مبانی نظری وپیشینه تحقیق دانشگاه وصنعت

مبانی نظری وپیشینه تحقیق دانشگاه وصنعت (docx) 233 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 233 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

مبانی نظری وپیشینه تحقیق دانشگاه وصنعت فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق 1-2 قسمت اول : پیشینه تحقیق در جهان13 1-1-2 تاریخچه ارتباط دانشگاه با صنعت و تجاري سازي نتایج تحقیقات صنایع در خارج از ایران (پیشینه موضوعی). 13 2-1-2 پیشینه مطالعاتی تحقیق در جهان16 2-2 قسمت دوم : پیشینه تحقیق در ایران30 1-2-2 تاریخچه ارتباط دانشگاه با صنعت و تجاري سازي تحقیقات در صنایع در ایران (پیشینه موضوعی). 30 2-2-2 پیشینه مطالعاتی تحقیق در ایران33 3-2 قسمت سوم : مبانی نظري تحقیق40 1-3-2 همکاري دانشگاه و صنعت40 2-3-2 همکاري دانشگاه و صنعت بر اساس مطالعات در غرب41 3-3-2 ارتباط دانشگاه و صنعت بر اساس مطالعات در ایران42 4-3-2 دستاورد تعامل دانشگاه و صنعت در امریکا و انگلستان42 5-3-2 ارتباط صنایع کوچک و متوسط با دانشگاه و نقش آن در توسعه ملی45 6-3-2 ارتباط دانشگاهها با صنایع کوچک و متوسط46 ز https://t.me/tephd 7-3-2 جهانی شدن اقتصاد و هدف گذاري آموزش عالی به سمت تولید دانش کاربردي47 8-3-2 ظهور دانشگاههاي جدید به منزله مغز جامعه هوشمند و پاسخگو به نیازهاي علمی بازار49 9-3-2 تأثیر ارتباطات بین المللی و توسعه علمی در تقویت تعامل دانشگاهها و صنایع50 10-3-2 آموزش از راه دور و نقش آن در ارائه خدمات به صنایع50 11-3-2 ظهور صنایع دانش و اقتصاد دانش50 12-3-2 تفاوت در انتقال تکنولوژي از دانشگاه به صنایع دانش محور و صنایع توسعه محور در دانشگاههاي هلند51 13 -3-2 مشکلات موجود در مدل صنایع توسعه محور و مدل صنایع دانش محور51 14-3-2 همکاریهاي علمی بینالمللی آموزش عالی و کمک به کاهش فاصله میان دانش و فناوري صنعتی52 15-3-2 اهداف آموزش عالی و ارتباط آن با اقتصاد بازار52 16-3-2 اهمیت کارآیی بیرونی آموزش عالی در پیشبرد اهداف اجتماعی و اقتصادي52 17-3-2 روشهاي تشویقی دولت براي برقراري ارتباط دانشگاه و صنعت53 18-3-2 انواع مدل هاي حمایتی دولت از صنایع کوچک و متوسط56 19-3-2 پشتیبانی و توسعه بنگاههاي اقتصادي57 20-3-2 تفاوتهاي فرهنگی میان دانشگاه و صنعت58 21-3-2 قوانین و مجموعه مبانی اخلاقی همکاري با صنعت59 22-3-2 مالکیت فکري چیست؟60 23-3-2اهمیت مالکیت فکري در اقتصاد بازار60 24-3-2 کنترل مالکیت فکري و خلق دانش دردانشگاههاي انگلستان61 25-3-2 وضعیت مالکیت فکري در ایران61 26-3-2 اهداف سازمان جهانی مالکیت معنوي62 27-3-2 اهداف تنظیم آییننامه مالکیت فکري در دانشگاه ها62 28-3-2 مدیریت مالکیت فکري در ارتباط دانشگاه و صنعت63 29-3-2 خطر و سرمایه در معرض خطر در پروژه هاي تحقیقاتی دانشگاه و صنعت63 30-3-2 رازداري یا انتشار نتایج تحقیقات از دیدگاه صنایع و دانشگاه ها64 31-3-2 نقش واسطهها در ارتباط دانشگاه و صنعت65 32-3-2 الگوي توسعه ارتباط دانشگاه و صنعت66 ح https://t.me/tephd 1-32-3-2 وظایف و ساختارهاي سازمانی واسطه داخلی66 2-32-3-2 وظایف و ساختار سازمانی واسطه خارجی67 33-3-2 نقش واسطههاي خارجی غیرمتمرکز در ارتباط میان دانشگاه و صنعت. 67 34-3-2 مدیریت و استقلال واسطه ها و کنترل آنها در تعامل دانشگاه و صنعت67 35-3-2 مدیریت مالی ارتباط دانشگاه و صنعت و نقش آن در بهبود این تعامل. 68 36-3-2 رویکردهاي تعیین هزینه و قیمت گذاري خدمات دانشگاه به صنعت70 37-3-2 توزیع درآمد حاصل از فعالیتهاي ارتباط با صنعت70 38-3-2 توزیع درآمد بدست آمده از تجاري کردن حق اختراعها و حق امتیازها71 39-3-2 توزیع درآمد بدست آمده از هزینههاي بالاسري(سربار) یا مازاد درآمد ایجاد شده71 40-3-2 مدیریت کارکنان در ارتباط دانشگاه و صنعت72 41-3-2 استخدام کارکنان و مدیریت منابع انسانی73 42-3-2 مدل ها و انواع پاداشها74 1-42-3-2 پاداشهاي مالی75 2-42-3-2 ارتقاء.. 75 3-42-3-2 پاداشهاي غیرمالی76 43-3-2 کارآفرینی دانشگاهی: بررسی ظهور سرمایه گذاري در شرکتهاي انشعابی دانشگاهی76 44-3-2 مقیاسی براي ارزیابی جهتگیري کارآفرینی در دانشگاهها77 45-3-2 مدل ساختاري کارآفرینی دانشگاهی78 46-3-2 کارآفرینی79 47-3-2 اجزاي نظام ملی نوآوري80 48-3-2 بنیانهاي اجتماعی نوآوري در کانادا و نقش برنامههاي تحقیقاتی دانشگاهی بر نوآوري81 49-3-2 پاركهاي علمی، حلقه ضروري زنجیرة نوآوري در صنعت و بازار82 50-3-2 نقش پاركهاي علمی و فناوري در تبدیل پژوهش به دانایی و کاربرد آن در اقتصاد83 51-3-2 پاركهاي تحقیقاتی و پژوهشی در تعامل دانشگاهها و صنایع85 52-3-2 وضعیت پارکهاي علمی و فناوري در ایران86 53-3-2 بررسی اثر مجاورت جغرافیایی و کیفیت دانشگاه در همکاري دانشگاه و صنعت در انگلستان87 54-3-2 پیشنیازهاي توسعه علمی در ایران88 ط https://t.me/tephd 55-3-2 دانستنیهاي ضروري قبل از انجام پروژه هاي پژوهشی دانشگاه و صنعت88 56-3-2 جایگاه تجاري سازي تحقیقات در فرآیند نوآوري91 57-3-2تجاري سازي تحقیقات و اهمیت آن92 58-3-2 روشهاي تجاري سازي92 59-3-2 مراحل تجاري سازي تحقیق. 