مبانی نظری و پیشینه تحقیق تجارت الكترونيكي

مبانی نظری و پیشینه تحقیق تجارت الكترونيكي (docx) 27 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 27 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

مبانی نظری تحقیق تجارت الكترونيكي 2-1-تاریخچه تجارت الکترونیکی 2-2-روابط خريدار و فروشنده در تجارت الكترونيكي 2-3-بورس الکترونيک در ايران 2-4-بسترهای استقرار نظام الكترونيكي در بورس سهام الف) بستر بانکي: ب) بستر قانوني: ج) بستر دولتي : د) بستر تکنولوژيکي: ه) بستر امنيتي: و) بستر فرهنگي: 2-5-نيازمنديهاي و ملزومات جهت پياده سازي بورس الکترونيک 2-6-مزایای پياده سازي بورس الکترونيک 2-7-مروري بر تحولات بورس 2-8-نگاهي به وضعيت بورس اوراق بهادار در ايران و بررسي کاستيهاي آن 2-10-1-بورس اوراق بهادار تهران جدول 2-1- سير تكاملي سازمان بورس در ايران 2-10-2-نقاط ضعف و کاستيهاي سيستم معاملاتي فعلي نمودار 2-1- سيستم كنوني معاملات در ايران پیشینه تجربی تحقیق 2-11-پیشینه داخلی تحقیق 2-12-پیشینه خارجی تحقیق منابع فارسی: منابع انگلیسی: مبانی نظری تحقیق تجارت الكترونيكي تجارت الكترونيكي به معناي انجام دادن مبادلات تجاري از طريق شبكه به ويژه اينترنت است (راتناسینگام، 2005). تجارت الكترونيكي از داشتن يك سايت اينترنت فراتر مي رود و شامل سفارش دادن، انجام دادن مناقصات كاريابي و كارمنديابي و مبادله اطلاعات است كه با استفاده از فناوري هاي اطلاعات صورت مي‏گيرد. در تجارت الكترونيكي، پول مي تواند هم به روش سنتي و هم به روش الكترونيكي پرداخت شود. بسياري از بازرگانان الكترونيكي، سيستم هاي پرداخت مختلفي را به مشتريان خود پيشنهاد مي كنند (لویر، 2003). مهم ترين مسأله در سيستم هاي پرداخت الكترونيكي تأكيد بر امنيت است (توربان، 1999). تجارت الكترونيكي فرصت هاي مهمي براي شركت ها ايجاد كرده كه از طريق آن شركت ها مي‏توانند سهم بازار خود را گسترش دهند و در بازار بين المللي وارد شوند. اين با كم ترين هزينه و حداقل سرمايه گذاري قابل اجرا است. در دنياي تجارت الكترونيكي، شركت ها از اين امكان برخوردار هستند كه هم با تهيه كنندگان و هم با مشتريان بيش تر ارتباط برقرار كنند كه از طرفي منجر به افزايش فروش و از سوي ديگر منجر به دسترسي به منابع بيش تر با قيمت هاي مناسب و هزينه كم تر مي شود (راتناسینگام ، 2005). تاریخچه تجارت الکترونیکی حدود 133 سال از اختراع تلفن توسط الکساندر گراهام بل می گذرد. اختر اع بل در سال1876 ، تجارت الکترونیکی را به صورتی که امروز شناخته می شود، پی ریزي کرد. برخی بر این عقیده اند که به کارگیري عدد بی اهمیت (0) در محاسبات رقمی، ستون فقرات تجارت الکترونیکی است که از شبه قاره هند سرچشمه می گیرد. استفاده از فناوري هاي الکترونیکی در انجام امور بازرگانی، پیشینه اي نسبتاً طولانی دارد. در حقیقت، نیاز به تجارت الکترونیکی از تقاضاي بخش هاي خصوصی و عمومی براي استفاده از تکنولوژي اطلاعات به منظور کسب رضایت مشتري و هماهنگی مؤثر درون سازمانی نشات گرفته است (هاشمی، 1389). تجارت الکترونیکی در شکلی که امروزه شیوه کار کردن ما را متحول کرده است، ریشه در همگرایی خلاق کامپیوتر و تلفن دارد. امروزه پست الکترونیکی تبدیل و کسب اطلاعات از طریق جستجوي سایت‏هاي وب به عمومی ترین ابزارهاي تجاري تبدیل شده اند. این امکان عملاً تحت تأثیر همگرایی خلاق تلفن و کامپیوتر، به واسطه اینترنت در اختیار جامعه قرار می گیرد. تاریخچه تجارت الکترونیکی به شکل امروزین آن، ریشه در دو پدیده دارد: اینترنت و مبادله الکترونیکی داده ها که منشا، هر دو این پدیده‏ها به دهه 1960 باز می‏گردد (پورتر، 2001). به طور کلی، روندهای پیدایش و شکل گیری تجارت الکترونیک به پنج مرحله زیر قابل تقسیم بندی است: مرحله اول- پیدایش شبکه های خصوصی: اولین گام در پیدایش تجارت الکترونیک در دهه 70 و 80 میلادی و توسط برخی از دولتها و تاجران بزرگ بین المللی که می کوشیدند تا تبادل اطلاعات و امنیت مربوط به آن را توسعه بخشند، برداشته شد. در این راستا، مبادله الکترونیک داده ها که محدوده شبکه های خصوصی و محدود انجام می گرفت، به عنوان بستر و استاندارد اولیه برای نسل اول تجارت الکترونیک مورد استفاده قرار گرفت. البته در آن مرحله هزینه بالا و پیچیده بودن سیستم، مانع گسترش آن شد و تعداد کمی از سازمان ها، نظیر شرکت های مالی از آن استفاده می کردند (نیومن و مک گیل، 1997). مرحله دوم- پیدایش پست الکترونیک و چت: این مرحله مربوط به اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 میلادی است که طی آن نسل اول مخابره اخبار همچون پست الکترونیک و چت کردن به وجود آمد. در این مرحله استفاده از وب در میان دانشگاهیان و اعضای مراکز علمی و پژوهشی رواج یافت. مرحله سوم- ظهور مرورگرها: سال 1995 میلادی که ظهور مرورگر در وب بر اساس پروتکل انتقال فوق متن به وقوع پیوست و ایجاد صفحات میزبان به عنوان یکی از ضروری ترین بخشهای سایتهای وب در این سال انجام گرفت، به عنوان مرحله سوم پیدایش تجارت الکترونیک به شمار می رود. مرحله چهارم- شروع فعالیت سایتهای خرده فروشی: این مرحله از اواسط دهه 19990 آغاز شد و در طی آن، اولین سایتهای خرده فروشی در تجارت الکترونیک به نام سایتهای دات کام فعالیت خود را برای انجام معاملات اقتصادی کوچک شروع کردند. فعالیت این سایتها و نتایج حاصل از آنها، شرکتهای بزرگتر را تشویق کرد تا وارد عرصه تجارت الکترونیک شوند و محصولات و خدمات خود را بر روی وب عرضه کنند. مرحله پنجم- تعریف مدلهای تجارت الکترونیک: اواخر دهه 1990 میلادی زمان آغاز این مرحله است که طی آن، تجار بزرگ و سازمان ها دریافتند که تجارت الکترونیک به صورت مدل تجارت -تجارت همانند مدل تجارت- مصرف کننده می تواند فعال شده و مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب وب به عنوان جایگاه اصلی برای نسل اولیه بازرهای حراجی، معاملات تجارت – تجارت و همچنین تجارت با مصرف کننده معرفی گردید و مورد استفاده قرار گرفت (بخش صنعت و تجارت انگلستان، 2000؛ بقائی راوری و مقدسی، 1386). روابط خريدار و فروشنده در تجارت الكترونيكي تجارت الكترونيكي، فعاليت هاي گوناگوني از قبيل مبادله الكترونيكي كالاها و خدمات، تحويل فوري مطالبات ديجيتال، انتقال الكترونيكي وجوه، مبادله الكترونيكي سهام، بارنامه الكترونيكي، طرحهاي تجاري، بازاريابي مستقيم و خدمات پس از فروش را در بر مي گيرد (برنرزلی، 1998). مغازه هاي مجازي داراي مزاياي متعددي از جمله راحتي، قيمت هاي رقابتي، انتخاب وسيع، و امكان دسترسي به اطلاعات بيش تر هستند. از طرفي در صورت خريد از خانه، روابط و مراودات ميان افراد در جامعه به كم ترين حد مي رسد (استندینگ، 2000). در سالهاي اخير تعداد زيادي از مغازه هاي مجازي از طريق صفحات متحرك و ايجاد واقعيت هاي مجازي و ارتباطات برخط مراودات خود را با افراد افزايش مي دهند (تایمرز، 2000). در دنياي كسب و كار الكترونيكي عوامل زيادي وجود دارد كه بر تصميم و قصد خريد از طريق سايتهاي وب تأثيرگذار است. مجازي بودن شبكه اينترنت، كمي اعتماد مشتري به خريد مجازي، كيفيت سايت و مدل طراحي آن مخصوصاً در روش ارائه محصول و اطلاعات مربوطه، به بي رغبتي مشتريان به انجام دادن خريدهاي الكترونيكي منجر مي شود (الهي و همکاران، 1388). از سوي ديگر، عوامل ويژگي هاي افراد نيز بر تصميم و انجام خريد الكترونيكي تأثير مي گذارد، مانند وفاداري افراد به يك نام تجاري، نگرشها، عادتها، درك افراد براي محيط و فرصت هايي كه در آن ارائه مي شود، تمايل افراد به ورود به عالم تجارت جديد و استفاده از فناوري و نوآوري ها. در فروشگاه مجازي بايد پاسخ سؤالات زير را داشت تا بتوان فعاليت هاي خود را به خوبي انجام داد: چه مي خواهيم بفروشيم؟ ‐ مشتريان ما چه كساني هستند؟ ‐ چرا مشتري مي خواهد از فروشگاه مجازي ما خريد کند (هی و همکاران، 2001). نكته مهمي كه بايد ملاحظه شود اين است كه همه محصولات، قابليت فروش الكترونيكي ندارد (ریدی و اسچالو، 2000) و لذا در تجارت الكترونيكي از آزمون خريد الكترونيكي استفاده مي شود (نیدورف و نیدورف، 2001). آزمون خريد الكترونيكي، روشي سه مرحله اي براي پرداختن به چالش هاي تجارت الكترونيكي است. اين آزمون براي تمامي انواع محصولات و خدمات در صنايع مختلف كاربرد دارد. آزمون خريد الكترونيكي براي خرده فروشان، توليدكنندگان، عرضه كنندگان و هر شركت ديگري كه در بخشي از فرايند توزيع محصول از توليد تا مصرف مشاركت مي كند قابل استفاده است. در اين آزمون، کلمه محصول همه جا به معنای محصولات توليدي و خدماتي (كالا و خدمات) به كار مي رود (ریدی و اسچالو، 2000). سه مرحله مربوطه به آزمون خريد الكترونيكي عبارت است از: 1- ويژگي هاي محصول: كه مربوط به ميزان وابستگي محصول به حواس پنجگانه است (نیدورف و نیدورف ، 2001). 2- آشنايي و خرسندي مشتري از محصول: گام دوم آزمون خريد الكترونيكي محصول، آشنايي يا خرسندي است كه عبارت است از درجه اي كه مشتري، محصول را مي شناسد، و به آن اعتماد دارد، قبلاً آن را تجربه كرده، و از خريد مجدد آن خرسند خواهد شد. آيا قبلاً از آن خريده اند؟ آيا قبلاً محصول مورد نظر را مصرف كرده اند؟ 3- ويژگي هاي مشتري: ويژگي هاي مشتري عمده ترين عامل انگيزش مشتري و نگرش او به خريد را مد نظر قرار مي دهد. اگر ويژگيهاي محصول، قابليت فروش الكترونيكي را تأييد كندو اگر مصرف كنندگان آشنايي كافي با محصول داشته و از خريد آن خرسند باشند، امكان خريد الكترونيكي آن افزايش مي يابد. اما آيا آن ها هنوز علاقه مند به مراجعه به فروشگاه هستند؟ بورس الکترونيک در ايران سياستهاي راهبردي بورس الکترونيک در ايران مبتني بر برنامه سوم توسعه، برنامه توسعه كاربردي فن آوري ارتباطات و اطلاعات (تکفا) و سياست تجارت الکترونيکي جمهوري اسلامي ايران است. طرح تکفا از هفت بخش راهبردي تشکيل شده است و نظام رايانه اي بورس به عنوان يکي از فعاليتهاي اصلي اين طرح محسوب مي شود (گرامی و محمدزاده، 1385). شايان ذكر است كه در سال ۱۳۷۳، شرکت مديريت فناوري بورس تهران با هدف مکانيزه کردن معاملات سازمان بورس و راهبري مستقل اين سامانه، تأسيس شد. اما به اعتقاد برخي از کارشناسان، يکي از اشتباهات مسؤلان در آن مقطع، ايجاد يک بورس مکانيزه به جاي بورس مدرنيزه بود، چرا که اين امر مانع ايجاد بورس الکترونيک شد. از اواخر سال 1377 تيمي در سازمان بورس براي بررسي سيستم معاملات جديد تشکيل شد و در اوايل سال 1378 درخواست پيشنهاد بورس الکترونيکي را تحويل شوراي بورس داد. در همان زمان نيز يک کميته راهبري براي خريد نرم افزاري به منظور ايجاد سيستم مبادلات مرکزي در سازمان بورس تشکيل شد. پيگيريهاي اين تيم ادامه داشت تا اينکه در سال ۷۹ کارگروه بورس و تجارت الکترونيکي در شوراي عالي اطلاع رساني تشکيل و ادامه کار اين تيم در قالب کارگروه مذکور دنبال شد. در همين سال نيز گزارش اوليه اقدامات صورت گرفته به شوراي بورس ارايه شد. اما شايد بتوان قانون برنامه چهارم توسعه را نخستين الزام قانوني براي ايجاد بورس الکترونيکي در کشور دانست. بر اساس سند تلفيقي اسناد توسعه بخشي و فرابخشي برنامه چهارم، راهکارهاي گسترش بازار سرمايه در برنامه چهارم توسعه با تأکيد بر تدوين مقررات و ضوابط به منظور ايجاد بازار عادلانه، شفاف و کارآمد اعلام شد. در اين قانون پيشبيني شده بود که طراحي و استقرار ساختار الکترونيکي براي انتقال سفارشهاي مشتريان و انجام داد و ستد از راه دور در چارچوب گام نخست ايجاد بورس الکترونيکي اوراق بهادار ايران و فراهم کردن زيرساختهاي لازم فني و استقرار نظام پرداخت الکترونيکي وجوه تا پايان سال سوم برنامه محقق شود (جعفرپور و فتحی، 1385). به نظر مي رسد که برخي تنگناهاي اساسي، بر سر پياده سازي بورس الکترونيکي در ايران وجود دارد که مسير رسيدن به اين مهم را دشوار مي نمايد. مي توان آماده و کافي نبودن زيرساخت هاي فني و مخابراتي را اصليترين معضل برشمرد، زيرا لازمه الکترونيکي نمودن بورس، دسترسي سريع، آسان و ارزان به اطلاعات است. آمار اخير منتشره شده از مؤسسه بین المللی ITU حاکي از فاصله قابل توجه ايران از نظر زيرساختهاي فني و مخابراتي براي بورس الکترونيکي است. چالش عمده ديگر مباحث مربوط به رسيدگيهاي قضايي در فضاي مجازي مي باشد كه ابعاد مختلف آن بايد مورد بررسي و پشتيباني قانوني قرار گيرد (جعفرپور و فتحی، 1385). لذا لازم است كه دولتمردان و مسئولين امر با درك مزايا، اهميت، ضرورت بورس الكترونيك و تأثير آن بر جذب سرمايه گذاري و تخصيص بهينه سرمايه ها و با استفاده از نيروي انساني کارآمد، جوان و متخصص فرآيند پياده سازي بورس الکترونيکي در ايران را تسهيل و تسريع نمايند. بسترهای استقرار نظام الكترونيكي در بورس سهام انجام کار زيربنايي و اساسي براي استقرار نظام الكترونيكي در بورس سهام مستلزم بسترسازي لازم مي باشد. عمده ترين زيرساختهاي لازم براي پياده سازي بورس الكترونيك در ايران شامل موارد ذيل است: الف) بستر بانکي: وجود سيستم بانکي دقيق، سريع و روان از بايسته هاي پياده سازي بورس الکترونيک است. سيستم بانکداري ياد شده بايد بدون نياز به حضور فيزيکي و از طريق اينترنت قابل دسترسي باشد. استفاده از کارتهاي اعتباري و به کارگيري نظام انتقال الکترونيکي وجوه و اسناد در شبکه بانکي از ديگر ملزومات اين حوزه مي باشد. ب) بستر قانوني: پياده سازي بورس الکترونيک در ايران نيازمند تدوين قوانين لازم و بستر قانوني مناسب است. پشتيباني قانوني از ارکان اساسي در جهت پياده سازي بورس الکترونيک است که مستلزم همکاري قوه قضاييه در زمينه پذيرش اسناد الکترونيکي با اعتباري برابر اسناد کاغذي نيز مي باشد، ضمن اينکه قوانين مربوط به امضاي ديجيتالي در کشور و احراز هويت خريدار و فروشنده توسط مرجع مربوطه نيز از ديگر جنبه هاي زيرساخت هاي قانوني اين بحث است. ج) بستر دولتي : براي استقرار بورس الکترونيک، پشتيباني دولتي لازم است. زيرا دولت به عنوان اصليترين مجري طرح دولت الکترونيک با سرمايه گذاري در بخش توسعه زيرساختهاي فنآوري الکترونيک مي تواند نقش قابل توجهي در راه اندازي طرحهاي زيربنايي در اين زمينه باشد (اشاره به برنامه چهارم توسعه و لزوم راه اندازي شبکه ملي داد و ستد الکترونيکي اوراق بهادار در چارجوب نظام جامع). د) بستر تکنولوژيکي: پياده سازي سيستم بورس الکترونيک در ايران نيازمند سرمايه گذاري در بخش تکنولوژي و ارتقاء آن است. زيرساخت تکنولوژي براي بخش بانکداري اجراي قوانين قضايي و احزار هويت و