مبانی نظری و پیشینه توسعه گردشگری روستایی

مبانی نظری و پیشینه توسعه گردشگری روستایی (docx) 44 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 44 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

2-1-گردشگری روستایی PAGEREF _Toc379803459 \h 11 2-2-تعریف گردشگری روستایی PAGEREF _Toc379803460 \h 12 2-2-1-گردشگری عشایری (یک الگوی فضایی) PAGEREF _Toc379803461 \h 13 2-3-قلمرو گردشگری روستایی PAGEREF _Toc379803462 \h 14 2-4-انواع گردشگري روستايي PAGEREF _Toc379803463 \h 16 2-4-1-گردشگری طبيعي/ روستايي PAGEREF _Toc379803464 \h 16 2-4-2-گردشگری فرهنگي/ روستايي PAGEREF _Toc379803465 \h 16 2-4-3-اكوتوريسم PAGEREF _Toc379803466 \h 16 2-4-3-1-اكوتوريسم به عنوان يك مفهوم PAGEREF _Toc379803467 \h 17 2-4-4-گردشگری دهکده‌ای PAGEREF _Toc379803468 \h 18 2-4-5-گردشگری كشاورزي PAGEREF _Toc379803469 \h 18 2-4-6-گردشگری مزرعه PAGEREF _Toc379803470 \h 19 2-4-7-گردشگری سبز PAGEREF _Toc379803471 \h 19 2-5-اثرات توسعه گردشگري روستایی PAGEREF _Toc379803472 \h 20 2-6-گردشگری روستایی: مفاهیم و ارزیابی PAGEREF _Toc379803473 \h 23 2-7-گردشگري روستايي، راهبرد توسعه‌ی روستايي PAGEREF _Toc379803474 \h 30 2-8-پيشينه تاريخي گردشگري روستايي PAGEREF _Toc379803475 \h 31 2-9-گردشگري روستايي در تجارب جهاني PAGEREF _Toc379803476 \h 34 2-9-1-1-گردشگري روستايي در ايالات متحده آمريكا (ايالت يوتا) PAGEREF _Toc379803477 \h 35 2-9-1-2-گردشگري روستايي در روستاي «برونته» انگلستان PAGEREF _Toc379803478 \h 36 2-9-1-3-طرح «تاركا» در انگلستان PAGEREF _Toc379803479 \h 37 2-9-1-4-گردشگري روستايي در اسپانيا PAGEREF _Toc379803480 \h 39 2-9-1-5-گردشگري روستاي در استراليا و نيوزلند PAGEREF _Toc379803481 \h 40 2-10-مطالعات انجام شده پيرامون موضوع تحقيق.......................................................................... PAGEREF _Toc379803482 \h 43 فصل دوم: پیشینه و مبانی نظری تحقیق در فصل دوم پايان نامه، محقق به بررسي و مرور ادبيات تحقيق می‌پردازد، هر تحقيق و مطالعه اي گذشته اي دارد و مباحث گوناگوني در آن حوزه ارائه گرديده است. بخشي از اين مباحث به صورت تئوريك و نظری‌اند و برخي ديگر مطالعات تجربي هستند كه در آن حوزه انجام گرفته‌اند. محقق به هنگام بررسي دیدگاه‌ها و نظریه‌ها، بايد تلاش كند تا از ميان کتاب‌ها، گزارش‌های تحقيقاتي، مقاله‌ها و مطالعه‌هایی كه در گذشته در خصوص موضوع مورد نظر انجام گرفته، به جمع آوري دیدگاه‌ها و نظريه هاي مطرح در آن حوزه پرداخته و آن‌ها را به دقت مورد مطالعه قرار دهد. هنر محقق در اين است كه به جاي بررسي و مطالعه پراكنده اين دیدگاه‌ها، به دسته بندي و طبقه بندي آن‌ها بپردازد. در هنگام بررسي مطالعات تجربي انجام شده پيرامون موضوع تحقيق، محقق مجدداً به مطالعه و بررسي مقالات، گزارش‌ها، پايان نامه‌ها و تحقيقاتي كه به صورت تجربي در حوزه موضوع مورد مطالعه انجام گرفته است، پرداخته و اطلاعات مورد نياز را جمع آوري می‌نماید. تحقيقات پيشين در زمينه موضوع مورد نياز می‌تواند منبع با ارزشي در هدايت تحقيق و تهيه پرسش نامه باشد. در اين فصل از پايان نامه به بررسي ديدگاه دانشمندان مختلف در خصوص مباحث مرتبط با توريسم (گردشگري) روستايي پرداخته شده است. اين مباحث شامل: تعاريف و مفاهيم مرتبط با گردشگري روستايي، انواع گردشگری روستايي، پيشينه تاريخي گردشگري روستايي، كاربرد گردشگري روستايي در برخي كشورها، اثرات و پي آمدهاي گردشگري در نواحي روستايي می‌باشند و در انتهاي اين فصل به بررسي مطالعات تجربي انجام شده پيرامون موضوع تحقيق پرداخته شده است. گردشگری روستایی در حال حاضر انسان متمدن امروزی که از فشارهای گوناگون شهرنشینی صنعتی و ماشینی شدن زندگی رنج میبرد، تمایل فزاینده‌ای برای روی آوردن به آرامش طبیعی و ظرافت‌های فرهنگی جوامع روستایی دارد. گسترش خطوط حمل‌ونقل دریایی، زمینی و هوایی بین مناطق مختلف روستایی و شهری جهان و هم چنین شکل‌گیری و گسترش سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات به گردشگران از عوامل عمده برای رونق گرفتن گردشگری روستایی به شمار می‌آید. خوشبختانه مناطق روستایی ایران از تنوع وسیع فرهنگی، آداب و رسوم و منابع طبیعی برخوردارند که آن‌ها را به منابع بسیار جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است. از لحاظ مفهومی به نظر ساده می‌آید که گردشگری روستایی را به عنوان گردشگری که مناطق روستایی را در بر می‌گیرد تعریف کنیم. ولی این تعریف نمی‌تواند شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و اشکال متنوع مدیریتی و نهادهای توسعه‌یافته تر کشورهای مختلفی شود که در ارتباط با صنعت گردشگری فعالیت می‌کنند. در این قسمت به بیان تعاریف متعددی از گردشگران روستایی و پس از آن به بیان مفاهیم مرتبط با انواع گردشگری روستایی و اثرات مثبت و منفی توسعه گردشگری روستایی پرداخته می‌شود. تعریف گردشگری روستایی با توجه به اینکه گردشگری روستایی می‌تواند در برگیرنده گستره وسیعی از گونه‌های مختلف گردشگری باشد، می‌توان تعاریف متعددی از گردشگری روستایی ارائه داد. «گردشگری روستایی عبارت از فعالیت‌ها و گونه‌های مختلف گردشگری در محیط‌های مختلف روستایی و پیرامون آن‌ها که دربردارنده آثار (مثبت- منفی) برای محیط زیست روستا (انسانی- طبیعی) است. بدیهی است این‌چنین برداشتی از گردشگری روستایی می‌تواند زمینه‌های مختلف فعالیت‌های گردشگری چون: سکونتگاه‌ها، رویدادها، جشنواره‌ها، ورزش‌ها و تفریحات گوناگون را در بر گیرد که در محیط روستا شکل می‌گیرند. در این بین شرایطی طبیعی، مورفولوژیکی و اقلیمی همراه با ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محیط روستا اشکال گوناگون و متنوعی از روستاها را به وجود می‌آورند که هر کدام به لحاظ فیزیکی، تیپ معماری، نوع مسکن، الگوی سکونت، نوع معیشت، آداب و رسوم و سنت‌ها از یکدیگر متمایز می‌شوند. این وجه تمایز و وجوه مختلف روستاها خود خالق جاذبه‌هایی است که گردشگران روستایی را به بازدید از این مناطق علاقمند و آن‌ها را هراز گاهی به مسافرت به این مناطق وامی‌دارد. به طور کلی گردشگری روستایی را می‌توان از دو دیدگاه مختلف مورد توجه قرار داد. از یک سو محیط‌های روستایی و پیرامون آن‌ها این فرصت را مهیا می‌کنند تا گردشگران فارغ از هیاهوی شهری و سیطره تکنولوژی در بطن سنتی روستا زمانی را به فراغت بگذرانند و از دیگر سو، در کنار آن اقتصاد روستایی وابسته به زمین می‌تواند راه‌های تنفس دیگری را تجربه کند. اصطلاح جهانگردی روستایی اغلب به جای مقوله های دیگری مانند جهانگردی بوم زیست، جهانگردی سبز 2 یا جهانگردی طبیعت بکار می‌رود (1991: Whelan) در بعضی موارد، این به معنی آن است که جهانگردی روستایی با فعالیت‌ها یا محل‌های مشخص برابر انگاشته می‌شود در حالی که در دیگر موارد جهانگردی روستایی اغلب به عنوان رویکردی عام و جامع‌تر برای توسعه و ترویج جهانگردی تلقی می‌شود. برای مثال در قبرس سازمان جهانگردی قبرس (CTO) برای حمایت از توسعه اجتماعی و اقتصادی مناطق دور از دریا که از گسترش سریع جهانگردی سنتی ساحلی سودی نبرده‌اند فعالانه به ترویج جهانگردی کشاورزی پرداخته است. گردشگری روستایی شامل هر نوع فعالیت تفریحی و گذران اوقات فراغت است. با دریافت خدماتی از قبیل غذا، محل اقامت و محصولات محلی از ساکنان محلی در مکانی که از نظر قوانین و مقررات جاری کشور یا از نظر ماهیت اقتصادی و فرهنگی روستا محسوب می‌شود (افتخاری و قادری، 27:1381). نکته حائز اهمیت آنکه گردشگری روستایی صرفاً به گردشگری کشاورزی، گردشگری سبز و جهانگردی بومی زیستی و... محدود نمی‌شود زیرا مناطق روستایی بعضاً واجد ارزش‌های فراوان تاریخی و فرهنگی و... نیز هستند بنابراین گردشگری‌های دیگر نیز می‌تواند فضای مناطق روستایی را در بر گیرد مثل گردشگری فرهنگی، گردشگری تاریخی، گردشگری مذهبی و ... یکی از انواع گردشگری که ارتباطات تنگاتنگی با گردشگری روستایی دارد گردشگری عشایری است که به طور خلاصه در مورد آن توضیح داده می‌شود. گردشگری عشایری (یک الگوی فضایی) یکی از انواع گردشگری که در ارتباط تنگاتنگ محیطی، اجتماعی و فرهنگی و حتی اقتصادی با روستا و پیرامون آن است و به نوعی مکمل گردشگری روستایی محسوب می‌شود، گردشگری عشایری است. در عصر پسامدرنیسم، گردشگران ماجراجو و جستجوگر و برخوردار از حس دلتنگی تاریخی و باستانی، رو به گروه‌های ایلی و عشایری آورده‌اند و بدین ترتیب یکی دیگر از گونه های گردشگری عصر مدرنیسم شکل گرفته است. تجزیه و تحلیل گردشگری پیرامون هر فضای جغرافیایی در روندی از تطبیق پذیری جاذبه‌ها، سکونتگاه‌ها و تسهیلات مورد نیاز، انجام می‌گیرد. در این نگرش، فضای جغرافیایی وابسته به جریانی دو سویه است: در یک سو شناخت گردشگری و تقاضاهای موجود در بازار و در سوی دیگر درک و سنجشی ژرفانگر پیرامون فضای مربوط قرار دارد. از این رو بررسی قابلیت‌های گردشگری در مناطق عشایری وابسته به تجزیه و تحلیل یک الگوی فضایی گردشگری است. بر این مبنا می‌توان گردشگری را در مناطق عشایری در دو بعد به هم پیوسته از پهنه فرهنگی و چشم انداز فرهنگی تجزیه و تحلیل کرد. گردشگری و فضامندی آن (باز تولید فضای عملکردی گردشگری) در روندی از انگیزه های فرهنگی، تقاضا برای چشم اندازهای فرهنگی متفاوت را پیرامون شیوه زندگی کوچ نشینی شکل می‌دهد. این گونه شناسی فضایی در پی درک اصالت میراث انسانی در زندگی کوچ نشینی است. اصالت موجود در این میان وابسته به یک فضای معنوی به یادگار مانده از گذشته باستانی زندگی انسان است. بر این مبنا گردشگری عشایری جستجوی نهایی یکپارچه و وحدتی ساختاری در زندگی روزمره انسان است (پاپلی یزدی، سقایی، 35:1382). در شکل (2-3) مدلی از گردشگری عشایری آمده است. گردشگري عشايريمناطق عشايريسودمندي رفاه پايداريچشم انداز فرهنگیالگوهاي فضاييپهنه فرهنگي آب و هواي سالممحيط طبيعي بكرحيات وحش و پوششگياهي دامداريقابلیت‌هاگردشگري فرهنگيخدمات مدیریتدورنماييگردشگريبازاريابي تسهيلاتگردشگري عشايريمناطق عشايريسودمندي رفاه پايداريچشم انداز فرهنگیالگوهاي فضاييپهنه فرهنگي آب و هواي سالممحيط طبيعي بكرحيات وحش و پوششگياهي دامداريقابلیت‌هاگردشگري فرهنگيخدمات مدیریتدورنماييگردشگريبازاريابي تسهيلات شکل ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ شکل \* ARABIC \s 1 1) مدل مفهومی از گردشگری عشایری قلمرو گردشگری روستایی تعریف سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه از نواحی روستایی، مشخص کردن قلمرو جهانگردی روستایی را تا حدی دشوار می‌نماید. بر اساس تعریف این سازمان، نواحی روستایی شامل مردم، زمین و دیگر منابع موجود در حومه شهر و مسکن‌های کوچکی می‌شود که در خارج از دایره تأثیر اقتصادی بلافصل مراکز شهری قرار دارند (رحیمی، 230:1381). بر اساس این تعریف، فعالیت‌های تفریحی جهانگردان در مناطق حومه شهر مترادف با جهانگردی روستایی نیست. به عبارت دیگر بعضی از فعالیت‌های جهانگردی مانند ایجاد پارک‌ها یا شهرهای بازی با