93 60-3-2 چالشها و مشکلات تجاري سازي تحقیقات94 61-3-2 تعیین میزان و قابلیت تجاري شدن پژوهشها96 62-3-2 بررسیهاي مختلف در تجاري کردن تحقیقات دانشگاهی و صنعت98 63-3-2 تجاري سازي و انتخاب دقیق پروژهها در تعامل میان دانشگاه و صنعت100 64-3-2 انتخاب پروژه تحقیقاتی مناسب، تسریع در تجاري شدن یافتههاي پژوهش101 65-3-2 ارزیابی پتانسیل تجاري- چک لیست امتیازبندي پروژه ها در اولویت بندي تجاري شدن تحقیقات دانشگاهی101 66-3-2 اصول پیش نیاز تجاري سازي تحقیقات در آمریکاي شمالی101 67-3-2 عوامل عمده کلیدي قابل توجه در تجاري شدن یافته هاي پژوهشی در صنعت103 68-3-2 روشهاي پیشبینی فروش در تجاري شدن یافته هاي پژوهش105 1-68-3-2 روش هاي کیفی پیش بینی فروش105 2-68-3-2 روشهاي کمی پیشبینی فروش105 69-3-2 نقش دانشگاه در انتقال موثر و کارآمد اطلاعات علمی110 70-3-2 دسته بندي دانشگاهها براساس انجام پروژههاي مشترك با صنایع111 71-3-2 چه چیزهایی دانشمندان دانشگاهی را به اشتغال در تجاريسازي تحقیق ترغیب میکند؟ .. 113 72-3-2 آیا نشر مشترك صنعت و دانشگاه به ارتقاء فعالیت تجاري سازي فناوري دانشگاه منتج می گردد؟114 73-3-2 مطالعه تطبیقی انتقال تکنولوژي دانشگاهی به صنعت در آلمان و چین117 4-2 ابعاد و مؤلفهاي مستخرجه از مبانی نظري و پیشینه تحقیق118 مقدمه امروزه کسب و کار فناوري پیشرفته به عنوان ضرورتی ملی از سوي کشورها به ویژه کشورهاي متکی به صادرات پذیرفته شده و کشورها نیز که از گذشتههاي دور تاکنون متکی به صادرات نفت بوده اند براي توفیق و رهایی از درآمدهاي نفتی چارهاي جز اتکاء به صادرات محصولات صنعتی یا کشاورزي نخواهد داشت وناگریزند تا فناوري پیشرفته را در اختیار بگیرند. با توجه باینکه دانشگاهها مرکز پردازش و توسعه آگاهیهاي علمی هستند. تبدیل دانستههاي علمی و دانش فنی به سیستمهاي تولیدي در مراکز تحقیقاتی و پژوهشکدهها مستقر بوده و به کارگیري این سیستم ، در خدمت به افراد جامعه در مراکز صنعتی به منصه ظهور میرسد. به این ترتیب، نه تنها علم دیدج بر فناوري استوار است، بلکه افزون بر آن علم جدید ذاتاً میل و گرایش به فناوري شدن دارد. به عبارت دیگر تحول علم در قرون اخیر نتیجه کاربردي شدن آن است. امروزه در دنیاي پیشرفته، فناوري را هم به دیدة منبع ثروت و بهتر زیستن و هم به عنوان ابزار قدرت در چیرگی بر طبیعت و جامعه مینگرند، به همین دلیل ارتباط دانشگاه و صنعت و نقش دولت براي سرعت بخشیدن این ارتباط در توسعه ملی به نیازهاي متقابل تبدیل شده است. دولت در کنار دانشگاه و صنعت قرار دارد و نقش دولت نقش یک تسهیل کننده1 و حمایتکننده2 استقطعاً. بسیاري از نقشهاي صنایع و دانشگاهها در دنیاي رقابتی امروزي بدون حمایت و برنامههاي دولت دشوار است. دانشگاهها و صنایع کشور، بهتر است به اثبات رسانند که توانا و هوشمندند و قادرند که بسازند و خلق ایدههاي نو نمایند. دولتها، اغلب نقش خود را از طریق طراحی ساختارهاي کلان، ایجاد زیرساختها، توسعه تحقیقات و هدایت عمومی جامعه ایفا میکنند و با استفاده از سازوکارهاي مختلف مانند سرمایهگذاريها، اعمال سیاستهاي پولی و مالی، مالیاتی، وضع قوانین ترغیبکننده و محدودکننده و ... هدفهاي خود را محقق می سازند. امروزه دولتهاي کشورهاي در حال توسعه نیز در جهان نقش مهم مراکز آموزش عالی در توسعهملّی منطقهاي را دریافتهاند. این دولتها می-توانند با ایجاد یک رابطه سودآور پایدار و دوطرفه با مؤسسات، تجاري نقش خود را به طور قابل ملاحظهاي بهبود بخشند. -9398077025500 1 Facilitator 2 Supporter ١٢ https://t.me/tephd 1- 2 قسمت اول : پیشینه تحقیق در جهان 1- 1- 2 تاریخچه ارتباط دانشگاه با صنعت و تجاري سازي نتایج تحقیقات صنایع در خارج از ایران (پیشینه موضوعی) در آمریکا باندهاي تجاري میان دانشگاه و دنیاي کسب و کار در طول جنگهاي داخلی و بعد از آن از روندي تزایدي برخوردار بوده است »گزارش ییل1« در سال 1828 مصداقی بر این مدعاست. طبق این گزارش، پس از آن که آموزش عالی امریکا در قبال برنامه درسی سنتی خود مورد سؤال قرار گرفت، در آن گرایشی به سوي تدوین اهداف کاربردي در برنامه درسی شکل گرفت. از سویی دیگر نیاز این کشور به شهروندانی آموزش دیده و متخصص، در حوزة علوم کاربردي چون کشاورزي و صنایع، به شکلگیري سیاستی موسوم به قانون موریل2 در رابطه با اعطاء زمین منجر گردید .