همچنين در ساختار بورس الکترونيک و براي سيستم معاملاتي و نظارتي و ... مهم است. شايان ذکر است که توسعه فن آوري هاي عام همچون مهندسي ارتباطات و مهندسي نرم افزار از لحاظ دانش فني جزء لاينفک براي پشتيباني بورس الکترونيک است، زيرا بورس الکترونيک جز با راه اندازي خطوط ارتباطي سريع و مطمئن که همراه با کاهش هزينه هاي ارتباط الکترونيک باشد، معني پيدا نمي کند. ه) بستر امنيتي: مفهوم امنيت در حوزه بورس الکترونيک برجسته ترين موضوعي است که ذهن مشاركت كنندگان بازار را به خود مشغول مي کند و از آنجايي که مسايل امنيتي نقش قابل توجهي در معاملات الکترونيکي بازي مي کند، تأمين امنيتي اطلاعات به صورت بارزي خودنمايي مي کند. پياده سازي بورس الکترونيک نيازمند ايجاد سيستم استاندارد تخصيص کد معاملاتي و امنيت اطلاعات در خصوص اشخاص است و مسؤلين امنيت شبکه بايد تدابير لازم براي حفظ اطلاعات خصوصي و معاملاتي اشخاص را بينديشند. در اين زمينه مي توان از روشهاي رمزنگاري از جمله رمزنگاري با کليد متقارن، رمز نگاري با کليد نامتقارن و يا رمز نگاري با استفاده از روش کليد نامتقارن با امضاي ديجيتالي ياد کرد. و) بستر فرهنگي: پر واضح است که افراد و سيستم ها در برابر تغييرات مقاومت نشان مي دهد و يکي از راههاي کاهش مقاومت، آموزش و فرهنگسازي است. فعاليت گسترده در زمينه فرهنگسازي استفاده از اينترنت و انجام امور به صورت الکترونيکي از گامهاي مهم در راه رسيدن به بورس الکترونيک است. بسياري از کاربران بورس اشخاصي هستند که ساليان سال به سيستم سنتي معاملات و شيوه جريان امور در بورس عادت نموده اند. لذا براي پياده سازي سيستم کاراي بورس الکترونيکي بايد فعاليت فرهنگي و آموزشي صورت پذيرد (اسکولیونز و نیکولز، 2001). نيازمنديهاي و ملزومات جهت پياده سازي بورس الکترونيک بررسيهاي مربوط به تعيين نيازمنديهاي و ملزومات جهت پياده سازي بورس الکترونيک در ايران مي تواند با روشهاي استاندارد و يا ديدگاههاي متفاوتي (روشهاي تخميني و سرانگشتي و...) انجام شود، هرچند در نهايت همگي اين بررسي به دليل منطقي بودن چنين فرآيندهايي همانند يک طرح امکانسنجي يا مديريت پروژه مي تواند داراي اصول ساختاري مشابهي باشد. چنانکه گفته شد اصول اوليه و اصلي هر طرح چه در مرحله فرصت سنجي و امکانسنجي و يا حتي پياده سازي و اجرا، تحت تاثير يکسري استانداردهاي جهاني قرار دارد. از آن جمله در مرحله امکان سنجي مي توان به اصول UNIDO که در نرم افزارCOMFAR قابل ملاحظه و دسترسي است اشاره کرد و يا در مرحله اجرا به اصول مديريت پروژه متکي بود. در اين تحقیق اين نيازمنديها در يک نوع نگرش متاثر از استاندارد، به سه بخش اصلي تقسيم شده است که دسته بندي نيازها و ابزار مي تواند به قرار زير باشد: ۱ - سخت افزاري 2- نرم افزاري 3- نيروي انساني متخصص آنچه که مسلم است اينست که کارکرد سازمان بورس (و البته هر سيستم ديگري نيز) از محيط خود نه تنها ايزوله نيست بلکه اين سيستم (و نيز هر سيستم ديگر) به شرط ايجاد فرآيند بازخور و تنظيم و تطبيق خود با محيط امکان دوام پيدا مي کند. بنابراين در تحقق بورس الکترونيک تمام نيازها به شکلي هماهنگ ومشخص مي بايست با محيط خود نيز ارتباطي تعريف شده داشته و داراي يکپارچگي باشند. براساس اين نظريه که نشأت گرفته از ديدگاه سيستم هاي پوياست، محيط مي بايست به درجه اي از رشد رسيده باشد تا اجراي طرحهاي اين چنيني درون آن امکانپذير بوده و رسيدن به چنين هدفي را داراي کارآيي لازم نمايد. به همين دليل هرکدام از سه نياز فوق الذکر را مي توان در محيط اجراي بورس الکترونيک، همچنين در داخل آن بررسي کرد (فیرچالد و همکاران، 2004). تحقق بورس الکترونيک به تغييرات و ابزاري جهت اجرا و پياده سازي نيازمند است. تغييراتي که در بردارنده فرآيندهاي انتقال سازمان از حالت سنتي به شکل الکترونيکي است. اين تغييرات در بردارنده سه حوزه نرم افزاري، سخت افزاري و نيروي انساني متخصص است. در ارتباط با تغييرات نرم افزاري سازمان بورس، دو بخش متأثر خواهد شد. يک بخش فرآيند انجام معاملات است و بخش ديگر مربوط به نرم افزار معاملات است. در بخش اول يا فرآيند انجام معاملات، نياز به اجراي ابزار مديريتي براي مهندسي مجدد تمام فرآيندها محسوس است. مهندسي مجدد فرآيندهاي تجاري در داخل سازمان يکي از رويکردهايي است در اينگونه موارد مورد توجه و استفاده قرار مي گيرد. در حقيقت با اجراي رويکرد BPR امکان بررسي مجدد تمام فرآيندهاي سازمان به وجود مي آيد و فرآيندهاي غيرکارآ و غيرمؤثر که ارزش افزوده اي براي سازمان ايجاد نمي کنند حذف يا جايگزين مي شود (گربر و ون سالمز، 2001). در ارتباط با بخش دوم يا تجهيز سازمان به نرم افزارهاي معاملاتي نيز مي بايست مديريت ضمن تحقيق و بررسي مناسبترين نرم افزار معاملاتي موجود را در موارد مشابه با توجه به ارزيابي اجرايي بودن و تخمين هزينه و حجم معاملات تهيه و نصب نمايد. در اين مورد امکان استفاده از روش الگوبرداري وجود دارد و عموما توسط کارشناسان پروژه هاي امکانسنجي پيشنهاد مي شود. لازم به ذکر است که در حال حاضر سازمان در حال جايگزيني نرم افزارهاي Trader براي عمليات بازار، Post Trader براي عمليات بعد از معاملات ATOS آراميس از فرآورده هاي شرکت ATOS است که با توجه به اينکه امکان اجرا در محيط Windows را دارد به سهولت مي تواند با تغييرات مدنظر منطبق گردد (فان و همکاران، 2000). مزایای پياده سازي بورس الکترونيک استقرار بورس الكترونيك مزيتهايي چشمگيري را براي مشاركت كنندگان بازار سرمايه فراهم مي‏آورد. اين مزيتها را مي توان از سه ديدگاه بررسي نمود: الف) بورس الكترونيك و معامله گران كه مشتريان اصلي سيستم هستند: 1- امکان خريد و فروش اوراق بهادار در هر زمان: به عبارت ديگر اين امكان به سهامدار داده مي‏شود تا در ۲۴ ساعت روز، ۷ روز هفته و در طول سال معامله نمايند. افزايش ساعات معاملات و غيرمحدود بودن زمان سفارش گذاري الكترونيكي امكان معامله سهام را از تمام نقاط دنيا مهيا نموده و ديگر اختلاف ساعت كشورها، تأثيري بر شرايط معامله نمي گذارد. به طوري كه بورس الکترونيکي محدوديتهاي بورس سنتي را رفع مي نمايد و امکان سفارشگذاري در تمام ساعات حتي در روزهاي تعطيل وجود دارد (فهری و موسقی، 2001). 2- ذخيره پول و زمان: باتوجه به تأثير فن آوري اطلاعات بر فرآيندها و رويه هاي خريد و فروش اوراق بهادار، کارگزاريها و معامله گران صرفه جوييهاي زيادي (به لحاظ پولي و زماني) را به دست خواهند آورد. به بيان ديگر، بورس الكترونيك اين امكان را براي مشتريان فراهم مي آورد كه بدون مراجعه به كارگزاري، سفارشات خود را ارسال كرده و معاملاتشان را تحقق بخشند و از طرف ديگر كاهش هزينه هاي كارگزاري، سبب كاهش قيمت خدمات واسطه گري نيز مي گردد (فهری و موسقی، 2001). 3- رعايت نوبت در انجام سفارشات: در بورسهاي مجهز به سيستم اينترنتي معاملات، احتمال اشتباه كارگزاري در ترتيب انجام سفارشات از بين مي رود و ارسال الكترونيكي سفارشات متعاقبا سبب انجام ترتيبي سفارشات مي گردد (فهری و موسقی، 2001). 