مبانی نظری حسابداری مسئولیت های اجتماعی ، حسابداری محیط زیست، حسابداری سبز

مبانی نظری حسابداری مسئولیت های اجتماعی ، حسابداری محیط زیست، حسابداری سبز (docx) 58 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 58 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

خلاصه ای از کار: حسابداری مسئولیت های اجتماعی از جنبه تعریف مفهوم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی، باید گفت که تعاریف متفاوتی از سوی صاحبنظران و اندیشمندان ارائه شده است که مهمترین و رایجترین آنها به شرح زیر است: حسابداری مسئولیتهای اجتماعی بخشی از دانش حسابداری است که هدف آن اندازه گیری و گزارشگری اثرات اجتماعی (هزینه ها و منافع اجتماعی) ناشی از فعالیتهای واحد تجاری است و از آنجایی که هر واحد تجاری عضوی از جامعه ای است که در آن فعالیت می کند و به طور مستمر در تعامل با سایر اعضای جامعه است و با استناد به قراردادهای نا نوشته اجتماعی بین اعضای جامعه که برای حفظ منافع تمامی اعضا وضع شده اند ، ضرورت دارد، واحد تجاری از تعهدات و مسئولیتهای خود آگاه باشد و آنها را محدود به حفاظت منافع سهامداران نداند، بلکه تعهدات و مسئولیتهای دیگری در قبال سایر گروههای اجتماع از قبیل اعتبار دهندگان ، کارکنان، مشتریان و فروشندگان و گروههای موجود در جامعه و همچنین محیط زیست پیرامون خود احساس کند. برای مثال در سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی، گزارشگری نتایج عملیات واحد تجاری محدود به روش سنتی مقابله درآمد با هزینه ها نخواهد بود‌، بلکه ضرورت دارد که دامنه این مقابله گسترش یابد و هزینه ها و منافع واحد تجاری را نیز در بر گیرد (رضایی، 1383). ............................. - مفهوم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی آرا و نظرات مختلفی در رابطه با مفهوم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی و همچنین وجه تسمیه آن وجود دارد. از نظر مفهوم، گروهی آن را بخشی از حسابداری مالی می‌دانند و اجرای آن را با گسترش دامنه حسابداری مالی امکانپذیر می دانند و یا به عبارتی از نظر این گروه حسابداری مسئولیتهای اجتماعی تنها گسترش ساده ای از نقش حسابداری سنتی است . در حالی که گروه غالب عقیده دارند که سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی، اصول ، قواعد و مفاهیم خاص خود را دارد ، به گونه ای که می توان آن را یک موضوع کاملا جداگانه مانند حسابداری مدیریت‌، حسابداری بهای تمام شده ، حسابداری دولتی و غیره دانست که هدف آن مواجهه با مسائل اجتماعی زیر است : 1. ارزیابی تاثیر اجتماعی فعالیتهای واحد تجاری؛ 2. اندازه گیری هزینه ها و تعهدات اجتماعی واحد تجاری؛ 3. اندازه گیری منافع اجتماعی واحد تجاری؛ 4. فراهم آوردن یک سیستم اطلاعاتی درون و برون سازمانی که در امر ارزیابی تاثیرات اجتماعی واحد تجاری کمک کند. اما از جنبه نامگذاری نیز عده ای آن را حسابداری اجتماعی و گروهی آن را حسابداری اجتماعی واحد تجاری نامیده‌اند‌، اما اصطلاح رواج یافته، همان حسابداری مسئولیتهای اجتماعی است (رئیسی، 1381). ..................... -مفروضات سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی چهار فرض اساسی سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی عبارت‌اند از : 1 - هر واحد تجاری در قبال جامعه پیرامونی خود تعهداتی دارد که پایبند به انجام آنهاست. 2 - منابع اقتصادی اجتماع کمیاب و محدود است ، پس ضرورت دارد در به کارگیری و استفاده از آنها حداکثر بهره‌وری حاصل آید، به گونه ای که منافع اجتماعی حاصل از مصرف آنها بیش از هزینه های اجتماعی شود. 3 - کالاهایی که قبلا رایگان بوده اند، دیگر اینچنین رایگان در دسترس قرار نمی گیرند . مثلا آب و هوای پاکیزه اغلب نیازمند مخارج سنگین ناشی از مقررات مربوط به کنترل آلودگی محیط زیست و عملیات خود پالایی است، پس واحد تجاری باید در ازای استفاده از آنها منافعی را در اختیار اجتماع قرار دهد. 4 - از حقوق مسلم جامعه است که از میزان تعهدات اجتماعی، واحد تجاری نسبت به خود و همچنین مقدار انجام شده آنها آگاهی یابد و این آگاهی لازم است براساس اصول و مبانی گزارشگری حسابداری صورت گیرد. اما در رابطه با اصول و مفاهیم اساسی سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی، باید گفت که این اصول تا حدود زیادی همان اصول و مفاهیم سیستم حسابداری مالی است، ولی لازم است، تعدیلی در آنها صورت گیرد تا هماهنگ با اهداف سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی شود . برای مثال در حسابداری مالی لازم است دامنه شمول مفهوم شخصیت حسابداری گسترش یابد و در بر گیرنده جامعه پیرامون واحد تجاری گردد و یا گسترده مفهوم معامله حسابداری باید شامل معاملات بین واحد تجاری از یک طرف و جامعه پیرامونی خود به عنوان طرف دیگر شود و همچنین سود حسابداری شامل هزینه ها و منافع اجتماعی واحد تجاری شود تا پس از آن بتوان بازده اجتماعی سرمایه‌گذاری را محاسبه کرد (کیانی، 1387). ...................... - اهداف حسابداری مسئولیت های اجتماعی - تولید و ارائه کالاها و خدمات سودمند برای جامعه (کارکرد تولیدی) - توزیع عادلانه امکانات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بین گروه های اجتماعی (کارکرد توزیعی) با توجه به این دو کارکرد رامانتان (1976) سه هدف را برای حسابداری مسئولیت های اجتماعی عنوان کردک 1- تعیین و اندازه گیری خالص انتفاع و مشارکت اجتماعی واحد تجاری طی دوره مالی از طریق محاسبه هزینه ها و منافع اجتماعی واحد تجاری. 2- تعیین ارتباط استراتژی و عملیات جاری واحد تجاری با معیارهای اجتماعی: با بکارگیری حسابداری اجتماعی مشخص می شود که واحد تجاری در ایفای تعهدات اجتماعی تا چه اندازه موفق است و عملیات روزمره اش تا چه حد با اهداف و معیارهای از پیش تعیین شده اجتماعی مطابقت دارد. 3- ارائه اطلاعاتی در مورد هدف ها، سیاست ها و برنامه های اجتماعی واحد تجاری. .................... - سیر تکاملی نظریه های مربوط به حسابداری مسئولیت های اجتماعی 3 نظریه در ارتباط با مسئولیت های اجتماعی شرکت ها وجود دارد: 1- نظریه میلتون فریدمن این نظریه از تئوریهای کلاسیک اقتصادی نشأت می گیرد و توسط میلتون فریدمن در دهه 1960 ارائه شد . بر اساس این مفهوم شرکت فقط یک هدف دارد و آن به حداکثر رساندن سود و به تبع آن حداکثر کردن ثروت سهامداران است . البته این هدف تا جایی پذیرفته شده و قابل حمایت است که در قالب یک چارچوب اخلاقی و حقوقی باشد. 2- نظریه گلاتیر و باندر این نظریه در دهه 1970 ارائه شده است . بر اساس این نظریه مدیران شرکتها در به حداکثر رساندن سود باید به اهداف اجتماعی نیز توجه کنند و تصمیماتی اتخاذ نمایند که بین حقوق سهامداران ، کارکنان ، مشتریان و عرضه کنندگان کالا و عامه مردم تعادل ایجاد کنند تا در نتیجه آن یک پیوستگی بین منافع و ملاحظات متعدد ایجاد شود و این پی وستگی ها تنها راهی است که شرکت را از هدف حداکثر نمودن سود در دراز مدت مطمئن می سازد. 3- تعادل میان منافع مالکان و جامعه بر اساس این نظریه حداکثر کردن سود نقطه پایانی اهداف مؤسسه نیست . بنابراین مدیران باید به جای تلاش در جهت حداکثر کردن سود به دنبال سطح مناسبی از سود باشند که هم سود کسب شود و هم سطح مناسبی از اهداف اجتماعی تأمین گردد. ............................. - محدودیت های حسابداری مسئولیت های اجتماعی بسیاری از تعاملات و معاملات اجتماعی در بازار معاملات اقتصادی نمایان نیستند و قابلیت اندازه گیری به پول را ندارند . حسابداری سیستمی است که بر اساس آن عملیات و رویدادها، ابتدا در غالب زبان پول تعریف شده و سپس اندازه گیری می شوند . اما اکثر معاملات و مسائل اجتماعی و زیست محیطی در گلوگاه اندازه گیری با محدودیت موا جه میشوند . مفهوم اندازه گیری حلقه ارتباطی محیط پیرامون و اجتماع با دنیای حسابداری است . چنانچه بتوان معاملات ، عملیات یا رویدادی را به واحد پول اندازه گیری نمود می توان یک جایگاه کمی برای آن در محیط حسابداری تعریف کرد و بعد از پردازش آن به استفاده کنندگان گ زارش نمود اما بسیاری از رویدادها و مسائل اجتماعی وزیست محیطی مفاهیمی ذهنی و غیر عینی هستند و قابلیت اندازه گیری که اولین گذرگاه برای وارد شدن به دنیای حسابداری است را ندارد در نتیجه اگر نتوان رویدادی را اندازه گیری کرد قابل پردازش شدن در فرایند حسابدار ی نیست و خروجی سیستم حسابداری که گزارشدهی می باشد با محدودیت مواجه می شود . رویدادها و معاملات اجتماعی 3 اثر بدنبال دارد: ................... - مزایای حسابداری مسئولیت های اجتماعی - بسیاری از سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و تحلیل گران مالی برای ایجاد رابطه با واحدهای اقتصادی )رمایه گذاری، اعتباردهی و ..) اطلاعات حسابداری زیست محیطی و اجتماعی را نیز مورد توجه قرار می دهند و این اطلاعات در تصمیم گیری های آنان مربوط و مؤثر است. - حسابداری زیست محیطی و اجتماعی ابزاری برای مشروعیت بخشیدن به فعالیتهای سازمان در اجتماع خواهد بود . بدین معنی که اجتماع نیز تحت تأثیر فعالیتهای سازمان قرار دارد بنابراین گزارشگری زیست محیطی و اجتماعی فعا لیتهای سازمان باعث می شود که ذینفعال اجتماعی اطمینان یابند که سازمان در فعالیتهای خود منافع آنها را نیز مد نظر قرار می دهد در نتیجه فعالیتهای سازمان را نیز به عنوان بخشی از اجتماع و تعاملات آن به رسمیت بشناسد. ........................ - روش های گزارشگری حسابداری مسئولیت های اجتماعی برای ارائه اطلاعات این نوع حسابداری سه روش وجود دارد: الف) گزارشگری حسابداری مسئولیت های اجتماعی شرکت به صورت کیفی در این سیستم گزارشگری اثراتی که تعاملات و روابط شرکت با جامعه و محیط پیرامون دارد به صورت توصیفی و در صورت امکان از طریق نمودار و جداول ارائه و افشا می گردد . چنین سیستم گزارشگری بسیار ساده و ابتدائی ترین شیوه گزارشگری در حسابداری زیست محیطی و اجتماعی است . مزیت این سیستم گزارشگری سادگی بیان اطلاعات می باشد . اما یکی از معایب اساسی آن عدم وجود یک مقیاس برای اندازه گیری ک می این اثرات می باشد .چنین شیوه گزارش گری بدلیل نداشتن استانداردواحد برای ارائه اطلاعات شکل سلیقه ای به خود می گیرد . در نتیجه ممکن است بنابر نظر تهیه کننده اطلاعات بخشی از آن حذف و حتی برخی اطلاعات گمراه کننده ارائه گردد . همچنین عدم ارائه اطلاعات زیست محیطی و اجتماعی به صورت کمی موجب میشود تا اقشار اجتماعی نتوانند خالص انتفاع خود را از فعالیتهای شرکت تعیین کنند. ..................... - مفاهیم حسابداری مسئولیت های اجتماعی - معاملات اجتماعی معاملات اجتماعی،معاملات و مبادلات متقابل بین واحد تجاری و جامعه پیرامون آن است که نتیجه ای از تصمیمات و اقدامات اقتصادی واحد تجاری و جامعه پیرامون اوست. ویژگی این نوع معاملات این است که در بازار معاملات اقتصادی نمایان نیستند. شناسایی گزارشگری معاملات اجتماعی به صورت خالص تأثیرات آن در قالب سود خالص دوره مالی،معیار مناسبی برای بررسی تأثیر اجتماعی واحد تجاری است. (جعفری،1372). ........................ - شاخه های حسابداری مسئولیت های اجتماعی - محیط زیست در عصر حاضر با توجه به وجود برخی از محدودیت های زیست محیطی به ویژه در تجارت جهانی و تنگ شدن عرصه رقابت همگان بر این موضوع توافق دارند که مدیران واحد های تجاری تحت فشار فزاینده ای هستند که نه تنها باید هزینه های عملیاتی را کاهش دهند بلکه باید تاثیرات زیست محیطی حاصل از فعالیت های عملیاتی خود را نیز به حداقل برسانند . این اعمال فشار از طرف گروهایی نظیر سهامداران  دولت  رسانه های گروهی  مصرف کنندگان  سرمایه گذاران و دیگر سازمان ها اعمال می شود . شرکت ها برای کاهش تاثیرات زیست محیطی فعالیت های عملیاتی خود چاره ای به جز این ندارند که اطلاعات مربوط به هزینه های زیست محیطی را نیز در بر حساب ها و تصمیمات خود وارد کنند . مطالعات اخیر نشان می دهد که با وجود اندازه و اهمیت خیلی زیاد هزینه های زیست محیطی این هزینه ها توسط مدیران نادیده گرفته شده اند زیرا اطلاعات ارائه شده توسط سیستم حسابداری سنتی در این زمینه عموما ناقص غیر قابل فهم و نا مربوط بوده است . حسابداری زیست محیطی سازمان را به ابزاری مجهز می کند که در سیستم حسابداری سنتی تجدید نظر کرده و آن را به گونه ای اصلاح نماید که بتواند اطلاعات مربوط به هزینه های زیست محیطی را پرادزش و به گونه ای مناسب گزارش و در اختیار مدیران قرار دهد . سیستم حسابداری زیست محیطی مبتنی بر اندیشه تحول حسابداری کلاسیک و تکمیل آن است . در این راستا باید هزینه های ناشی از آلودگی و رفع آن به عنوان تابعی از تولید یا خدمات نیز در کنار سود و هزینه حاصل از خود کالاها و خدمات محاسبه شود . حسابداری زیست محیطی می تواند حلقه ارتباطی بین مدیران زیست محیطی و حسابداران ایجاد و هر دو گروه را تشویق کند که با کار در کنار یکدیگر به سویی حرکت کنند که در آینده هم عملکرد مالی و هم عملکرد زیست محیطی شرکت بهتر شود (ماتیو، 1995). .................. -ماهيت حسابداري محيط زيست همواره تصورغلطي دربارة ماهيت اساسي حسابداري محیط زیست توسط بسياري از حسابداران وجود دارد لذاحسابداري محیط زیست كه گزارشهاي آن به طور شفاف مورد قبول واقع شود ،هنوز وجود ندارد. درحسابداري، هر گزارشي از ارزشهاي دارائي ، تخمين بدهيها ، اعلام سود ، تخمين هزينه ها يا ارزيابي مالي اختيارات سرمايه گذاري جايگزين در حالت رويه اي وبه تنهايي ممكن است درست باشند ليكن در كل وروي هم رفته اين اطلاعات صحيح نباشند . قضاوتها و قوانين در هر رويه اي همراه با گزينش حسابدار بوده و بر پايه  قضاوت وروش گزينشي ، پي آمدها ي اقتصادي ، اجتماعي ومحيط زيستي مختلفی عايد خواهد شد . پژوهشهاي  سالهاي اخير به طور متقاعد كنند ه اي اثبات مي كنند كه حسابداري به دقت ، پيچيده شده است . سود حسابداري معني كاملي نسبت به تئوري سود اقتصادي ندارد.به طوري كه سود حسابداري را نتيجه قضاوت حسابداران ناميده اند .و اين باور به وجود آمده است كه اعمال حسابداري بازتاب زمينه اجتماعي سازمانها نيست.وصرف گزارش صورتهاي مالي بوسيله شركتها بيانگر ماهيت سرمايه داري اين سازمانها است .سيستم  كنترل حسابداري وبودجه بندي داخل سازمانها معمولا بازتاب قدرت توزيع وفرهنگ توزيع منابع در سازمان تفسيرمي شود . وبه طور با اهميتي آگاهي فزاينده اي درباره اينكه حسابداري در حال ساخت وتشكيل واقعيتهاي اجتماعي است ، بوجودآمده است به طوري كه عصاره حياتي هر سازماني ومرز وحدود تعريف شده اي از آن، با سيستم  حسابداري آن هم راستا وهم سوي است ،يعني سيستم  حسابداري هر سازماني بازتابي از عصاره وكل سازمان است . به همين دليل سازمانها درطول حيات خود، سيستم  حسابداري شان را بازبيني مي كنند چرا كه ميزان موفقيت آنها باسيستم  حسابداري شان قضاوت مي شود. بنابراين گفتمان هاي اجتماعي درباره  سازمانها وموفقيتهايشان واثر بخش بودن وقابل قبول بودن فعاليتهاي سازمانها همگي از فعاليتهای  حسابداري قابل تشخيص است. سومين مطلب اينكه حسابداري فعلی به شكل  خلاصه كاربرد اقتصاد نئوكلاسيك سنتي است .بنابراين قسمتي ونه همة محدوديتهاي اقتصادي قراردادي عرضه گر نيرويي برابر براي حسابداري قراردادي است .كه هر دو علاقه مند به تغييرات مالكيت دارائي بر حسب وجوه نقد ودربرگيرنده  مفروضات محدودي از اخلاقيات بوده وهر دو پيامدهاي اجتماعي ومحیطی  فعاليتها را در زمينه اي كه داراي بهاي مشخصي نيستند ، ناديده مي گيرند . در چنين پيراموني است كه براساس نياز ، دانه هاي حسابداري اجتماعي ومحيط زيستي كاشته مي شوند. ....................... معانی متفاوت حسابداری زیست محیطی اصطلاح حسابداری زیست محیطی سه معنی مجزا دارد: حسابداری درآمد ملی حسابداری درآمد ملی مقیاسی از اقتصاد کلان است و می تواند اطلاعاتی در مورد اندازه کیفیت و ارزش منابع مصرف شده ملت و یا یک قوم برای هر دو گروه منابع قابل تجدید و غیر قابل تجدید ارائه کند . اصطلاح حسابداری زیست محیطی ممکن است به این زمینه اقتصاد ملی اشاره داشته باشد . در این زمینه حسابداری زیست محیطی حسابداری منابع طبیعی نیز نامیده می شود . واژه حسابداری منابع طبیعی نیز نامیده می شود . واژه حسابداری منابع طبیعی پس از وارد کردن جنبه های زیست محیطی در سیستم حسابداری ملی مطرح می شود . ........................ - منابع انسانی حسابداری منابع انسانی عبارت است از معیارها و استانداردهای اندازه گیری نیروی انسانی در یک سازمان صنعتی، بازرگانی یا خدماتی با توجه به تجزیه و تحلیل کمی و کیفی اینگونه سرمایه گذاریها. به عبارت ساده تر یک موسسه صنعتی یا بازرگانی باید از ارزش سرمایه گذاری در نیروی خود آگاه باشد. همچنین بتواند نرخ بازگشت این سرمایه را نیز محاسبه کند و بداند که آیا بازده سرمایه گذاری رضایت بخش است یا خیر؟ حسابداری منابع انسانی در واقع کاربرد مفاهیم و روشهای حسابداری در محدوده ی مدیریت نیروی انسانی است. این حسابداری معیارسنجی و گزینش هزینه و ارزشگذاری نیروی انسانی به عنوان منابع اصلی هر موسسه است، این هزینه ها، نظیر سایر هزینه ها، از بخشهای جاری و سرمایه ای یا به تعبیر دیگر هزینه های مستقیم و غیر مستقیم تشکیل میشود. ....................... - هزینه های اجتماعی هزینه های اجتماعی و هزینه‌های اقتصادی هر واحد تجاری نشئت گرفته از تعهدات اجتماعی و اقتصادی واحد تجاری است؛ تعهداتی که ممکن است به دلیل الزامات قانونی و یا خواسته ارادی واحد تجاری باشند . اما مشکلی که تهیه کنندگان گزارشهای اجتماعی با آن روبه‌رو هستند، مربوط به تفکیک این دو نوع هزینه است. زیرا اختلاط و امتزاج برخی از اینگونه تعهدات با یکدیگر، مشکلاتی را در کشیدن خط فاصل بین آنها ایجاد می کند. برای مثال هزینه‌های تحقیق و توسعه و یا هزینه های مربوط به افزایش ضریب ایمنی محصول می‌تواند به عنوان هزینه اجتماعی در نظر گرفته شوند ، در حالی که از طرف دیگر ممکن است به عنوان یک هزینه اقتصادی در نظر گرفته شوند که به قصد افزایش حجم فروش و توانایی رقابت بیشتر با سایر تولید کنندگان باشد و یا هزینه های مربوط به آموزش کارکنان ممکن است به منظور فراهم کردن فرصتی برای پیشرفت علمی کارکنان در نظر گرفت که در این صورت یک نوع هزینه اجتماعی است، در حالی که می توان اینگونه هزینه ها را به عنوان هزینه های اقتصادی نیز نگاه کرد که به قصد افزایش بهره وری و در نهایت افزایش سودآوری صورت گرفته باشند. .................... - عدم هماهنگی بین استقرار ضوابط و استانداردهای موجود در جمهوري اسلامي ايران سازمان حسابرسي به عنوان يک نهاد دولتي متولي تدوين استانداردهاي حسابداري و حسابرسي است. درسال هاي اخير اين نهاد با تشکيل کميته ها و گروه هاي کاري تخصصي در تدوين و نشر استانداردهاي جديد حسابداري و حسابرسي بسيار فعال بوده است. اما هنوز حوزه هاي بسياري وجود دارند که در آنها هيچ گونه استانداردي در ايران وجود ندارد. يکي از اين حوزه ها حسابداري و حسابرسي محيطي و اجتماعي است. تدوين يک استاندارد خاص در هر کشوري رابطه مستقيم با زيرساخت هاي اقتصادي و قوانين و مقررات حاکم بر آن کشور دارد؛ چرا که در صورت نبود مجري قانوني قدرتمند براي اعمال يک استاندارد حرفه اي هر نوع فعاليتي در اين زمينه با شکست مواجه خواهد شد. بنابراين باتوجه به ضرورت تدوين چنين استانداردهايي ضروري است که نهادهاي قانون گذار و سازمان بورس و اوراق بهادر زمينه تدوين چنين استانداردهايي را فراهم كنند و سازمان حسابرسي نيز گروه هاي کاري متخصص براي مطالعه و کار روي اين حوزه ها تشکيل دهد. .......................... - عدم آگاهی و خودکنترلی مدیران در اجرای مسئولیت‌های اجتماعی ترویج خودکنترلی در سازمان، به عنوان یکی از مکانیزم‌های اصلی کنترل، از مباحثی است که بنیان آن بر اعتماد، اخلاق و ارزش‌های فردی قرار دارد. ترویج خودکنترلی باعث کاهش هزینه‌های ناشی از روش‌های کنترل مستقیم شده و موجب بهبود سود می‌شود. این مستلزم تعهد کامل اعضا به تیــم، مسئولیـت‌پذیری همـــه اعضای تیم و داشتن احترام و اعتماد بین آن‌ها و مدیریت است. ............... - مشکلات ساختاری و سازمانی جهان سوم، كشورهاي درحال توسعه، جوامع روبه رشد و يا ممالك جنوب، همه عناويني براي توصيف گروهي از كشورهاست كه داراي تشابهات اقتصادي، سياسي، اداري، اجتماعي، فرهنگي، فني و تكنولوژيك هستند. اين................. - فقدان مسئوليت و پاسخگويي اجتماعي در سازمانهاي اداري ازجمله وظايف سازمانهاي توليدي ، صنعتي و خدماتي هر جامعه اهميت دادن و توجه به رفاه جامعه و انجام حمايتهاي لازم از مردم است. در اين رابطه، احساس مسئوليت صاحبان سرمايه و مديران، و شيوه نگرش آنان به............. - آثار مثبت رعایت مسئولیت‌های اجتماعی بر عملکرد و موفقیت سازمان اخلاق بر فعالیت انسان‌ها تأثیر قابل توجهی دارد و لازمه عملکرد مناسب، تعهد و مسئولیت‌پذیری کارکنان است. صاحب‌نظران باور دارند که اگر کارکنان بر این باور باشند که با آنان رفتاری عادلانه و منصفانه می‌شود، شاید تمایل بیشتری داشته باشند که بار (کاری) بیشتری را تحمل کنند. همچنین، مدیریت ارزش‌های اخلاقی در محیط کار، موجب مشروعیت اقدامات مدیریتی شده، انسجام و تعادل فرهنگ سازمانی را تقویت می کند، اعتماد در روابط بین افراد و گروه‌ها را بهبود می‌بخشد و با پیـروی بیشتر از استانداردها، موجب بهبــود کیفیت محصولات و در نهایت افزایش سود سازمان می‌شود. گرچه حاکمیت اخلاق کار بر سازمان، منافع زیادی برای سازمان از بعد داخلی از جنبه‌های بهبود روابط، افزایش جو تفاهم و کاهش تعارضات، افزایش تعهد و مسئولیت‌پذیری بیشتر کارکنان، افزایش چندگانگی و کاهش هزینه‌های ناشی از کنترل دارد ولی از دیدگاه مسئولیت اجتماعی نیز از راه افزایش مشروعیت سازمان و اقدامات آن، التزام اخلاقی در توجه به اهمیت ذی‌نفعان، افزایش درآمد، سودآوری و بهبود مزیت رقابتی، و... توفیق سازمانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. .................. - وضعیت کنونی حسابداری مسئولیت های اجتماعی در دنیا در سالهاي اخير گوناگوني  زيادي در افشاگري هاي محیط زیستی واجتماعي شركتها در کشورهای غربی بوجود آمده است .اين گزارشها درسطح گسنرده اي هم از نظر حجمي وهم پيچيدگي رشد داشته اند . بويژه درزمان اخير افزايش قابل توجهي درتعداد پژوهشهاي مفيد و موثردر رابطه با قراردادهاي اجتماعي ومشروعيت سازمانها بوجود آمده است . در دنياي اقتصادي امروز غرب ،تمامي ورودي ها از محل محيط زيست كرة زمين بوده وتمامي خروجي ها به عنوان ضايعات وكالاهاي انتشار يافته ومحصولاتي با عمر پايان يافته است كه محيط زيست باز مي گردند .از اين نظر، سازمان موفق ،سازماني است كه بيشترين تاثير وتخريب را بر محيط زيست داشته باشد .