جهانگردی روستایی رابطه اندکی دارند یا این که با محیط روستایی تفاوتی آشکار دارند (1994 lane:1994 clarket). در جدول (2-3) فعالیت‌هایی که در حومه شهرها انجام می‌گیرد بدان ها اشاره شده است. جدول ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ جدول \* ARABIC \s 1 1(گستره فعالیت‌های تفريحي جهانگردي در حومه شهر ردیفنوع گردشگریفعالیت گردشگری1سياحت- گردش در بيرون از شهر (كشتزارها، مزارع، پارک‌های طبيعي)- اسب سواري- دوچرخه سواري- سفر با کاروان‌های کولی‌ها و گاری‌ها- سفر با اتومبيل (در جاده، وسايل عمومي، اتومبيل راني)- الاغ سواري- اسكي روي چمن2ورزش‌های آبي- ماهيگيري- شنا- سفر روي رودخانه (خانه قايقي، قايق، كرجي)3ورزش‌های هوايي- چتر-كايت- بالون4ورزش‌های روي زمين خشك- تنيس- گلف5فعالیت‌های روز زمين خشك- كوهنوردي- صخره نوردي6فعالیت‌های اكتشافي- كارهاي صنعتي محلي، كشاورزي يا صنايع دستي7فعالیت‌های فرهنگي- باستان شناسي- گروه‌های مردمي- کارگاه‌های هنري- صنايع دستي- بازسازي اماكن- اهداف فرهنگي، خوراك شناسي و علوم ديگر8فعالیت‌های سلامتي جويانه- آموزش بدن سازي- وسايل سلامتي اما اگر بپذیریم که جهانگردی روستایی علاوه بر پوشش جهانگردی در حومه شهر انواع دیگری از جهانگردی از جمله جهانگردی کشاورزی، جهانگردی در مزرعه‌ها و... را نیز پوشش می‌دهد در این صورت قلمرو بسیار گسترده ای برای گردشگری روستایی تبیین می‌شود. در زمینه گونه شناسی روستایی به عنوان الگوی غالب فضایی در زمینه گردشگری در نواحی روستایی، با توجه به قابلیت‌های هر مکان یا روستا دارای گونه های متفاوتی از گردشگری می‌باشد. انواع گردشگري روستايي از آن جا كه نواحي روستايي را داراي توانمندي بالقوه و پتانسیل‌های طبيعي براي توسعه گردشگري می‌دانند، می‌توان انواع گوناگوني از توريسم روستايي را بر شمرد كه با توجه به اهداف گردشگري و بر اساس شرايط فرهنگي، اقليمي و اقتصادي نواحي روستايي شكل می‌گیرد. گردشگری طبيعي/ روستايي اين نوع توريسم روستايي، در تعامل با جاذبه هاي طبيعي/ اكولوژيكي شكل می‌گیرد. گردشگری فرهنگي/ روستايي توريسم فرهنگي در ارتباط با فرهنگ، تاريخ و مواریث فرهنگي و باستاني اقوام روستايي در نظر گرفته می‌شود. اكوتوريسم اكوتوريسم، در سال 2002 كه به وسیله UNEP و سازمان جهاني گردشگري (WTO) به عنوان سال جهاني اكوتوريسم برگزيده شده بود، يكي از محورهاي مورد نظر توريسم روستايي بود كه به بررسي اكوتوريسم و حفاظت زيست بوم‌ها در توسعه گردشگري روستايي می‌پرداخت و تغييرات آب و هوايي و محدودیت‌های طبيعي و ميزان تغيير محیط زیست و اکوسیستم‌های روستايي را مورد مطالعه قرار می‌داد. بر اين اساس به نوعي از توريسم گفته می‌شود كه علاوه بر جاذبه هاي طبيعي (رودخانه، جنگل، اکوسیستم‌های طبيعي، درياچه فصلي و كوهستان) بازندگي، هنجارها و آداب اجتماعي مردم روستايي كه در حوزه‌ی تعامل و بر هم كنش با جاذبه هاي طبيعي نيز قرار می‌گیرد، داراي پيوستگي و ارتباط نزديك، برآورد می‌شود. الپروود (wood, 1998:8)، نيز اكوتوريسم را گونه اي از توريسم روستايي می‌داند كه علاوه بر برخورداري از جاذبه هاي طبيعي، به رشد و توسعه اقتصاد روستايي در بستر توسعه‌ی پايدار نظر دارد و در اين راه از حمايت انجمن‌های محلي CBO, NGO نيز بهره می‌برد. اكوتوريسم به عنوان يكي از اشكال گردشگري طبيعت و به عنوان ابزار توسعه پايدار توسط سازمان‌های غير دولتي، كارشناسان توسعه و دانشگاهيان از سال 1990 مورد مطالعه قرارگرفته است. اصطلاح اكوتوريسم از طرفي داراي مفهوم در برگيرنده مجموعه اي از اصول و از طرف ديگر به عنوان يك بخش از بازاريابي اختصاصي و ويژه تعريف شده است. انجمن بین‌المللی اكوتوريسم در سال 1991 يكي از اولين تعاريف را به اين شرح عنوان كرده است «اكوتوريسم مسافرت داراي مسئوليت به مناطق طبيعي است كه با هدف حفاظت از محیط زیست و پايداري شرايط مناسب زندگي براي مردم محلي صورت می‌پذیرد. اتحاديه حفاظت جهاني (WCU) در سال 1996 اكوتوريسم را چنين تعريف می‌کند: «اكوتوريسم عبارت است از مسافرت و ديدار مسئولانه كه بدون اينكه خللي بر مناطق طبيعي وارد كند به منظور لذت بردن و درك ارزش‌های طبيعي فعالیت‌های فرهنگي گذشته و حال در جهت ارتقاء حفاظت و تقليل اثرات سوء گردشگري انجام می‌شود و زمينه را جهت مشاركت مردم محلي در فعالیت‌های سودمند اقتصادي و اجتماعي فراهم می‌آورد. اكوتوريسم به عنوان يك مفهوم اكوتوريسم زير مجموعه اي از مجموعه گسترده توسعه پايدار به حساب می‌آید، جايگاه اكوتوريسم در فرآيند توسعه پايدار گردشگري را نشان می‌دهد. علاوه بر اين نشان دهنده اين واقعيت است كه اكوتوريسم علاوه بر اين كه در بر گيرنده بسياري از جنبه هاي گردشگري روستايي و گردشگري فرهنگي است خود به عنوان اساس گردشگري طبيعت نيز شناخته شده است (شکل 2-5). مسافرت تجاري و بازرگانيگردشگري ساحليگردشگري روستاييگردشگري طبيعتگردشگري فرهنگياکوتوریسمگردشگری پایدارمسافرت تجاري و بازرگانيگردشگري ساحليگردشگري روستاييگردشگري طبيعتگردشگري فرهنگياکوتوریسمگردشگری پایدار شکل ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ شکل \* ARABIC \s 1 2( جايگاه اكوتوريسم در فرآيند توسعه پايدار گردشگري مقصد اكوتوريسم در كليه موارد بايستي همسو و هم جهت با توسعه پايدار باشد و اين بدان معني است كه برنامه ريزي و توسعه زير ساخت‌ها و فعالیت‌های متعاقب آن و حتي بازار و بازاريابي اكوتوريسم بايد بر اساس معيارهاي محیط زیست، اجتماع، فرهنگ و اقتصاد پايدار متمركز گردد. گردشگری دهکده‌ای در اين نوع گردشگري، گردشگران با اقامت در دهکده‌هایی روستايي- و نه صرفاً روستايي- و شركت در فعالیت‌های اقتصادي و اجتماعي روستا، از امكان تجربه زندگي در دهكده هاي روستايي برخوردار می‌شوند و با مشاركت در فعالیت‌های روستاييان به تجربه زندگي روستايي در دوره اي مشخص می‌پردازند. گردشگری كشاورزي اين نوع توريسم را فرآيندي براي ترويج كشاورزي در روستا و تبيين جايگاه كشاورزي در اذهان گردشگران و بهبود محصولات كشاورزي در روستا می‌دانند، چنانچه گردشگران با شركت در فعالیت‌های سنتي كشاورزي روستايي بدون ايجاد پيامدهاي منفي در اكوسيستم مناطق ميزبان، از امکان مشارکت در فعالیت‌های كشاورزي روستايي برخوردار می‌شوند. شارپلي، توريسم كشاورزي را در ارتباط مستقيم با محیط زیست زراعي محصولات كشاورزي و اقامت در كشتگاه هاي روستايي می‌داند، در عين حال كه از آن اغلب براي توصيف فعالیت‌های گردشگري در نواحي روستايي به طور عام استفاده می‌کند. پروچازكا (prochazka, 2004)، نيز آگروتوريسم را مجموعه اي از خدمات و تسهيلات رفاهي و سكونت گاهي براي گردشگران به وسیله كشاورزان می‌انگارد و فرق آن را با ديگر توریسم‌های روستايي در اين نكته می‌داند كه انواع ديگر توريسم به طور معمول به وسيله روستاييان غير حرفه كشاورزي انجام می‌شود در حالی که در اين نوع توريسم كشاورزان، اقدامات پذيرايي و تسهيلات رفاهي گردشگران را فراهم می‌کنند. توريسم كشاورزي را يكي از انواع توريسم روستايي براي برخورداري از معيشت پايدار در خانوارهاي روستايي می‌دانند كه مانند ديگر انواع توريسم روستايي بهبود كيفيت زندگي روستايي را به همراه دارد. گردشگری مزرعه در اين نوع گردشگري، اقامتگاه و سكونت گاهي در مزارع روستايي براي گردشگران در نظر گرفته می‌شود، چنانچه با اقامت در مزرعه‌ها، علاوه بر شركت در فعالیت‌های اقتصادي و كشاورزي مربوط به مزرعه، می‌توانند از تمامي جاذبه هاي طبيعي و فعالیت‌های تفريحي در مناطق روستايي برخوردار شوند. گردشگری سبز با وجود تداخل معنايي اصطلاح توريسم سبز با توريسم روستايي، نوعي از گردشگري در مناطق سرسبز را توريسم سبز می‌دانند كه از رويكرد توسعه پايدار در صنعت توريسم روستايي به وجود می‌آید. از آنجا كه توريسم سبز، بهترين رويكرد براي توسعه ارتباط همزيستي بين محیط زیست طبيعي و اجتماعي برآورد می‌شود، تحت عنوان نام‌هایی مانند توريسم مسئول، توريسم انعطاف پذير و توريسم سودمند قرار می‌گیرد كه با توجه به اثرات زيان باري كه برخي از گردشگران در نواحی روستايي ايجاد می‌کنند، كارآمدترين و بهینه‌ترین رويكرد توريسم طبيعت گراي روستايي را شامل می‌شود. انجمن بین‌المللی توريسم سبز (GTA, 2004) اهدافي را براي توريسم سبز در مناطق روستايي در نظر می‌گیرد كه در جدول (2-5) به آن‌ها اشاره شده است. جدول ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ جدول \* ARABIC \s 1 2) اهداف گردشگری سبز احساس مسئوليت در حفاظت محیط زیست1) حفاظت، نگهداري و بهبود بخشي طبيعت و منابع طبيعي2) تلاش براي طولاني سازي زندگي اکوسیستم‌های طبيعي 3) تلاش در نگهداري و حفاظت حيات وحش 4) ايجاد فرهنگ توجه به محیط زیست و اکوسیستم‌های طبيعي احياي اقتصاد محلي/ روستايي1) بهبود ميزان درآمد خانوارهاي روستايي 2) بهبود اشتغال جوانان و زنان روستايي در زمينه توليد صنايع دستي3) تضمين پايداري اقتصادي روستايي در بستر «معيشت پايدار» حساسیت‌های فرهنگي/ بومي1) احترام و پاس داشت تنوع فرهنگي و تاريخي در مناطق روستايي 2) اغتناي فرهنگ بومي ميزان با حفظ ارزش‌های بومي و سنتي 3- نگهداري و بازسازي ابنيه تاريخي و مواريث فرهنگي بومي روستايي ارزش‌های حصل از فرآيند توريسم روستايي1) افزايش مشارکت‌های روستايي و محلي 2) تقويت تعامل و رابطه سالم ميان طبيعت، روستاييان و گردشگران منبع: GTA ، 2004 اثرات توسعه گردشگري روستایی نتايج بدست آمده از يك فرآيند پیچیده‌ی تغيير و مبادله‌ی بين گردشگران، سکونتگاه‌های ميزبان و مقصدها را شامل می‌شود (2004:14،yoon)، اين اثرات ممكن است تغييراتي را در زندگي مردم جامعه‌ی ميزبان به واسطه تماس مستقيم اهالي و ساكنان با گردشگران به وجود آورد و يا احتمال دارد در هنر، عادات و رسوم و معماري سبك زندگي روزانه رخ دهد، اثرات فرهنگي و اجتماعي گردشگري، سرانجام زماني كه گردشگري باعث تغييراتي در پارامترهاي فيزيكي و كالبدي محيط زندگي جامعه ميزبان شود با عنوان اثرات زيست محيطي معرفي می‌شود (واي، گي، 327:1386). پيامدهاي گردشگري اغلب در يك چارچوب نظريه اي شامل: اثرات اقتصادي، زيست محيطي و اجتماعي و فرهنگي بررسي می‌شود، اين اثرات جدا از يكديگر نيستند و در يك حوزه‌ی تعاملي با «اثرات اجتماعي» عمل می‌کند. از ديدگاه باتلر تغييرات اجتماعي حاصل از گردشگري متأثر از دو دسته عوامل مرتبط با گردشگران و ناحیه‌ی مقصد است: الف- عوامل مرتبط با گردشگران: تعداد بازديدكنندگان، طول مدت اقامت بازديد كنندگان، ويژگي قومي و اقتصادي بازديد كنندگان ب- عوامل مرتبط با ناحیه‌ی مقصد: گردشگري پايدار، سطح استانداردهاي زندگي جوامع را بهبود بخشيده، در پي ارتقاي كيفيت تجربه گردشگران است و حفظ محیط زیست را كه جامعه‌ی ميزبان و گردشگران به آن وابسته‌اند، به دنبال دارد. رويكرد گردشگري پايدار، يكي از كارآمدترين رويكردهاي جايگزين براي توسعه بوده، كه توان بالقوه اي در كاهش آثار منفي حاصل از گردشگري انبوه دارد (cherz, 2005:381). از جمله مزاياي بي شمار گسترش گردشگري روستايي می‌توان به موارد زير اشاره كرد: 1) تنوع اقتصاد روستايي در كنار ديگر بخش‌های اقتصادي 2) بالا بردن سطوح درآمدي خانوارهاي روستايي 3) ايجاد نوعي احساس