4- پيگيري الكترونيكي وضعيت سفارش: مشتري بواسطه صفحه اختصاصي خود مي توانند از روند انجام سفارش مطلع گردد. ضمن اينكه اسناد مربوط به معاملات نيز بصورت الكترونيكي و در اسرع وقت براي مشتري ارسال مي گردد (فهری و موسقی، 2001). ب) بورس الكترونيك و كارگزاران: 1- ارايه خدمات به مشتريان در هر نقطه از جهان (بورس مجازي جهاني): گستردگي بازار سهام از ساير ويژگيهاي بورس الکترونيکي است كه بواسطه آن کارگزاريها مي توانند در بازار سهام جهاني فعاليت کنند (کانانا، 2000). 2- واکنش سريع نسبت به مشتريان: با توجه به امکان مبادله اطلاعات به صورت آنلاین، کارگزاريها مي توانند نسبت به تقاضاي مشتريان واکنش سريع نشان دهند. ايجاد ارتباط با مشتريان و اطلاع از خواستها و سطح تقاضاي آنها و ارايه خدمات کارگزاري در سطوح مختلف يک مزيت براي فعالان در اين حوزه است (کانانا، 2000). 3- ارايه به موقع اطلاعات به مشتريان: مشتريان مي توانند از تحليلها و اطلاعات کارگزاريها بنا به نيازشان به صورت آنلاین و به موقع استفاده کنند و بدين ترتيب معامله گران با صرف هزينه در زمان کم قادر به کسب اطلاعات از خدمات و تحليلهاي مورد تقاضا مي شوند (کانانا، 2000). 4- ايجاد فرصتهاي جديد: کارگزاريها در فضاي بورس الکترونيکي ديگر تنها به عنوان نقش واسطه‏اي براي خريد و فروش اوراق بهادار به حساب نمي آيند و در واقع فعاليتهاي تخصصي در زمينه ارايه تحليلهاي تکنيکال و بنيادي انجام مي دهند و منبع قابل اعتماد اطلاعات به روز شرکتها به حساب مي‏آيند (کانانا، 2000). ج) بورس الكترونيك و ديدگاه كلان: 1- افزايش توان سازمان بورس در جمع آوري سرمايه هاي كوچك: افزايش كارايي سيستم معالاتي بورس مطمئنا توان سازمان بورس را در رسيدن به هدف تجميع نقدينگي براي سرمايه گذاري در شركتهايي كه پتانسيل و برنامه توسعه دارند، افزايش مي دهد (کالن، 1999). 2- توانايي پشتيباني حجم بالاي تراكنشها: طي سالهاي اخير حجم معاملات و تراكنشهاي بازار سرمايه رشد بسيار قابل توجهي داشته است و سيستم سنتي ديگر نمي تواند نياز مشاركت كنندگان بازار را برآورده نمايد. يكي از اهداف اصلي استقرار نظام الكترونيكي، تجهيز سيستم معاملات و تطابق آن با روند توسعه و گسترش بازار سرمايه مي باشد (کالن، 1999). 3- جهاني شدن: در دنياي پيشرفته كنوني، استفاده از ابزارهاي سنتي سبب هر چه عقب مانده شدن سيستمها مي گردد و اگر سيستمها خود را با شرايط جديد و خواسته هاي كاربران تطبيق ندهند، منزوي شده و نهايتا نابود مي شوند. ساماندهي رويه معاملات در سازمان بورس و اوراق بهادار نيز كاستيهاي موجود را از بين مي برد و نظامي منسجم و كارا را ارائه مي نمايد (کالن، 1999). مروري بر تحولات بورس واژه بورس از نام خانوادگي شخصي به نام واندر بورس اخذ شده است که در اوايل قرن ۱۵ در شهر بروژ بلژيک زندگي مي کرده و صرافان در مقابل خانه او جمع مي شدند و به داد و ستد مي پرداختند. نام او بعدها به اماکني اطلاق شد که محل داد و ستد پول، کالا و اسناد تجاري بوده است. تشکيل اولين بورس اوراق بهادار در سال ۱۴۶۰ ميلادي روي داده است. در اين سال در شهر آنورس بلژيک که موقعيت تجاري قابل ملاحظهاي داشته است، اولين بازار متشکل سرمايه به وجود آمده است (باکوس، 2005). در واقع بورس اوراق بهادار به معني يک بازار متشکل و رسمي سرمايه است که در آن خريد و فروش سهام شرکتها يا اوراق قرضه دولتي يا مؤسسات معتبر خصوصي تحت قوانين و مقررات خاص انجام مي شود. مشخصه مهم آن حمايت قانون از صاحبان پس انداز و سرمايه هاي راکد و الزامات قانوني براي متقاضيان سرمايه است. اين بازار از سويي مرکز جمع آوري پس انداز و نقدينگي بخش خصوصي به منظور تامين مالي پروژه هاي بلندمدت است و از سوي ديگر مرجع رسمي و مطمئني است که دارندگان پس اندازهاي راکد مي توانند محل به نسبت مناسبي براي سرمايه گذاري جست و جو كرده و از سود حاصل از آن برخوردار شوند. بورسهاي دنيا را مي توان به سه دسته تقسيم نمود. الف) بورسهاي سنتي: نخستين نسل بورسها محسوب مي شود، هماکنون در کشور ما در حال اجراست. در اين نوع از بورسها، مردم بايد به تالارهاي بورس مراجعه و برگ سهم تهيه کنند، وجه آن را پرداخت کرده و از کارگزار مستقر در تالار بخواهند که معامله را انجام دهد. در اين نوع از بورس، بازار توسط يک مکان فيزيکي تعريف مي شود. ب) بورسهاي در مرحله گذار: نوع ديگري از بورسها هستند كه مي توان آنها را در مرحله گذار از بورس سنتي به بورس الکترونيکي دانست. در اين بورسها، کارگزاران در تالارها حضور دارند اما متقاضيان نيازي به حضور در آنجا ندارند و مي توانند به کمک اينترنت از سهام موجود و نرخهاي آنها اطلاع پيدا کنند. پس از اطلاع از اين قيمتها، مي توانند از طريق تلفن و يا مراجعه حضوري اقدام به خريد سهم مورد نظر خود کنند. يکي از ويژگيهاي اين نوع بورس، استفاده از فرصتهاي لحظهاي براي متقاضيان است. ج) بورسهاي الكترونيك: اما در نوع سوم بورسها که در بسياري از کشورهاي پيشرفته و حتي در حال توسعه اجرا مي شود، تالارهاي بورس به طور کامل جمع شده و کارگزاران در دفاتر خود به انجام معامله مي پردازند. اين نوع بورسها از نظر ساختمان و تعداد پرسنل بسيار بزرگتر از انواع پيشين هستند و متقاضيان خريد سهام ديگر نيازي به مراجعه حضوري ندارند و تمامي کارهاي خود را به صورت الکترونيکي انجام مي دهند. يکي از مشخصه هاي اصلي اين بورسها، امکان فعاليت ۲۴ ساعته در تمامي دنياست. به عنوان مثال بورس الکترونيکي توکيو در حال حاضر، سه نشست مختلف براي کشورهاي آسيايي، اروپايي و آمريکايي برگزار مي کند. در اين نوع بورس، سيستم مبادلات کاملا به صورت الکترونيکي است و امکان خريد و فروش يک سهم را براي متقاضي در طول کمتر از يک روز فراهم مي‏کند. با توجه به ادبيات موضوع در زمينه تعاريف بورس الکترونيک، مي توان تعريف ذيل را به عنوان چكيده تعاريف مختلف تلخيص نمود: بورس الکترونيکي، امكان داد و ستد اوراق بهادار بالاخص سهام به صورت الکترونيکي مي باشد. معامله اوراق بهادار از طريق اينترنت و بواسطه سامانه معاملات و يا سايت کارگزاري صورت مي پذيرد (کانونا، 2000). امکان معامله آنلاین راي نخستين بار در سال ۱۹۶۹ از طريق اينترنت، براي سرمايه گذاران نهادي (نظير مؤسسات مالي) فراهم شد. بعد از گذشت ربع قرن امكان معامله اينترنتي براي سرمايه گذاران حقيقي فراهم شد. اين در حالي است که در کشور ما تا چندي پيش براي رسميت داشتن معاملات صورت گرفته در بورس، بايد برخي از اسناد به امضاي ناظر و دبيرکل بورس مي رسيد. نگاهي به وضعيت بورس اوراق بهادار در ايران و بررسي کاستيهاي آن عمر بورس اوراق بهادار در ايران به كمتر از چهل سال مي رسد و بررسي سالهاي رشد اين سازمان حاكي از دوران قابل تفكيك در طول اين سالها مي باشد. در زير به بررسي اين دوره ها پرداخته مي شود و كاستيهاي آن مورد بحث قرار مي گيرد. پر واضح است كه بسياري از كاستيها و مسايل بيشتر در سالهاي اخير به واسطه رشد و توسعه بازارهاي مشابه خارجي، گسترده شدن سازمان در مناطق و رشد حجم و ارزش بازار بروز کرده است، مسايلي که شايد در دوره هاي قبل نه چشمگير بوده و نه نياز به رفع آنها و يا پيشرفت در آن زمينه ها احساس مي شده است (جعفرپور و فتحی، 1385)0 بورس اوراق بهادار تهران بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ تاسيس گرديد، ولي در واقع از سال ۱۳۶۸، در چارچوب برنامه ۵ ساله اول توسعه اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي تجديد فعاليت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان زمينه اي براي اجراي سياست خصوصي سازي بيشتر مورد توجه قرار گرفت. جدول 2-1- سير تكاملي سازمان بورس در ايران را نشان مي دهد: جدول 2-1- سير تكاملي سازمان بورس در ايران تاریخ دورهرویداد1346-1346دوران تشكيل و ايجاد بورس تهران١٣٤٦ سال تأسيس بورس اوراق بهادار تهرانپذيرش شركت نفت پارس، اوراق قرضه دولتي، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالكيت صنعتي و اوراق قرضه عباس آباد در بورس تهرانبازاری با شش بنگاه اقتصادی با 2/6 میلیارد ریال سرمایه15 ميليون ريال ارزش مبادلات در بورس1368-1358دوران فترت و قطع حياتتصويب لايحه قانون اداره امور بانكها و ملي شدن آنهابانكهاي تجاري و تخصصي كشور در چهار چوب ٩ بانك شامل ٦ بانك تجاري و ٣ بانك تخصصي ادغام و ملي شدند. شركتهاي بيمه نيز در يكديگر ادغام گرديدند و به مالكيت دولتي در آمدندتصويب قانون حفاظت و توسعه صنايع ايران در تير ١٣٥٨ باعث گرديد تعداد زيادي از بنگاه هاياقتصادي پذيرفته شده در بورس از آن خارج شوند. به گونه اي كه تعداد آنها از ١٠٥ شركت و مؤسسه اقتصادي در سال ١٣٥٧ به ٥٦ شركت در پايان سال ١٣٦٧ كاهش يافت.ارزش مبادلات بيش از ١٥٠ ميليارد ريال1381-1367 دوران تجديد حیاتبهبود در نظام بانكداري بدون ربا و فعالتر شدن بانكهاپايان جنگ تحميلي و فعالتر شدن فعاليتهاي عمراني كشورمشكلات نظام ارزي كشور، بحران سال ١٣٧٤ و ١٣٧٠ و خروج از آن از طريق تزريق پول در بازارتوسط بانكهاي دولتينگاهي گذرا به خصوصي سازي شركتهاي دولتي (دوره آغاز اولي)گسترش بازار سرمايه و پذيرش ٣٢٥ شركت در بورس تهران1384-1381دوران گذار از اقتصاد دولتي به خصوصيراه اندازي بورسهاي منطقه ايايجاد بورس كالاگوناگون سازي ابزارهاي مالي، ظهور بازارگرداني، سبد اختصاصي و نهادهاي تخصصي مشاوره سرمايه گذاري و…رونق شديد در سال ١٣٨٢ و ركود بزرگ درسال 1384-1383 بورس اوراق بهادار تهران با هدف جذب نقدينگي و گردآوري منابع پس اندازي پراکنده و هدايت آن به سوي مصارف سرمايه گذاري فعاليت خود را در پيش گرفت. بر اين اساس سياستگذاران تصميم گرفتند که پاره اي از وظايف تصديگريهاي دولتي به بخش خصوصي منتقل گردد که اين امر نقش مهم و اساسي در تجهيز منابع توسعه اقتصادي و انگيزش مؤثر بخشهاي اقتصادي براي مشارکت فعالانه در فعاليتهاي اقتصادي دارد (جعفرپور و فتحی، 1385). نقاط ضعف و کاستيهاي سيستم معاملاتي فعلي معاملات سهام در سازمان بورس و اوراق بهادار به شيوه سنتي صورت مي گيرد و اين در حالي است كه در تعداد قابل توجهي از بورسهاي معتبر و پيشرفته دنيا نقش سيستمهاي سنتي كمرنگ شده است و ديگر جوابگوي نياز مشتريان نيست. توسعه و گسترش فعاليت بورس در سالهاي اخير چشمگير بوده است، به نحوي که ارزش معاملات و حجم آن در سال ۱۳۸۴ به ترتيب ۳۰,۱ و ۳۳,۶ برابر ارزش و حجم معاملات در سال ۱۳۷۴ گرديد. بي ترديد در شرايط کنوني، سيستم معاملاتي فعلي سازمان بورس و اوراق بهادار قادر به رفع خواسته هاي مشتريان و مشاركت كنندگان بازار و همچنين پاسخگويي به آنها نمي باشد و تغيير رويه ها و جايگزين نمودن شيوه هاي پيشرفته معاملاتي نيازي است که در سالهاي اخير کاملا محسوس است (جعفرپور و فتحی، 1385). جزئيات سيستم معاملات کنوني در ايران در نمودار 2-1- به تصوير کشيده شده است: نمودار 2-1- سيستم كنوني معاملات در ايران در سيستم سنتي، سفارشات خريد و فروش با مراجعه حضوري به دفاتر کارگزاري و پر کردن فرمهاي مربوط به سفارشهاي خريد و فروش انجام مي شود. اين سفارشات روزانه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۲:۳۰ توسط کارگزاران وارد سيستم معاملاتي بورس مي گردد تا در صورت عدم وجود صف و امکان معامله، نقل و انتقال سهام صورت گيرد. با کمي تعمق در شکل و مقايسه آن با شيوه معاملات در بورسهاي پيشرفته به جرات مي توان کاهش کارايي اين سيستم را با توجه به رشد حجم و ارزش معاملات و ظهور ابزارهاي متنوع بازار درک نمود (جعفرپور و فتحی، 1385). پیشینه تجربی تحقیق پیشینه داخلی تحقیق نویسنده: سیدحسین میرشجاعی (1385) عنوان مقاله: فنآوري اطلاعات و كاربردهاي آن در سازمان بورس الكترونيك رشد سريع و بدون وقفه فناوريهاي نوين در محدوده خدمات ارتباطي و اطلاعاتي، تحولات شگرفي را در جنبه هاي مختلف زندگي بشر امروزي، بويژه جنبه هاي مالي ايجاد كرده است به نحوي كه دامنه تحولات، هم در ارتقاء خدمات رساني الكترونيكي و هم در ايجاد چالش ها و مشكلات الكترونيكي بوده است . بهره گيري معاملات آنلاين از خدمات كارگزاران الكترونيكي باعث گرديده تا صرفه جوئي هاي كلان در بخش هاي مختلف اقتصادي، بهبود در حذف واسطه هاي حرفه اي، كاهش هزينه هاي گزاف، افزايش كيفيت خدمات، افزايش قدرت انتخاب، كوچك سازي و افزايش نقدينگي براي افراد و سازمان ها نتيجه گردد . در اين مقاله، با توجه به نوپا بودن مفهوم سازمان بورس الكترونيك، مطالبي در خصوص ساختار و ويژگيهاي سازمانهاي مجازي، نحوه بكارگيري فناوري اطلاعات در عرصه مبادلات الكترونيكي و ارائه راهكارها در حوزه نظري بيان گرديده است نویسندگان: جعفر باقری نژاد و هاله ستاری (1385) عنوان مقاله: ارائه مدل ارزيابي آمادگي الكترونيكي سازمان بورس اوراق بهادار براي پياده سازي دولت الكترونيك با توجه به نقش بنيادي و كليدي تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات در تسهيل فرآيند گذار و تغيير سازمانهاو با توجه به دغدغه گسترش شكاف ديجيتالي در جهان ، اكثر كشورها تلاش فزاينده اي انجام داده اند تا به وسيله اين فناوري ها بتوانند وضعيت و موقعيت اجتماعي خود را بهبود بخشند . بنابراين به منظور دستيابي به اين اهداف سازمان ها بايستي با سرعتي چشمگير براي توسعه قابليتهاي خود ( از جنبه هاي مختلف فني و سازماني ) برنامه ريزي كنند و به توسعه ظرفيت هاي موجود خود بپردازند . اين ظرفيت با ميزان آمادگي الكترونيكي كشور يا سازمان جهت ورود به دولت الكترونيك يا به عبارتي با آمادگي الكترونيكي سنجيده مي شود. كشورها مي توانند با استفاده از مدلهاي ارزيابي آمادگي الكترونيكي و ضعيت موجود خود را از ابعاد مختلف با يك روش منسجم و جامع اندازه گيري كنند و سپس با توجه به نتايج اين ارزيابي برنامه ريزي كنند . لذا با توجه به اهميت بحث آمادگي الكترونيكي در سازمانها اين مقاله به دنبال دستيابي به مدلي مفهومی برای سنجش ميزان آمادگی الكترونيكی سازمان هاي ايران و به صورت موردي سازمان بورس اوراق بهادار مي باشد . در اين مقاله پس از مرور ادبيات و بررسي و مقايسه مدل هاي متعددي كه موسسات بين المللي براي ارزيابي آمادگي الكترونيكي در سطح ملي و سازماني پيشنهاد و پياده سازي كرده اند، متودولوژيهاي مرتبط با تحقيق مورد بررسي قرار گرفت و پس از مصاحبه با اساتيد و نظر خواهي از خبرگان ، معيارها وزيرمعيارهاي اوليه مدل حاصل شد . از آنجا كه برخي از اين معيارها با هم همپوشاني داشتند، در اين مرحله براي دست يابي به مدل تلفيقي همپوشاني ها حذف گرديد و معيارهاي نهايي جهت ارزيابي آمادگي الكترونيكي سازمان ها در ايران حاصل شد و پس از اعتبار سنجي مدل با استفاده از تستهاي آماري مربوطه، بااستفاده از روش مقايسات زوجي گروهي و توسط نرم افزار Expert