(Decter,2007:148 , Power,2000:8) در آلمان نیز ظهور مدل دانشگاههاي تحقیقاتی شکل جدیدي از این عقلانیت دانشگاهی است. تأسیس آزمایشگاههاي تحقیقاتی وابسته به دانشگاهها حاصل این عقلانیت بود. تعدادي از این آزمایشگاهها به کمک سازمانهاي بزرگ خیریه و با هدف کاربرد ثمربخش تحقیقات دانشگاهی تأسیس شدند. به مرور بسیاري از این آزمایشگاهها در دانشگاههاي بزرگ چون ام – آي – تی3 و میشیگان4 مستقر شدند و به این ترتیب اولین ارتباطات تجاري قوي با صنعت به عنوان اولین شریک دانشگاه در ابتداي قرن در اروپا و آمریکا شکل گرفت. لذا با عنایت به فلسفه دانش به عنوان کالایی ارزشمند و جایگزین شدن احکام رقابتی به جاي نیازهاي نظامی، قانونی جدید وضع شد که به موجب آن، دولت، دانشگاه و صنعت وارد گونهاي از تعامل گردیدند، که تا آن زمان تجربهاي همانند آن نداشتند .(Feldman, 2007:37) به موجب قانون دولتی دیگري با عنوان نوآوري فناوري استونسون – وایدلر5 آزمایشگاههاي دولتی انگلیس مجوز همکاري با شرکتهاي خصوصی دارویی را دریافت نمودند. هدف از این -9398037401500 1 Yale Report به موجب این قانون در آمریکا افراد یا شرکتهایی که زمینی را از دولت دریافت کرده و بتوانند آنرا احیاء 2 Land-Grand Morrill Act نمایند و به بهره برداري برسانند، صاحب آن شناخته می شوند. 3 Massachusetts Institute of Technology 4 University of Michigan 5 Stevenson-Wydler Act ١٣ https://t.me/tephd همکاریها، تولید محصول از طریق فرآیند تجاريسازي و با استفاده از تسهیلات بخش دولتی چون: پرسنل، خدمات و مالکیتهاي ضمنی1 بوده است .(Fersco & Merabet, 2005: 104) اتزکوویتز و لیسدروف(2003) 2 با بیان مدلی پویا از ارتباط دانشگاه – صنعت – دولت، »مارپیچ سهگانه3« این سه نهاد را پاسخی به نیروهاي وارده بر آنان معرفی میکنند. مارپیچ سه گانه ، مدلی تکاملی و تلفیقی است که نحوة تعامل میان دانشگاه و صنعت - دولت و نیروهاي محیطی را نمایان ساخته و مشخص کنندة سبکهاي مختلف مشارکت بین این سه مجموعه است ( Corely et al, .(2006:975 Wyne, 2004: 3 75057019748500 شبکههاي سه ضلعی و سازمانهاي تلفیق یافته دولت صنعتدانشگاه شکل : (1-2 ) مدل مارپیچ سه گانه دانشگاه – صنعت – دولت .(Etzckowitz, 1998) این مؤلفین اشاره میکنند که قانون باي – دال4 ، پاسخ دولت به فشارهاي وارده از سوي رقابت-هاي جهانی است و ساختار بندي مجدد، ارتباطات و مبادلات جدید میان دانشگاه و نهادهاي صنعتی، پاسخی به فشارهاي وارده از سوي دولت براي شرکت در این فرآیند مقابله ایست .(Wyne, 2004: 33) علاوه بر قانون باي - دال در مشروعیت بخشی به رویکرد تجاريسازي در دانشگاهها، چهار قانون -9398016637000 1 Tangible Property 2 Etzcovitz and Leyesdrof 3 Triple Helix ٤قانون : Bay – Dale این قانون در آمریکا این امکان را براي دانشگاه ، دولت و صنعت فراهم نمود تا بواسطه رویکرد تجاري سازي به خواسته هاي خود دست یابند و امکان صدور جواز و حق ثبت یا اثر را فراهم کرد و بر این اساس حقوق محققین توسط سازمانهاي غیر انتفاعی و صنایع و دانشگاهها تأمین می شدو دانشگاهها نیز مجوز حفظ حقوق مربوط به اختراعاتی را که دولت سرمایه گذار آنها بود دریافت کردند.این اقدان باعث شد تا بسیاري از موسسات آموزش عالی انتقال فناوري را در دستور کار خود قرار دهند و دفاتر خاصی را براي تشویق اعضاي هیئت علمی خود براي اختراعات آنان به ثبت رسانند. ١٤ https://t.me/tephd دیگر نیز به شرح ذیل در تاریخ آموزش عالی آمریکا سبب شدند که ارتباطات تجاري مابین نهاد دانشگاه و دنیاي بازار را برقرار شود: -1 قانون توسعه نوآوري در شرکتهاي کوچک1 دومین اقدام قانونی در آمریکا در سال 1982 بود، که سبب گردید سرمایههاي علمی به سوي بازار هدایت شوند. بر اساس این اقدام سرمایههاي دولتی، به واسطه تحقیقات پایه اي به سوي شرکتهاي کوچک هدایت شدند. توزیع سرمایههاي علمی با این روش، سبب شد اولاً این شرکتها به کمک دانشگاهها توسعه یابندو ثانیاً محققین به کمک این شرکتها، فرصتهاي برقراري ارتباط با بازار را بیابند. تبدیل نتایج تحقیقات پایه اي به درخواست هاي تنظیم شده براي مشتریان، از مهمترین پیامدهاي این اقدام به