غرور و افتخار در بين مردم محلي نسبت به فرهنگ و تمدن خود 4- افزايش مصرف كنندگان جديد محصولات كشاورزي 5- كمك به احيا و توسعه سنت‌ها، هنرها و صنايع محلي 6- پيشرفت بهبود فرهنگ، ارتباط و درك درون منطقه اي 7- افزايش پايداري در طولاني مدت براي تجارت كشاورزي 8- درك و توجه بيشتر به اهميت نگهداري زمین‌های مورد استفاده (حسيني، 6:1387). در جدول (2-6) پیامد های مثبت و منفی اقتصادی و در جدول (2-7) پیامد های مثبت و منفی اجتماعی-فرهنگی و در جدول (2-8) پیامد های منفی ناشی از توسعه گردشگری بر روی محیط شرح داده شده است. جدول ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ جدول \* ARABIC \s 1 3) پيامدهاي اقتصادي گردشگري بر روي سكونتگاه هاي روستايي پيامدهاي مثبتپيامدهاي منفي- از فعالیت‌های خدماتي موجود مثل سيستم حمل و نقل مراقبت‌های دارويي، صنايع و حرفه هاي سنتي روستايي حمايت می‌شود. - از حرفه‌ها و خدمات موجود حمايت می‌کند. - فرصت‌هایی براي فعالیت‌های چندگانه به وجود می‌آید. - شغل جديد و متنوع در مناطق مختلف ايجاد می‌شود و به وسیله كم كردن كمك هزينه هاي كشاورز، اقتصاد محلي را تقويت می‌کند. - هزينه خدمات عمومي مثل جمع آوري زباله، خدمات دارويي و تأمین مخارج پليس را افزايش می‌دهد. - در هزينه هاي توسعه اي مثل ايجاد جاذبه هاي گردشگري امكانات و اصلاحات زير بنايي دخالت دارد. - مشاغل تمام وقت و فصلي ايجاد می‌کند. - غالبا منجر به افزايش قیمت زمين، كالا و خدمات می‌شود. مأخذ: شارپلی،1380 جدول ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ جدول \* ARABIC \s 1 4) پيامدهاي اجتماعي- فرهنگي گردشگري بر روي سکونتگاه‌های روستايي پيامدهاي مثبتپيامدهاي منفي- تقويت و حمايت خدمات محلي مانند حمل و نقل عمومي و مراقبت‌های بهداشتي- ايجاد امكانات و جاذبه هاي جديد مثل امكانات فرهنگي، مراكز تفريحي يا ورزشي- افزايش روابط اجتماعي در جوامع دورافتاده روستايي و ايجاد فرصت‌هایی براي مبادله فرهنگي- ايجاد آگاهي بيشتر در زمينه اصطلاح فرهنگ‌های محلي، حرفه‌ها و هویت‌های فرهنگي- جرم و جنايت و ساير رفتارهاي ضد اجتماعي را افزايش می‌دهد.- تراكم و افزايش جمعيت به حريم ساكنين روستا تجاوز می‌کند.- خدمات محلي را كاهش می‌دهد به طور مثال رستوران‌ها را جايگزين فروشگاه هاي كوچك می‌کند.- روستاييان را با عقايد جديد، مد لباس و شيوه نادرست رفتاري آشنا می‌کند. كه با ارزش‌های سنتي- فرهنگي مقابله می‌کند. مأخذ: شارپلي، 1380 جدول ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ جدول \* ARABIC \s 1 5) پيامدهاي منفي توسعه گردشگري براي محيط پيامدهامشكلاتنمونه‌هامصرف منابع: گردشگري در مصرف منابع طبيعي به ويژه آب و خاك يا ساير اشكال توسعه و فعالیت‌های انساني رقابت می‌کند. مصرف منابع در صنعت گردشگري منحصر به تغييرات در اكولوژي منطقه و آسيب جدي به پوشش گياهي و زندگي جانوري می‌شود.امكان دستيابي ساكنان بومي و محلي به منابع طبيعي بسيار محدود می‌شود. ايجاد زير ساخت‌ها براي توسعه گردشگري ممكن است به اكولوژي منطقه آسيب برساند. تخصيص منابع به صنعت گردشگري براي ساير بخش‌ها هزينه هاي فرصتي دارد.- ايجاد و گسترش تأسیسات فرودگاهي براي توسعه گردشگري در مقصدهايي مانند لندن موجب نابودي بخش‌های زيادي از زمین‌های كشاورزان شده است.- تخصيص بخش‌هایی از سواحل كينا به ساخت و توسعه هتل‌هارفتار مردم در قبال محيطاحتمال دارد درآمدهاي ناشي از گردشگري باعث تشويق و وسوسه مردم محلي به كسب درآمد هر چه بيشتر از منابع موجود يا ناديده گرفتن مقررات در بهره برداري از اين منابع شود اين امر ممكن است پیام‌های منفي مختلف براي محیطی‌های فيزيكي و فرهنگي در برداشته باشد.- تغيير در الگوهاي تغذيه حيوانات وحشي در ماسايي/ كينا- ماهيگيري از طريق انفجار ديناميت در آمازون به منظور سرگرم كردن گردشگران- پياده روي گردشگران روي مرجان‌ها در كارائيب- افزايش جنايت فحشا و مصرف مواد مخدر- آلودگي آب- آلودگي هوا- آلودگي صوتي- آلودگي چشم‌اندازهاصنعت گردشگري ممكن است پديد آورنده انواع زيادي از آلودگی‌ها باشد امكان دارد این تأثیر در مقياس محلي منطقه اي يا جهاني باشد.در مقصدهاي گردشگري آثار آلودگي به سطح توسعه گردشگري در منطقه در چگونگي مديريت و برنامه ريزي براي استفاده از منابع محيطي بستگي دارد.- مشكلات ناشي از آلودگی‌های ايجاد شده در درياي مديترانه و كارائيب- مشكلات آلودگي هوا در کوه‌های آلپ و صدمه هاي ناشي از تأثیر موتورهاي جت و شكاف لايه ازن- آلودگي صوتي ناشي از بالن‌های هوايي در پارك سرنگني در آفريقا مأخذ: هولدن،73:2000 گردشگری روستایی: مفاهیم و ارزیابی از آن جا که توریسم روستایی می‌تواند به مثابه فعالیت فراگیر جهانی و دیگری به عنوان تاکید بر توسعه سیاست‌های منطقه ای و محلی شناخته شود، بر این اساس تعریفی عام و حاصل از اجماع حوزه اندیشیدگی از توریسم روستایی وجود ندارد (Dam,opperman,1996-1999:86). کنفرانس جهانی توریسم روستایی، (Rural Tourism conference, 2006)، توریسم روستایی را شامل انواع گردشگری با برخورداری از تسهیلات و خدمات رفاهی در نواحی روستایی می‌داند که امکان بهره‌مندی از منابع طبیعی و جاذبه‌های طبیعت را همراه با شرکت در زندگی روستایی (کار در مزرعه و کشاورزی) فراهم می‌آورد. علاوه بر این باید پذیرفت که ویژگی‌های متمایزی مانند فعالیت‌ها و موقعیت روستایی، گردشگری روستایی را از دیگر اشکال گردشگری جدا می‌کند، در عین حال که تعریف و شاخصه های فراگیری که مورد قبول همگان باشد، وجود ندارد (Richard, charply, 1997:10). چنان چه لین (lane,1994) توریسمی که مکان آن در حومه شهر باشد را نیز توریسم روستایی می‌داند. گردشگری روستایی را ممکن است بتوان به صورت ساده به عنوان «مسافرت به مناطق روستایی» تعریف کرد؛ اما تحقیقات نشان داده‌اند که تعریف گردشگری روستایی بسیار پیچیده تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد (lane, 1993). مثال‌های زیادی از انواع گردشگری که در مناطق روستایی انجام می‌شود از جمله فعالیت‌های طبیعت محور، جشنواره‌ها، رویدادهای مرتبط با میراث گذشتگان، جاذبه‌ها و رویدادهای بومی، آگری توریسم، نمایشگاه های هنری و صنایع دستی، تئاتر های محلی و غیره را می‌توان نام برد. همان گونه که لین اظهار می‌دارد گردشگری روستایی یک فعالیت چند وجهی و پیچیده است که در برگیرنده هر چیزی از جمله گردشگری مزرعه تا مسافرت آموزشی، گردشگری سلامت، گردشگری وابسته به نژاد شناسی و گردشگری طبیعت می‌باشد. آنتونی دونت (Dunnett,2004)، توریسم روستایی را رهایی از زندگی کسالت بار شهری برای بهره گیری از مواهب طبیعی و برخورداری از جاذبه‌های طبیعی (جنگل‌ها، مراتع، رودخانه‌ها) می‌داند که در محیط روستایی با ارائه تسهیلات رفاهی و خدماتی (خوراک، اقامتگاه و فعالیت‌های تفریحی/ ورزشی) همراه می‌شود. علاوه بر این اپرمن (oppermann, 1996:38) نیز توریسم روستایی را در ارتباط تنگاتنگ با توریسم مزرعه ای و نهادینه کردن ارزش کشاورزی در جامعه روستایی می‌داند که مناطق پارک‌های ملی و حیات وحش حفاظت شده را شامل نمی‌شود. (lakovidou et all, 1995:21) توریسم روستایی را گونه ای فعالیت تفریحی و انتخابی می‌داند که کار در مزرعه (کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی)، فروش صنایع دستی و مشارکت در زندگی کاملاً روستایی را در بر می‌گیرد. علاوه بر این، توریسم روستایی را در بر گیرنده گستره ای از فعالیت‌ها، خدمات و تسهیلات تفریحی و ایجاد آرامش برای گردشگران می‌دانند که به وسیله کشاورزان و ساکنان روستا، برای جذب و نگه داشت گردشگران در راستای افزایش و کسب درآمد صورت می‌گیرد که گونه ای از فرآیندهای توسعه روستایی به شمار می‌رود (cannon, 1994:2). قسمتی از پیچیده بودن تعریف گردشگری روستایی مربوط به شکل ذاتی تعریف خود مناطق روستایی در شرایط تغییر قوانین متغیر و رو به افزایش جهانی است. طبق تعریف نیکرسون در سال 2001 گردشگری روستایی به اقدامات مکمل فعالیت‌های کار در مزرعه همراه با بعضی از اشکال و سرمایه گذاری‌های گردشگری اطلاق می‌گردد. هیل و همکاران در سال 1996 گردشگری روستایی را به عنوان گردشگری زندگی طبیعی و فراهم آورنده رضایت افرادی که در جستجوی سلامتی، فعالیت، تمدد اعصاب و تجربه فرهنگ‌های معتبر از ازدحام مناطق شهری و محل‌های کار پراضطراب فرار کرده‌اند، تعریف نموده‌اند. بر این اساس، توریسم روستایی، توریسم زراعی و کشاورزی را نیز در بر می‌گیرد و حوزه ای از ارایه خدمات و تسهیلات خدماتی مانند اسکان، پذیرایی، امکانات و وسایل سرگرمی، بر پایی جشن‌ها و مراسم محلی روستایی، تولید و فروش صنایع دستی روستایی و محصولات کشاورزی را نیز در بر دارد (شریف زاده و مراد نژاد، 54:1381). کمیسیون جامعه اروپایی (1986) نیز توریسم روستایی را تنها شامل گردشگری کشاورزی نمی‌داند، بلکه گستره فراگیری از فعالیت‌های گردشگری در مناطق روستایی را فرا می‌گیرد. همچنین «گروه مردمی توریسم آمریکا» (DOT) نیز توریسم روستایی را هر آن چیزی می‌داند که گردشگران را به نواحی پیرامون ما در شهرهای اصلی فرا بخواند (knowd, 2001:9)، چنانچه توریسم روستایی را رویکردی در جذب و نگه داشت گردشگران، برای آشنایی با زندگی روستایی می‌داند که علاوه بر رونق و توسعه روستایی، امکان بهره‌مندی از مواهب طبیعی و جاذبه‌های محیطی روستا را برای ساکنان شهری فراهم می‌کند (DOT, 1995:5). گردشگريگردشگري كشاورزيگردشگري مزرعه/ دامپروريگردشگريگردشگري كشاورزيگردشگري مزرعه/ دامپروري شکل ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ شکل \* ARABIC \s 1 3) سلسله مراتب آگري توريسم (گردشگري كشاورزي)‏(منبع: 1999 clark) از آنجا که اصطلاح توریسم روستایی حوزه‌هایی مانند توریسم حومه، توریسم کشاورزی و توریسم فرهنگی را نیز در بر می‌گیرد (knowd, 2001:9)، با مفاهیمی مانند بوم زیست‌ها، توریسم سبز و توریسم طبیعت و یا اکوتوریسم نیز ارتباط معنایی نزدیکی پیدا می‌کند (Whelan, 1991). فعالیت‌های تفریحی توریسم روستایی شامل کمپ روستایی، اقامت در منازل روستایی، گشت و گذار در مناطق حیات وحش، بازاریابی صنایع دستی روستایی، جشنواره های فرهنگی، ورزش‌های ماجراجویی، بازدید اماکن تاریخی و باستانی نزدیک مناطق روستایی، جشنواره های موسیقی و آواز محلی و هر گونه فعالیت تفریحی معطوف به نواحی روستایی می‌شود (Holland et al, 2003:7). آگری توریسم به اقدامی اقتصادی در مزرعه، دامداری یا اراضی تحت کشت کشاورزی اطلاق می‌گردد که برای لذت دیدار کنندگان انجام شده و درآمدهای مکملی برای صاحبان مزارع ایجاد می‌کند، شکل (2-2) و در جدول (2-2) معیارهای تعریف مناطق روستایی در کشور های مختلف آورده شده است. جدول ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ جدول \* ARABIC \s 1 6) مثال‌هایی از معيارهاي متفاوت ملي براي تعريف مناطق روستايي كشورمعيارها (ضوابط)استرالياجاهايي كه جمعيت آن‌ها كمتر از 100 نفر بوده و تراكم جمعيت كمتر از 400 نفر در هر كيلو متر مربع باشند. دانماركجاهايي كه تعداد ساكنين كمتر از 200 نفر باشد. انگلستان و ولزبر اساس تعريف غير رسمي، زيست گاه‌هایی به غير از زيست گاه هاي با ساكنين بيش از 10000 نفر ايرلندمعيار تشخيص بين مناطق شهري و مناطق روستايي تراكم جمعيت 100 نفر ملاك است. نروژتعداد جمعيت ساكن كمتر از 200 نفر پرتقالنواحي با جمعيت كمتر از 10000 نفر اسكاتلندمناطق محلي با تراكم جمعيتي كمتر از 100 نفر در هر كيلو متر مربعاسپانيامناطق مسكوني با جمعيت كمتر از 10000 نفر سوسيسنواحي مسكوني با جمعيت كمتر از 10000 نفر منبع Randall, 1985, Robinson, 1990. Lane, 1994. OECD,1994. Hoggart et all, 1995. Sharply, ‎‎1997.