حسابداري تنها آنجايكه بتواند اين تاثيررا به عنوان عناصري قابل تقويم به پول برآورد كند، آنها رااندازه گيري كرده و شناسايي می كند. به عبارتي زماني كه بتواند قيمت تمام شده آنها را بدست بياورد، آنها را شناسايي خواهد كرد وچون براي اغلب عناصر تخريب كننده محيط زيست قيمتي نمي توان برآورد كرد ، بدين دليل كنار گذاشته مي شوند. درحاليكه چنين محاسبه ای كامل نيست . ولی موفقيت از جنبة حسابداري در كسب سود بيشتر و تنزل محيط زيست با هم در تقابل هستند . به طوري كه سود اقتصادي در اين شرايط با تنزل محيط زيست ، افزايش مي يابد. به نظر مي رسددر سيستم  فعلي حسابداري تخريب بي روية محيط زيست بايستي دنبال شود. .................. منابع حسابداری مسئولیت های اجتماعی از جنبه تعریف مفهوم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی، باید گفت که تعاریف متفاوتی از سوی صاحبنظران و اندیشمندان ارائه شده است که مهمترین و رایجترین آنها به شرح زیر است: حسابداری مسئولیتهای اجتماعی بخشی از دانش حسابداری است که هدف آن اندازه گیری و گزارشگری اثرات اجتماعی (هزینه ها و منافع اجتماعی) ناشی از فعالیتهای واحد تجاری است و از آنجایی که هر واحد تجاری عضوی از جامعه ای است که در آن فعالیت می کند و به طور مستمر در تعامل با سایر اعضای جامعه است و با استناد به قراردادهای نا نوشته اجتماعی بین اعضای جامعه که برای حفظ منافع تمامی اعضا وضع شده اند ، ضرورت دارد، واحد تجاری از تعهدات و مسئولیتهای خود آگاه باشد و آنها را محدود به حفاظت منافع سهامداران نداند، بلکه تعهدات و مسئولیتهای دیگری در قبال سایر گروههای اجتماع از قبیل اعتبار دهندگان ، کارکنان، مشتریان و فروشندگان و گروههای موجود در جامعه و همچنین محیط زیست پیرامون خود احساس کند. برای مثال در سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی، گزارشگری نتایج عملیات واحد تجاری محدود به روش سنتی مقابله درآمد با هزینه ها نخواهد بود‌، بلکه ضرورت دارد که دامنه این مقابله گسترش یابد و هزینه ها و منافع واحد تجاری را نیز در بر گیرد (رضایی، 1383). - مفهوم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی آرا و نظرات مختلفی در رابطه با مفهوم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی و همچنین وجه تسمیه آن وجود دارد. از نظر مفهوم، گروهی آن را بخشی از حسابداری مالی می‌دانند و اجرای آن را با گسترش دامنه حسابداری مالی امکانپذیر می دانند و یا به عبارتی از نظر این گروه حسابداری مسئولیتهای اجتماعی تنها گسترش ساده ای از نقش حسابداری سنتی است . در حالی که گروه غالب عقیده دارند که سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی، اصول ، قواعد و مفاهیم خاص خود را دارد ، به گونه ای که می توان آن را یک موضوع کاملا جداگانه مانند حسابداری مدیریت‌، حسابداری بهای تمام شده ، حسابداری دولتی و غیره دانست که هدف آن مواجهه با مسائل اجتماعی زیر است : 1. ارزیابی تاثیر اجتماعی فعالیتهای واحد تجاری؛ 2. اندازه گیری هزینه ها و تعهدات اجتماعی واحد تجاری؛ 3. اندازه گیری منافع اجتماعی واحد تجاری؛ 4. فراهم آوردن یک سیستم اطلاعاتی درون و برون سازمانی که در امر ارزیابی تاثیرات اجتماعی واحد تجاری کمک کند. اما از جنبه نامگذاری نیز عده ای آن را حسابداری اجتماعی و گروهی آن را حسابداری اجتماعی واحد تجاری نامیده‌اند‌، اما اصطلاح رواج یافته، همان حسابداری مسئولیتهای اجتماعی است (رئیسی، 1381). -مفروضات سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی چهار فرض اساسی سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی عبارت‌اند از : 1 - هر واحد تجاری در قبال جامعه پیرامونی خود تعهداتی دارد که پایبند به انجام آنهاست. 2 - منابع اقتصادی اجتماع کمیاب و محدود است ، پس ضرورت دارد در به کارگیری و استفاده از آنها حداکثر بهره‌وری حاصل آید، به گونه ای که منافع اجتماعی حاصل از مصرف آنها بیش از هزینه های اجتماعی شود. 3 - کالاهایی که قبلا رایگان بوده اند، دیگر اینچنین رایگان در دسترس قرار نمی گیرند . مثلا آب و هوای پاکیزه اغلب نیازمند مخارج سنگین ناشی از مقررات مربوط به کنترل آلودگی محیط زیست و عملیات خود پالایی است، پس واحد تجاری باید در ازای استفاده از آنها منافعی را در اختیار اجتماع قرار دهد. 4 - از حقوق مسلم جامعه است که از میزان تعهدات اجتماعی، واحد تجاری نسبت به خود و همچنین مقدار انجام شده آنها آگاهی یابد و این آگاهی لازم است براساس اصول و مبانی گزارشگری حسابداری صورت گیرد. اما در رابطه با اصول و مفاهیم اساسی سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی، باید گفت که این اصول تا حدود زیادی همان اصول و مفاهیم سیستم حسابداری مالی است، ولی لازم است، تعدیلی در آنها صورت گیرد تا هماهنگ با اهداف سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی شود . برای مثال در حسابداری مالی لازم است دامنه شمول مفهوم شخصیت حسابداری گسترش یابد و در بر گیرنده جامعه پیرامون واحد تجاری گردد و یا گسترده مفهوم معامله حسابداری باید شامل معاملات بین واحد تجاری از یک طرف و جامعه پیرامونی خود به عنوان طرف دیگر شود و همچنین سود حسابداری شامل هزینه ها و منافع اجتماعی واحد تجاری شود تا پس از آن بتوان بازده اجتماعی سرمایه‌گذاری را محاسبه کرد (کیانی، 1387). - اهداف حسابداری مسئولیت های اجتماعی - تولید و ارائه کالاها و خدمات سودمند برای جامعه (کارکرد تولیدی) - توزیع عادلانه امکانات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بین گروه های اجتماعی (کارکرد توزیعی) با توجه به این دو کارکرد رامانتان (1976) سه هدف را برای حسابداری مسئولیت های اجتماعی عنوان کردک 1- تعیین و اندازه گیری خالص انتفاع و مشارکت اجتماعی واحد تجاری طی دوره مالی از طریق محاسبه هزینه ها و منافع اجتماعی واحد تجاری. 2- تعیین ارتباط استراتژی و عملیات جاری واحد تجاری با معیارهای اجتماعی: با بکارگیری حسابداری اجتماعی مشخص می شود که واحد تجاری در ایفای تعهدات اجتماعی تا چه اندازه موفق است و عملیات روزمره اش تا چه حد با اهداف و معیارهای از پیش تعیین شده اجتماعی مطابقت دارد. 3- ارائه اطلاعاتی در مورد هدف ها، سیاست ها و برنامه های اجتماعی واحد تجاری. - سیر تکاملی نظریه های مربوط به حسابداری مسئولیت های اجتماعی 3 نظریه در ارتباط با مسئولیت های اجتماعی شرکت ها وجود دارد: 1- نظریه میلتون فریدمن این نظریه از تئوریهای کلاسیک اقتصادی نشأت می گیرد و توسط میلتون فریدمن در دهه 1960 ارائه شد . بر اساس این مفهوم شرکت فقط یک هدف دارد و آن به حداکثر رساندن سود و به تبع آن حداکثر کردن ثروت سهامداران است . البته این هدف تا جایی پذیرفته شده و قابل حمایت است که در قالب یک چارچوب اخلاقی و حقوقی باشد. 2- نظریه گلاتیر و باندر این نظریه در دهه 1970 ارائه شده است . بر اساس این نظریه مدیران شرکتها در به حداکثر رساندن سود باید به اهداف اجتماعی نیز توجه کنند و تصمیماتی اتخاذ نمایند که بین حقوق سهامداران ، کارکنان ، مشتریان و عرضه کنندگان کالا و عامه مردم تعادل ایجاد کنند تا در نتیجه آن یک پیوستگی بین منافع و ملاحظات متعدد ایجاد شود و این پی وستگی ها تنها راهی است که شرکت را از هدف حداکثر نمودن سود در دراز مدت مطمئن می سازد. 3- تعادل میان منافع مالکان و جامعه بر اساس این نظریه حداکثر کردن سود نقطه پایانی اهداف مؤسسه نیست . بنابراین مدیران باید به جای تلاش در جهت حداکثر کردن سود به دنبال سطح مناسبی از سود باشند که هم سود کسب شود و هم سطح مناسبی از اهداف اجتماعی تأمین گردد. سیر تکاملی این نظریه ها در واقع حرکت از مفهوم واحدهای تجاری بر مبنای منافع سهامداران به یک مفهوم گسترده تر است که در آن حسابداری سنتی را به عنوان زیر مجموعه ای از حسابداری محیطی و اجتماعی قرار می دهد (خوش طینت، 1374). در نظریه اول ملاک حداکثر کردن منافع سهامداران در یک چارچوب اخلاقی و حقوقی است . نظریه دوم شکل گسترده تری به نظریه اول می دهد که در آن ملاک حداکثر کردن سود برای سهامداران است که با در نظر گرفتن حقوق دیگر گروهها نظیر مشتریان و کارکنان می باشد . نظریه سوم مسئولیت شرکتها در قبال تمام افراد ذینفع بوده و سود تنها به عنوان یکی از نتایج فعالیت شرکت به حساب می آید و تصمیمات سازمانی باید بر اساس آن دسته از راه کارهایی اتخاذ گردد که در اجتماع مسئولیت بیشتری را به وجود می آورد. - محدودیت های حسابداری مسئولیت های اجتماعی بسیاری از تعاملات و معاملات اجتماعی در بازار معاملات اقتصادی نمایان نیستند و قابلیت اندازه گیری به پول را ندارند . حسابداری سیستمی است که بر اساس آن عملیات و رویدادها، ابتدا در غالب زبان پول تعریف شده و سپس اندازه گیری می شوند . اما اکثر معاملات و مسائل اجتماعی و زیست محیطی در گلوگاه اندازه گیری با محدودیت موا جه میشوند . مفهوم اندازه گیری حلقه ارتباطی محیط پیرامون و اجتماع با دنیای حسابداری است . چنانچه بتوان معاملات ، عملیات یا رویدادی را به واحد پول اندازه گیری نمود می توان یک جایگاه کمی برای آن در محیط حسابداری تعریف کرد و بعد از پردازش آن به استفاده کنندگان گ زارش نمود اما بسیاری از رویدادها و مسائل اجتماعی وزیست محیطی مفاهیمی ذهنی و غیر عینی هستند و قابلیت اندازه گیری که اولین گذرگاه برای وارد شدن به دنیای حسابداری است را ندارد در نتیجه اگر نتوان رویدادی را اندازه گیری کرد قابل پردازش شدن در فرایند حسابدار ی نیست و خروجی سیستم حسابداری که گزارشدهی می باشد با محدودیت مواجه می شود . رویدادها و معاملات اجتماعی 3 اثر بدنبال دارد: الف ) اثرات اقتصادی و مالی ب ) اثرات محیطی ج) اثرات فرهنگی اجتماعی الف) اثرات اقتصادی مالی معاملات اجتماعی : آن دسته از اثرات معاملات ا جتماعی که قابلیت اندازه گیری به واحد پول را دارد و در ارتباط با پردازش و گزارشگری آن در ادبیات حسابداری مشکلی وجود ندارد، حسابداری مرسوم، به عنوان یکی از زیر مجموعه های SEA توانایی اندازه گیری و گزارش دهی این رویدادها را به عهده دارد . برای چنین اثراتی در ا دبیات حسابداری چارچوب نظری گزارشگری نیز وجود دارد و استانداردهای حسابداری مرتبط با این اثرات توسط مراجع حرفه ای تدوین شده است. ب) اثرات محیطی معاملات اجتماعی: تأثیراتی است که انجام فعالیتها و معاملات اجتماعی بر روی محیط زیست می گذارد این اثرات می تواند م ثبت یا منفی باشد برای گزارشگری اثرات این نوع معاملات اجتماعی در ادبیات حسابداری موضوع گزارشگری پایداری مطرح شده است و مراجع حرفه ای برای این نوع گزارشگری استاندارد هائی را نیز وضع نموده اند . اما گزارشگری بسیاری از اثرات زیست محیطی بطور کمی مشکل و در برخی موارد امکان پذیر نیست . به عنوان مثال اندازه گیری میزان خسارت وارده به محیط زیست ناشی از فعالیتهای یک کارخانه نظیر هزینه آلودگی هوا، رودخانه ، آلودگی آب و خاک و تبعات این آلودگی بر روی محیط و افراد به راحتی قابل اندازه گیری نیست یا اندازه گیری منافع حاصل ا ز فعالیت یک گلخانه یا باغ در یک محیط و میزان اثرات مثبت آن در محیط نظیر تصفیه هوا، پیشگیری از بسیاری از بیماریهای مرتبط با آب وهوا زیبا سازی محیط اجتماعی و تأثیر آن در سلامت روحی و روانی افراد به سختی قابل اندازه گیری است . همچنین بسیاری از سازمانها بدلیل پ یامدهای نامطلوب ناشی از افشای اثرات محیطی فعالیتهایشان بر روی افکار عمومی اجتماع که حتی ممکن است ادامه حیات آنها را به خطر اندازد از افشای این اطلاعات خودداری می کنند. ج) اثرات فرهنگی معاملات اجتماعی: آن جنبه از اثرات معاملات اجتماعی که باعث تغییر باورها ارزشها، هنجارها، آداب ورسوم، عادات اجتماعی، الگوی مصرف مردم و مانند اینها می گردد، اثرات فرهنگی معاملات اجتماعی نامیده می شود . مشکل اصلی این نوع اثرات این است که انتزاعی هستند و پیامد های آن قابل اندازه گیری به واحد پول نیست . بیان این نوع ا ثرات حتی به شکل کیفی در غالب یادداشتهای همراه و گزارش دهی آن کار آسانی نیست (فروغی و همکاران، 1387). - مزایای حسابداری مسئولیت های اجتماعی - بسیاری از سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و تحلیل گران مالی برای ایجاد رابطه با واحدهای اقتصادی )رمایه گذاری، اعتباردهی و ..) اطلاعات حسابداری زیست محیطی و اجتماعی را نیز مورد توجه قرار می دهند و این اطلاعات در تصمیم گیری های آنان مربوط و مؤثر است. - حسابداری زیست محیطی و اجتماعی ابزاری برای مشروعیت بخشیدن به فعالیتهای سازمان در اجتماع خواهد بود . بدین معنی که اجتماع نیز تحت تأثیر فعالیتهای سازمان قرار دارد بنابراین گزارشگری زیست محیطی و اجتماعی فعا لیتهای سازمان باعث می شود که ذینفعال اجتماعی اطمینان یابند که سازمان در فعالیتهای خود منافع آنها را نیز مد نظر قرار می دهد در نتیجه فعالیتهای سازمان را نیز به عنوان بخشی از اجتماع و تعاملات آن به رسمیت بشناسد. - حسابداری زیست محیطی و اجتماعی سهم هر کدام از ذ ینفعال اجتماعی را از فعالیتهای سازمان در معاملات اجتماعی مشخص می کند صورت ارزش افزوده یکی از صورتهای مالی است که مبتنی بر حسابداری زیست محیطی و اجتماعی طراحی شده است که در آن سهم هر کدام از ذینفعال اجتماعی را در فعالیتهای سازمان به نمایش می گذارد البته این صورت مالی به تنهائی نمیتواند تمامی اطلاعات محیطی و اجتماعی را نشان دهد اما به عنوان یکی از صورتهای مالی در گزارشگری حسابداری زیست محیطی و اجتماعی یک صورت مالی قابل اتکا است (جعفری، 1372). - روش های گزارشگری حسابداری مسئولیت های اجتماعی برای ارائه اطلاعات این نوع حسابداری سه روش وجود دارد: الف) گزارشگری حسابداری مسئولیت های اجتماعی شرکت به صورت کیفی در این سیستم گزارشگری اثراتی که تعاملات و روابط شرکت با جامعه و محیط پیرامون دارد به صورت توصیفی و در صورت امکان از طریق نمودار و جداول ارائه و افشا می گردد . چنین سیستم گزارشگری بسیار ساده و ابتدائی ترین شیوه گزارشگری در حسابداری زیست محیطی و اجتماعی است . مزیت این سیستم گزارشگری سادگی بیان اطلاعات می باشد . اما یکی از معایب اساسی آن عدم وجود یک مقیاس برای اندازه گیری ک می این اثرات می باشد .