شمار میرود. -2 در سال 1983 اقدام دیگري در آمریکا موسوم به »قانون داروي اورفان2« صورت پذیرفت. به موجب این قانون انتقال نتایج تحقیقات پایه به سوي درخواست هاي شرکتهاي وابسته به بخش خصوصی و فعال در علوم بیوتکنولوژي صورت پذیرفتاین. اقدام با هدف دفاع از فعالیتهاي تحقیق و توسعه در رابطه با بهبود روشهاي تشخیصی و واکسنها به انجام رسید. -3 اقدام دیگر »قانون اعتبارات نظامی3« یا برنامههاي سرمایهگذاري مجدد در فناوري آمریکا بود که در سال 1993 به اجرا درآمد، در این زمان سیاست دولت، از تأکید بر تحقیقات پایه اي براي دفاع، به سمت تحقیقات غیردفاعی تغییر جهت داد. اسلاتر و لزلی 4(1997) بیان میدارند که : این اقدام سبب گردید که دلارهاي دولتی سرمایه-گذاري شده بر تحقیقات پایه اي در آزمایشگاههاي دانشگاهی، به سوي پروژههاي معطوف بر توسعه تجاري هدایت شوند .(Jones, 2000: 7-8) -4 به موجب قانونی دولتی در انگلستان با عنوان »نوآوري فناوري استونسون – وایدلر5«، آزمایشگاههاي دولتی انگلیس مجوز همکاري با شرکتهاي خصوصی دارویی را دریافت نمودند. هدف از این همکاريها، تولید محصول از طریق فرآیند تجاري شدن و با استفاده از تسهیلات بخش دولتی چون : پرسنل، خدمات و مالکیتهاي ضمنی6 بوده است .(Fersco and Merabet, 2005: 104) -9398087312500 1 Small business innovation development act 2 Orphan Drug Act 3 Defense appropriations 4 Slaughter and Lesli 5 Stevenson- Wydler act 6 Tangible property ١٥ https://t.me/tephd 2- 1- 2 پیشینه مطالعاتی تحقیق در جهان فلدمن (2007) در رساله دکتراي خود در رشته مدیریت آموزشی دانشگاه نیومکزیکو1 با عنوان عنوان تجاري سازي آموزش عالی دولتی : ایجاد تعادل میان ارزش هاي دانشگاهی، مالی و بازار به بررسی پیشینه پدیده سرمایه داري دانشگاهی پرداخته، که در برخی مراکز آموزش عالی تازه تأسیس گسترش یافته و به کاوش در اثرات گسترده پدیده ارزشهاي تجاري در آموزش عالی به عنوان یک فرض برتر دقت نظر کرده است (جدول .(1-2 پژوهشگر با استناد به مطالعات بک2 (2003)، نیومن(2000) 3، واشبورن(2005) 4 و زیمسکی، واگنر و مسی(2005) 5 چنین بیان می نماید که تأثیرات تجاري سازي در دانشگاههاي امروز نمایان می باشد. جدول شماره : (1-2) ارزشهاي سنتی و ارزشهاي تجاري دانشگاهی ارزشهاي تجاري آکادمیکارزشهاي سنتی آکادمیکسرمایهداري دانشگاهیآموزشهاي آزادمنشانهآموزش عالی کالایی اختصاصی استآموزش عالی کالایی عمومی استآموزش فراگیران براي کار در بازارآموزش فراگیران براي کسب ویژگیهاي شهرونديدموکراتیکهدایت تحقیق به سوي نیازمنديهاي دولت، بازار وتحقیق با هدف ارائه خدمت به جامعهصنعتمحدودیت دسترسی به آموزش و فرصت اندك برايتدارك فرصتهاي برابر در دسترسی به آموزش و امکانتحرك اجتماعیتحرك اجتماعی بیشترمشارکت کمتر در امور سیاسیفرصت بیشتر براي مشارکتهاي سیاسیتسلیم آزادي علمی در برابر دولت، صنعت و بازاراحترام به آزادي علمیآموزش مبتنی بر بازارآموزش مبتنی بر دموکراسیحرکت برنامه درسی به سوي اقتصاد جهانی و نیازهايبرنامه درسی آزادمنشانهبازارحرکت دانشکده به سوي جو کارآفرینیآموزش مبتنی بر علوم انسانی و بر اساس ترجیحاتدانشکدهمهارت آموزيآموزش فراگیرانآموزش فناوري محورآموزش چهره به چهرهدانشگاه تحقیقاتی یا کارخانه دانشدانشگاه1 University of New Mexico2 Bok,d.3 Newman4 Washburn5 Zemsky, Wagner & Massy ١٦ https://t.me/tephd مشتري یا مصرف کنندهدانشجومرکز درآمددپارتمان آموزشیرضایت مشتري1سیستم نمرهدهیتأمین مالی با استفاده از روشهاي کارآفرینیتأمین مالی به روش سنتیمساعدت دولتیحمایت دولتیتأمین سرمایه از جانب منابع خصوصی و تجاريتأمین سرمایه از جانب بخش دولتیشرکتها، بخش خصوصی و بنیادها، به ترتیب ازدولت، بنیادها و بخش خصوصی به ترتیب از دانشگاهدانشگاه حمایت میکنندحمایت میکنندکاهش مستمر سرمایهگذاري دولت بر آموزش عالیحمایت منسجم سرمایههاي دولتی از آموزش عالیافزایش مستمر شهریهها و مالیاتهااخذ شهریه و مالیاتها بر اساس توانایی پرداخت کنندهافزایش مستمر فعالیتهاي تجاريسرمایهگذاري بر ارزشهاي آکادمیک(Feldman, 2007:4) هدف اصلی آنها، توصیف و تبیین تأثیر فرهنگ همکاري و تغییر ارزشهاي دانشگاهی و رفتار در یک دانشگاه پژوهشی دولتی است. نتیجهاي که حاصل شد، شناخت تغییر در مأموریت و اتخاذ تصمیمات مرتبط با ارزشهاي کارآفرین بود که قسمتی از دورنماي علمی دانشگاه از دهه 1980 را تشکیل داده است. براي این کار از روشهاي کیفی و کمی استفاده شده و تحلیل محتواي مأموریت دانشگاه از 1980 تا 2005 تغییرات