/1419/337/13416/311/1523/383/23512/332/1697/267/23634/365/2785/202/33717/301/1801/387/23823/354/2978/235/23943/356/11012/315/24098/234/11197/224/24144/378/11286/298/14224/334/11389/267/14322/389/11496/265/24467/276/11594/232/14511/359/11687/22/34646/338/11778/245/24794/267/11893/223/24896/234/11919/367/24997/256/12096/254/25034/332/12171/276/25124/265/12297/212/25253/343/12378/254/25334/323/12412/334/25424/308/22523/334/35598/232/12665/267/25693/365/12744/334/25787/356/12823/328/15884/334/12916/347/15981/214/23098/203/16003/314/1
283=n
منابع
یوسفی، ناصر. (1391). بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس های شیوه ی سنجش خانوادگی مک مستر (FAD). فصلنامه ی اندازه گیری تربیتی، شماره ی 7، سال سوم، بهار 91، صص 85-114.
میرزایی علویجه، مهدی؛ نصیرزاده، مصطفی؛ اسلامی، احمدعلی؛ شریفی راد، علام رضا؛ حسن زاده، اکبر. (1392). تأثیر عملکرد خانواده در وابستگی جوانان به مواد مخدر صنعتی. فصلنامه علمی - پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. سال اول، شماره 2، تابستان 1392، صص 19-30.
Epstein, N. B., Baldwin, L. M., and Bishop, D. S. (1983). The McMaster Family Assessment Device, Journal of Marital and Family Therapy, 9, 171-180.