چنین شیوه گزارش گری بدلیل نداشتن استانداردواحد برای ارائه اطلاعات شکل سلیقه ای به خود می گیرد . در نتیجه ممکن است بنابر نظر تهیه کننده اطلاعات بخشی از آن حذف و حتی برخی اطلاعات گمراه کننده ارائه گردد . همچنین عدم ارائه اطلاعات زیست محیطی و اجتماعی به صورت کمی موجب میشود تا اقشار اجتماعی نتوانند خالص انتفاع خود را از فعالیتهای شرکت تعیین کنند. ب) گزارشگری حسابداری مسئولیت های اجتماعی شرکت به صورت کمی و توصیفی برای تهیه و ارائه اطلاعات زیست محیطی و اجتماعی اثرات فعالیتهای شرکتها بر روی محیط زیست و اجتماع به دو دسته تقسیم میگردد. بخشی از اثرات معاملات اجتماعی که قابلیت اندازه گیری به پول را دارد و بخشی از اثرات معاملات اجتماعی که قابل تبدیل شدن به زبان پول نیست . آن بخشی از اثرات معاملات اجتماعی و زیست محیطی شرکتها که قابلیت اندازه گیری به پول را دارد معمو لا جنبه هزینه ای دارد . البته باید توجه داشت بخش هزینه ای معاملات اجتماعی دارای دو جنبه می باشد که نباید آنها را با هم اشتباه کرد . برخی از هزینه های معاملات اجتماعی هزینه هائی می باشد که به شرکت تحمیل می شود و شرکت برای ایمن کردن خود در مقابل دعاوی حقوقی احتمالی آتی و نیز مصون سازی جامعه از زیانهای ناشی از فعالیتهای شرکت به خاطر تعهدات اخلاقی متحمل می شود . مانند خرید تجهیزات تصفیه هوا و جذب مواد مضر در کارخانه ای که فعالیت آن آلاینده محیط زیست است . شناسائی واندازه گیری چنین هزینه هائی به طور کمی امکان پذیر می باشد .اما دسته ای دیگرازهزینه های معاملات اجتماعی هزینه ها و زیانهائی است که بر اثر معاملات اجتماعی شرکت به جامعه و محیط زیست تحمیل می شود مانند زیان آلودگی هوا ، تولید گازهای گلخانه ای، آلودگی رودخانه ها و جنگلها و از بین رفتن منابع ط بیعی در اثر فعالیتهای شرکتها، اندازه گیری این هزینه ها و زیانها و گزارشگری آن بطور کمی امکان پذیر نیست. در نتیجه چنین مسائلی به صورت توصیفی گزارشگری و افشا می گردد . از طرف دیگر اندازه گیری منافع زیست محیطی و اجتماعی ناشی از فعالیتهای یک شرکت نیز معمو لا به صورت کمی امکان پذیر نمی باشد . این قبیل منافع را نیز می توان به دو دسته تقسیم کرد: دسته اول منافع اجتماعی معاملات اجتماعی : منافع اجتماعی معاملات اجتماعی آن دسته از منافعی است که از طریق رابطه سازمان با اجتماع و ارکان اجتماعی نصیب جامعه می گردد، مثلاً ای جاد اشتغال در جامعه ، متخصص شدن افراد در یک حرفه، ایجاد فضای ارتباطی سالم در جامعه، تأثیر فعالیتهای سازمان بر روی باورها و ارزشهای افراد جامعه و تغییر در الگوی مصرف آنها و مانند اینها . چنین منافعی را نمی توان به صورت کمی اندازه گیری و گزارش نمود در نتیجه این منافع باید به صورت توصیفی ارائه و افشا گردد. دسته دوم منافع زیست محیطی معاملات اجتماعی : آن جنبه از معاملات اجتماعی سازمان که محیط زیست را تحت تأثیر قرار میدهد مثل تأثیر فعالیت یک گلخانه یا باغ در تصفیه هوا و سایر منافع حاصل از فعالیتهای آن. این گونه من افع نیز قابلیت اندازه گیری کمی را ندارند و تنها باید به شکل کیفی و توصیفی ارائه و افشا گردد . بنابراین در این مدل گزارشگری برخی از هزینه های کمیت پذیر را به صورت کمی و سایر هزینه های زیست محیطی و همچنین منافع زیست محیطی را که قابلیت کمی شدن ندارند به صورت توصیفی ارائه و افشا می شوند. ج) گزارشگری حسابداری مسئولیت های اجتماعی شرکت به صورت کمی این مدل گزارشگری حد مطلوب و کامل ارائه اطلاعات به اقشار و طبقات مختلف اجتماعی است . در چنین شیوه گزارشگری خالص انتفاع ارکان اجتماعی از فعالیتهای شرکت به صورت کمی و کام ل محاسبه و ارائه می شود . در این مدل گزارشگری از مقایسه منافع اجتماعی با هزینه های اجتماعی خالص انتفاع اجتماعی بدست می آید این خالص انتفاع اجتماعی مربوط به ارکان اجتماعی می باشد که می تواند مثبت یا منفی باشد . خالص مثبت انتفاع اجتماعی باعث افزایش سرمایه اجتم اعی و خالص منفی آن باعث کاهش سرمایه اجتماعی میگردد. از دیدگاه تئوری اقتصاد افزایش سرمایه اجتماعی باعث افزایش رفاه اجتماعی می گردد . عیب این رویکرد گزارشگری این است که با توجه به محدودیت اساسی موجود در اندازه گیری بسیاری از هزینه ها و منافع اجتماعی ، ارائه و گزارشگری اجتماعی به این شیوه در حال حاضر امکان پذیر نیست (کوین، 2001). - مفاهیم حسابداری مسئولیت های اجتماعی - معاملات اجتماعی معاملات اجتماعی،معاملات و مبادلات متقابل بین واحد تجاری و جامعه پیرامون آن است که نتیجه ای از تصمیمات و اقدامات اقتصادی واحد تجاری و جامعه پیرامون اوست. ویژگی این نوع معاملات این است که در بازار معاملات اقتصادی نمایان نیستند. شناسایی گزارشگری معاملات اجتماعی به صورت خالص تأثیرات آن در قالب سود خالص دوره مالی،معیار مناسبی برای بررسی تأثیر اجتماعی واحد تجاری است. (جعفری،1372). - سود اجتماعی سود اجتماعی حالص مشارکت و تأثیرات معاملات اجتماعی والحد تجاری با جامعه پیرامونی اش طی دوره مالی است؛ به عبارت دیگر،سود اجتماعی از مقایسه هزینه های و منافع اجتماعی به دست می آید. در هنگام محاسبه سود اجتماعی،تطابق صحیح هزینه های اجتماعی با منافع اجتماعی باید صورت گیرد و به عنوان اساسی ترین، گام، منفعت و هزینه اجتماعی می باید توسط دانشمندان علوم اجتماعی به طور دقیق و جامعه تعریف شود. (جعفری،1372). - ارکان اجتماعی ارکان اجتماعی ، گروه های اجتماعی هستند که به طور غیر رسمی با واحد تجاری قرارداد اجتماعی منعقد کرده اند و پیامد آن تعهدات اجتماعی بر عهده واحد تجاری است. در سیستم حسابداری مرسوم این ارکان اجتماعی به رسمیت شناخته نشده و فقط سرمایه و حقوق صاحبان سهام و تعهدات رسمی واحد تجاری و تغییرات طی دوره آن، ثبت و گزارش می شود. در سیستم حسابداری اجتماعی، این حقوق و علایق اجتماعی نسبت به واحد تجاری، از طریق حساب«سرمایه اجتماعی» قابل شناسایی و گزارشگری است. این عمل در راستای هدف دوم یعنی ارتباط استراتيژی و عملیات واحد تجاری با معیار های اجتماعی بوده و برای رسیدن به این هدف ضروری است. (جعفری،1372). - سرمایه اجتماعی سرمایه اجتماعی،میزان علایق،حقوق و ادعاهای ارکان اجتماعی نسبت به واحد تجاری است. ثبت و گزارشگری چنین حقوق و علایقی ممکن است با سیستم حسابداری مرسوم مطابقت نداشته باشد ولی در عین حال اندازه گیری و گزارشگری سرمایه اجتماعی به عنوان مبنایی سودمند و مفید برای استفاده کنندگان هنگام تصمیم گیری خواهد بود. بدین گونه که مدیریت واحد تجاری در تصمیم گیریهای اقتصادی روزمره،همزمان با در نظر گرفتن ملاحظات مالی، حقوق و علایق اجتماعی شناسایی شده، از جمله اثراتی که تاسیس یک کارخانه جدید و چگونگی تولیدش بر محیط زیست، اشتغال،تسهیلات عمومی و ... و ادعاها و منافع و هزینه هایی که هر کدام از گروه های اجتماعی به دنبال چنین اقداماتی خواهند داشت، را در نظر می گیرد. (جعفری،1372). - خالص دارایی اجتماعی خالص دارایی اجتماعی، ما به التفاوت افزایش منافع جامعه و تحلیل منابع جامعه در اثر فعالیت واحد تجاری در طول عمر اوست. خالص دارایی اجتماعی در سیستم حسابداری مرسوم به عنوان یک منبه بالقوه کسب سود در فرابند عملیات واحد تجاری شناسایی و گزارش نمی شود؛ در حالی که خالص دارایی اجتماعی می تواند مبنایی سودمند برای تصمیم گیریهای بهینه استفاده کنندگان و مدیریت واحد تجاری باشد؛ به طور مثال، مدیریت واحد تجاری می تواند با داشتن اطلاعات کافی در مورد منابع اجتماعی، اطلاعات لازم را بری بهای تمام شده استخدام پرسنل جدید و بودجه بندی بهای تمام شده کالاهای تولیدی در اختیار داشته و تصمیمات بهتری را اتخاذ کند (همت فر و عبدل، 1389). -توسعه پايدار توسعه پايدار عبارت است از تأمين نيازهاي نسل كنوني ،بدون به خطر انداختن ظرفيتهاي نسل آتي در برآوردن نيازهايشان به عبارت ديگر توسعه پايدار توسعه اي است كه نيازهاي فعلي نسل حاضر را بدون خدشه دار كردن توانايي نسل هاي آينده براي رفع نيازهايشان برآورده مي كندودستيابي به اين هدف مستلزم تلفيق ابعاد اجتماعي ،زيست محيطي واقتصادي است (اينتوساي،2003) - تئوري مشروعيت(كسب مشروعيت سازماني) ریشه های نظریه ی مشروعیت در ایده ی وجود یک ارتباط اجتماعی میان شرکت و جامعه نهفته است.رشد و بقای یک شرکت به توانایی اش برای تحقیق اهداف، توزیع اقتصادی، و تحویل مزایای سیاسی و اجتماعی به گروهی که قدرتش را از آن کسب کرده وابسته می باشد. نظریه ی مشروعیت با این فرضیه شروع می شود که بیان می کند حق خروج یک سازمان بصورت ماندگار نمی باشد. این حق به جامعه نیز بستگی دارد. اگر شرکت هر یک از موارد مرتبط با ارتباطات های اجتماعی اش را رعایت نکند این حق فسخ می گردد. اثرات این مساله برای شرکت ها به صورت کاهش تقاضای مشتریان برای محصولات و خدمات شرکت یا محدود کردن نیروی انسانی و سرمایه گذاری های مالی توسط عرضه کنندگان است..( شوكر و سيتي 1974). -تئوري گروهاي ذينفع مديران به دليل فشار وخواست گروه هاي ذينفع مايل به افشاي اطلاعات اجتماعي سازمان هستند.اين تئوري هم داراي شاخه اخلاقي(دستوري )وهم داراي شاخه مديريتي (اثباتي ) است .شاخه اخلاقي به مسئوليت سازمانها تاكيد دارد وبيان مي كند كه سازمانها بايد چگونه با گروه هاي خود رفتار كنند .در مقابل شاخه ي مديريتي اين تئوري برنياز به مديريت گروه هاي ذينفع خاص(به ويژه آنهايي كه برمنابع ضروري براي سازمان كنترل دارند)تاكيددارد.(فروغي وهمكاران ،1387) -تئوري اقتصاد سياسي در تئوري اقتصاد سياسي اعتقاد بر لزوم تدوين قوانين واستانداردهايي در اين زمينه است .اين تئوري توسط گري وهمكاراننش به عنوان چارچوب اقتصادي،سياسي واقتصادي كه زندگي انسان در آن واقع شده ،تعريف گرديده وبيان ميكند كه جامعه ،سياست واقتصاد از يكديگر غير قابل تفكيك هستند.(همان منبع ،ص 27) - شاخه های حسابداری مسئولیت های اجتماعی - محیط زیست در عصر حاضر با توجه به وجود برخی از محدودیت های زیست محیطی به ویژه در تجارت جهانی و تنگ شدن عرصه رقابت همگان بر این موضوع توافق دارند که مدیران واحد های تجاری تحت فشار فزاینده ای هستند که نه تنها باید هزینه های عملیاتی را کاهش دهند بلکه باید تاثیرات زیست محیطی حاصل از فعالیت های عملیاتی خود را نیز به حداقل برسانند . این اعمال فشار از طرف گروهایی نظیر سهامداران  دولت  رسانه های گروهی  مصرف کنندگان  سرمایه گذاران و دیگر سازمان ها اعمال می شود . شرکت ها برای کاهش تاثیرات زیست محیطی فعالیت های عملیاتی خود چاره ای به جز این ندارند که اطلاعات مربوط به هزینه های زیست محیطی را نیز در بر حساب ها و تصمیمات خود وارد کنند . مطالعات اخیر نشان می دهد که با وجود اندازه و اهمیت خیلی زیاد هزینه های زیست محیطی این هزینه ها توسط مدیران نادیده گرفته شده اند زیرا اطلاعات ارائه شده توسط سیستم حسابداری سنتی در این زمینه عموما ناقص غیر قابل فهم و نا مربوط بوده است . حسابداری زیست محیطی سازمان را به ابزاری مجهز می کند که در سیستم حسابداری سنتی تجدید نظر کرده و آن را به گونه ای اصلاح نماید که بتواند اطلاعات مربوط به هزینه های زیست محیطی را پرادزش و به گونه ای مناسب گزارش و در اختیار مدیران قرار دهد . سیستم حسابداری زیست محیطی مبتنی بر اندیشه تحول حسابداری کلاسیک و تکمیل آن است . در این راستا باید هزینه های ناشی از آلودگی و رفع آن به عنوان تابعی از تولید یا خدمات نیز در کنار سود و هزینه حاصل از خود کالاها و خدمات محاسبه شود . حسابداری زیست محیطی می تواند حلقه ارتباطی بین مدیران زیست محیطی و حسابداران ایجاد و هر دو گروه را تشویق کند که با کار در کنار یکدیگر به سویی حرکت کنند که در آینده هم عملکرد مالی