‎ در هر صورت صنعت توريسم روستايي را شامل گستره فراگيري از فعالیت‌ها، خدمات و تسهيلات می‌دانند كه به وسیله روستائيان براي تفريح، استراحت، جذب و نگه داشت گردشگران در نواحي روستايي صورت می‌گیرد و می‌تواند توريسم كشاورزي، توريسم مزرعه، توريسم طبيعي، توريسم فرهنگي، توريسم سبز، توريسم جنگل و اكوتوريسم را نيز در بر داشته باشد. در جدول (2-3) گستره ای از فعالیت‌های تفریحی که در حوزه توریسم روستایی انجام می‌گیرد، آمده است و در جدول (2-4) اثرات توریسم روستایی در سه بخش کالبدی، اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی مورد بررسی قرارگرفته شده است. جدول ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ جدول \* ARABIC \s 1 7) گستره فعالیت‌های تفريحي در توريسم روستايي سياحتگردش در روستااسب سواريسفر با کولی‌هاسفر با وسايل عموميدوچرخه سواريالاغ سوارياسكي روي چمناسكي روي يخفعالیت‌های فرهنگيباستان شناسي روستابازسازي اماكنصنايع دستي اوستاييکارگاه‌های هنريمراسم جشن‌ها و آیین‌های روستاييبازارهاي فصل روستاييفعالیت‌های ورزشيكوهنورديصخره نورديفعالیت‌های اكتشافيماجراجوييفعالیت‌های صنعتيمحليكشاورزي و كار در مزرعهفروش و توليد محصولات كشاورزيورزش‌های روي زمين خشکتنيس گلفورزش‌های هوايي چتر بازي كايت سواري بالونورزش‌های آبي ماهي گيري شنا سفر روی رودخانهفعالیت‌های مربوط به سلامتيآموزش و تمرين بدن سازی مراكز تندرستي طبيعت درماني منبع: Source:sharply &Richard,1997,p.10 جدول ( STYLEREF 1 \s ‏2 SEQ جدول \* ARABIC \s 1 8) ملاحظات توريسم روستايي كالبدياقتصاديفرهنگي- اجتماعيملاحظات توريسم روستاييمنابع زندهمنابع غير زندهاشتغالدرآمدمالياتدولتتاريخمعماريآموزشاثرات توريسم روستاييهواآبزمين/ اقليم/ گياهان/ جانوراناشتغال زاييتجهیزات زیربناییهزينه زندگيامنيت عموميتسهيلات رفاهيفرهنگ بوميساختار اجتماعيبرآمدهاي توريسم روستاييحفاظت و نگهداريبهبود دهي/ مطلوبيت آلودگيپايداريسرمايه گذاريتنوع/ پويايياحساس آرامشكيفيت زندگيهمكاري اجتماعي منابع ‏source: sharpley1997, lpndon, P.113‎ آگری توریسم یا گردشگری کشاورزی اگر چه اغلب به عنوان کلیه فعالیت‌های گردشگری در مناطق روستایی (نظیر جشنواره‌ها، موزه‌ها، نمایشگاه های صنایع دستی و دیگر رویدادهای فرهنگی و جاذبه‌ها) تعریف شده است اما بیشتر به عنوان محصولات گردشگری که به طور مستقیم در ارتباط با اراضی کشاورزی هستند مانند تولیدات این اراضی، اقامت در این اراضی (اقامت در مزرعه خواه در خانه‌هایی روستایی و یا در چادرها و کمپ‌های احداث شده در مزرعه)، دیدارهای آموزشی، خوردن غذا، فعالیت‌های تفریحی و تفرجی و فروش محصولات مزرعه یا صنایع دستی اطلاع می‌گردد. گردشگری مزرعه به عنوان زیر بخش گردشگری روستایی شناخته شده است. طبق تعاریف انجام شده توسط روبرت و هال (سال 2001)، گردشگری مزرعه یکی از پنج زیر مجموعه گردشگری روستایی است. گردشگری طبیعت، گردشگری فرهنگی، گردشگری ماجراجویانه و گردشگری انجام فعالیت دیگر تقسیم بندی‌های گردشگری روستایی را تشکیل می‌دهند. اصطلاح «گردشگری مزرعه» در بعضی از مناطق و کشورها با آگروتوریسم یا آگری توریسم مورد استفاده قرارگرفته است. گردشگری مزرعه می‌تواند در بر گیرنده موارد ذیل باشد: - منزل و وسایل راحتی - مراکز گردش گران مزرعه، نمایشگاه‌ها و موزه‌ها - فروشگاه های مزرعه برای فروش محصولات و صنایع دستی - راهپیمایی یا پیاده روی به منظور آشنایی با فعالیت‌ها در مزرعه - دیدارهای آموزشی - فعالیت‌های مزرعه نظیر برداشت محصولات زراعی، چیدن میوه، اسب سواری و ماهی گیری - فروش مواد غذایی و نوشابه های محلی یک خصوصیت مشترک در موارد ذکر شده این است که کلیه این موارد توسط کشاورزان و با همکاری خانواده آنان برنامه ریزی و مدیریت می‌شود. بر اساس تعریف هیلکی در سال 1993 آگری توریسم حرفه ای است که توسط کشاورزان یا دامداران برای لذت بردن و یا آموزش عموم در جهت ارتقاء محصولات مزرعه و تولید درآمد بیشتر در مزرعه اداره می‌شود. آگری توریسم باعث ایجاد فرصت‌های متنوع برای کشاورزان و دامداران می‌شود که این فرصت‌ها مثل سپرهای ضربه گیر در مقابل نوسانات بازار از اقتصاد روستا محافظت می‌کنند. آگری توریسم می‌تواند باعث افزایش در آمد کشاورزان و افزایش فعالیت‌های اقتصادی جوامع روستایی گردد. از طرف دیگر می‌تواند از نظر اقتصادی راهی عملی جهت حفاظت از زیست گاه های طبیعی مناطق زیبای طبیعی، منابع طبیعی و اماکن ویژه را فراهم آورد. در حال حاضر حدود 75 درصد مردم فقير جهان در مناطق روستايي زندگي می‌کنند. مراكز اصلي و مقصد اكثر گردشگران به ویژه در كشورهاي در حال توسعه نظير پارک‌های ملي، کوهستان‌های مرتفع، دریاچه‌ها، اماكن فرهنگي، پناهگاه‌های حيات وحش و غيره در مناطق روستايي قرار دارند. به همين دليل نيز گردشگري به عنوان يكي از مهم‌ترین گزينه هاي ايجاد اشتغال و درآمد در اين مناطق مطرح شده و در حال حاضر در كانون توجهات دولت‌ها و ساير كارگزاران اقتصادي قرارگرفته است. موفقيت در توسعه گردشگري در مناطق روستايي به مؤلفه‌هایی نظير تجارت، اقتصاد، خدمات پشتيباني، كيفيت محصولات و خدمات، دسترسي به زير ساخت‌ها، مهارت‌ها، علايق و منافع سرمايه گذاران دارد. در برخورداري از كليه اين مؤلفه‌ها، عموماً مناطق روستايي در مقايسه با مناطق شهري از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های کم‌تری برخوردار می‌باشند. مجموعه اين نارسایی‌ها به موازات موانع و تنگناهاي سياسي و نهادي خصوصاً در كشورهاي در حال توسعه نظير بروكراسي ها و پیچیدگی‌های اداري، فقدان هماهنگي في ما بين اهداف و سیاست‌های توسعه روستايي و توسعه گردشگري، ضعف نهادهاي مردمي، ضعف نهاد دولت و موارد مشابه چالش‌هایی هستند كه بايد در توسعه گردشگري به آن‌ها توجه نمود. بنابراين ضروري است تا راهكارهايي را براي چيره شدن به موانع جستجو نمود. توسعه گردشگري روستايي به اشكال و دلايل مختلف در بسياري از كشورها اعم از توسعه يافته و در حال توسعه مورد توجه است، كه از مهم‌ترین دلايل توسعه اين نوع از گردشگري می‌توان به رشد اقتصادي مناطق دورافتاده روستايي و افزايش درآمد جوامع روستايي، تنوع بخشيدن به اقتصاد جوامع روستايي و كاهش فشار بر منابع پايه اشاره نمود. البته رويكردهاي مختلف حاكم بر توسعه گردشگري روستايي در جوامع مختلف با يكديگر تفاوت داشته و هر كدام از آن‌ها از الزامات، قواعد و استراتژی‌های خاص خود تبعيت می‌نمایند. با اين حال توسعه گردشگري در اين مناطق، به عنوان يكي از مهم‌ترین راهكارهاي مقابله با فقر و توسعه اقتصادي در جوامع روستايي مورد توجه است. گردشگري روستايي، راهبرد توسعه‌ی روستايي گردشگري روستايي راه حل كلي براي همه‌ی دردها و مسائل و مشكلات نواحي روستايي نيست، اما يكي از شیوه‌هایی است كه ممكن است آثار اقتصادي مهم داشته باشد و به نوعي می‌تواند به كند شدن روند تخليه سكونتگاه هاي روستايي و كاهش مهاجرت جمعيت روستايي كمك كند. رشد گردشگري به عنوان راهبردي براي توسعه روستايي نسبتاً تفكر جديدي است كه سیاست‌گذاران محل در جوامع روستايي به اهميت اين راهبرد پي برده‌اند؛ اما تجربه كافي براي اجراي آن ندارند. ديدگاه ديگري با اين پيش زمينه فكري وجود دارد كه گردشگري راه حل و علاج قطعي اقتصادي براي توسعه نواحي روستايي است. ديدگاه محتاطانه تري گردشگري را به عنوان فرآيند برنامه ريزي يكپارچه كه فرصت‌هایی را براي كاهش مضرات و افزايش منافع توسعه معرفي می‌کند. در يك نگرش ديگر، گردشگري روستايي به عنوان موتور محركه توسعه روستايي معرفي شده و دلايلي به شرح زير نيز براي آن ارائه شده است (Gerf, 1993:23): الف- همانند هر فعاليت صادراتي كه سازماندهي شده و توسعه يافته، گردشگري نيز منبع شغل و درآمد به حساب می‌آید. ب- گردشگري روستايي بر خلاف ساير كالاها، خدمات و فرآورده هاي كشاورزي مانند غذا، توليدات فعاليت ماهيگيري، پوشاك و نساجي، ساختمان سازي و كارهاي عمومي و غيره همانند مولدي براي تعداد زيادي از فعالیت‌های اقتصادي عمل می‌کند. ج- گردشگري روستايي، نواحي روستايي يا پديده هاي طبيعي را كه هيچ گونه ارزش اسنادي ندارند مورد بهره برداري قرار می‌دهد و با استخراج منابع يا صنايعي مانند نفت و معدن برابري می‌کند. د- گردشگري روستايي تقاضا براي صنايع دستي، هنرهاي سنتي و فعالیت‌هایی را كه نياز به نيروي كار بيشتري دارند بالا می‌برد. ضمن اينكه در گردشگري روستايي از منابع روستايي (مانند فرهنگ و سنن اجتماعي، ساختمان‌های تاريخي، غارها، شرايط آب و هوايي كه براي ساير فعالیت‌های اقتصادي قابليت بهره برداري ندارند) استفاده شده، گردشگري حتي در سكونتگاه هاي روستايي كه فاقد زمین‌های زراعی‌اند و در نواحي كوهستاني قرارگرفته‌اند با بهره برداري از منابع فرهنگي و طبيعي می‌تواند به توسعه روستايي كمك نمايد. پيشينه تاريخي گردشگري روستايي گردشگري پديده اي است كهن كه از دير زمان در جوامع انساني وجود داشته است و به تدريج در طي مراحل تاريخي مختلف به موضوعی فني، اقتصادي، اجتماعي و اكولوژيكي (زيست محيطي) تبديل شده است (رضواني، 1374، ص 27). بنابراين واژه گردشگري به قدمت تمدن است ولي بررسي تاريخچه مزبور گوياي اين است كه گردشگري هميشه با تجربه اي خوشايند همراه نبوده است. مردم متعلق به تمدن‌های ما قبل تاريخ (عهد باستان) با اين انگيزه مسافرت می‌کردند كه بتوانند غذا به دست بياورند، از خطر دوري جويند يا به مناطقي كه داراي آب و هواي مساعدتري است نقل مكان كنند. با افزايش مهارت و كسب فنون، نياز انسان به زندگي بدوي و خانه به دوشي كاهش يافت و در دوره هاي بعد انسان با انگيزه تجارب و تبادل كالا و خدمات مسافرت می‌کرد كه اين امر باعث شد امپراطوري ها در قاره هاي آسيا و آفريقا و همين طور خاورميانه رشد كنند و ساختار زيربنايي ايجاب می‌کرد كه جاده سازي و راه هاي آبي براي ساده تر شدن مسافرت فراهم گردد (فرجي، 1381، ص 34). با توجه به مطالب فوق، براي گردشگري روستايي نيز نمی‌توان نقطه آغازيني را بيان نمود چرا كه شروع بازديد از جوامع روستايي توسط شهروندان ساير مناطق چندان مشخص نيست و می‌توان حدس زد كه از زمان شكل گيري شهرها و گسترش تمدن‌های بشري، انسان به دليل روابط اقتصادي و اجتماعي به انگيزه هاي مختلف همواره در طول تاريخ، جهانگردي و گردشگري را تجربه كرده است (شريف زاده، مراد نژاد، 1381، ص 52). گردشگري روستايي يك پديده بسيار قديمي است؛ اما در عين حال گردشگري روستايي به عنوان يك فعاليت تفريحي- اجتماعي در نيمه دوم قرن هجدهم در انگلستان و مجموع اروپا ظاهر شد قبل از آن هم مناطق روستايي مورد استفاده فعالیت‌های تفريحي قرارگرفته بود، اما شركت در اين فعالیت‌های