مهمی در مأموریت آموزشی را نشان می دهد. تحقیق به همراه بررسی و تخصیص بودجهها دنبال شده است و جهت بررسی تأثیر ارزشهاي تجاري بر تصمیمات بودجهاي، دو واحد دانشگاهی با هم می شود. نتایج آن پژوهش حکایت از دخالت دو گروه از عوامل داخلی و خارجی در شکل گیري سرمایه داري دانشگاهی دارد که در مجموع به صورت هم افزا سبب ایجاد دورههاي بروز و افول تجاري سازي شدهاند. نیروهاي خارجی تعیین کننده عبارت است از : -1 فشارهاي دولتی -2 فشارهاي اقتصادي و -3 فشارهاي فناوري و نیروهاي داخلی که تأثیر عملی دارند عبارت از ماهیت اجتماعی و رفتاري بودند و اکثریت مصاحبه شوندگان در این مطالعه بر این نکته اذعان داشته اند که در ارزشهاي دانشگاهی، تغییرات محسوسی رخ داده است. با این وجود نگاه به تجاري سازي در اغلب موارد نگاهی سطحی است. در حالیکه تغییرات ارزشی دانشگاهها روشن کننده اهمیت این موضوع بوده و نیازمند نگاهی جامع و آیندهنگر است. پژوهشگر در نهایت »مدل کارآفرینی اجتماعی« را به عنوان راهگشایی براي حل دوگانگی موجود میان ارزشهاي دانشگاهی و ارزشهاي مالی و تجاري معرفی مینماید. یافته هاي این تحقیق نشان می دهد که، -9398013208000 1 Pleasing customer ١٧ https://t.me/tephd رهبران به توانایی ایجاد تعادل در دو بخش ارزشهاي آشکار (ارزشهاي سنتی) و ارزشهاي تجاري دانشگاهی نیاز دارند. کولیواس(2007) 1 در مطالعه خود، تحت عنوان »از معانی واگرا تا عملکرد مشترك: فرآیند نهادي شدن و تجاريسازي تحقیق دانشگاهی«، با تمرکز بر سه سطح از سازمان : »اداره صدور مجوز فناوري2«و دپارتمان علوم پایه و آزمایشگاه تحقیقاتی، دانشگاه استانفورد، به تحلیل فرآیند شکل گیري فعالیتهاي تجاري دانشگاه، توجه نموده و ضمن بررسی فرآیند شکل گیري تجاري سازي، پیامدها و اثرات آن را بر آموزش و تحقیق دانشگاهی مورد بررسی قرار داده است. نمونههاي این مطالعه را 15 نفر از دانشمندان محقق، 10 نفر از دانشجویان و فارغالتحصیلان مقطع دکتري و 10 نفر از مدیران تشکیل دادهاند که با روش نمونهگیري تصادفی انتخاب شده و با استفاده از روش تحقیق کیفی مصاحبه و مفاهیم اصلی موضوع شکل گیري فعالیتهاي تجاري، استخراج شده است. محقق با تأکید بر ابعادي چون نحوه ورود به آزمایشگاههاي تحقیقاتی، برنامه هر محقق براي تولیدات علمی خویش و برنامه ارتباط پژوهشگران با شرکاء صنعتی و دیدگاههاي آنان در رابطه با تأثیر تجاري شدن بر تحقیق و آموزش، به موارد اصلی مطالعه خود می پردازد. بخشی از نتایج این تحقیق نشان می دهد که : فعالیتهاي تجاري تحقیق، در گام نخست به محققین دانشگاهی با درجه بالاي علمی پیشنهاد میگردد. حمایت، پذیرش و تشویق به تداوم آن منجر میگردد و سپس در یک فرآیند تقلیدي، گسترش این فرآیند به سایر آزمایشگاههاي تحقیقاتی و توسط محققینی با درجه علمی پایینتر صورت میپذیرد. در این زمان روشهاي سازمانی جدید، در حمایت و پایداري از دانش تجاري شده صورت میپذیرد و این مرحلهایست که ارزش جدیدي به نام »کارآفرینی دانشگاهی« یا علم کارآفرین به منصه ظهور رسیده است. این ارزش پیرامون سیاستهاي انتقال فناوري، رخ نشان داده و در شکل کلی آموزش و تحقیق دانشگاهی خود را نشان می دهد .(Colyvas, 2007) دومینو3 و همکاران (2006) نیز در مطالعهاي تحت عنوان »نگرانیهاي شکل گرفته پیرامون رویکرد بازار محوري در آموزش عالی«، عواملی مهمی که دانشجویان را براي انتخاب یک دانشکده تحت تأثیر قرار میدهد، را مورد بررسی قرار داده است. یک موضوع مهم در موسسات آموزش عالی -9398022796500 1 Colyvas, J.A 2 Office of technology licensing (OTL) 3 Domino ١٨ https://t.me/tephd که بر اساس نگرش بازارگرایی عمل میکنند این است که چه عواملی در انتخاب یک دانشکده از جانب دانشجویان تأثیر خواهد داشت؟ واضح است که عوامل متعددي در این فرآیند دست دارند که برخی از آنها بنیان اقتصادي داشته و برخی نیز غیراقتصادي هستند. هیأت علمی، شهریه، اعانه ها، خوابگاه و بورسیه عوامل اقتصادي و سایر موارد چون موقعیت جغرافیایی و برنامههاي ورزشی از عوامل غیراقتصادي به شمار میروند. در این پژوهش نقش عوامل اقتصادي در گزینش دانشکده قويتر بوده و از جمله عوامل مهم در فاصلهگیري دانشجویان از این مکانهاي علمی به شمار میرود. محققین در نهایت چنین عنوان می دارند که امید است که این مطالعه با رویکرد جامعی که به عوامل تأثیرگذار مهم در انتخاب دانشجویان از محیط علمی خود دارد، راهنمایی باشد براي برنامهریزي در حوزه آموزش دانشگاهی و دسترسی به خدمات و منابع آموزشی باشد. مارینژ(2005) 1 در مطالعه خود با عنوان