و هم عملکرد زیست محیطی شرکت بهتر شود (ماتیو، 1995). با توجه به رشد روزافزون جمعيت و محدود بودن منابع طبيعي در دسترس، امروزه مسئله حفاظت از محيط زيست به‌عنوان يكي از مهمترين مسائل جامعه بشري مطرح شده است. نكته حائز اهميت اين است كه حفظ محيط زيست محدود به مرزهاي سياسي و جغرافيايي نيست و اهتمام جمعي همه ساكنان كره زمين را مي‌طلبد. با نگرش سيستمي، مسئله حفظ محيط زيست نيازمند يك سيستم مديريت زيست‌محيطي است كه به‌صورت يكپارچه با ساير سيستمهاي مديريتي به اجرا درآيد. سيستم اطلاعات حسابداري به‌عنوان جزء مهمي از سيستم اطلاعات مديريت مي‌تواند نقش بسزايي در كمك به حفاظت از محيط زيست از سوي شركتهاي توليدي آلاينده برعهده بگيرد. اينكه مخارج مصرف شده براي محيط زيست از سوي شركت چگونه در حسابها منعكس شود يا نحوه افشاي آنها چگونه باشد مسائلي است كه حسابداري مي‌تواند با پرداختن به آنها رويه و اطلاعات مناسبي براي مديريت ارائه كند. اما لازمه چنين كمكي مستلزم وجود قوانين و مقررات جهت حفاظت محيط زيست براي شركتهاي توليدي و همچنين ايجاد رهنمودهاي حسابداري لازم از سوي مجامع حرفه‌اي حسابداري است. از سوي ديگر آگاهي و اهميت دادن مديران به سيستمهاي كنترلي محيط زيست در شركت مي‌تواند موجب كاهش آلودگي شود. نياز به نوعي سيستم مقدماتي براي تدوين و رسميت بخشيدن به مسائل، بخصوص با توجه به كيفيت موجود اطلاعات زيست‌محيطي، در درجه اول اهميت قراردارد. گرايش هواداري از محيط زيست به‌عنوان يك فلسفه، طرفداران فراواني يافته است. با اين حال هنوز جاي حسابداري در ايفاي نقش در كمك به حفاظت محيط زيست از طريق ارائه و افشاي اطلاعات در اين زمينه به استفاده‌كنندگان داخلي و خارجي، خالي است. دستيابي به گزارشهاي حسابداري محيط زيست در كنار ساير گزارشها مي‌تواند جامعه را به‌طور كامل در جريان پيشرفت رسيدگيها به خطرات زيست‌محيطي موجود و آينده قرار دهد (آدویر، 2002).حسابداری محیط زیست شاخه هایی از حسابداری است که به جمع آوری اطلاعات هزینه های زیست محیطی وبه کارگیری این اطلاعات در انجام محاسبات مربوط به قیمت تمام شده کالاها و خدمات میپردازد. حسابداری محیط زیست شامل مجموعه فعالیت هایی است که به موجب افزایش توان سیستم های حسابداری در جهت شناسایی ، ثبت و گزارشگری آثار ناشی از تخریب و آلودگی زیست محیطی میشود. هدف حسابداری زیست محیطی فراهم آوردن اطلاعاتی است برای ارزیابی عملکرد، تصمیم گیری، کنترل و گزارشگری به مدیران است. هزینه ها و عملکرد زیست محیطی شرکت به دلایل زیر قابل توجه خاص مدیریت هستند: 1- بسیاری از هزینه های محیط زیست را میتوان با استفاده از تصمیم گیری های تجاری بهتر ، سرمایه گذاری در فن آوری های سازگارتر با زیست محیطی ( صنایع سبز) و طراحی دوباره فرآیندها و محصولات تولیدی به طور قابل ملاحظه ای کاهش داد و یا اصلا آنها را حذف کرد ، زیرا برخی از این هزینه ها ممکن است هیچ ارزش افزوده ای برای سیستم یا محصول ایجاد نکنند. 2- مدیریت بهتر هزینه های زیست محیطی میتواند عملکرد زیست محیطی شرکت را نیز بهبود بخشیده ( از طریق کاهش آلودگی و حفظ سلامت عمومی) و مزایای قابل ملاحظه ای را برای جامعه به همراه داشته باشد. 3- درک درست هزینه های زیست محیطی و اطلاع از عملکرد زیست محیطی فرآیندها و محصولات تولیدی می تواند بهایابی درست و صحیح و همچنین قیمت گذاری محصولات را بهبود بخشیده و به شرکت ها در طراحی فرآیندها و محصولات سازگارتر با زیست محیطی یاری رساند 4- ثابت شده است با توجه به فرآیندها و محصولات تولیدی منطبق با شرایط زیست محیطی بهتر، مزایای رقابتی برای محصولات شرکت در میان مشتریان ایجاد میکند. حسابداری زیست محیطی شامل مجموعه فعالیت هایی است که موجب افزایش توان سیستم هاای حسابداری در جهت شناسایی ، ثبت و گزارشگری آثار ناشی از تخریب و آلودگی زیست محیطی می شود . حسابداری زیست محیطی مبتنی بر تلفیق زیست محیطی به عنوان یک منبع سرمایه و لحاظ کردن هزینه های زیست محیطی به عنوان یکی از هزینه های قابل قبول در فرآیندهای اقتصادی و محاسباتی است . هدف حسابداری زیست محیطی فراهم آوردن اطلاعاتی است که برای ارزیابی عملکرد ، تصمیم گیری ، کنترل و گزارشگری به مدیران یاری رساند . حسابداری زیست محیطی بر مفاهیم اقتصادی و زیست محیطی بنا شده و به دلیل عدم استفاده از ارزش های مبتنی بر بازار کاربرد آن مستلزم ایجاد تغییر در فرهنگ است . حسابداری زیست محیطی بخشی از این تغییرات را در سازمان و وسیع تر از آن در جامعه ارائه می کند و با ارائه شناخت اساسی بیشتر و مشارکت در فعا لیت های کاری روزانه به تعیین هدف توسعه مستمر به عنوان رویکردی خاص کمک می کند.( خوش طینت، 1385). -ماهيت حسابداري محيط زيست همواره تصورغلطي دربارة ماهيت اساسي حسابداري محیط زیست توسط بسياري از حسابداران وجود دارد لذاحسابداري محیط زیست كه گزارشهاي آن به طور شفاف مورد قبول واقع شود ،هنوز وجود ندارد. درحسابداري، هر گزارشي از ارزشهاي دارائي ، تخمين بدهيها ، اعلام سود ، تخمين هزينه ها يا ارزيابي مالي اختيارات سرمايه گذاري جايگزين در حالت رويه اي وبه تنهايي ممكن است درست باشند ليكن در كل وروي هم رفته اين اطلاعات صحيح نباشند . قضاوتها و قوانين در هر رويه اي همراه با گزينش حسابدار بوده و بر پايه  قضاوت وروش گزينشي ، پي آمدها ي اقتصادي ، اجتماعي ومحيط زيستي مختلفی عايد خواهد شد . پژوهشهاي  سالهاي اخير به طور متقاعد كنند ه اي اثبات مي كنند كه حسابداري به دقت ، پيچيده شده است . سود حسابداري معني كاملي نسبت به تئوري سود اقتصادي ندارد.به طوري كه سود حسابداري را نتيجه قضاوت حسابداران ناميده اند .و اين باور به وجود آمده است كه اعمال حسابداري بازتاب زمينه اجتماعي سازمانها نيست.وصرف گزارش صورتهاي مالي بوسيله شركتها بيانگر ماهيت سرمايه داري اين سازمانها است .سيستم  كنترل حسابداري وبودجه بندي داخل سازمانها معمولا بازتاب قدرت توزيع وفرهنگ توزيع منابع در سازمان تفسيرمي شود . وبه طور با اهميتي آگاهي فزاينده اي درباره اينكه حسابداري در حال ساخت وتشكيل واقعيتهاي اجتماعي است ، بوجودآمده است به طوري كه عصاره حياتي هر سازماني ومرز وحدود تعريف شده اي از آن، با سيستم  حسابداري آن هم راستا وهم سوي است ،يعني سيستم  حسابداري هر سازماني بازتابي از عصاره وكل سازمان است . به همين دليل سازمانها درطول حيات خود، سيستم  حسابداري شان را بازبيني مي كنند چرا كه ميزان موفقيت آنها باسيستم  حسابداري شان قضاوت مي شود. بنابراين گفتمان هاي اجتماعي درباره  سازمانها وموفقيتهايشان واثر بخش بودن وقابل قبول بودن فعاليتهاي سازمانها همگي از فعاليتهای  حسابداري قابل تشخيص است. سومين مطلب اينكه حسابداري فعلی به شكل  خلاصه كاربرد اقتصاد نئوكلاسيك سنتي است .بنابراين قسمتي ونه همة محدوديتهاي اقتصادي قراردادي عرضه گر نيرويي برابر براي حسابداري قراردادي است .كه هر دو علاقه مند به تغييرات مالكيت دارائي بر حسب وجوه نقد ودربرگيرنده  مفروضات محدودي از اخلاقيات بوده وهر دو پيامدهاي اجتماعي ومحیطی  فعاليتها را در زمينه اي كه داراي بهاي مشخصي نيستند ، ناديده مي گيرند . در چنين پيراموني است كه براساس نياز ، دانه هاي حسابداري اجتماعي ومحيط زيستي كاشته مي شوند. معانی متفاوت حسابداری زیست محیطی اصطلاح حسابداری زیست محیطی سه معنی مجزا دارد: حسابداری درآمد ملی حسابداری درآمد ملی مقیاسی از اقتصاد کلان است و می تواند اطلاعاتی در مورد اندازه کیفیت و ارزش منابع مصرف شده ملت و یا یک قوم برای هر دو گروه منابع قابل تجدید و غیر قابل تجدید ارائه کند . اصطلاح حسابداری زیست محیطی ممکن است به این زمینه اقتصاد ملی اشاره داشته باشد . در این زمینه حسابداری زیست محیطی حسابداری منابع طبیعی نیز نامیده می شود . واژه حسابداری منابع طبیعی نیز نامیده می شود . واژه حسابداری منابع طبیعی پس از وارد کردن جنبه های زیست محیطی در سیستم حسابداری ملی مطرح می شود . حسابداری مالی حسابداری مالی شرکت را قادر می سازد تا گزارش های مالی برای استفاده سرمایه گذاران ، اعتباردهندگان و دیگر گروه ها تهیه کند . شرکت ها از طریق گزارش های فصلی یا سالانه اطلاعاتی در مورد وضعیت مالی و عملکرد شرکت برای استفاده عموم ارائه می کنند. مبنای تهیه این نوع گزارش ها اصول پذیرفته شده حسابداری است حسابداری زیست محیطی در این زمینه به برآورد بدهی های زیست محیطی و هزینه های قابل ملاحظه آن ( از نظر مالی ) و گزارشگری عمومی آنها اشاره دارد . حسابداری مدیریت حسابداری مدیریت فرآیند شناسایی ، گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات برای اهداف درون سازمانی است . اطلاعات گرد آوری شده در سیستم حسابداری مدیریت برای برنامه ریزی ، ارزیابی عملکرد و مقاصد کنترلی به کار برده می شود . برخلاف حسابداری مالی که متاثر از اصول پذیرفته شده حسابداری است حسابداری مدیریت براساس نیاز و هدف به کار گیری آن در شرکت های مختلف متفاوت است . حسابداری زیست محیطی در زمینه های حسابداری مدیریت به استفاده مدیران از اطلاعات مربوط به هزینه ها و عملکرد زیست محیطی شرکت برای گرفتن هزاران تصمیم تجاری اشاره دارد (طوسی، 1371). - منابع انسانی حسابداری منابع انسانی عبارت است از معیارها و استانداردهای اندازه گیری نیروی انسانی در یک سازمان صنعتی، بازرگانی یا خدماتی با توجه به تجزیه و تحلیل کمی و کیفی اینگونه سرمایه گذاریها. به عبارت ساده تر یک موسسه صنعتی یا بازرگانی باید از ارزش سرمایه گذاری در نیروی خود آگاه باشد. همچنین بتواند نرخ بازگشت این سرمایه را نیز محاسبه کند و بداند که آیا بازده سرمایه گذاری رضایت بخش است یا خیر؟ حسابداری منابع انسانی در واقع کاربرد مفاهیم و روشهای حسابداری در محدوده ی مدیریت نیروی انسانی است. این حسابداری معیارسنجی و گزینش هزینه و ارزشگذاری نیروی انسانی به عنوان منابع اصلی هر موسسه است، این هزینه ها، نظیر سایر هزینه ها، از بخشهای جاری و سرمایهای _ یا به تعبیر دیگر هزینه های مستقیم و غیر مستقیم تشکیل میشود. - هزینه های منـــــابع انســــانی از دو بخش هـــزینهی اولیه وهزینه ی جایگزینی تشکیل میشود: ۱)هزینه های اولیه: هزینه های اولیه منابع انسانی کلیه وجوهی هستند که برای تامین و پرورش نیروی انسانی مصرف میشود و شامل هزینه های گزینش نیرو، استخدام، استقرار، جهتدهی و آموزش حین خدمت، بازآموزی و آموزشهای کاربردی و تخصصی برای کسب مهارتهای لازم میشود. این تعریف در مورد سایر منابع نیز ً کاربرد مشابهی دارد، چرا که هزینه های اولیه کارخانجات و تجهیزات همان مبالغی هستند که برای تحصیل این منافع صرف می شود. ۲) هزینه های جایگزینی: هزینه هایی هستند که باید برای جایگزینی کارکنانی که در حال حاضر در موسسه یا واحد مشغول به کار هستند، متحمل شد. این هزینه ها به دو بخش تقسیم میشود: الف- هزینه های جایگزینی پستی یا شغلی ب – هزینه های پرسنلی - هزینه های جایگزینی پستی: هزینه هایی هستند که باید برای جایگزین کردن فردی در یک پست سازمانی با شخصی که بتواند خدمات مشابهی را در این پست سازمانی ارایه دهد، پرداخت شود و این گونه هزینه ها خود از سه بخش (تأمین، پرورشی یا آموزشی و کناره گیری) تشکیل میشوند. - هزینه های کناره گیری: مبالغی هستند که برای کناره گیری هر یک یا تعدادی از شاغلان پستهای سازمانی صرف میشوند. این هزینه ها عبارت اند از هزینه ی پاداش یا اجرت کناره گیری، هزینهی مابه التفاوت پیش از کناره گیری، هزینه ی خالی ماندن پست سازمانی. نباید فراموش کرد که هزینه پاداش یا اجرت کناره گیری در واقع همان هزینه ی بازخرید سنوات خدمت (مزایای پایان خدمت) است و هزینه های مابه التفاوت پیش از کناره گیری ناشی از کاهش بهره وری فرد قبل از کنارهگیری است. هزینه های خالی ماندن پست سازمانی، هزینهای است غیر مستقیم که از کاهش کارآیی پست هایی که از خالی ماندن پست مورد نظر تاثیر می پذیرند. ارزش اقتصادی منابع انسانی: ارزش اقتصادی منابع انسانی مانند ارزش اقتصادی همه منابع به ظرفیت کارفرما برای استفاده از توان نهفته ی این نیروها بستگی دارد. به طور مشخص ارزش اقتصادی نیروی انسانی همان ارزش فعلی خدماتی است که در آینده از آنها انتظار می رود. براساس تعريف انجمن حسابداري آمريكا «حسابداري منابع انساني،فرآيند شناسايي و اندازه‌گيري اطلاعاتي درباره منابع انساني و انتقال اين اطلاعات به گروه‌هاي ذينفع است.