تفريحي محدود به اقشار برتر جامعه بود (منشي زاده، نصيري، 1381، ص 50). انقلاب صنعتي اگر چه باعث ايجاد مسائل و مشكلاتي براي جوامع شهري و روستايي شد ولي در كنار آن موجب گسترش راه‌ها و جاده‌ها و وسايل حمل و نقل و توسعه ارتباطات هم در سطح محلي، ملي و بین‌المللی شد كه اين خود باعث افزايش مسافرت‌ها و تفريحات به نقاط مختلف جهان از جمله مناطق روستايي گرديد (قادري، 1382، ص 114). در قرن نوزدهم گسترش خطوط راه آهن دسترسي به مناطق روستايي را براي افراد زيادي فراهم كرد و شروع توسعه صنعت گردشگري سبب گسترش گردشگري روستايي شد (منشي زاده، نصيري، 1381، ص 52). شايد بيشترين تقاضاي گردشگري روستايي از سال 1954 اتفاق افتاد كه به طور كلي باعث رشد تقاضا در كليه زمينه هاي گردشگري شد و به تبع آن تقاضاي گردشگري روستايي نيز افزايش يافت. به طور كلي مهم‌ترین عامل موثر در زمينه توسعه گردشگري روستايي، افزايش سريع مالكيت خودرو بود (قادري، 1382، ص 116). امروزه در بسياري از كشورهاي جهان گردشگري روستايي توجه تعداد زيادي از گردشگران را به خود جلب كرده است و به عنوان يكي از مردمی‌ترین اشكال گردشگري به شمار می‌آید چنان كه بر اساس گزارش سازمان همكاري و توسعه اقتصادي (OECD) در ايالات متحده آمريكا در سال 1993 بيشتر از 70 درصد جمعيت اين كشور از نوع تفريحات روستايي برخوردار گردیده‌اند و در بيشتر كشورهاي صنعتي جهان نيز چنين وضعيتي وجود دارد. بر اساس بررسی‌های شبكه تفريحي روستا (CRN) در انگلستان تعداد افرادي كه به طور روزانه در سال 1993 از مناطق روستايي بازديد كرده بودند بيش از 900 ميليون نفر بالغ گرديده است (منشي زاده، نصيري، 1381، ص 1). ايران يكي از ده كانون شكل گيري تمدن بشري در جهان بوده است و نخستين آثار مدنيت كه در اين سرزمين كشف شده، به هزاره پنجم پيش از ميلاد مسیح تعلق دارد (محلاتي، 1380، ص 270). اين كشور به دليل موقعيت جغرافيايي خاص و وجود فرهنگ و آداب و رسوم، آثار تاريخي، هنري و ميراث فرهنگي خود به طور قطع براي جهانگردان و گردشگران عهد قديم بهترين مقصد محسوب می‌شده است (رضواني، 1379). با اين وجود در مورد مسافرت به نواحي روستايي در زمان ايران باستان تحقيقات و مطالعات بسيار اندك است و اطلاع دقيقي در دست نيست، ولي با توجه به آداب و رسوم ايرانيان و وجود اكثريت جمعيت در مناطق روستايي می‌توان گفت كه گردشگري روستايي نيز داراي جايگاه خاص خود بوده است، در حقيقت گردشگري روستايي در ايران از زمان شكل گيري تمدن‌های بزرگ و شهرها شكل گرفته و گردشگران در اين زمان به منظورهاي خاصي مسافرت می‌کرده‌اند. قرن نوزدهم، قرني متفاوت در تاريخ جهانگردي ايران شناخته می‌شود، سياحان، دیپلمات‌ها، بازرگانان، باستان‌شناسان، محققان و حتي افراد كنجكاو به ايران سفر می‌کردند تا صرفاً حس كنجكاوي خود را ارضا كنند. در قرن بيستم به طور پراكنده نيز اقداماتي در صنعت گردشگري و جهانگردي ايجاد شد كه می‌توان به راه اندازي سرويس كالسكه راني در تهران- قزوين، رشت- انزلي و ساير شهرها اشاره كرد و مؤسسات مختلف خارجي تدریجاً مسافرخانه و مهمان خانه‌هایی براي پذيرايي از اروپاييان و كساني كه به ايران مسافرت می‌کردند، به وجود آوردند. به هر حال هر چند كه در دوره مذكور، روند ورود گردشگران خارجي به ايران رو به تزايد گذاشته بود، وليكن هيچ گاه به عنوان يك صنعت به شكل امروزي كه داراي تشكيلات منظم و قوانين و مقررات ويژه اي باشد و درآمد زايي نمايد، مورد توجه نبوده است. صنعت گردشگري در ايران از نيم قرن پيش به اين طرف به منظور شناساندن مفاخر ايران و تمدن اين سرزمين باستاني رسماً شكل گرفت و براي اولين بار از سال 1314 اداره اي در وزارت كشور به نام اداره امور جهانگردي تاسيس شد كه فعاليت آن محدود به چاپ نشريات و كتابچه هاي راهنماي گردشگري ايران بود. بعد از شهريور 1320، اداره مذكور جاي خود را به «شوراي عالي جهانگردي» داد كه زير نظر وزارت كشور بود و در نهايت در سال 1342 هیئت وزيران تاسيس «سازمان جذب سياحان» را تصويب كرد و اين سازمان رسماً كار خود را آغاز نمود (رضواني، 1379، ص 192). اين سازمان كه به ارائه طرح‌ها و برنامه ریزی‌های وسيع زيربنايي در امر گردشگري موفق شد، در سال 1353 جزو تشكيلات وزارت اطلاعات درآمد و تحت عنوان «وزارت اطلاعات و جهانگردي» متولي تنظيم امور ايرانگردي و جهانگردي شد (محلاتي، 1380، ص 280). از آن به بعد اداره ايرانگردي و جهانگردي به وسيله چهار شركت سهامي با عناوين «شركت سهامي گشت‌های ايران»، «شركت سهامي خانه هاي ايران»، «شركت سهامي سازمان مراكز جهانگردي براي ورزش‌های زمستاني» و «شركت تأسیسات جهانگردي ايران» با نظارت وزارت اطلاعات و ايرانگردي اداره شد. پس از انقلاب اسلامي در سال 1385 به منظور جلوگيري از تداخل وظايف و هماهنگ نمودن فعالیت‌ها و مسايل مربوط به جهانگردي، اين چهار شركت در يكديگر ادغام گرديدند و «سازمان مراكز ايرانگردي و جهانگردي» با بافت و خط مشی‌های جديد و اهدافي متمايز از گذشته تشكيل و شروع به كار نمود. اين سازمان اداره و بهره برداري از واحدهاي اقامتي به شكل مهمان خانه، مهمان سرا، اردوگاه، كلبه، چادر، غذا سرا، چاي خانه، پيست اسكي تأسیسات كنار دريا، آب‌های معدني، مراكز ورزشي زمستاني و هر نوع محل مناسب ديگري براي ايرانگردي و جهانگردي را به عهده گرفت. شوراي عالي اداري در جلسه 19/1/1373 به پيشنهاد سازمان امور اداري كشور و به منظور افزايش كارايي سازمان و تمركز در مديريت دستگاه‌های فرهنگي، سازمان ميراث فرهنگي كشور را از وزارت فرهنگ و آموزش عالي منفك و به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ملحق نمود. در تداوم اين نقل و انتقالات و ثابت نگه داشتن نسبي اين وضعيت در مدت قريب به ده سال، از اواخر سال 1382 و ابتداي 1383 بار ديگر با انحلال سازمان ايرانگردي و جهانگردي، سازمان ميراث فرهنگي نيز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي منتزع و به نهاد رياست جمهوري با عنوان «سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري» می‌پیوندد. تشكيلات جديد با عمر كوتاه دو ساله بار ديگر دست‌خوش تحول و تغييراتي نوين می‌شود. صنايع دستي ايران كه خود داراي تشكلي جدا و سازمان يافته، تحت عناوين «مديريت صنايع دستي» يا شركت صنايع دستي (دولتي) به صورت واحدهاي تقريباً مجزا و مستقل در استان‌ها مشغول به كار بودند، بنا به ابلاغ مصوبه جديد شوراي عالي اداري از روزهاي آغازين سال 1385 منحل و تحت پوشش سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري قرار گرفتند. هم اكنون سازمان «ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري» كه حاصل ادغام سه بخش دولتي در يكديگر است با اضافه نمودن نام هر استان در انتهاي همين عنوان و تحت نظارت و كنترل (مديريت) متمركز يكي از معاونين رياست جمهوري از تاريخ ذكر شده و با عنوان جديد به فعاليت ادامه داده و در تلاش است تا ضمن تثبيت نظام تشكيلاتي و اداري و جلوگيري از نقل و انتقالات دائم (تفكيك و ادغام) و تغييرات ساختاري مكرر، توجه و توجه برنامه ريزي خود را معطوف وظايف و تكاليف اصلي نمايد. با توجه به مطالب فوق به طور كلي می‌توان گفت كه صنعت گردشگري، صنعت نوپايي در كشور است كه هنوز در ابتداي كار خود است و گردشگري روستايي نيز كه جز كوچكي از اين صنعت به حساب می‌آید، هنوز جایگاه خود را (به جز در چند مورد اندک) در برنامه‌ها و طرح‌های توریستی بدست نیاورده و هنوز به عنوان يك صنعت درآمدزا و كارا و صنعتي بدون آلودگي، بدون صرف هزينه زياد و به قول اقتصاددانان «صادرات نامرئي» به آن نگريسته نمی‌شود. گردشگري روستايي در تجارب جهاني «گردشگري روستايي» از زمره مواردي است كه اخيراً در حوزه ادبيات صنعت گردشگري بازتابي خاص داشته است، چنانچه امروزه با استناد مدارك تجارب جهاني در رابطه با توسعه گردشگري روستايي، درصد بالايي از ميزان درآمد زايي ملي و افزايش معيشت خانوارهاي روستايي همراه با اشتغال زايي و رفاه اجتماعي را به خود اختصاص داده است. از سوي ديگر، لازم است تا با رجوع به اسناد و تجارب جهاني، ضمن تحليل اين تجارب و همگام با تطبيق آن‌ها با شرايط خاص اقليمي، فرهنگي و اجتماعي، اقتصادي و مديريتي امكان كار بست و استفاده بهينه از اين تجارب را در روستاهاي حال حاضر ايران شدني گردانيد. بر اين اساس، در رابطه با برنامه ريزي توسعه گردشگري لازم است نوع ارايه تسهيلات و خدمات و مکانیسم‌های اجرايي و برنامه ريزي و نوع رويه عمل در فرآيند مداخله ساختاري، مورد تحليل و بررسي قرار گيرد. گردشگري روستايي در ايالات متحده آمريكا (ايالت يوتا) مساحت اين ايالت 84990 مايل مربع است و يازدهمين ايالت بزرگ آمريكا به شمار می‌رود و يكي از چهار ايالت چهارگوش شكل آمريكاست. عليرغم وسعت زياد، جمعيت يوتا (Utah) در سال 1994 تنها 1916000 نفر بوده است كه 80% آن در دره كوه هاي واساچ در شمال اين ايالت و نزديك مركز يعني «سالت ليك سيتي» قرار دارند. به دليل جمعيت كم اين ايالت داراي مناظر بكر و تماشايي است كه بخش وسيعي از فعالیت‌های گردشگري در «يوتا» در اين محدوده انجام می‌شود بنابراين گردشگري يكي از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادي در «يوتا» و يكي از صنايعي است كه با رشد سريع روبروست. در سال 1994 گردشگري به طور تخميني 35/3 ميليارد دلار عايد اقتصاد اين ايالت و 69000 شغل ايجاد كرد. درياچه پاول دومين درياچه مصنوعي جهان است كه در منطقه تفريحي ملي colencanyon قرار دارد و سالانه 3 ميليون گردشگر را جذب می‌کند كه در فعالیت‌های مختلف تفرجي زميني و آبي شركت می‌نماید. با اين وجود بيشتر تقاضاها براي گردشگري روستايي در نيمه جنوبي ايالت «يوتا» متمركز شده است زيرا جاذبه هاي متعددي در آن جا وجود دارند. در بخش جنوبي 5 پارك ملي و از 6 يادمان تاريخي ايالت يوتا 4 يادمان در اين بخش قرار دارند اين ايالت داراي 45 پارك و 7 جنگل ملي است. پارک‌های ملي اصلی‌ترین جاذبه گردشگري روستايي هستند و طي چند سال گذشته رشد سالانه تعداد گردشگران حدود 7/3 درصد بوده است كه اين روند حاكي از گردشگراني است كه از خارج اين ايالت برای بازدید و تفرج به این منطقه مراجعت می‌کنند. در مجموع از پارک‌های اين ايالت سالانه حدود 7 ميليون نفر بازديد می‌کنند، اما به طور كلي به جز «پارك دولتي»، «درياچه بزرگ نمك» و «پارك دولتي خليج ويلارد» كه نزديك به مراكز اصلي جمعيت هستند و هر ساله بيش از يك ميليون نفر از آن جا ديدن می‌کنند، ساير پارک‌ها از جاذبه هاي كمتري نسبت به پارک‌های ملي برخوردارند. هيچ آمار و ارقامي از سطوح مشاركت مردم در فعالیت‌های گردشگري روستايي «يوتا» در دست نيست با اين وجود گردش با خودروهاي سواري و ساير وسائط حمل و نقل چادر زدن و پياده روي، دوچرخه سواري، شكار، ماهي گيري (در اين ايالت بيش از 1000 درياچه قابل ماهيگيري وجود دارد) و اقسام ورزش‌های آبي مثل گردش با قايق بادباني و كلك سواري از فعالیت‌های مورد علاقه گردشگران می‌باشند. بيشتر اين فعالیت‌ها توسط بازديد كنندگان محلي كه در يوتا زندگي می‌کنند صورت می‌گیرد ولي در سال 1994 بيش از 15 ميليون گردشگر از مناطق خارج از اين ايالت بودند. شايان ذكر است كه از اين رقم حدود 000/900 نفر