بررسی بحرانها در جریان فعالیتهاي بازاریابی آموزش عالی؛ ضمن معرفی مدل CORD مینویسد: آموزش عالی در جریان فعالیتهاي بازاریابی خود با سه بحران مواجه خواهد شد : -1 شکلگیري مقاومتهاي جدي جامعه دانشگاهی در برابر ایدههاي بازار در دانشگاههاي اغلب نقاط جهان -2 شکست آموزش عالی در جدا شدن ساختار جدید تجاري خود از ساختار اولیه و هویت شناخته شده خود، که به تدریج به عدم مشروعیت بازارگرایی در این نهاد ختم خواهد شد. -3 شکست آموزش عالی در تلفیق فلسفه شناختی دانشگاهی و بازارگرایی و در نتیجه نهادي کردن آن، چرا که این مفهوم تنها یک تفکر برگرفته شده از بخش بازرگانی است. این پژوهش ابتدا به بررسی ضرورتهاي فعالیتهاي تجاري در دانشگاهها پرداخته و سپس با معرفی سه مانع که حاصل مرور بر مطالعات انجام شده در نقاط مختلفی از دنیا بوده است در پایان با ارائه یک مدل بازاریابی، مبتنی بر برنامه درسی، زیربنایی براي آینده بازاریابی در آموزش عالی تشکیل می دهد. مدل CORD در این مطالعه، تلاشی است براي نمایان ساختن مشکلاتی که بازاریابی در آموزش عالی براي این نهاد به ارمغان خواهد آورد و راهکارهایی که براي مقابله با این مشکلات باید در نظر گرفته شوند .(Maringe, 2005) -9398087566500 1 Maringe, F ١٩ https://t.me/tephd کوتینالاتی(2005) 1 در مطالعه خود با عنوان آزادي علمی و تجاريسازي دانشگاههاي استرالیا با این فرض که در هزارة نوین دانشگاهها در محیطی با ویژگیها و ارزشهاي مالی به حیات خود ادامه میدهند، تأثیر فعالیتهاي تجاري دانشگاهها (ارائه واحدهاي مبتنی بر شهریه، تحقیقات مشترك دانشگاه و صنعت و مشاورههاي دانشگاهی) را بر آزادي علمی در سه سطح فردي، دانشکدهاي و دانشگاهی مورد سنجش قرار داده است. این پژوهش در سه مرحله انجام شده است. مرحله اول مصاحبه عمیق با 20 پاسخدهنده کلیدي (صاحبنظران حوزه علوم اجتماعی). مرحله دوم تدوین پرسشنامه و ارائه آن به 1000 نفر از صاحبنظران حوزه علوم اجتماعی در 13 دانشگاه 4) نوع دانشگاه منتخب). مرحله سوم مصاحبه تکمیلی به منظور شرح و بسط یافتههاي حاصل از پرسشنامه. %92 پاسخدهندگان مهمترین اصل آزادي علمی را آزادي در تعریف عنوان پژوهش و متدولوژي آن و نشر آزادانه نتایج تحقیق اظهار کرده اند. کاهش زمان تحقیق و تغییر عنوان تحقیق به دلایل مالی مهمترین پیامدهاي تأثیرپذیري از تجاريسازي تحقیق اظهار شده است. همچنین آنان ضمن اظهار رضایت در سطح فردي، از تعدادي از عوارض سیستماتیک حاصل از تجاري شدن به اصول آزادي علمی در سطح دانشکده و دانشگاه اظهار نگرانی کرده اند .(Kutinlanti, 2005) تودورویک(2004) 2 در مطالعه اي با عنوان »جهتگیري کارآفرینی در گروههاي علمی دانشگاه و میزان بروز3 فعالیتهاي تجاري«، با استفاده از »رویکرد تدوین مقیاس پنج مرحلهاي چرچیل«،4 ابزار گردآوریی طراحی کرده و پس از سنجش اعتبار آن، به اندازهگیري جهتگیري کارآفرینی در گروههاي آموزشی دانشگاه پرداخته است. این ابزار به منظور ارزیابی مدلی که در آن ارتباط بین جهتگیري کارآفرینی و فعالیتهاي تجاري دانشگاه، مثبت در نظر گرفته شده بود، تدوین شده است. به این منظور ابتدا سازه جهتگیري کارآفرینی در دانشگاهها ، با استفاده از مصاحبه عمیق با 40 نفر از اعضاي هیئت علمی چهار دانشگاه در ایالت انتاریوي جنوبی5 بطور وسیع، شرح داده شده و با استفاده از روشهاي »تحلیل عاملی اکتشافی6« و مدلسازي معادلات ساختاري به بررسی ماهیت سازه، اندازهگیري ابعاد مربوط به جهتگیري کارآفرینی و برازش مدل پرداخته است. نتایج حاصل از تحلیلهاي آماري در این مطالعه نشان می دهد که فرضیههاي پژوهش تأیید می شوند -9398035941000 1 Kutinalahti 2 Todorovic, Z.W 3 Incidence 4 Churchill five step scale development approach 5 Southern Ontario 6 Exploratory factor analysis ٢٠ https://t.me/tephd و بیانگر این نکته اند که جهتگیري کارآفرینی، یک متغیر مخفی1 با ابعاد مرتبط با یکدیگر است. به علاوه مقیاس فراهم شده در این پژوهش ابزاري ارزشمند براي مدیران دانشگاهها فراهم مینماید تا سطح هر یک از ابعاد جهتگیري کارآفرینی را در گروههاي آموزشی خود را مورد سنجش قرار دهند. نتایج حاصل از این پژوهش را میتوان در موارد ذیل خلاصه نمود : -1 سه بعد اصلی جهتگیري کار، آفرینی در گروههاي آموزشی دانشگاه عبارتند از: عدم پایبندي به سنت2 ، خطرپذیري و »جهتگیري محیط خارجی.« -2 این مطالعه امکان درك عمیق »رویکرد قابلیت پویا3« را در چارچوب تئوري محوریت منابع4 فراهم میسازد. -3 کاربرد تئوري محوریت منابع نقش قابلیتهاي پویا را در سازمانهاي وابسته به بخش دولتی تعیین میکند .