اين تعريف شامل سه هدف عمده حسابداري منابع انساني است:- ارزيابي منابع انساني - اندازه‌‌گيري بهاي تمام شده و ارزش كاركنان در سازمان - بررسي اثرات رفتاري چنين اطلاعاتي برخي اهداف حسابداري منابع انساني عبارتند از:- ايجاد تفكر صحيح نسبت به دارايي‌هاي انساني به عنوان يك منبع با ارزش و شناسايي ارزش منابع انساني و اندازه‌گيري بهاي تمام شده آن براي سازمان. - ثبت ارزش اقتصادي منابع انساني در دفاتر و گزارشات مالي - فزايش كارايي مديريت با استفاده از حسابداري منابع انساني به عنوان يك ابزار مديريتي و ايجاد شرايط وامكاناتي درجهت بهبود و ارتقاي كارايي نيروي انساني در زمينه‌هاي آموزشي و مهارتي.- اندازه‌گير ي ارزشي كه منابع انساني در منابع مالي وفيزيکي و حسن اعتبار شركت‌ ايجاد مي‌كنند.- شناسايي و اندازه‌‌گيري سود غيرعملياتي و بهره‌وري حاصل از سرمايه‌گذاري در منابع انساني. - مهيا كردن اطلاعات لازم براي اداره مؤثر و كارامد نيروي انساني توسط مديريت واحد اقتصادي.- تجهيز سازمان و تشكيلات شركت با يك سيستم حسابداري دقيق‌تر و بازده كل دارايي‌هاي به كارگرفته شده اعم ازفيزيكي وفراهم كردن امكان تحليل براي مديران در مورد چگونگي تغييرات در منابع انساني به كار گرفته درجهت تحقق اهداف شركت.- ايجاد نگرش‌هاي راهبردي (استراتژي) در مورد منابع انساني.- برنامه‌ريزي بهتر و متعاقباً تصميم‌گيري بهتر درباره كاركنان- فراهم آوردن زمينه اندازه‌گيري اثربخشي هزينه‌هاي مربوط به ارتقاء و پرورش دارايي هاي انساني از جمله هزينه‌هاي آموزشي.- حسابداري منابع انساني مي‌تواند در فرآيند ارزيابي افراد در يك سازمان مفيد واقع شود، چرا كه معيارهاي اندازه‌گيري پولي و غيرپولي را ممكن مي‌سازد و به مديريت در فرآيند اتخاذ تصميمات به موقع و مطلوب ياري مي‌رساند. همچنين حسابداري منابع انساني اجراي سيستم‌هاي مناسب پاداش را ممكن مي‌سازد پاداش شامل حقوق و مزايا و امكان ارتقا در سطح سازماني و مزاياي جانبي به منظور تقدير از عملكرد قبلي كاركنان و نيز ايجاد انگيزه و تقويت و بهبود عملكرد كاركنان است. حسابداري منابع انساني به مديريت اين امكان را مي‌دهد تا در مورد پاداش‌ها با درنظرگرفتن ارزش افراد تصميماتي اتخاذ كند.- از طرفي حسابداري منابع انساني همچنين مي‌تواند در ارزيابي عملكرد و كارايي مديريت مورد استفاده قرار بگيرد و در هزينه‌يابي استاندارد جذب و آموزش و ساير هزينه‌هاي مربوط به نيروي انساني مورد استفاده قرار گيرد. اين هزينه‌هاي استاندارد با هزينه‌‌هاي واقعي جذب و پرورش كاركنان مقايسه شده و انحرافات موجود به عنوان كارايي يا عدم كارايي در جذب و پرورش منابع انساني مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار مي‌گيرد.-مخالفان و موافقان حسابداري منابع انساني از زماني كه تلاش‌هايي درجهت اندازه‌گيري جنبه‌هاي مختلف حسابداري منابع انساني صورت گرفت، همواره اختلاف نظرهايي ميان محققان در مورد مفهوم اندازه‌گيري منابع انساني، روش‌هاي اندازه‌گيري آن، نوع طبقه‌‌بندي و نحوه انعكاس آن در صورت‌هاي مالي وجود داشته است. به عبارتي از وقتي حسابداري منابع انساني به عنوان يك تكنيك حسابداري مورد توجه قرار گرفت ديدگاه‌هاي متفاوت و كشمكش‌هايي حول اين موضوع وجود داشته است. عده‌اي بر اين باورند كه انسان‌‌ها قابل تملك نيستند و لذا نبايد به عنوان دارايي تلقي گردند و مستهلك شوند. در پاسخ به اين گروه، طرفداران اين رشته اظهار داشتند آنچه در حسابداري منابع انساني براي دارايي تلقي كردن مورد بحث قرار مي‌گيرد خدمات متصور و مورد انتظار از منابع انساني در طول عمر خدمتي آن در سازمان است نه خود انسان. گروهي ديگر در مخالفان با اين مقوله عنوان كردند كه در مورد منافع آتي و خدمات مورد انتظار از منابع انساني و نيز برآورد عمر مفيد اين منابع و تعيين دوره منافع آتي سرمايه‌گذاري در اين منابع، عدم اطمينان وجود دارد و گاهاً معتقدند كه ارزش كلي خدمات نيروي انساني در هر دوره مالي كاملاً برابر هزينه‌اي است كه در همان دوره براي اين منظور صرف مي‌شود (هزينه حقوق) و بنابراين طبق اصل محافظه ‌كاري، سرمايه‌گذاري بر منابع انساني بايد به عنوان هزينه در گزارشات منظور شود نه به عنوان دارايي. درپاسخ به اين گروه مي‌توان اظهار داشت كه گرچه تا حدودي اين ادعا معتبر و قابل قبول است و گرچه اين عدم اطمينان در مورد عمر مفيد ديگر دارايي‌ها نيز تا حدودي وجود دارد ولي در مورد دارايي‌هاي انساني محسوس‌تر و پررنگ‌ است. بايد توجه داشت آنچه اهميت دارد رعايت اصل تطابق درآمد و هزينه‌ها است و اين اصل هيچ‌گاه نبايد ٿداي اصل محافظه ‌كاري شود. به عنوان مثال مخارجي كه صرف آموزش و تعليم و ايجاد مهارت در يك نيروي متخصص مي‌شود با اين انتظار است كه در دوره‌هاي آتي (نه فقط دوره جاري) از اين تخصص بهره‌برداري شود. لذا در صورتي كه سرمايه‌گذاري بر منابع انساني در همان زمان وقوع، به حساب هزينه منظور شود و متعاقباً از اين سرمايه‌گذاري در دوره‌هاي مالي آتي استٿاده و بهره‌برداري صورت گيرد، تطابق هزينه‌ها و درآمدها به هيچ عنوان رعايت نشده است و اين امر موجب تحريف عمده صورت‌هاي مالي مي‌شود، چرا كه هزينه‌ها در يك دوره بيش از واقع و در دوره ديگر كمتر از واقع گزارش مي‌‌شود و نيز درآمدها و منافع نيز به درستي در صورت‌هاي مالي دوره‌هاي منتفع از آن گزارش نمي‌شوند. بنابراين با درنظرگرفتن سرمايه‌گذاري در منابع انساني هميشه امكان بالقوه تحريف در صورت سود و زيان وجود دارد. از طرفي ترازنامه به دليل عدم افشاي دارايي‌هاي انساني (مخارج سرمايه‌اي منابع انساني) تحريف ‌شده قلمداد مي‌شود. به اين ترتيب صورت‌هاي مالي دور از واقعيت تهيه و ارائه مي‌شود. به دليل درنظر نگرفتن دارايي‌هاي انساني ايرادهاي زير بر سيستم حسابداري سنتي وارد است:1- بهاي تمام شده منابع انساني، هزينه تلقي مي‌شود: انتقاد از اين موضوع يكي از عوامل رشد و توسعه حسابداري منابع انساني به شمار مي‌رود. اين امر موجب عدم تطابق هزينه‌ها و درآمدها در دوره‌هاي مالي مي‌شود.2- كمبود اطلاعات لازم براي اتخاذ تصميمات صحيح در زمينه برنامه‌ريزي و كنترل: همانطور كه مديران به منظور اداره كارآمد سازمان تحت مديريت خود به اطلاعاتي در مورد وضعيت مالي، سطح توليد، هزينه‌هاي توليد و... نيازمندند، به اطلاعاتي در مورد نيروي انساني به منظور تخصيص كارآمد منابع انساني و استفاده بهينه از اين منابع درجهت بازدهي بهتر نيزنيازمند هستند. اين موضوع به عنوان يكي از نقاط ضعٿ سيستم حسابداري سنتي درجهت شكل‌گيري و توسعه حسابداري منابع انساني كه ٿراهم‌كننده اطلاعات مورد نياز مديران بود مورد توجه محققان قرار گرفت.3- عدم امكان تفکيك ميان بهاي تمام شده منابع انساني و هزينه‌هاي مربوط به اين منابع: به عبارتي در سيستم‌هاي حسابداري مرسوم، اشاره چنداني به مبالغ سرمايه‌گذاري شده بر منابع انساني، مخارج كارمنديابي،‌ آموزش ، استقرار و انتصاب، جايگزيني و... نمي‌شود و اطلاعاتي درجهت تعيين بهاي تمام شده منابع انساني به طور واضح در اختيار مديران قرار نمي‌گيرد. بايد توجه داشت كه امروزه هدف شركت‌ها تنها كسب سود نيست، بلكه پذيرش مسئوليت‌هاي اجتماعي (موضوع حسابداري مسئوليت‌هاي اجتماعي) در كنار بخش دولتي از اهداف فعاليت بخش خصوصي به شمار مي‌رود، همانطور كه شركت‌ها در جهت حفظ منابع محيط زيست درجهت پرورش و ارتقاي توسعه منابع انساني تلاش می كنند. متأسفانه صورت‌هاي مالي سنتي هيچ‌گونه اطلاعاتي در زمينه مشاركت در مسئوليت‌هاي اجتماعي در اختيار كاربران قرار نمي‌دهد. دلايل توسعه حسابداري منابع انساني:توسعه حسابداري منابع انساني را مي‌توان به عنوان يك پاسخ و واكنش به تغييرات و گسترش در سطح كلان (اجتماعي) و در سطح خرد (شركت‌‌ها) مورد بررسي قرار داد. امروزه اٿزايش اهميت دارايي‌ها‌ي نامشهود سبب شده كه اين دارايي‌ها نسبت به دارايي‌هاي مشهود نقش مؤثرتر و مهم‌تري در ايجاد ثروت و رفاه عمومي داشته باشد.1- سطح كلان:دو عامل مهم در سطح كلان كه در توسعه حسابداري منابع انساني تأثير گذاشت عبارتند از: ـ تغيير الگوهاي توليد، سازماندهي كار و الگوهاي استخدامي. ـ تغيير در قوانين و مقررات حكومتي، شركتي و نيز اشخاص (عرف).2- سطح خرد: عوامل زير از عوامل توسعه حسابداري منابع انساني در سطح خرد هستند: 1- بهتر كردن مديريت منابع انساني2- غلبه بر مشكلات به وجود آمده از اندازه‌‌گيري دارايي‌هاي نامشهود3- غلبه بر مشكلات موجود درفراهم كردن اطلاعات كافي براي سرمايه‌گذاران در صورت‌هاي سنتي 4- توجه به كاركنان به عنوان دارايي‌ها براي تفکيك مسئوليت‌هاي اجتماعي بين بخش خصوصي و عمومي5- براي شكل دادن شركت و بهتركردن تصوير آن 6- براي نگهداري نيروي كار صلاحيت‌دار 7- براي جلب كارمندان آتيبسياري از كانون‌هاي مديريتي، صرفاُ يك يا دو دليل از دلايل فوق را براي حسابداري منابع انساني دارا هستند. اما واضح است كه رابطه شديدي بين حسابداري نيروي انساني داخلي و خارجي وجود دارد و گاهي اوقات ممكن است يكي پيش‌نياز ديگري شود.به طور مثال اگر شركتي تصميم به انتشار يك گزارش اجتماعي بگيرد لازم است شاخص‌هايي را كه در اين گزارش اجتماعي مطرح مي‌شوند را اندازه‌گيري كند. با اندازه‌گيري اين شاخص‌ها، مديران دانش بيشتري نسبت به سازمان تحت سرپرستيشان به دست مي‌آورند. در اين فرايند، مديريت سازمان زمينه‌هايي كه امكان رشد و بهترشدن را دارا هستند، مشخص مي‌كند. اين همان مديريت منابع انساني است.(خوش طینت و راعی، 1383). - هزینه های اجتماعی هزینه های اجتماعی و هزینه‌های اقتصادی هر واحد تجاری نشئت گرفته از تعهدات اجتماعی و اقتصادی واحد تجاری است؛ تعهداتی که ممکن است به دلیل الزامات قانونی و یا خواسته ارادی واحد تجاری باشند . اما مشکلی که تهیه کنندگان گزارشهای اجتماعی با آن روبه‌رو هستند، مربوط به تفکیک این دو نوع هزینه است. زیرا اختلاط و امتزاج برخی از اینگونه تعهدات با یکدیگر، مشکلاتی را در کشیدن خط فاصل بین آنها ایجاد می کند. برای مثال هزینه‌های تحقیق و توسعه و یا هزینه های مربوط به افزایش ضریب ایمنی محصول می‌تواند به عنوان هزینه اجتماعی در نظر گرفته شوند ، در حالی که از طرف دیگر ممکن است به عنوان یک هزینه اقتصادی در نظر گرفته شوند که به قصد افزایش حجم فروش و توانایی رقابت بیشتر با سایر تولید کنندگان باشد و یا هزینه های مربوط به آموزش کارکنان ممکن است به منظور فراهم کردن فرصتی برای پیشرفت علمی کارکنان در نظر گرفت که در این صورت یک نوع هزینه اجتماعی است، در حالی که می توان اینگونه هزینه ها را به عنوان هزینه های اقتصادی نیز نگاه کرد که به قصد افزایش بهره وری و در نهایت افزایش سودآوری صورت گرفته باشند. معیارهای تفکیک هزینه های اجتماعی از اقتصادی در مباحث نظری حسابداری دو معیار برای تفکیک اینگونه هزینه ها از یکدیگر وجود دارد که عبارت‌اند از:1- معیار هدف از انجام یک نوع فعالیت یا هزینه؛ 2- معیار الزامات قانونی. طبق معیار اول ، هزینه هایی که واحد تجاری به قصد بهبود جایگاه خود نزد افکار عمومی انجام می دهد و یا هزینه‌هایی که به قصد کمک به پاکیزگی محیط زیست ، آموزش کارکنان و افراد جامعه ، فراهم کردن مسافرتهای علمی و سیاحتی در دوره تعطیلات صورت می‌گیرد ، یک نوع هزینه اجتماعی خواهند بود ، چه انجام آنها از روی اراده باشد چه از روی الزامات قانونی.هزینه‌هایی که به منظور افزایش سود واحد تجاری صورت می گیرد، هزینه اقتصادی در نظر گرفته می شوند. اما طبق معیار دوم، الزامات قانونی، معیار تفکیک هزینه های اجتماعی از هزینه‌های اقتصادی خواهند بود.