از بازديد كنندگان خارجي بودند با توجه به اينكه 70% اقامت گردشگران در مناطق روستايي اين ايالت صورت می‌گیرد، لذا گردشگري روستايي در اقتصاد ايالت يوتا نقش بسزايي ايفا می‌نماید. گردشگري روستايي در روستاي «برونته» انگلستان «ريورند پاتريك برونته» به همراه همسر و شش فرزندش به روستاي كوچكي از «هاورث» در «يورك شاير» انگلستان نقل مكان كردند. اين خانواده در روستا و در كليسايي در محله «جورچين» زندگي می‌کردند و در همان مكان سه خواهر از اين خانواده به نام‌های آن، شارلوت و امیلی رمان‌های مشهور خود را در دهه 1840 به رشته تحرير در آوردند. از آن زمان اين منطقه به دليل حضور خواهران برونته مشهور شده است. در حال حاضر خانه اين نويسندگان به موزه كليسا تبديل شده و سالانه پذيرايي بيش از 000/100 بازديد كننده است، «هاورث» سالانه پذيراي بيش از يك ميليون گردشگر است و درآمد اقتصادي حاصل از گردشگران اين روستا حدود 20 ميليون پوند است. به منظور ارتقاي جايگاه اين روستا به عنوان مقصد گردشگران و جذب بيشتر آن‌ها در مارس سال 1996 سازماني براي بازاريابي گردشگران در اين روستا تشكيل و آغاز به كار نمود. هدف اصلي اين اقدام ارتقاي مشاركت جوامع محلي و سازمان بازاريابي منطقه بود تا بتواند زمينه توسعه گردشگري را به نحو مطلوبي فراهم نمايند. البته جاذبه هاي گردشگري ديگري نيز در اين منطقه وجود دارند كه می‌توان به «كليساي بولتن»، «راه آهن بخار»، «دره كيلي وورث» و «روستاي سالتاير» در نزديك «برادفورد» اشاره نمود كه از معروفيت نسبتاً زيادي برخوردار بوده و تحت تأثیر روستاي برونته قرار دارند عضويت در سازمان گردشگري روستاي برونته براي همه شرکت‌ها هتل‌ها، مهمان سراها، مغازه‌ها و رستوران‌ها آزاد است و اين سازمان در ازاي دريافت حق عضويت براي فعالیت‌های گوناگون بازاريابي انجام می‌دهد اين فعالیت‌ها عبارتند از: - ارتباط با رسانه هاي گروهي و تدارك بازدیدهایی براي آشنايي با اين منطقه - ايجاد يك پايگاه اطلاعاتي در مورد بازار گردشگري - انتشار يك فصل نامه درباره سياحت و وسايل ارتباط جمعي - بازاريابي روستاي «برونته» از طريق اينترنت - توسعه تورهاي مرتبط با تعطيلات كوتاه مدت و ساير خدمات كه از طريق يك سازمان حمل و نقل محلي صورت می‌گیرد. - تبليغات براي منطقه از طريق نشريات منطقه اي موفقيت گردشگري روستايي برونته تنها در دراز مدت حاصل می‌شود. با اين وجود بسياري از مطالعات انجام شده به ويژه در سطح بین‌المللی نشان می‌دهند كه استفاده از نام «برونته» می‌تواند به طور معجزه آسايي بازديد كنندگان بيشتري را جذب كند. طرح «تاركا» در انگلستان طرح تاركا در سال 1989 به عنوان يك برنامه هماهنگ سازي و تعامل ميان حفظ محیط زیست، تفرج و گردشگري در شمال «دون» در انگلستان اجرا شد. هدف اصلي اين طرح اضافه نمودن منابع طبيعي بيشتر به مناطق حفاظت شده بود، بسياري از مجريان به اين موضوع واقف شده بودند كه تعامل ميان محیط زیست و توسعه گردشگري می‌تواند بسيار سودمند باشد و نقش اساسي را در ارتقاي رفاه اجتماعي و اقتصادي ايفا نمايد. اين طرح قسمت وسيعي از مناطق روستايي شمال «دون» را در برگرفته و در ميان مراكز تفريحي ساحلي و پارک‌های ملي «دارتمور» و «اكسمور» گسترده شده است. علي رغم جذابیت‌هایی كه اين منطقه به عنوان يك مقصد گردشگري داشت به نظر می‌رسید اين منطقه از نبود يك هويت مشخص رنج می‌برد و به همين دليل تنها 1% از گردشگران را جلب می‌کرد. اين منطقه محل وقوع رمان كلاسيك «هنري ويليامسون» با عنوان «تاركا، سمورآبي» است كه در دهه 1920 منتشر شده است بنابراين طرح «تاركا» به عنوان مبنايي براي حفاظت از محیط زیست برنامه ريزي شده و به عنوان پيشگام در توسعه گردشگري مورد استفاده قرار گرفت اهداف اين طرح عبارت بودند از: - حفظ و توسعه حيات وحش زيبا و ویژگی‌های منحصر به فرد شمال «دون» - برانگيختن مردم در لذت بردن و درك اين منطقه - توسعه و ارتقاي گردشگري در منطقه اداره كل طرح مستلزم مشاركت سازمان‌های گوناگون قانوني و داوطلب محلي و ملي بود اين سازمان‌ها شامل شوراهاي محلي، انجمن‌های گردشگري منطقه اي، شوراي روستا و كميته توسعه روستايي است. بعد از 3 سال طرح «تاركا» انجمن گردشگري روستايي «تاركا» را به عنوان يك بخش خصوصي به عضويت پذيرفت مدت كوتاهي پس از آن اين انجمن بيشتر كاركردهاي بازاريابي طرح «تاركا» را بدست گرفت و بيش از 150 سازمان خصوصي را تحت پوشش خود قرار داد. اين طرح 3 مرحله متمايز داشت در مرحله اول تمام امكانات و تلاش‌ها به حفظ محیط زیست و توسعه پياده روي اختصاص داشت. مرحله دوم طرح بر توسعه صنعت گردشگري از طريق ايجاد انجمن گردشگري روستايي تاركا و ساير اقدامات بنا نهاده شده و مرحله نهايي اين طرح بر تحكيم دستاوردها از طريق بازاريابي و تجزيه و تحليل دقيق متمركز بود. طرح «تاركا» به اهداف اصلی‌اش دست يافت و به موازات حمايت جديد بخش‌های محلي تا سال 1997 سرمايه قابل ملاحظه اي را جذب نمود. گردشگري روستايي در اسپانيا محبوبيت اسپانيا به عنوان مقصد اكثر گردشگران ساحلي در ايام تعطيلات، مرهون وجود تعداد زياد اقامت گاه هاي گردشگري است كه در مناطق روستايي سواحل مديترانه پراكنده هستند. به طور مثال تقریباً اقامت گاه هاي ثبت شده در اسپانيا در جزاير «بالئاريك» قرار دارند، در حالي كه در منطقه «كاتالونيا» كه بخش معروف «كوستابراوا» در آن قرار دارد، تنها 20% اقامت گاه‌ها وجود دارند اگر چه گردشگري در اسپانيا صرفاً به مناطق ساحلي محدود نشده است و طيف گوناگوني از اقامت گاه هاي گردشگري در سراسر اين كشور را فرا می‌گیرد كه از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به هتل‌های مجلل گران قيمت، پانسیون‌ها يا خانه هاي شبانه روزي اشاره نمود اما قابل توجه ترين انواع اقامت گاه‌ها مخصوصاً در ارتباط با گردشگري روستايي شبكه گسترده «پارادورها» به معني مسافرخانه يا هر نوع اقامتگاه است و در گذشته اين لغت براي اتاق‌های كرايه اي شبانه استفاده می‌شد كه به اغنياء و ثرومندان تعلق داشت و خدمات جانبي مثل اصطبل حيوانات نيز توسط «مسافرخانه دار» (posada) فراهم می‌شد در سال 1926، نمايندگي توريست سلطنتي پيشنهاد داد كه مفهوم سنتي «پارادور» را می‌توان به شبكه امكانات اقامتي در سراسر كشور تسري داد و دولت بايد مسئول ارايه تسهيلات براي توسعه هتل‌های اقامتي در آن مناطق شود زيرا واگذاري چنين فعالیت‌هایی به بخش خصوصي واقع‌بینانه و سودمند نبود. علاوه بر اين مقرر شد تا قلعه هاي قديمي، صومعه‌ها و قصرها در جهت توسعه «پارادورها» نقش مهم‌تری را ايفا نمايند. اولين پارادور در رشته كوه «گردوس» براي گردشگراني كه به قصد شكار به منطقه می‌آمدند، ساخته شد و از آن تاريخ زنجيره پارادورهايي كه توسط دولت اداره می‌شوند به 86 اقامتگاه رسيده است كه 83 عدد از آن‌ها هتل و بقيه مهمانپذير يا رستوران است. از 35 بناي تاريخي كه بازسازي شده، 13 بنا قلعه هاي مربوط به قرون وسطي 8 بنا صومعه راهبه ها و بیمارستان‌ها 7 بنا متعلق به دوره «باروك» و قرون وسطي، 5 بنا کاخ‌های قديمي لردها و 2 بناي ديگر ساختمان‌هایی هستند كه در فضاي تاريخي احاطه شده‌اند. به طور كلي «پارادورها» 8500 تخت را در 4500 اتاق فراهم کرده‌اند و از سال 1990 هر ساله 2 ميليون گردشگر را جذب می‌کنند. گردشگري روستاي در استراليا و نيوزلند گردشگري براي حل بسياري از معضلاتي كه روستاها با آن دست به گريبانند، بهترين گزينه محسوب می‌شوند، اما چنانچه اين پديده به خوبي مديريت نشود موجب بروز برخي مشكلات بسيار پيچيده می‌گردد. در واقع زماني كه روستاييان سعي می‌کنند تعادلي بين تقاضاي گردشگري و فعالیت‌های كشاورزي خود ايجاد كنند به شدت دچار مشكل می‌گردند. روستاها در موقعيتي ما بين اراضي باير و اراضي شهري به سر می‌برند و اين مسئله محدودیت‌هایي را براي توسعه گردشگري به وجود می‌آورد كه شهرها و مناطق شهري هرگز با آن مواجه نيستند. هم چنان مناطق روستايي بين طبيعت بكر و دست نخورده و جهان متمدن شهر يا شهرك قرار دارند كه طبيعت آن تحت كنترل درآمده است. گردشگری روستايي در استراليا عمدتاً در چشم‌اندازها و مناطق كشاورزي صورت گرفته و بر اساس بهره‌وری از طبيعت تعريف می‌شود. رایج‌ترین گردشگري روستايي در استراليا عبارتند از گردشگري كشاورزي و گردشگري مزرعه گردشگري كشاورزي شامل فعالیت‌های «پذيرايي» و گذران تعطيلات در مزارع است، اما گردشگري مزرعه اي، تشكيل شده از مزارع در حال بهره برداري كه علاوه بر فعالیت‌های زراعي، جهت كسب درآمد مازاد به فعالیت‌هایی با اهميت گردشگري نيز می‌پردازند. چند مورد از محصولات گردشگري روستايي كه توسط وزارت كشاورزي و شيلات نيوزلند شرح داده شده‌اند عبارتند از: - اقامتگاه مزرعه اي شامل جاي خواب، صبحانه و ساير وعده هاي غذايي، پذيرايي و شركت در فعالیت‌های متمركز در يك مزرعه سنتي ساده و بي پيرايه به طوري كه گردش گر خود را عضوي از خانواده احساس نمايد. - هتل‌های روستايي، شامل جاي خواب و غذا اما مركز توجه برخي فعالیت‌های مربوط به مزرعه نيز است. - واحدهاي اقامتي روستا شامل اتاقک‌های پشم چيني، انبار کاه، كلبه هاي کارگاه و... كه با تغييراتي آماده اقامت گردشگران شده‌اند. - كمپ يا كاروان، مکان‌های پر جاذبه دسترسي مناسب و سایه‌بان يا سر پناه درختان و داراي تسهيلاتي براي تأمین نيازهاي گردشگران (مثل حمام، توالت و غيره) - اقامت در هواي آزاد كه ممكن است سخت‌تر از انواع ديگر باشد و در فصول سرد تر طرفداران كمتري دارد. فشارهاي عصبي ناشي از زندگي شهري و دور بودن از محیط زیست طبيعي تمايل به فرار از زندگي يكنواخت شهري را به وجود آورده است مناطق روستايي رهايي از اين فشارها را ممكن ساخته و فرصتي را براي تجربه يك روش ساده تر و آرام‌تر زندگي در اختيار گردشگران قرار می‌دهد بعد از جنگ دوم جهاني گردشگري كه موجب افزايش خود آگاهي و كمال طلبي انسان‌ها می‌شد طرفداران بيشتري پيدا كرد. تبليغات گسترده رسانه هاي گروهي در مورد گردشگري نقش مهمي در توسعه اين پديده داشتند افزايش شناخت انسان از محیط زیست و رابطه بين انسان و محيط زندگی‌اش موجب شكل گيري «رويكرد سبز» گرديد و جاذبه هاي روستايي را به عنوان گردشگري پايدار اكولوژيكي مطرح ساخت. به موازات اين تحولات و با پيشرفت جوامع بشري و حذف موانع سياسي و اقتصادي گردشگري دسترسي به نواحي روستايي تسهيل گرديد؛ و به همين دليل امروزه تعداد مسافرت‌ها بيش از گذشته شده و اين پديده به تبعيت از افزايش درآمدها شتاب مضاعفي يافته است. بسياري از جوامع روستايي در استراليا داراي تعاونی‌های روستايي هستند كه به ايجاد همكاري و ارتباط بين فعالیت‌های گردشگري منطقه اي می‌پردازند. سهم گردشگري در اقتصاد استراليا حدود 5/4% توليد ناخالص داخلي در سال 2001 بوده است حدود يك سوم اين درآمدها از طريق هزينه هاي صرف شده براي غذا در رستوران‌ها، اقامت در محل خريد و شركت در کلوپ‌ها و جشن‌ها بدست آمده است البته كليه اين اقلام بخشي از اقتصاد گردشگري روستايي را شامل می‌گردد. بدين ترتيب گردشگري قادر است اثرات مطلوبي بر اقتصاد روستاها داشته باشد. لازم به توضيح است گردشگري می‌تواند باعث بروز اختلاف نظرهاي اجتماعي در منطقه شود كه در نتيجه آن تنش‌های احتمالي در جامعه ايجاد