choice به ارزيابي معيارها و وزن دهي آنها پرداخته شد . با استفاده از معيارها و زير معيارها و اوزان آنها مدل مفهومي جهت ارزيابي آمادگي الكترونيكي سازماني حاصل شد . در نهايت با استفاده از مدل ارائه شده آمادگي الكترونيكي سازمان بورس اوراق بهادار مورد ارزيابي قرار گرفت. نویسندگان: دلبر جعفرپور و فاطمه فتحی (1385) عنوان مقاله: بورس الكترونيك در ايران : اهميت، زيرساخت ها و مزايا يكي از شاكله هاي ناگزير در توسعه، فن آوري اطلاعات است. فن آوري اطلاعات با پيشرفت روز به روز خود راهكارهايي را براي برنامه ريزي و اجراي هر چه اقتصادي تر و قدرتمند تر فعاليت روزمره سازمانها ارائه مي كند. امروزه ديگر نمي توان فن آوري اطلاعات را از مجموعه ي برنامه ريزي ها و توسعه سازماني جدا نمود، در حقيقت فن آوري اطلاعات در عصر حاضر موجب تغيير و تحولات بسياري در زمينه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي شده است و سازمان هاي زيادي را جهت تغيير و دست يابي به جايگاه درخور، به چالش كشانده است . در همين راستا بورس نيز به عنوان يك سازمان اقتصادي جهت توسعه بي نياز از فن آوري اطلاعات نيست . پر واضح است كه بورس به عنوان آينه اقتصادي، نقش قابل توجه و بارزي در تجميع پولهاي كوچك و استفاده آنها در پروژه هاي ملي دارد . رونق واقعي در بورس نمادي از كارائي سيستم اقتصادي است و سهولت مشاركت در اين بازار از اهداف اصلي سياستگذاران اقتصادي در سطح كلان جامعه مي باشد . بررسي موردي عملكرد بورسهاي بين المللي از جمله بورس تركيه، مالزي و يونان حاكي از نقش بسزاي بكارگيري فن آوري هاي جديد در افزايش بهره وري آنها بوده است . تحقيقات نشان مي دهد كه جايگزين نمودن بورس الكترونيك سبب افزايش سرعت عمليات، كاهش بوروكراسي و مهمتر از همه كاهش هزينه هاي معاملات مي شود كه البته اينها نمونه اي از دستاوردهاي بورس الكترونيك هستند كه منجر به ارايه خدمات بهتر به فعالين بازار مي گردد . لذا محققان اين مقاله بر آن شدند تا با استفاده از تجربيات كاري و مطالعات خود در مورد ادبيات موضوع در ايران و بورس هاي موفق ساير كشورها و همچنين نظرسنجي از خبرگان، به بررسي ابعاد مختلف بورس تهران پرداخته و نقاط ضعف سيستم فعلي را كشف نمايند و نهايتا ً با بررسي بستر مورد نياز براي بورس الكترونيك در ايران به ارزيابي فرايند خريد و فروش اوراق بهادار بصورت الكترونيكي و از طريق اينترنت بپردازند. براي رسيدن به اين مهم نيازمنديهاي پياده سازي بورس الكترونيك برشمرده مي شود و سپس اركان و اجزاي دخيل در سيستم بورس الكترونيك مشخص و وظايف تشريح مي گردد . در گام بعدي مزاياي بورس الكترونيك از سه ديدگاه مورد بررسي قرار مي گيرد و بدين ترتيب از دريچه نگاه معامله گران به عنوان مشتري اين سيستم، از ديدگاه كارگزاران به عنوان كاربران سيستم و از ديدگاه اقتصاد كلان به عنوان محيط سيستم به بررسي ابعاد مختلف تاثير فن آوري اطلاعات بر بورس پرداخته مي شود . نويسنده: عباس باقریان (1385) عنوان مقاله: بورس الكترونيك؛ استانداردها و سيستم هاي هوشمند نظارتي بورس الكترونيك در بازارهاي پيشرفته سرمايه به عنوان گامي رو به جلو در مسير توسعه دولت الكترونيك، ايجادشده است حال انكه اين امر در بورس ايران مساله نو ظهور و نوپا تلقي مي گردد . در كشور هاي توسعه يافته به استقرار نظارت الكترونيك به عنوان يكي از مهمترين پيشنيازهاي استقرار بورس الكترونيك توجه شده است . زيرا توسعه بازار بدون توسعه نظارت، باعث كاهش كارايي ان و در نتيجه كاهش اعتماد سهامداران به بازار و عدم جذابيت ان براي سرمايه گذاران داخلي و بين المللي خواهد شد . در اين راستا مطالعات فراواني انجام شده است ، شواهد نشان مي دهند كه پياده سازي سيستم هوشمند نظارت الكترونيك موجب افزايش شفافيت و جلب اعتماد سهامداران به بازار شده است . در اين مقاله به معرفي مزاياي اخرين استاندارد جهاني تبادل گزارشات مالي ناشرين با مخفف XBRL و نقش ان در كاهش هزينه و افزايش كارايي حاصل از استقرار بورس الكترونيك شامل مزاياي اتصال الكترونيكي به بانك ها ،كارگزاران ، ناشرين، حسابرسان و سهامداران و در نهايت ترغيب سرمايه گذاري خارجي در بورس و تسهيل پيوستن به بورس هاي بين المللي، مي پردازيم و در ادامه چگونگي عملكرد سيستم الكترونيكي نظارت بر كيفيت و انتشار گزارشات مالي EDGAR را بيان نموده و نحوه پيگيري تخلفات ناشرين در شفاف سازي اطلاعات را بررسي مي نماييم . با بررسي نمونه هايي از تخلفات بازار سرمايه، اثرات سوء انها تحليل شده و راهكارهاي لازم براي پيشگيري از وقوع تخلفات و همچنين ابزار هاي الكترونيك لارم براي پيگيري و شناسايي تخلفات طراحي قرار شده است . در اين مقاله با توجه به نتايج حاصل از مطالعه تجربيات كشور هاي پيشرفته شامل تشريح سازوكار سيستم هاي پيشرفته نظارت الكترونيكي NASD ، تحت نظر SEC در آمريكا و با در نظر گرفتن وظايف قانوني سازمان، در قانون جديد بازار سرمايه و با استفاده از آخرين استاندارد هاي جهاني بورس الكترونيك، راه حل جامع نظارت الكترونيك بر بازار سرمايه و نسخه بومي شده استاندارد XBRL ،براي ايران را معرفي مي كنيم . نويسند‌گان: اكرم بتوخته و امیر محمدزاده (1385) عنوان مقاله: بررسي موانع عدم راه اندازي بورس الكترونيك در بازار سرمايه ايران امروزه بحث تجارت الكترونيكي در صدر اولويت هاي سازمان هاي متفاوت قرار گرفته است . هر سازماني كه به توجه لازم را نداشته باشد در كوتاه مدت با كاهش سودآوري و در بلندمدت با احتمال حذف حيات خود روبرو مي گردد، لذا برنامه ريزي جهت بكارگيري EC يكي از اقدامات استراتژيك سازمانها مي باشد . براي راه اندازي بورس الكترونيك ما نيازمند داشتن پيش نيازهاي تجارت الكترونيك در كشور مي باشيم. بنابراين براي دستيابي به اين امر بايستي زيرساختهاي آن از طريق وزارت فناوري اطلاعات وارتباطات تأمين شود. وقتي خيلي از خريد و فروش ها در محيط الكترونيكي صورت مي گيرد اگر ما نتوانيم در اين عرصه وارد و از اين محيط استفاده كنيم، فرصتهاي زيادي را از دست مي دهيم . اين بدان معناست كه بايد لوزام حلقه بزرگ تجارت الكترونيكي را سازمان بدهيم . لوازم تجارت الكترونيكي در چند بخش تفكيك مي شود . بخشي برمي گردد به زيرساختها اعم از فني، نيروي انساني، حقوقي و قضايي و بخشي بر مي گردد به لجستيك كه در اين بحث گمرك، حمل و نقل و بانكداري را مي بينيم . اما در اين ميان بانكداري الكترونيكي داراي نقش خاصي است . در هر حال ايجاد و توسعه بانكداري الكترونيكي مستلزم برخورداري از برخي زيرساختهاي مناسب اقتصادي و اجتماعي است . بنابراين براي توسعه و گسترش مناسب بانكداري الكترونيكي و تجارت الكترونيكي دركشور بايد نسبت به ايجاد زيرساختهاي مناسب مخابراتي، امنيت درتبادل اطلاعات، تدوين قوانين و مقررات حقوقي مناسب، بسترسازي فرهنگي و آشنانمودن مردم و بنگاههاي اقتصادي با مزاياي تجارت الكترونيكي و پرداخت الكترونيكي و تسريع در شكل گيري دولت الكترونيكي بطور جدي اهتمام ورزيد . با بررسي موانع عدم راه اندازي بورس الكترونيك در بازار سرمايه ايران شايد بتوان به اين مسئله پرداخت كه چرا در عصر تجارت الكترونيك، ساخت و راه اندازي مكانهاي فيزيكي براي انجام معاملات صورت مي گيرد . يكي از مهمترين گامها در برنامه