بنابراین هزینه هایی که واحد تجاری بر اساس الزامات قانونی انجام می دهد، به عنوان هزینه های اقتصادی در نظر گرفته می شوند. اگر قانون، واحد تجاری را ملزم کرده باشد که وسیله ایاب و ذهاب کارکنان و همچنین وسایل ایمنی کار و بهداشت محیط را فراهم کند، اینگونه هزینه ها هزینه اجتماعی نخواهند بود، بلکه هزینه اقتصادی‌اند. اما هزینه هایی که واحد تجاری از روی خواست و نه الزام قانونی انجام می‌دهد، به عنوان یک نوع هزینه اجتماعی در نظر گرفته می شوند. مشکلات مربوط به ارتباط هزینه ها و منافع اجتماعی             یکی دیگر از مشکلات مربوط به اندازه گیری و گزارشگری هزینه ها و منافع اجتماعی واحد تجاری ناشی از آن است که تهیه کنندگان اینگونه گزارشها قادر به ایجاد ارتباط بین هزینه های اجتماعی و منافع اجتماعی حاصل از آنها نیستند ، به طور مثال هزینه های اجتماعی مربوط به کمکهای نقدی و غیر نقدی به موسسات فرهنگی و آموزشی جامعه و مبارزه با بی‌سوادی در جامعه و آلودگی محیط زیست و یا افزایش سطح آگاهی افراد جامعه برای حفظ و بهره برداری بهینه از منابع جامعه ممکن است در بلند مدت دارای منافع اجتماعی باشند، اما ارتباط دادن آنها با منافع اجتماعی واحد تجاری و همچنین گزارش آنها بر حسب واحد پول با مشکلات فراوانی همراه است.هزینه های اجتماعی در سیستم حسابداری مسئولیتهای اجتماعی عبارتنداز: 1- هزینه منابع انسانی به کار گرفته شده در واحد تجاری بر اساس هزینه فرصت به کارگیری آنها در یک فعالیت دیگر؛2- مواد خام مورد استفاده در واحد تجاری براساس هزینه فرصت استفاده از آنها در یک فعالیت دیگر؛3- داراییهای سرمایه‌ای (ساختمان و تجهیزات) بر اساس ارزش جایگزینی؛ 4- منابع و خدمات عام المنفعه مورد استفاده واحد تجاری از قبیل: پل‌ها و راههای ارتباطی، خدمات پلیس، آتش نشانی، بهداشت ، درمان و آموزش؛ 5- ضرر و زیانهای اجتماعی ناشی از فعالیتهای تولیدی واحد تجاری مانند آلودگی محیط زیست ناشی از کارخانه‌های سیمان و آسیبهای کشیدن سیگار برای شرکتهای تولید کننده و عرضه کننده سیگار. اما منافع اجتماعی واحد تجاری شامل: 1- حقوق و دستمزد پرداختنی به کارکنان واحد تجاری؛ 2- بهره های پرداختی بابت استقراض از اعتبار دهندگان؛ 3- سود سهام توزیع شده بین سهامداران؛ 4- هزینه های اجرای برنامه های آموزشی‌، تربیتی و خدمات درمانی؛ 5- برنامه های فرهنگی، اجتماعی و تفریحی اجرا شده توسط واحد تجاری برای کارکنان و فرزندان آنها و همچنین افراد جامعه؛6- هزینه های زیبا سازی فضای واحد تجاری و هزینه های مبارزه با آلودگی محیط زیست؛7- هزینه های تحقیق و توسعه جهت بهبود کیفیت محصول (فروغی و همکاران، 1387). 2-12- عوامل تأثیر گذار در عدم پیاده سازی حسابداری مسئولیت های اجتماعی - عدم هماهنگی بین استقرار ضوابط و استانداردهای موجود در جمهوري اسلامي ايران سازمان حسابرسي به عنوان يک نهاد دولتي متولي تدوين استانداردهاي حسابداري و حسابرسي است. درسال هاي اخير اين نهاد با تشکيل کميته ها و گروه هاي کاري تخصصي در تدوين و نشر استانداردهاي جديد حسابداري و حسابرسي بسيار فعال بوده است. اما هنوز حوزه هاي بسياري وجود دارند که در آنها هيچ گونه استانداردي در ايران وجود ندارد. يکي از اين حوزه ها حسابداري و حسابرسي محيطي و اجتماعي است. تدوين يک استاندارد خاص در هر کشوري رابطه مستقيم با زيرساخت هاي اقتصادي و قوانين و مقررات حاکم بر آن کشور دارد؛ چرا که در صورت نبود مجري قانوني قدرتمند براي اعمال يک استاندارد حرفه اي هر نوع فعاليتي در اين زمينه با شکست مواجه خواهد شد. بنابراين باتوجه به ضرورت تدوين چنين استانداردهايي ضروري است که نهادهاي قانون گذار و سازمان بورس و اوراق بهادر زمينه تدوين چنين استانداردهايي را فراهم كنند و سازمان حسابرسي نيز گروه هاي کاري متخصص براي مطالعه و کار روي اين حوزه ها تشکيل دهد. - عدم آگاهی و خودکنترلی مدیران در اجرای مسئولیت‌های اجتماعی ترویج خودکنترلی در سازمان، به عنوان یکی از مکانیزم‌های اصلی کنترل، از مباحثی است که بنیان آن بر اعتماد، اخلاق و ارزش‌های فردی قرار دارد. ترویج خودکنترلی باعث کاهش هزینه‌های ناشی از روش‌های کنترل مستقیم شده و موجب بهبود سود می‌شود. این مستلزم تعهد کامل اعضا به تیــم، مسئولیـت‌پذیری همـــه اعضای تیم و داشتن احترام و اعتماد بین آن‌ها و مدیریت است. یکی از صاحب‌نظران بر این باور است که بی توجهی به مسئولیت‌های اجتماعی موجب افزایش دخالت دولت و در نتیجه کاهش کارایی می‌شود. اگر شرکت داوطلبانه به برخی مسئولیت‌های اجتماعی و اخلاقی خود عمل کند، می‌تواند به سود مورد نظر خود دست یابد. در این راستا مدیران باید از اهمیت و ضرورت رعایت کامل حسابداری مسئولیت های اجتماعی آگاه شده و آن را به زیردستان خود نیز انتقال دهند. - مشکلات ساختاری و سازمانی جهان سوم، كشورهاي درحال توسعه، جوامع روبه رشد و يا ممالك جنوب، همه عناويني براي توصيف گروهي از كشورهاست كه داراي تشابهات اقتصادي، سياسي، اداري، اجتماعي، فرهنگي، فني و تكنولوژيك هستند. اين كشورها ضمن تفاوتهاي بسياري كه با يكديگر دارند از جهاتي آن چنان شبيه يكديگرند كه مي توان آنها را در يك گروه يا دسته مورد بررسي قرار داد. يكي از جنبه هاي مشترك بين كشورهاي جهان سوم، خصوصيات نظام اداري حاكم بر اين جوامع و مشكلات ناشي از آنهاست؛ خصوصيات مذكور به گونه اي مشابه اند كه اين كشورها را به نحو بارزي از ديگر ممالك متمايز مي سازد. خصوصيات و مشكلات نظام اداري حاكم بر اين قبيل كشورها، زيربنايي بوده و از ويژگيهاي آن مي توان به سياست واگذاري فعاليتهاي اقتصادي به دولت و محدود ساختن بخش خصوصي اشاره كرد. سياست مذكور بر اين مبناي نظري استوار گرديده كه چنانچه دولتها وارد فعاليتهاي اقتصادي نشوند، نابرابريها گسترش خواهديافت، و گروههاي آسيب پذير جامعه هرگز نخواهند توانست به منابعي دست يابند كه معيارها و ضوابط متكي بر اصل عدالت اجتماعي ايجاب مي كند. از آن جهت كه بنگاههای انتفاعی مخارجی را تحت مــوضــوع زیست محیطی متحمل می شوند، لذا ارائه یك تصویر از عملكرد زیست محیطی كه حاوی منافع حاصل از تحمل هزینه های مزبور باشد، باتوجه به ساختار موجود حسابداری، دشوار است، به این جهت بسیاری ازبنگاههای انتفاعی هزینه فعالیتهای زیست محیطی را بدون مقابله با منافع آن، تنها به عنوان اقلام هزینه ای منظور كرده و در گزارشگری مالی به گونه ای موثر آنها را افشاء نمی كنند. - فقدان مسئوليت و پاسخگويي اجتماعي در سازمانهاي اداري ازجمله وظايف سازمانهاي توليدي ، صنعتي و خدماتي هر جامعه اهميت دادن و توجه به رفاه جامعه و انجام حمايتهاي لازم از مردم است. در اين رابطه، احساس مسئوليت صاحبان سرمايه و مديران، و شيوه نگرش آنان به اصول اخلاقي در ايجاد رفاه اجتماعي و توجه به حفظ محيط سالم و شرايط زندگي مطلوب موثر است. مسئوليت اجتماعي سازمانها، تعهد اجتماعي را به همراه خواهد داشت، كه فراتر از انديشه سودآوري صرف است. درواقع، مسئوليت اجتماعي انتظار جامعه از سازمانهاست، تا در كنار اهداف اصلي خود - هدفهاي اقتصادي - درجهت مصالح مردم و حفظ محيط زيست و رفع مشكلات اجتماعي نيز فعاليت كنند.درپي مسئوليت اجتماعي، پاسخگويي اجتماعي مطرح مي شود. درواقع سازمانها در قبال افراد جامعه خود احساس تعهد و مسئوليت مي كنند و در پاسخ به نياز آنان، اهداف اجتماعي را مانند هدفهاي اقتصادي مهم مي شمارند. آلوده نكردن محيط زيست و حفظ آن، نظارت بر كيفيت محصول و اعمال كنترلهاي لازم در ارائه خدمات و محصولات، دليل بر رعايت كردن مسئوليت اجتماعي و پاسخگويي به محيط و مطالبات مردم است. در اين ميان دولتها و ساختارهاي اداري، موسسات آموزشي و فرهنگي، رسانه هاي جمعي و غيره در ايجاد احساس مسئوليت اجتماعي و متعاقباً عمل به آن نقش اساسي دارند. بخصوص در جامعه اي نظير ايران كه دولت در اداره بسياري از سازمانها مستقيماً مشاركت دارد. گرچه انجام اين مسئوليت سنگين به طور اثربخش و فراگير از توان دولتها خارج است، ليكن تا زماني كه نظام اداري متمركز در كشوري حاكم است، شناساندن اين مسئوليت اجتماعي و نظارت بر اجراي آن در سطح جامعه از وظايف مهم دولت است. از طرفي، وجود امنيت اجتماعي و اقتصادي عامل ديگري است تا صاحبان صنايع، سرمايه داران و مديران به پذيرفتن مسئوليت اجتماعي و پاسخگويي به آن تشويق شوند. در جوامعي كه امنيت اجتماعي و اقتصادي به اندازه كافي وجود ندارد، گرايش به مشاركت داوطلبانه در امور مربوط به رفاه اجتماعي كاهش مي يابد. لذا چنانچه سرمايه گذاران و صنعتگران تصوير روشني از آينده بلندمدت در ذهن داشته باشند، آمادگي بيشتري در قبال تعهد اجتماعي خواهند داشت. - مشکلات در استقرار ضوابط اينكه براي گزارش نمودن اطلاعات حسابداري، چه اطلاعاتي و به چه صورتي ارائه شود هنوز قانوني مشخص نشده است. آيا بايد گزارش ها را بصورت مالي ارائه نماييم ؟ آيا گزارشات غير مالي لازم است؟ با توجه به عدم وجود قانون مشخص و عدم مقبوليت عمومي در يك روش خاص جهت گزارشگري اجتماعي، 4 ايراد عمده زير مي تواند بعنوان علت عدم پيشرفت گزارشگري اجتماعي مورد توجه قرار گيرد: - مشخص نبودن نوع گزارش(اعم از مالي و غير مالي) - مشخص نبودن ميزان ارائه اطلاعات(چه اندازه از اطلاعات كافي است) - مشخص نبودن يك شاخص و معيار مشخص جهت مقايسه نمودن شركتها با يكديگر(چه شاخصي بايد بعنوان ملاك مقايسه شركتها با هم مورد توجه قرار گيرد). - كيفيت پايين گزارشات موجود و تهيه گزارشات اجتماعي بصورت سليقه اي بدليل عدم وجود قانون مشخص (کیانی، 1387). - آثار مثبت رعایت مسئولیت‌های اجتماعی بر عملکرد و موفقیت سازمان اخلاق بر فعالیت انسان‌ها تأثیر قابل توجهی دارد و لازمه عملکرد مناسب، تعهد و مسئولیت‌پذیری کارکنان است. صاحب‌نظران باور دارند که اگر کارکنان بر این باور باشند که با آنان رفتاری عادلانه و منصفانه می‌شود، شاید تمایل بیشتری داشته باشند که بار (کاری) بیشتری را تحمل کنند. همچنین، مدیریت ارزش‌های اخلاقی در محیط کار، موجب مشروعیت اقدامات مدیریتی شده، انسجام و تعادل فرهنگ سازمانی را تقویت می کند، اعتماد در روابط بین افراد و گروه‌ها را بهبود می‌بخشد و با پیـروی بیشتر از استانداردها، موجب بهبــود کیفیت محصولات و در نهایت افزایش سود سازمان می‌شود. گرچه حاکمیت اخلاق کار بر سازمان، منافع زیادی برای سازمان از بعد داخلی از جنبه‌های بهبود روابط، افزایش جو تفاهم و کاهش تعارضات، افزایش تعهد و مسئولیت‌پذیری بیشتر کارکنان، افزایش چندگانگی و کاهش هزینه‌های ناشی از کنترل دارد ولی از دیدگاه مسئولیت اجتماعی نیز از راه افزایش مشروعیت سازمان و اقدامات آن، التزام اخلاقی در توجه به اهمیت ذی‌نفعان، افزایش درآمد، سودآوری و بهبود مزیت رقابتی، و... توفیق سازمانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. باید توجه داشت که رفتار غیراخلاقی، رفتار محیط کسب و کار را بر ضد خود تحریک کرده، موجب شکست سازمان می شود. علاوه بر سهامداران، گروه‌های دیگری نیز وجود دارند که از اقدامات سازمان تأثیر می‌پذیرند و دارای منافع مشروعی از سازمان‌اند. ازجمله این گروه‌ها می‌توان به مشتریان، تأمین‌کنندگان مواد اولیه، دولت و جامعه اشاره کرد. برخی صاحب‌نظران براین باورند که پاسخ مثبت به ملزومات اخلاقی اجتماعی، با افزایش سود و ارزش افزوده در درازمدت، همراه است. چرا که موجب انگیزش نیروی انسانی، افزایش حسن نیت اجتماعی و اعتماد مردم به یکدیگر و نیز کاهش جریمه‌ها می‌شود. برای مثال، طبق گزارشی که در سپتامبر 2005 توسط دولت استرالیا منتشر شده، رشد اقتصــادی ایــن کشـــور از سال 1998 تا 2005 به رقم متوسط سالانه 6/3 درصد رسیده که بیشتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته، مانند امریکا، آلمان، ژاپن و انگلستان است. بر اساس این گزارش، عوامل رشد این کشور، نگرش مثبت به تغییر و نیـــروی انسـانی آموزش دیده با اخلاق کار بسیار قوی اعلام شده است. هم‌چنین براساس گزارش مجله فورچون، 63 درصد مدیران عالی شرکت‌های برتر بر این باورند که رعـایت اخلاقیات، موجب افزایش تصویر مثبت و شهرت سازمان شده، منبعی برای مزیت رقابتی به شمار می‌آید. به علاوه تحقیقی دیگر در استرالیا نشان داد که 90 درصد استرالیایی‌ها علاقه‌مند به خرید از شرکت‌هایی هستند که رفتارهای آن‌ها اخلاقی است. این تحقیق مشخص کرد هرچه اعتماد بین اعضای یک سازمان بیشتر باشد نیاز به کنترل مستقیم کاهش می‌یابد (همت فر و عبدل، 1389). - وضعیت کنونی حسابداری مسئولیت های اجتماعی در دنیا در سالهاي اخير گوناگوني  زيادي در افشاگري هاي محیط زیستی واجتماعي شركتها در کشورهای غربی بوجود آمده است .