(Todorovic, 2004) پژوهشی در استرالیا با عنوان ایجاد سیستمهاي مؤثر تجاري سازي تحقیقات دانشگاهی توسط گروه مشاورهاي آلن(2004) 5 انجام گردیده است و عوامل زیر را پیشرانهاي اصلی تجاري سازي تحقیقات معرفی کرده است : چهارچوبهاي قانونی داراییهاي فکري ساختارها و سیستمهاي مدیریتی تجاري سازي در دانشگاهها کیفیت تحقیقات انجام شده در دانشگاهها در دسترس بودن منابع مالی مخاطره پذیر براي مراحل اولیه توسط فناوري وجود کسب و کارهاي محلی با ظرفیت قوي در دریافت فناوري رفتار مشارکت کنندگان در سیستمهاي تجاري سازي تحقیقات گوانزالس واکر(2003) 6 در یک مطالعه کیفی با عنوان : »موسسات آموزش عالی در همکاري با سازمانها : تأثیر بر سیستمهاي سازمانی دانشگاه«، اثرات این همکاري ها را بر چهار سیستم سازمانی موسسات آموزش عالی مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش مشتمل بر سه مطالعه موردي بوده و در دانشگاههاي لوا7، ماساچوست8 و رود آیلند1 ایالات متحده آمریکا انجام گرفته -939808445500 1 Latent Variable Unconventionality Dynamic capability approach 2 3 4 Resource based theory 5 Allen Consulting Group Gonzales- Walker Lowa Massachuest 6 7 8 ٢١ https://t.me/tephd گرفته است. محقق با استناد به نظرات صاحبنظران مشهور حوزه آموزش عالی چون : کاست و روزنویگ(1972) 2، اسکات(1981) 3، بیرنبام(1988) 4 و آلبرشت(1983) 5، سیستمهاي سازمانی موسسات آموزش عالی را به چهار دسته اجتماعی، فناوري، مدیریتی و نهادي تقسیم بندي نموده و به بررسی تأثیرات همکاريهاي آموزشی دانشگاه و سازمانهاي صنعتی و غیرصنعتی، بر سیستمهاي فوق پرداخته است. این مطالعه در یک دوره 18 ماهه و طی دو مرحله انجام گرفته است. براي رسیدن به این هدف در طی مرحله اول 12 مصاحبه تلفنی با افراد آگاه انجام شده و نتایج اخذ شده از آن به وب سایت اي.سی.ال ارسال گردیده است. در مرحله دوم 16 مصاحبه عمیق با مدیران و اعضاي دانشکدههایی که ذکر آن شد انجام گردیده و تغییراتی که هر یک از سیستمها را تغییر داده است، طی سوالات باز از شرکت کننده گان خواسته شده است. لازم به ذکر است که کلیه مؤسسات ذکر شده با سازمانها و به لحاظ اعطاي درجه علمی به اعضاي آنها همکاري آموزشی داشتهاند. یافتههاي حاصل از تحلیل اطلاعات بدست آمده در این رساله دکترا نشان داده شده است که همکاري دانشگاهها با شرکتها، با تغییراتی در سیستم فناوري آنها بوده است و این تغییر در زیرسیستمهاي فناوري یعنی استانداردهاي آکادمیک، نقش دانشکده، روشهاي آموزش بزرگسالان6 و تسهیلات دانشگاهی، فراوان بوده و تأثیر آن بر زیرسیستمهایی چون : ارائه خدمات به دانشجویان، برنامه درسی، ارائه خدمات دانشگاهی، کمکهاي مالی و اطلاعات قابل ملاحظه است. بعلاوه یافتهها حکایت از آن دارد که سیستم اجتماعی، در یکی از دانشگاههاي مورد مطالعه با تغییرات مهمی مواجه شده است. ارزشها و هنجارها در این سیستم سازمانی، به شدت تحت تأثیر این همکاريها قرار گرفتهاند. بروز تغییرات در سایر زیرسیستمهاي اجتماعی، مانند : جو اجتماعی، ارتباطات، سیستم پاداش، در دانشگاههاي دیگر با تغییرات اندك مواجه شده است. یکی از یافتههاي مهم این مطالعه، تأثیرگذاري قابل توجه همکاريهاي آموزشی بر زیر سیستم مدیریتی در تمام دانشگاهها بوده است. در نهایت به 6 بعد تأثیر به عنوان یافتههاي مهم تحقیق در جریان همکاريهاي دانشگاه و سازمان-ها به قرار زیر اشاره میشود : -1 تأثیرات این ارتباط بر دانشکده و مدیریت متفاوت است (تجارب مدیران و اعضاء دانشکده در این رابطه متفاوت است). -9398017462500 1 Rhode Island 2 Kast and Rosenwieg 3 Scott 4 Birnbaum 5 Albercht 6 Pedagogy ٢٢ https://t.me/tephd -2 نقش دانشکده در حفظ و تداوم این ارتباط حیاتی است. -3 سیستم مدیریتی با بیشترین تأثیرپذیري، عامل مهم تقویت این ارتباط و در عین حال حفظ استانداردهاي دانشگاهی محسوب میگردد. -4 مدلهاي یادگیري بزرگسالان، فلسفه آموزشی برتر در این نوع همکاريها به شمار میرود. -5 تقویت این ارتباط، تأثیري در استانداردهاي آکادمیک ندارد. -6 در مجموع این مطالعه همکاريهاي دانشگاه و صنایع را در توسعه، نوآوري و ورود دانشگاه به قلمروهاي ناشناخته، مثبت ارزیابی میکند .