ريزي EC شناسايي موانع بكارگيري EC در سازمان و ارايه راهكارهاي اجرايي براي رفع آنها مي باشد . در اين راستا در اين تحقيق به شناسايي موانع بكارگيري بورس الكترونيك در بازار سرمايه ايران و ارايه راهكارهاي اجرايي براي رفع آنها پرداخته شده است . براي شناسايي اين موانع و ارايه راهكارهاي اجرايي از دو جامعه آماري استفاه شده است . دسته اول شامل كارشناسان و متخصصان شاغل و آشنا با EC در سازمان بورس و واحدهاي كارگزاري مي باشند . دسته دوم شامل خبرگان داخلي EC و IT مي باشد كه با تعداد ٩ نفر شناسايي شدند داده هاي لازم براي شناسايي موانع از جامعه اول از طريق يك پرسشنامه ٤١ سوالي جمع آوري شد و براي ارايه راهكارها از طريق مصاحبه با خبرگان استفاده شد . از آنجا كه در جامعه اول از آمار استنباطي، ضريب همبستگي و محاسبه رگرسيون براي رد و يا تاييد فرضيات استفاده شد . بر اساس نتايج تحقيق در بازار سرمايه ايران موانع در ٣ طبقه شناسايي شدند . اين موانع عبارتند از : مخابراتي ( اينترنت) ، بانكداري الكترونيكي، فني، حقوقي و فرهنگي . رتبه بندي اين موانع براساس تحليل واريانس به ترتيب از بيشترين مانع تا كم ترين مانع به صورت -١ عدم توسعه بانكداري الكترونيك -٢ عدم توسعه مخابراتي ( اينترنت) ، زيرساخت فني و موانع فرهنگي -٣ فقدان زيرساختار حقوقي و قانوني مي باشد. نويسند‌گان: مهدی گرامی و امیر محمدزاده (1385) عنوان مقاله: بررسي نظام بانكي كشوردرارتباط با بورس الكترونيك با پيشرفت تكنولوژي وگسترش جوامع بشري، لزوم بكارگيري روشهاي نوين درتجارت كاملا" محسوس مي باشد،شيوه اي كه بتواند با دفع نقص ها وعيوب موجود،جا يگزين مناسبي براي تجارت سنتي شود . امروزه دربسياري ازكشورها،اغلب معاملات درمحيط الكترونيكي وازطريق اينترنت انجام مي شود،با ظهور صفحات وب اين امكان بوجود آمده كه فروشندگان بتوانند محصولات وخدمات خود را در محيط شبكه به عموم معرفي كنند، بدين لحاظ تجارت الكترونيك رشد تصاعد كونه اي بين شركت ها در جوامع مختلف دارد و سازمان بورس نيز، براي اينكه فرصت هاي موجود تهديدي براي آن محسوب نگردد، لازم است كه عمليات مربوط به خريد وفروش سهام را به صورت الكترونيكي انجام دهد . نقطه عطف مبادلات الكترونكي زماني است كه امكان پرداخت پول درمحيط اينترنت وبوسيله كارت هاي اعتباري ميسر شدو اين موضوع باعث تكميل هرچه بيشتر فرايندتجارت الكترونيك گرديد براي توسعه تجارت الكترونيكي دركشور و ورود به بازارهاي جهاني وعضويت در سازمانهايي نظير سازمان تجارت جهاني داشتن نظام بانكي كارآمداز الزامات اساسي به شمار مي آيد،بنابراين استفاده از فناوري ارتباطات واطلاعات درجهت ايجاد و توسعه بانكداري الكترونيكي در نظام بانكي كشور حائز اهميت است . در اين مقاله سعي برآنست تا نظام بانكي كشور در ارتباط با بورس الكترونيك مورد بررسي قرارگيرد،بدين منظور نقش بانكداري الكترونيك در ارتباط با داد و ستدالكترونيكي سهام ( بورس الكترونيك ) مورد بحث و بررسي قرارگيرد . نويسند‌گان: ابوالفضل شهرآبادی و محمود سلیمی (1385) عنوان مقاله: درآمدي بر بورس الكترونيك نزدك مقاله حاضر بر آن است تا ضمن معرفي ماهيت بورس الكترونيك و فرآيندهاي آن، نگاهي جامع به بازار بورس نزدك به عنوان فعالترين و بزرگترين بورس الكترونيك دنيا مسقر در نيويورك داشته باشد . بخش نخست مقاله ماهيت بورس الكترونيك، فرآيند شكل گيري و علل زمينه ساز و تسريع كننده آن را مورد توجه قرار مي دهد . انتظار مي رود خوانندگان در اين بخش پاسخي مناسب براي اين پرسش احتمالي خود دريافت كنند كه : فلسفه وجودي بورس الكترونيك و عوامل زمينه ساز آن چه بوده است؟ تأكيد اصلي مقاله حاضر بر بورس نزدك و فرآيند هاي آن مي باشد، لذا تبيين ساختار نوعي بورس الكترونيك ضروري مي باشد . بخش دوم، قالب بازارهاي الكترونيك و سازوكار و كارهاي اجرايي آن را تبيين خواهد كرد . شبكه هاي ارتباطي الكترونيك Electronic Communication Networks ، به عنوان سامانه هاي معاملاتي خودكار كه كار معادل يابي سفارش هاي خريد و فروش را انجام مي دهند، بيشترين نقش را در بازار هاي الكترونيك سهام ايفا مي كنند بخش سوم مقاله فرآيند شكل گيري اين شبكه ها، ويژگي ها و مزايا و معايب آنها را تبيين و عمده ترين شبكه هاي ارتباطي الكترونيك دنيا را معرفي مي كند . بخش چهارم به توصيف تحولات تاريخي منتهي به شكل گيري بورس الكترونيك نزدك در ايالات متحده مي پردازد. در اين بخش قالب اوليه نزدك و تحولات شكلي اين بازار توضيح داده مي شود . تولد نزدك دستاوردهاي ارزشمندي چون حذف واسطه ها و كاهش هزينه هاي معاملاتي براي فعالان بازار سرمايه به ارمغان آورده است . هرچند، به اعتقاد برخي تحليل گران هزينه فايده استفاده از سامانه هاي الكترونيك سهام در برابر مزاياي بالفعل موجود در بازار هاي سنتي از جمله امنيت معاملاتي ناچيز است . در بخش چهارم مقاله، مزايا و معايب معامله سهام از طريق نزدك مورد تحليل قرار خواهد گرفت . بخش پنجم به مقايسه كاركردهاي بورس نزدك و بورس نيويورك خواهد پرداخت . چالش هايي چون شفافيت اطلاعاتي، امنيت و سلامت سامانه هاي معاملاتي، توزيع عادلانه اطلاعات و رفع تبعيض در روابط مشتري و كارگزار مي تواند كارآمدي بازار هاي الكترونيك خاصه بورس نزدك را تهديد كند . در بخش ششم، ساختار قانوني پيش بيني شده در بورس نزدك جهت مواجهه با چالش هايي از اين دست مورد توجه قرار مي گيرد . پرسش هاي مربوط به ماهيت " معامله آنلاين " ، چگونگي ورود سفارش ها به سامانه الكترونيكي و نظام دريافت و پرداخت در بخش هفتم با ذكر مثال پاسخ داده خواهند شد . بي شك پيامدهاي اقتصادي چشمگير جريان هرچه فزونتر سرمايه در دنيا بر همگان روشن است . اما تا تحقق اين فرا انقلاب مالي، راهي پرپيچ و خم باقي است و براي عبور موفقيت آميز از آن نياز به سازوكارهاي ازپيش تعيين شده مؤثر است . بخش هشتم به اين مهم خواهد پرداخت . در نهايت، مقاله نتيجه خواهد گرفت كه بازار نزدك ضمن برخورداري از مزاياي استثنايي، جهت جذب هرچه بيشتر سرمايه ها بايد بر مشكلاتي همچون بي ثباتي قيمت سهام، شفافيت اطلاعات، عدم نقدشوندگي احتمالي سهام ، سلامت سامانه معاملاتي و امنيت آن و بي اعتمادي سرمايه گذار به اين سامانه ها و چالش ناآگاهي سرمايه گذران غلبه كند . پیشینه خارجی تحقیق نویسندگان: فیرچلد و همکاران (2004) عنوان مقاله: عوامل کلیدی موفقیت برای بازارهای الکترونیک تببین فرآیند کسب و کار و محیط ذی نفعان (شرکت) با وجود اینکه بازارهای بی شماری گشایش شده اند، اما استقبال از بازار های الکترونیک در سراسر جهان کمتر از انتظارات بوده است. دقیقا مشخص نیست که چه چیز هایی بر بازار الکترونیک تاثیر گذارند، چگونه این بازار ها پدیدار می شوند، و کدام بازار ها سر انجام در این صنعت در زمره موفق ترین ها خواهند بود. چندین شرکت مشاور از قبیل forrester(فورستر)، lynch merril(مریل لینچ)،morgan stanley(مورگان استنلی) مباحثی را در مورد عوامل موفقیت بازارهای الکترونیک من جمله کسب مهارت حوزه ای، و انبوه پر شمار مصرف کنندگان را مطرح و برشمرده اند. با این وجود،هیچ یک از این عوامل به صورت تجربی مورد بررسی قرار نگرفته اند. به سبب میزان بالای ناکامی بازارهای الکترونیک، در تحقیق پیش و رو تلاش شده است تا عوامل خاص مهم برای موفقیت بازارهای الکترونیک تبیین شوند. از مثال های موردی برای ارزیابی و سنجش روایی مدل پژوهشی و همچنین تشریح تاثیرات اقتصادی که هم بازارهای الکترونیک و هم خریداران و فروشندگان تجربه کرده اند استفاده شده است و به شرایطی پرداخت شده است که تحت آن احتمال ناکامی یا کامیابی بازارهای الکترونیک وجود دارد. عوامل موفقیت استقرار بازار الکترونیکتشریح(تبیین)منابعانگیزه ذی نفعان (آنهای که در سازمان یا شرکت منافع دارند)اتگیزه های هم گرایی ذی نفعان برای ملحق شدن به یک بازار الکترونیکریبرز و فان هک (1998)، هس و کمرر (1994)، رک(1998)، دامس گارد(1998)، لی وکلارک (1996)انبوه پر شمار (مصرف کنندگان)"حداقل تعداد مصرف کنندگان در نوآ آوری تعاملی برای ارتقاء میزان پذیرش پایدار "(شودر، 2000) شامل هزینه ها یادگیری کار کرد ارزش افزوده، و مشارکت با متخصصان حوزه ای (زمینه ای ) می باشد.