نمايد. به خصوص در مورد توزيع درآمد اين مشكل بيشتر به چشم می‌خورد چرا كه تنها خويشاوندان نزديك در وظايف مربوط به گردشگري به كار گرفته می‌شوند گردشگري اثرات منفي هم دارد كه از ارزش آن به عنوان يك صفت جانبي و مكمل می‌کاهد مسائلي مانند تابلوهاي تخريب شده زباله، رفتار نادرست، تخريب راه هاي جنگلي توسط وسائط نقليه، ترافيك فراوان، عدم رعايت حريم خصوصي اراضي، باز گذاردن درها و خلوت شكني و موارد مشابه از تبعات سوء گردشگري قلمداد می‌گردند. يك بررسي در جوامع مناطق مرتفع جنوب استراليا در موارد اثرات سوء گردشگري، اثرات منفي زير را نشان داد: - شلوغي منطقه (10%) - مشكلات توقف اتومبيل (16%) - خسارات محیط‌زیستي (10%) - زباله/ پسماند برخورد نادرست با كاركنان بخش گردشگري (5/4%) - مطالعه اي در منطقه ويكتوريا نشان داد كه 67% مزرعه داران از «مواجهه با مردم» به عنوان يكي از دلايل عمده آغاز حرفه گردشگري نام می‌برند. متصديان اقامت گاه هاي مزرعه اي در نيوزيلند دريافتند كه مزاياي اجتماعي حاصل برقراري رابطه با گردشگران بسيار سودمند است. در منطقه ويكتوريا گردشگري روستايي به دو شكل انجام می‌گرفت گردشگران داخلي كه در تعطيلات كوتاه مدت 2 تا 3 روزه به اين نواحي می‌آیند و شمار كوچكي از گردشگران خارجي براي مدت 2 تا 30 روز در اين مکان‌ها اقامت می‌نمودند. در سال 1994، 34% گردشگران به بازديد از نواحي و ايالات مختلف استراليا پرداختند، اما 3 منطقه بيشتر مورد توجه گردشگران قرار گرفت. گردشگران اروپايي و آمريكاي شمالي تمايل بيشتري به بازديد از مناطق داخلي استراليا داشتند در حالی که آسیایی‌ها علاقه چنداني به اين امر نشان نمی‌دادند. منطقه سيدني در استراليا به دليل نقش مهمي كه به عنوان عمده‌ترین مقصد گردشگران در استراليا دارد، داراي بيشترين بازديد كننده است، در واقع تقریباً دو سوم گردشگران، سيدني را نيز در برنامه سفر خود می‌گنجانند. گردشگران داخلي ايلوارا تقریباً همه از سيدني می‌آیند كه براي تعطيلات با اتومبيل شخصي به منطقه مسافرت كرده و كمتر از 30 شب در آن اقامت می‌نمایند. حدود 45% تعطيلات سپري شده در ايالت نيوساوت والز در بازديد از مناطق روستايي سپري می‌شود. بخش‌های كليدي بازار متمايل به گردشگري روستايي شامل خانواده هاي جواني می‌شود كه در جستجوي اقامت گاه‌های راحت براي كاهش اضطراب و سرگرم كردن بچه‌ها می‌باشند و نيز زوج‌های سالخورده اي كه طالب بازديد از مناطق آرام و بدون استرس هستند و هر دو اين گروه‌ها تمايل دارند مدتي را در اين مناطق اقامت داشته باشند (حدود 1 هفته). پديده جالب توجهي كه در استراليا مشاهده شد، تقارن افزايش گردشگران با شروع فعالیت‌های زراعي است (از قبيل پرورش دام و فعالیت‌های زراعي در زمین‌های زرعي كوچك). به عنوان مثال، گوسفندهاي مورد نياز براي نمايش عمليات پشم چيني به طور معمول از بازار تهيه می‌شوند و باغچه هاي كوچك براي افزايش انجام فعاليت كشاورزي در مزرعه ايجاد می‌گردند. مردمي كه به روستايي به دلايلي غير از تجارت سفر می‌کنند، اين كار را براي تفرج در فضاي باز و گشت و گذار انجام می‌دهند كه اين امر بر اهميت حفظ محیط‌های روستايي می‌افزایند. در استراليا 66% مزرعه هاي گردشگري خانه هاي 3 خوابه را به عنوان اقامتگاه عرضه می‌کنند، در حالی که 45% آن‌ها كلبه و 12% هم خانه هاي كارگري را در اختيار گردشگران می‌گذارند. موفقيت اقامت گاه هاي مزرعه اي به شدت به ميزان رابطه بين ميزبان و ميهمان بستگي دارد. در ارزيابي موفقيت گردشگري روستايي، مزرعه داران منطقه ويكتوريا اذعان داشتند كه محل مزرعه (79%)، اراضي پيراموني (67%)، جاذبه هاي نزديك به محل (81%)، شخصيت متصدي محل (82%)، نوع اقامتگاه (72%) و نوع مزرعه (52%) از دلايل اصلي اين موفقيت بوده‌اند. مطالعات انجام شده پيرامون موضوع تحقيق با توجه به اهميتي كه در دهه اخير در اقتصاد كشورها بدست آورده و هم چنين پي آمدها و تأثیرات گوناگون اين صنعت بر روي ساختار اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و كالبدي اين كشورها، تحقيقات و مطالعات از سوي محققين و دانشمندان مختلف در اين زمينه رو به افزايش است لذا به منظور دستيابي به یافته‌ها و نتايج مرتبط با موضوع تحقيق، سابقه اين تحقيقات از کتاب‌ها، پايان نامه‌ها و جستجوهاي اينترنتي و مراكز مختلف مورد بررسي قرارگرفته است. ناصری سید مسعود، 1375؛ شناسايي موانع موثر توسعه صنعت توریسم ايران و طراحي الگوي تبييني براي گسترش جذب توريست؛ در این پژوهش سعي شده است ضمن شناسايي موانع موثر بر گسترش صنعت گردشگري، الگوي مناسب بازاريابي جهت گسترش جذب گردشگر ارائه شود. با تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده، فرضيات سنجش ارتباط بین تبليغات سوء غير واقع ايران و عدم استفاده از شيوه هاي مناسب بازاريابي با عدم جذب گردشگر به ايران مورد ارزیابی قرار گرفته است و در نتیجه این ارتباط مورد قبول قرار گرفته است. فرضيات دیگر پژوهش که شامل وجود ارتباط بین عدم وجود قوانين و مقررات مناسب، عدم وجود امكانات اقامتي و رفاهي مناسب، هزينه هاي زندگي و اقامت، عدم برخورد مناسب با گردشگران با مانع جذب گردشگر به ايران مورد آزمون قرار گرفته و در نهایت نتیجه به دست آمده این فرضیه را رد کرده است. ركن الدين افتخاري و عبدالرضا قادري اسماعيل، 1381؛ نقش گردشگري روستايي در توسعه روستايي (نقد و تحليل چهارچوبهاي نظريهاي)؛ در این پژوهش به مطالعات انجام شده در كشورهاي فرانسه، اتريش، سويس، انگلستان، ايرلند، تايلند و ژاپن پرداخته شده است و این مطالعات نشان مي دهد كه گردشگري روستايي بسرعت در اقتصاد روستايي رشد كرده و مكمل فعاليتهاي كشاورزي شده است. ماهيت صنعت گردشگري ايجاد اشتغال و درامد، متنوع سازي اقتصاد، مشاركت اجتماعي و استفاده از منابع محلي است. از آنجا كه بخش اعظم مشكلات عقب ماندگي و توسعه نيافتگي روستايي نيز به فقدان اين صنعت برمي گردد، گردشگري روستايي با حل مسائل و مشكلات فوق مي تواند به توسعه روستايي كمك نمايد. مهدوی داوود، 1382؛ نقش توريسم در توسعه نواحي پيرامون شهرها و ارائه مدل استراتژيك نمونه موردي، دهستان لواسان كوچك؛ هدف از اين پژوهش بررسي تأثیرات در توسعه نواحي روستايي و ارائه‌ی استراتژی‌های مناسب در جهت توسعه‌ی اين نواحي و در نهايت رسيدن به الگوي بهینه‌ی توسعه بوده است. بنابراين به منظور رسيدن به اين اهداف از دو روش اسنادي و ميداني استفاده شده است. آزمون فرضيات نشان داد كه از ديدگاه مردم از مجموع 26 شاخص مورد مطالعه تأثیر گردشگري بر 16 شاخص اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و محيطي مورد تاييد قرارگرفته است و از ديدگاه مسئولان تأثیر توسعه‌ی اين صنعت بر 18 شاخص از 29 شاخص اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و محيطي تاييد شده است، سپس با استفاده از تحليل SWOT نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهديدها شناسايي شده نشان می‌دهد كه آستانه آسيب پذيري اين نواحي بسيار بالا بوده و نيازمند بازنگري و ارائه سیاست‌های مناسب در جهت رفع ضعف و تهديدها با استفاده از نقاط قوت و فرصت‌ها است. دخيلي كهنمويي اسماعیل، 1383؛ بررسي راهكارهاي توسعه توريسم در آذربايجان شرقي، در این پژوهش ضمن بررسي قابلیت‌های طبيعي و فرهنگي استان سه مركز مهم گردشگري استان يعني كندوان قلعه بابك و بندر شرفخانه به عنوان مورد نمونه مورد مطالعه قرارگرفته است. ابزار مورد استفاده در مطالعه موردي این پژوهش، پرسشنامه است و نتايج آزمون فرضيات نشان می‌دهد كه بين تبليغات و گردشگران ورودي، بين محل سكونت (شهر يا روستا) و علاقه به طبيعت گردي (اكوتوريسم)، بين شهروندان با گردشگران و مقدار هزينه كردن توریست‌ها رابطه معناداری وجود دارد. ولی زاده حمید، 1385؛ چالش‌های فراروي توسعه صنعت توريسم در ايران با تاكيد بر کلان شهر تبريز؛ در این پژوهش ابتدا به اهميت صنعت گردشگري اشاره شده است و سپس ویژگی‌ها، شرايط و قابلیت‌های صنعت گردشگري كشور مورد بررسي قرارگرفته است. پس از شناسايي چالش‌های موجود در راه توسعه گردشگري راهكارهايي براي كاهش تأثیرات منفي اين چالش‌ها و افزايش تأثیرات مثبت آن‌ها ارائه شده است. پارسا بصیر هدیه، 1386؛ بررسي زمینه‌ها و راهكارهاي توسعه گردشگري روستايي بخش طالقان از شهرستان ساوجبلاغ؛ اهداف اين پژوهش بررسي زمینه‌ها و راهكارهاي توسعه گردشگري روستايي در بخش طالقان است. اين تحقيق از نوع پيمايشي است و به منظور ارائه راهكارهاي مناسب توسعه گردشگري روستايي در اين منطقه از تحليلSWOT (تحليل نقاط ضعف و قوت دروني و فرصت‌ها و تهديد هاي بيروني) و ترسيم ماتريس آن در قالب چهار طبقه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، محيطي و نهادي پرداخته شده است. نتايج تحليل عاملي اثرات مثبت گردشگري روستايي در منطقه طالقان نشان می‌دهد كه سه عامل اثرات اجتماعي و فرهنگي، اثرات اقتصادي و اثرات زير ساختي (فيزيكي و رفاهي) در مجموع 75% واريانس را تبيين می‌کنند. هم چنين تحليل عاملي اثرات منفي گردشگري روستايي در منطقه طالقان نشان داد كه سه عامل اثرات محيطي و كالبدي اثرات اجتماعي- فرهنگي و اثرات اقتصادي در مجموع 68% واريانس را تبيين می‌نمایند. علاوه بر آن نتايج تحليل عاملي زمينه هاي گردشگري روستايي در خصوص نقش آن‌ها در توسعه گردشگري روستايي در منطقه طالقان نشان داد كه پنج عامل گردشگري كشاورزي و غذايي، اكوتوريسم ماجراجويانه و اكوتوريسم غير ماجراجويانه گردشگري به منظور تجارت و گردشگري تاريخي و مذهبي در مجموع 67% واريانس را نشان می‌دهد كه نشان از درصد بالاي واريانس تبيين شده است؛ و هم چنين از مقايسه ديدگاه روستاييان و كارشناسان با استفاده از آزمون‌های من وايتني در خصوص آثار و پي آمدهاي مثبت و منفي گردشگري روستايي نشان داد كه اين دو گروه با يكديگر اختلاف نظر دارند و در كل روستاييان ديدگاه منفی‌تری نسبت به كارشناسان در مورد توسعه گردشگري دارند. سجادي علی، 1387؛ بررسي عوامل بازدارنده توسعه گردشگري در شهر اصفهان؛ در كار پژوهشي انجام گرفته، پس از بررسي ادبيات موضوع، استعدادها و امكانات توسعه گردشگري در شهر اصفهان مورد بررسي قرارگرفته است. سپس به شناسايي و طبقه بندي موانع و مشكلات موجود بر سر راه توسعه گردشگري در شهر اصفهان پرداخته شده است و در نهايت راه حل‌های مناسب جهت توسعه گردشگري شهر اصفهان ارائه شده است. پژوهش فوق رويكردي توسعه اي به گردشگري دارد و ضمن بررسي مزاياي آن در پي يافتن عوامل بازدارنده توسعه گردشگري در شهر اصفهان است. جامعه آماري اين پژوهش را مديران هتل‌ها، آژانس‌های مسافرتي، مديران و كارشناسان ارشد سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مديران كل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي اصفهان و گردشگران ورودي به اصفهان است. سلیمانی هارون خدیجه و همکاران، 1389؛ نگرش ساکنان مناطق گردشگری روستایی شهرستان ایذه؛ این تحقیق حاضر از نوع پیمایشی و به روش توصیفی ـ همبستگی به بررسی نگرش ساکنان مناطق گردشگری روستایی شهرستان ایذه واقع در استان خوزستان نسبت به اثرات گردشگری روستایی در سال 1388پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش ساکنان مناطق