اين گزارشها درسطح گسنرده اي هم از نظر حجمي وهم پيچيدگي رشد داشته اند . بويژه درزمان اخير افزايش قابل توجهي درتعداد پژوهشهاي مفيد و موثردر رابطه با قراردادهاي اجتماعي ومشروعيت سازمانها بوجود آمده است . در دنياي اقتصادي امروز غرب ،تمامي ورودي ها از محل محيط زيست كرة زمين بوده وتمامي خروجي ها به عنوان ضايعات وكالاهاي انتشار يافته ومحصولاتي با عمر پايان يافته است كه محيط زيست باز مي گردند .از اين نظر، سازمان موفق ،سازماني است كه بيشترين تاثير وتخريب را بر محيط زيست داشته باشد .حسابداري تنها آنجايكه بتواند اين تاثيررا به عنوان عناصري قابل تقويم به پول برآورد كند، آنها رااندازه گيري كرده و شناسايي می كند. به عبارتي زماني كه بتواند قيمت تمام شده آنها را بدست بياورد، آنها را شناسايي خواهد كرد وچون براي اغلب عناصر تخريب كننده محيط زيست قيمتي نمي توان برآورد كرد ، بدين دليل كنار گذاشته مي شوند. درحاليكه چنين محاسبه ای كامل نيست . ولی موفقيت از جنبة حسابداري در كسب سود بيشتر و تنزل محيط زيست با هم در تقابل هستند . به طوري كه سود اقتصادي در اين شرايط با تنزل محيط زيست ، افزايش مي يابد. به نظر مي رسددر سيستم  فعلي حسابداري تخريب بي روية محيط زيست بايستي دنبال شود. انتشار سرمايه گذاري اخلاقي شركتها واثبات اينكه حسابداري چگونه مي تواند به انهدام ضايعات و توليد انرژي بيشتر كمك كند ، ديگر وظيفه حسابداري اجتماعي ومحيط زيستي است .واما كار نهايي حسابداري اجتماعي ومحيط زيست يافتن حسابهايي براي شفاف سازي ارتباطات سازماني است . در حال حاضر یکی ازمطالب موردبحث در حسابداری، گزارشگري محيط زيست وبطور فزاينده اي حسابرسي اجتماعي ومحيط زيستي در کشورهای توسعه یافته است ، كه جنبة ديگري از سازمانها وفعاليتشان را مشخص مي كند. در کشورهای اروپایی در پنج سال گذشته افزايش چشمگیری در پژوهشهاي حسابداري ، بويژه اثرات محيط زيستي سازمانها بوقوع پيوسته است .پژوهشگران بيشترين توجه خود رامعطوف به سرماية محيط زيست ، مديريت محيط زيست و شماي حسابرسي آن ، گزارشگري محيط زيستي ، نقش حسابداري درایفای مسوليت محيط زيست سازمانها ، اثرات حسابداری محيط زيست هم در صورتهاي مالي وهم در حسابرسي صورتهای مالی ، بدهيهاي محيط زيستي ، بيمه ، قرضهاي بانكي ، انهدام ضايعات ، قانون گذاري محيط زيست كرده اند. کشورهای توسعه یافته مسوليت اجتماعي شركتها نقش اساسي در حل وفصل تعارض هاي ياد شده دارد .درواقع با توجه به وجود تفاوتهايي بين هزينه هاي اجتماعي وداخلي شركتها ، گزارشگري اجتماعي شركتها مي تواند اين تفاوتها را كاهش وتاحدي آنرا جبران كند. قوانين مربوط به گازهاي گلخانه اي را مي توان دراين راستا تلقي كرد .شركتهاي آلوده كننده محيط زيست در سالهاي اخير تلاش  زيادي براي داخلي كردن هزينه ها ي اجتماعي وحل تعارض ها با جامعه انجام داده اند .تعارض هايي كه ممكن است هزينه هايي سنگين بر اعتبار تجاري وسرقفلي شركتها داشته باشد . شركت هنز  از جمله شركتهايي است كه در سال های اخیر با پاسخ مناسب به تعارض هاي اجتماعي ، سود زيادي به دست آورد . اين شركت با صيدماهي ،براي تهيه تن ماهي موجب مرگ دولفين ها مي شد ، درنتيجه هزينه هاي اجتماعي آن برهزينه هاي داخلي آن فزوني مي يافت .این شركت  براي حل اين تعارض  منابع تهية تن ماهي را ازاقيانوس آرام شرقي به غربي تغيير داد، و بهاي اضافي براي انجام اين عمل پرداخت كرد ، اما اعتبار تجاري خودرا افزايش داده وتحسين قابل توجهي ازسوي سياستمداران ودوستداران محيط زيست بدست آورد ،ودرواقع با اين عمل از مواجهه با جامعه اجتناب كرد .ازآنجائیکه هزينه هاي اجتماعي مانند هزينه هاي داخل سازمان مشهود ونقدي نبوده واز نظر استانداردهاي حسابداري قابل شناسايي نيستند. همواره شركتها ازشناسايي برخي هزينه هاي اجتماعي بدليل بوجود آمدن مسوليت اجتماعي واهمه داشته وتلاش در حداقل كردن اين گونه هزينه ها دارند. برخي ازشركتها عملكرد ضعيفي نسبت به برنامة گزارشگري محیط زیستی  داشته اند . براي مثال شركت نفتي شل كه از شركتهاي معروف در حوزه نفت به شمار مي رود نسبت به مصرف ازدرياي برنت يا بزرگترين توليد كننده مواد غذايي وساندويچ درجهان (مك دونالت)راجع به بسته بندي هاي پلي استايرن خود ،تلاش كرده اند كه ازنظر اجتماعي مسوليت پذير عمل كرده و باازبين بردن ضايعات خود، ازتاثيرات محیط زیستی براطراف خود اجتناب كنند . اما اكنون بدليل تعارض هاي محیط زیستی با آسيب ديدن اعتبار خود مواجه شده اند ،به طوري كه  هركدام ازآنها درتدوين راه حلهاي خود ،براي حل اين تعارض ها واصلاح ارتباط باپيرامون دچاراشتباه بوده اند .به عبارتي فقط داشتن برنامة حل تعارض هاي محيط زيستي كافي نيست . براي اجتناب از اين گونه تعارض ها داشتن برنامة گزارشگري اجتماعي ومحیط زیستی به تنهايي تعارض هاي بين شركت وجامعه را حذف نخواهد كرد، وبايستي اين برنامه درراستاي خواستهاي اجتماعي ومحيطي باشد. به طور مثال شركت ماناستو كه به توليد كودهاي كشاورزي اشتغال داشت ، بدليل اشتباه  درپيش بيني تعارض هاي حاصله از تفاوت هزينه هاي اجتماعي(محیط زیستی) وداخلي مرتبط با استفاده از محصولات خود ، با وجود هزينه كردن ميليارد ها دلاردرجهت بهبود محصولات خودبراي كارائي بيشتر واستفاده كمتر از حشره كشها به انزوال کشیده شد.هدف اين شركت توليد محصولات كشاورزي اصلاح شده در كشورهاي فقير بود. اما مخالفت مصرف كنندگان بامحصولات اصلاح يافتة ژنتيكي موجب كنارگذاري محصولات اين شركت توسط مصرف كنندگان مواد غذايي گرديد. درحالي كه اين  شركت درپرس وجوي حذف استفاده از سموم وافزايش كارائي كشاورزي وآلودگي كمتر ناشي از كشاورزي بود، بدون توجه به نگرش مصرف كنندگان مواد غذائي ، از عرصة توليد محصولات كشاورزي حذف گرديد در آمريکا دولت فدرال در اجراي حسابرسي اجتماعي مشاركت فعال دارد و با قدرتي كه دارد با شركت هايي كه از استانداردهاي اجتماعي منحرف شده اند، برخورد مي كند. حوزه هايي وجود دارند كه شركت هاي فعال در اين حوزه ها تحت هيچ شرايطي حاضر به انجام حسابرسي داوطلبانه نمي شوند. بنابراين، الزامات قانوني بايد وجود داشته باشد تا آنها را به مسير درست هدايت کند. بايد توجه داشت كه هر قدر هم كه انجام حسابرسي داوطلبانه براي شركت ها سبب ايجاد محدوديت شود، اما اين كار مي تواند بسيار ارزشمند باشد. با شکل گيري نهاد هاي قانوني نظير اداره سلامت و ايمني شغلي (OSHA) كميسيون فرصت هاي شغلي برابر (EEOC) كميسيون ايمني محصول مصرفي (CPSC) و آژانس حفاظت محيطي (EPA) در آمريکا، شركت ها هر چند با بي ميلي آماده ورود به دنياي حسابرسي اجتماعي شدند، اما سرانجام يك تحول تراژديک در سياست هاي اين کشور صورت گرفت (جانسون، 2010). منابع بازرگان ،عباس وزهره سرمدوالهه حجازي،1376،روش تحقيق در علوم رفتاري ،تهران:نشر آگه. جعفری، م. 1372. تئوری حسابداری اجتماعی. نشریه بررسیهای حسابداری، شماره 5 ، صص 13-15. خاكي ،غلامرضا،(1387)،روش تحقيق با رويكرد به پايان نامه نويسي ،تهران :بازتاب. خوش طینت، م و راعی، ح. 1383. تأثیر ارائه اطلاعات حسابداری اجتماعی بر تصمیم گیری سرمایه گذاران. بررسی حسابداری و حسابرسی، سال یازدهم، شماره 37، صص 73-92. خوش طینت، م و میر سمیعی، م. 1380. عوامل بازدارنده توسعه حسابداري محیط زیست در ایران. فصلنامه علمي و پژوهشي بررسيهاي حسابداري، سال دهم، شماره 18، صص 33-41. خوش طینت، م. 1374. حسابداری مسئولیت های اجتماعی، بررسی های حسابداری، شماره 10 و 11، صص 22-39. رئيسي، ابراهيم (1381)، حسابداري منابع انساني ، مجله تدبير . شماره 115. صص 101-109. رضايي ،رضا(1383) ، مروري بر حسابداري منابع انساني ، مجله الكترونيكي سيستم گروپ.شماره 7. صص 44-52. سجادی، سید حسین. 1389. حسابداری زیست محیطی، حسابدار، شمارة ۱۸۶، صفحه ۱۹ (انجمن علمی تخصصی حسابداری ایران). شاه ویسی، فرهاد، حسابداری محیط زیست: هزینه ها و کاربردها در تصمیم گیری، حسابدار، شماره ۱۸۵، صفحه 35. طوسي ، محمد علي (1371) ، حسابداري دارايي انساني ، مجله مديريت دولتي . شماره 16 . صص 14-17. عميدي ،علي ،1378،نظريه نمونه گيري وكاربرد آن،تهران:مركز نشر دانشگاهي ،جلد اول . فروغی، د.، شهشهانی، م و پور حسین، س. 1387. نگرش مدیران درباره افشای اطلاعات حسابداری اجتماعی: شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابداری و حسابرسی، دوره 15، شماره 52، صص 55-70. کیائی، ع. 1387. حسابداری محیطی و اجتماعی گامی به سوی حسابداری جامع. بررسی های حسابداری. شماره 35، صص 1-15. نادري،عزت الله ومريم سيف نراقي ،1375،روشهاي تحقيق وچگونگي ارزشيابي آن درعلوم انساني (چاپ سيزدهم )تهران:دفتر تحقيقات وانتشارات بدر. نوفرستي ،محمد،1383،آماردر اقتصاد وبازرگاني (چاپ پانزدهم)،تهران ،جلد دوم. همت فر، م و عبدل، ر. 1389. چهارچوبي مفهومي براي توسعه حسابداري مسئوليتهاي اجتماعي. همايش ملي نقش شفافيت اطلاعات حسابداري در حل بحرانهاي مالي كنوني، ص 14-28. Adoyer, D. 2002.Evidence on Executives' Views of Coporate Social Responsibility", Brish Accounting Review, Vol.33, no.3, pp.357-97. Deegan, C. (2002). "The Legitimizing Effect of Social an Environmental Disclosures- A Theoretical Foundation", Accounting, Auditing and Accountability Journal. Vol.15, no.3, pp.282-311. Deegan, C. Rankin, M. and P. Voght. (2000). "Firms` Disclosure Reactions to Major Social Incidents: Australian Evidence", Accounting Forum, Vol.24, no.1, pp.101-30. Epstain، M.Flamholtz، E. and Mc Donough. J.J .(1976) Corporate Social Auditing. Evans, C. (2003). Corporate Social Responsibility Sustainability, Accontancy, January, pp.20-59. Friedman. M. (1970), "The social responsibility of business is to increase its profits," The new york times magazine, no. September 13, pp. 122-6. Gray, R.H., javad, M. , power, D.M, Sinclair, C.D. (2002) " social and environmental disclosure and corporate characteristics, " journal of Business Finance and Accounting, vol. 28 no. 3/4, pp. 327- 56. Intosai, G. 2003. working Group on Environmental Auditing (2003)pp.01-17. Kevin A. 2001. “Environmental cost accounting for improved environmental decision making”, pollution engineering, december, 20-29. Lindblom, C.K. (1994), “The implications of organizational legitimacy for corporate social performance and disclosure”, paper presented at the Critical Perspectives on Accounting Conference, New York, NY. Magness. (2006). "Strategic Posture, Financial Performance and Environmental Disclosure: An Empirical Test of Legitimacy Theory", Accounting, Auditing & Accountability Journal, Vol.19, No.4, pp.540-563. Mathews, M.R. (1987), "social responsibility accounting disclosure and information content for shareholders," British Accounting Review, vol. 19 no. 2, pp. 161- 8. Mathews, M.R. (1995), " social and environmental accounting practical demonstration of ethical concern? " , journal of Business Ethics,. Vol. 14 no.3, pp. 663-71. O'Dwyer, B. (2001). "Managerial Perceptions of Corporate Social Disclosure: An Irish Story", Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol.15, no.3, pp.406-36. Ramanathan، k.v (1976) ، " Towards a Theory of corporate social Accounting, The accounting Review . Shocker, A. and Sethi, S. (1974), “An approach to incorporating social preferences in developing corporate action strategies”, in Sethi, S. (Ed.), The Unstable Ground: Corporate Social Policy in a Dynamic Society, Wiley, New York, NY. Ullmann, A. E. (1995). "Data in Search of a Theory: A Critical Examination of the Relationships among Social Performance, Social Disclosure and Economic Performance of US Firms", Academy of Management Review, Vol.10, no.3, pp.540-57.