دامسگارد (1998)، شودر (2000)، اکونومیدز (1991)، کاستلی و لپورلی (1993)، لی وکلارک(1996)اعتمادتاثیر در معرض بودن به رفتار فرصت طلبانه شامل کیفیت اطلاعات، امنیت اطلاعات، بی طرفی، تفکر محلی (محل کرایی) ، موانع ورود می باشدفانگ و همکاران (1998)، لی وکلارک (1996)، لی (1998)، اتکینز (1998)، البا و همکاران (1997)، بیچ و همکاران (1999)، واشمیت (1997)پیچیدگی در تشریح کالاباتوجه به هزینه های هماهنگی،بازارها برای اجناس دارای توضیحات بسیار ساده مساعدتر به نظر می رسند (مایون و همکاران،1987)مایون و همکاران (1987)ویژگی دارایی accet specifity))دادوستدهایی که در برگیرند کالاهای دارای ویژگی دارایی می باشند فرایند (روند) طولانی توسعه و تعدیل از سوی عرضه کننده را می طلبند تا او بتواند نیاز های خریدار را برآورده سازد،روندی که برای تداوم روابط سلسه مراتبی مطلوب است . بنابراین ،بازارها برای کالاهای دارای حداقل ویژگی دارایی مساعدتر به نظر می رسند (مالون و همکاران، 1987)ویلیاسون (1991) و مایون و همکاران (1987)تواتر (تکرار،فراوانی) خرید"هرچه میزان تواتر(فراوانی)خرید پائین تر باشد "مزایای عادی سازی (روزمره سازی)کاهش یافته و در نتیجه انگیزه برای خریداران جهت استفاده از یک بازار الکترونیک در راستای دستیابی به بهترین قیمت بیشتر خواهد شد (چود هوری و همکاران1998)چود هوری و همکاران (1998) منابع فارسی: باقری نژاد، جعفر؛ ستاری، هاله. (1385). ارائه مدل ارزيابي آمادگي الكترونيكي سازمان بورس اوراق بهادار براي پياده سازي دولت الكترونيك. اولين همايش سراسري بورس الكترونيك. باقریان، عباس. (1385). بورس الكترونيك؛ استانداردها و سيستم هاي هوشمند نظارتي. اولين همايش سراسري بورس الكترونيك. بتوخته، اكرم؛ محمدزاده، امیر.(1385). بررسي موانع عدم راه اندازي بورس الكترونيك در بازار سرمايه ايران. اولين همايش سراسري بورس الكترونيك. بقائی راوری، جواد؛ مقدسی، علیرضا .(1386). ارائه یک مدل سه بعدی از چالشهای پیاده سازی تجارت الکترونیک در ایران. مجله دانش و توسعه، شماره 19، 83-113. جعفرپور، دلبر؛ فتحی، فاطمه. (1385). بورس الكترونيك در ايران: اهميت، زيرساخت ها و مزايا. اولين همايش سراسري بورس الكترونيك. شهرآبادی، ابوالفضل؛ سلیمی، محمود. (1385). درآمدي بر بورس الكترونيك نزدك. اولين همايش سراسري بورس الكترونيك. گرامی، مهدی؛ محمدزاده، امیر. (1385). بررسي نظام بانكي كشوردرارتباط با بورس الكترونيك. اولين همايش سراسري بورس الكترونيك. موسي خاني، محمد؛ انصاري، منوچهر؛ مهرابي لواساني، راحيل. (1389). بررسي نقش كيفيت وب سايت و عادت به ان در تجارت الكترونيك مطالعه موردي: شركت قطارهاي مسافربري رجا. چهارمين كنفرانس بين المللي مديريت بازاريابي. میرشجاعی، سیدحسین. (1385. فن آوري اطلاعات و كاربردهاي آن در سازمان بورس الكترونيك. اولين همايش سراسري بورس الكترونيك. هاشمی، سید مجید .(1389). بررسی تأثیر کاربرد تجارت الکترونیکی بر میزان صادرات فرآورده هاي نفت، گاز و پتروشیمی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 54 ، 171-200. الهي، شعبان؛ حمدان، محمود؛ حسن زاده، عليرضا. (1388). بررسي رابطه تجارت الكترونيكي و رفتار مشتري. دوماهنامه علمي- پژوهشي دانشور رفتار دانشگاه شاهد، 16 (35)، 27-44. منابع انگلیسی: Bakos,Y. (2005). The impact of E-commerce on competition in the Retail Brokerage Industry. Information System Research, May,. 35 Berners-Lee, T. (1998). What the semantic web can represent. http:// www.w3.org/designingIsses/RDFont .html (last modified sept. 17, 1998). Choudhury, V., Hartzel, K.S. and Konsynski, B.R. (1998). Uses and consequences of electronic markets: an empirical investigation in the aircraft parts industry. MIS Quarterly, Vol. 22 No. 4, pp. 471-507. Fairchild, P.M.A. Ribbers., A.O. Nooteboom. (2004). A success factor model for electronic markets Defining outcomes based on stakeholder context and business process. Business Process Management Journal, Vol. 10 No. 1, 63-79. Fan,M., Stallaert,J. and Whinston,A.B. (2000). The Internet and the Future of Financial Markets. Communications of the ACM, Vol. 43, No.11, 82-88. Gerber, M., von Solms, R. (2001). Management of risk in the information age. Computers & Security 24, 16-30. Hee, S., Jae, K., Soung, H. (2001). Mining the change of customer behavior in an internet shopping mall. Expert system with applications, 21, 157-168. Konana,P. (2000). The Implications of Online Investing. Communication of the ACM, Vol. 43, No. 1, 34 – 41. Levier, J.(2003). www.idf.net/articles/vendr a traver son site.html. Malone, T.W., Yates, J. and Benjamin, R.I. (1987). Electronic markets and electronic hierarchies. Communications of the ACM, Vol. 30 No. 6, 484-97. Neidorf, J,. Neidorf, R. (2001). Retail strategies for e-commerce.1st Printing Canada. Newman, W H., McGill, R A.(1997).The Process of Electronic Data Interchange. 3thedition, Prentice-Hall. Porter, M. E. (2001). Strategy and Internet. Harvard Business Review, Vol. 79, No.3, 62-78. Ratnasingam, P. (2005). Trust inter-organizational exchanges: a case study in business to business electronic commerce. Decision Support systems, Volume 39, Issue 3. Reedy, J., Schullo, S.( 2000). Integrating Eresources into the marketing process. USA. Congress library. Reedy, Joel,. Schullo, S. ( 2000). Integrating Eresources into the marketing process. USA. Congress library. Scullion, M ., Nicholas,D. (2001). The impact of the Web on the stock broking industry: Big Bang 2. Aslib Proceedings, Vol. 53, No. 1, 3-22. Standing, G. (2000). Internet commerce development. Timers, P. (2000). E-commerce strategies and model for business to business trading. Library of congress USA. Turban, E E., We, J., McLean, E. (1999). Information technology for management. 2 edition. USA.