روستایی در روستاهایی بوده‌اند که دارای جاذبه گردشگری بوده و اثرات گردشگری در این روستاها توسط ساکنان درک شده‌اند که حجم نمونه آماری با استفاده از جدول تاکمن 335 و به روش تصادفی طبقه‌ای متناسب انتخاب شد. متغیرهای مستقل این پژوهش عبارتند از ویژگیهای فردی و حرفه‌ای ساکنان، میزان ارتباط آنان با گردشگران و وابستکی درآمد آنان به گردشگری، درک اثرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست‌ محیطی گردشگری است و متغیر وابسته آن نگرش ساکنان نسبت به توسعه فعالیت‌های گردشگری می‌باشد. نتایج حاصل از همبستگی بین متغیرها، ارتباط مثبت و معنی داری را بین متغیر نگرش ساکنان با متغیرهای سن، درآمد، میزان وابستگی به گردشگری، میزان ارتباط با گردشگران و درک اثرات را نشان داد. خذرلی جبرائیل، ١٣٨٩؛ مبانی جغرافیایی توریسم و اکوتوریسم در استان آذربایجان غربی با رویکرد اقتصادی؛ ایشان در این پژوهش به توضیح و توصیف برخی از جاذبه های توریستی و اکوتوریستی استان آذربایجان غربی و اردبیل و شناساندن آن‌ها به دیگران و رونق امر جهانگردی و گردشگری به لحاظ ایجاد شغل و درآمد بهتر مردم استان پرداخته است. عبدالمنافی طاهره و ازکیا مصطفی، 1390؛ بررسي عوامل موثر بر صنعت گردشگري در منطقه روستايي كلاردشت؛ در این پژوهش به بررسي عوامل موثر بر صنعت گردشگري در منطقه كلاردشت پرداخته شده است و روش آن به صورت اسنادي و ميداني است. در این تحقیق توسعه صنعت گردشگري منوط به آموزش و اطلاع رساني به مردم و نحوه برخورد با گردشگر و از طريق توسعه نهادها و سازمان‌های مرتبط، توسعه برنامه هاي تبليغاتي براي معرفي جاذبه هاي طبيعي و تاريخي در منطقه اشاره شده است. قادری اسماعیل و همکاران، 1390؛ توسعه گردشگري روستايي در بخش آسارا شهرستان كرج؛ در این پژوهش به توسعه گردشگری روستایی در بخش آسارا از شهرستان کرج پرداخته شده است. بخش آسارا عليرغم برخورداري از جاذبههاي متعدد، اقدامات مناسبي که بتواند موجبات توسعه نظام گردشگري و جلب رضايت گردشگران را فراهم آورد، صورت نگرفته است. بر اين اساس، وضعيت منطقه مورد مطالعه از نظر شرايط مقصد و فرصت هاي موجود در مبدا مورد مطالعه قرار گرفت و طي آن اثبات گرديد که بخش آسارا از جاذبه هاي بيشماري براي توسعه گردشگري برخوردار است ولي از عدم برنامه ريزي و در نتيجه ضعف امکاناتي در مراکز گردشگري موجود رنج مي برد. به همين منظور در اين تحقيق سعي گرديده است براي غلبه بر مشکلات نظام گردشگري در بخش آسارا امکانات و موانع توسعه گردشگري آن شناسايي و راهکارهاي مناسب ارائه گردد. افتخاري عبدالرضا و همکاران، 1390، اولویت‌های ظرفيت گردشگري مناطق روستايي شهرستان نير؛ در این پژوهش با استفاده از روش توصيفي تحليلي و استفاده از مدل Topsis به اين نتيجه رسیده‌اند كه از ميان 30 روستاي مورد مطالعه روستاهايي كه داراي جاذبه هاي محيطي بيشتري هستند از ارجحیت بيشتري برخوردارند. سحر مشهدی، 1390، بررسي عوامل موثر بر توسعه صنعت گردشگري روستايي در روستاي گرمه، در این پژوهش به عواملي در توسعه صنعت گردشگري روستايي ايران پرداخته شده است. بنابراین عوامل فرهنگي- اجتماعي عوامل اقتصادي، عوامل مديريتي و عوامل محيطي متغيرهايي هستند كه می‌توانند بر توسعه صنعت گردشگري روستايي تأثیر گذار باشند. روش مورد استفاده در اين پژوهش روش توصيفي- پيمايشي است و از نظر مقاصد تحقيق كاربردي است و ابزار جمع آوري داده‌ها پرسش نامه است كه به وسیله سه جامعه آماري صاحب نظران، مردم روستا، گردشگران داخلي و خارجي تكميل گرديده است. اين تحقيق با هدف شناخت عوامل موثر بر توسعه گردشگري روستايي روستاي گرمه واقع در استان اصفهان، صورت می‌گیرد با توجه به اهداف متعالي نظام جمهوري اسلامي ايران براي خروج از مشكل اتكاي بيش از حد به درآمدهاي نفتي و حل مشكل اشتغال، مسئله اساسی اين تحقيق اين است كه چگونه صنعت گردشگري در بخش روستايي می‌تواند به تحقق اين هدف كمك نمايد. بنابراين اين پژوهش نگاهي به عوامل و شاخص‌های موثر در توسعه صنعت گردشگري روستايي دارد كه بر مبناي نظرات كارشناسان و صاحب نظران مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته هاي اين پژوهش حاكي از آن است كه عامل مديريتي بيشترين تأثیر و عامل اقتصادي كمترين تأثیر را در توسعه گردشگري منطقه مورد مطالعه داشته است. توسعه گردشگری روستایی از جمله مسائلی است که پژوهشگران طی سالهای اخیر به آن توجه جدی داشتهاند. اما در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران این علم قدمت زیادی نداشته و به صورت نوپا است. با وجود محدودیت منابع فکری و دیدگاههای موجود در خصوص آن، باز پژوهشهایی چند انجام شده که به تعدادی محدود اشاره گردید. اما نمی توان ادبیات پژوهش حاضر را به موارد ذکر شده در بالا محدود کرد و بنابر وسعت مطالعه و میزان اطلاعات در دسترس، کمیت آنها متفاوت خواهد بود. منابع: الف) فارسی ازکیا، مصطفی، 1384؛ مقدمه ای بر جامعه شناسی توسعه روستایی، انتشارات اطلاعات. استعلاجی، علیرضا؛ 1387، نظریه های توسعه جزوه کلاسی کارشناسی ارشد جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات تهران. افتخاری، رکن‌الدین، قادری اسماعیل، 1381؛ نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی (نقد و تحلیل چارچوب‌های نظریه ای)، فصلنامه مدرس، دوره 6، شماره 2. آسایش، حسین، 1374؛ اصول و روش‌های برنامه ریزی روستایی، انتشارات پیام نور، تهران. بمانیان، محمد رضا، محمودی نژاد، هادی، 1388؛ مبانی برنامه ریزی و توسعه گردشگری روستایی، انتشارات تهران: هله: طحان. پاپلی یزدی، محمد حسین و سقایی، مهدی، 1382؛ گردشگری و تبار شناسی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 68. تودارو، مایکل، 1383؛ توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، انتشارات کوهسار. حسینی، سید ابوالفضل،1387؛ گردشگری روستایی، مقاله اینترنت. خذرلی، جبرائیل.(1389). مبانی جغرافیایی توریسم و اکوتوریسم در استان آذربایجان غربی با رویکرد اقتصادی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه دهخدا، علی اکبر، 1325؛ لغت نامه، دانشگاه تهران. دیاس هیران دی و ویکرامانایاک، بی دبلیو، ای، 1368؛ درس نامه برنامه ریزی توسعه روستایی، ترجمه فرید، ناصر، وزارت جهاد سازندگی، مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی. راجر داس ویل، 1387، مدیریت جهانگردی (مبانی، راهبردها و آثار)، ترجمه: اعرابی، سید محمد، ایزدی، داود، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی. رحیمی، حسین،1381؛ جهانگردی روستایی و قلمروی آن، ماهنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 186-185. رضوانی، علی اصغر،1374؛ جغرافیا و صنعت توریسم، انتشارات پیام نور، چاپ دوم. رنجبریان، بهرام، زاهدی، محمد،1388؛ شناخت گردشگری، انتشارات چهار باغ، چاپ ششم ریچارد، جولیا شارپلی، 1380؛ گردشگری روستایی، ترجمه رحمت الله منشی زاده و فاطمه نصیری، انتشارات منشی، تهران. ژولیوس، نیرره، 1365؛ عمران روستایی، ترجمه اسداله زمانی پور، مجتمع آموزش عالی بیرجند. سقایی، مهدی،1382؛ بررسی قابلیت‌های گردشگری روستایی در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد. شریف زاده، ابوالقاسم و مراد نژاد، همایون، خرداد و تیر 1381؛ توسعه پایدار و گردشگری روستایی، ماهنامه اجتماعی اقتصادی جهاد. صالحی فرد، محمد، 1390؛ گردشگری روستایی (مبانی برنامه ریزی و طرح‌های ساختاری)، نشر: مرندیز. صمدی، حسین، 1392، برنامهريزي گردشگري شهرستان نير به منظور توسعه شهري، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اردبیل، استاد راهنما، دکتر محمدحسن یزدانی. اردبیل. قادری، اسماعیل، 1382؛ نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی، پایان نامه دکتری، جغرافیا و برنامه ریزی، استاد راهنما، دکتر عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. مرادی، لیلی، 1390؛ نقش توانمندی‌های گردشگری شهرستان آبدانان در توسعه‌ی روستایی، ناشر: جوهر حیات. مطیعی لنگرودی، حسن، 1382؛ برنامه ریزی روستایی با تاکید بر ایران، انتشارات جهاد دانشگاهی، مشهد. میسرا، 1366؛ توسعه روستایی، مسائل و مشکلات، ترجمه علی اکبر روستا، مرکز تحقیقات و بررسی مسائل وزارت جهاد سازندگی. وای، گی، چاک، 1386؛ جهانگردی در چشم اندازی جامع، ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، نشر دفتر پژوهش‌های فرهنگی، تهران. ب) انگلیسی Bridges, J.G,1959, A short history of tourism in H.P. sales (ed.), Travel and tourism encyclopedia, London: Travel world. Bukowski, G,1976; “tourism and conservation: confliet,co-existince or symbiosis, environmental conservation. Burkart, J. and medlik, S.1981, Tourism – past, present and future, nd edn, Butterworth –Heinemann. Cater, E.and lowman, G. (eds) (1994) ecotourism – A sustainable option, wiley Chrisc, H wan,and sirakaya, E.2005measuring residents, attitude toward sustainable tourism: development of sustainable tourism attitude scale: journal of travel research vol 43. Cooper, C. Fletcher, J,Gilbert, D. and wanhill, s.1993; tourism; principles. Fennel, David,2000; “ecotourism, an introduction, rout ledge London & Newyork. Gunn, C.A.2002; Tourism planning: concepts, basics, cases, new York and London:Rutledge. Havengardr, G, (1994),ecotourist: astatus report and conceptual frame work.journal of tourism studies and conceptual frame work. Holden, A, 2000; environment and tourism London: Rout ledge. Jafari, J, 2000; encyclopeclia of tourism, London:Routleclye. Jansen –verbeke,2000; M: leisure shopping –a magic concept for the tourism industry, in: chris Rayan and Stephen page, (eds) tourism management towards the new millennium, pergamon. Lane,B, (1994) sustainable rural tourism strategies: A tool fer development and conservation. journal of sustainable tourism. Mathieson, A. and wall, G,1982; tourism: economic, physical and social impact, longman. Nash, D, 1981; tourism as an Anthropologial subject: current anthropology. Oppermann, M.1996; rural tourism in southern Germany, Annals of tourism research: vol23,num 1, pergamon press, USA. Poon,a,1993; tourism, technology and competitive stragies, CAP international, walling ford. Sharply, Julia (1997),rural tourism: An introduction, thomson business press, London, p.113. Urry, I,1992; The tourism Gaze revisited “American behavioral sxientist vol.36...no. Wood, K, and House, S, 1991; The Good Tourist: A world wide guide for the green traveler, London, mandarin. ت) منابع اینترنتی http://nir.ir/ http://nir.ostan-ar.ir/‎ http://www.behrah.com/comment_show/ http://www.gmi6.com/training/pasw/s8-one-sample-t-test.html http://www.spss-iran.ir/instructions/83-pearson.html www.miras-ar.ir/