(Gonzales - Walker, 2003) آلن لاو(2002) 1 در پایان نامه دکتري خود در رشته مدیریت بازرگانی تحت عنوان اختراع، نوآوري و کارآفرینی : تجاري سازي پژوهش دانشگاهی بوسیله شرکتهاي مخترع بنیان2 به بررسی موسسات وابسته به دانشگاهها به منظور درك تأسیس شرکتهاي تجاري توسط مخترعان دانشگاهی می پردازد و نقش و تجربه اینگونه شرکتها در توسعه و تجاري شدن فناوريها را مورد ارزیابی قرار می دهد. این محقق برخی از مؤسسات داخل و وابسته به 9 پردیس3 دانشگاه کالیفرنیا به همراه مؤسساتدیگري که مخترعان این دانشگاه شخصاً بیرون از این دانشگاه تأسیس و توسعه دادهاند را مورد مطالعه قرار داده است. در این تحقیق دو عامل بی ثباتی فناوري و دانش ضمنی شخصی مخترعان، مهمترین عوامل تأسیس شرکت توسط مخترعان شناسایی شده است. بنابراین هدف این پژوهش بطور خاص مطالعه شرکتهاي مخترع بنیان بوده است. براي این کار پژوهشگر در سه بخش مطالعات موردي، تحلیل آماري و بررسی مدلهاي نظري به تحلیل پرداخته است. در مطالعات موردي 10شرکت مخترع بنیان بررسی شده است و نتیجه آن مشخّص شدن یافته-هاي مرتبط با نقش ویژه مخترعان در توسعه فناوري و همچنین تجارب علمی این مؤسسات در مقایسه با آئین رسمی عقلی4 دربارة مؤسسات دانشگاه بنیان است. مطالعات موردي علاوه بر نشان دادن جایگاه عقلانیت و ارزیابی سرمایه ریسک پذیر در مؤسسههاي دانشگاه بنیان به این نتیجه رسیده است که دانش ضمنی مخترعان »دانش چگونگینقش« مهمی در توسعه فناوري داشته است. سرانجام اینکه مخترعان دانشگاهی در رشتههاي الکترونیک و مدارهاي نیمه رسانا بر خلاف رشتههاي داروسازي و بیو فناوري، در همان سالهاي اول نتایج تحقیقات را به سمت آزمایشگاههایی داراي شخصیت حقوقی سوق دادهاند. -9398036449000 1 Alan Lowe, R. 2 Inventor- Founded Firms 3 Campus 4 Conventional Wisdom ٢٣ https://t.me/tephd مطالعه دوم نیز سؤال مشابهی داشته است : چرا مخترعان دانشگاه شرکت تجاري (سودآور) تأسیس میکنند؟ محقق براي پاسخ به این سؤال به بررسی مؤسسات ایجاد شده توسط دانشگاه کالیفرنیا و فارغ التحصیلان آن می پردازد. پژوهشگر با تحلیل توصیفی مطالعه اول، به بررسی تجربی دو منبع نا متقارنی اطلاعات و عدم قطعیت فناوري و دانش ضمنی پرداخته و به این نتیجه رسیده که این ویژگیها احتمال ثبت و تأسیس موسسههاي مخترع محور را افزایش میدهند. و در آخرمطالعه سوم به بررسی مدلهاي نظري پرداخته که در آن براي تعیین نقش دانش ضمنی در یک ارتباط قراردادي با جزئیات مهم، مخترعان میتوانند با کار خود پاداشهاي اقتصادي بدست آورند و این دو عامل با یکدیگر ارتباط دارند. دانشمندان تشخیص دادهاند که در بسیاري از رشتهها دانشمخترعان در توسعه و موفقّیت یک نوآوري نقش حیاتی داشته و دارایی عقلانی نقش دوم را ایفا می کند. تبدیل دانش ضمنی نیازمند تلاشهاي قابل ملاحظه بعد از ثبت اختراع است. مدل ارائه شده در این قسمت با استفاده از ویژگیهاي ثبت اختراع دانشگاهی ترسیم شده ولی در ادامه یک نظریه عمومی در ارتباط با رفتار کارآفرینی مخترع که میتواند باعث تأسیس شرکت آزمایشگاهی شود ایجاد شده است. سپس محقق از مدل پایه اي براي بررسی تأثیر ادارة ثبت اختراع دانشگاهی بر انگیزه مخترعان در تأسیس شرکتها وشّموقهاي بیرونی ثبت اختراع در تجاري سازي یک فناوري استفاده نموده است .(Alan Lowe, 2002) گرادي(2002) 1 در رساله دکتراي خود با عنوان »تأثیر فاکتورهاي فردي و محیطی موثر بر تصمیم گیري محققین دانشکدههاي پزشکی در تجاري شدن نتایج تحقیقات خود«، با این پیش فرض که رویارویی دانشگاه و بازار در فرآیند تجاري شدن نتیجه تحقیق، به برخورد فرهنگی2 و مقاومت برخی محققین در مقابل بازار منجر خواهد شد، به انجام تحقیق اکتشافی پرداخته است. هدف این مطالعه، بررسی علل تفاوتهاي میان دو گروه از محققین، به شرح آتی است : گروهی که تمایل به تجاري شدن نتایج تحقیقات خود دارند و گروهی که تمایلی به این کار ندارند. بر این اساس فرضیات این مطالعه مبین تأثیرات دو سویه دو گروه از عوامل فردي (نوآوري، موفقیت، اعتماد به نفس در کسب و کار و کنترل فردي بر پیامدهاي کسب و کار) و محیطی (حمایتهاي نهادي و بازار)، بر رفتارهاي کارآفرینی محققین بوده است. جمعیت آماري در این مطالعه را محققین دانشکده- هاي پزشکی کاناداي غربی تشکیل دادهاند که به کمک ترکیبی از آزمونهاي ANOVA و CHOW به زیرگروههایی براساس سازمان مورد مطالعه، تقسیم شده بودند. -9398016383000 1 O Grady. James 2 Cultural Clash ٢٤ https://t.me/tephd نتایج حاصل از آزمون فرضیات در این مطالعه با استفاده از »تحلیلهاي رگرسیون تعدیل شده هرمی«1، نشان دهندة آن است که عوامل فردي، بیشترین تأثیر را در ایجاد تقابل فرهنگی و لذا تصمیم گیري محققین در تجاري کردن نتایج تحقیقاتشان دارند. بعلاوه با توجه به اینکه مفاهیم موجود در حمایت از تأثیر عوامل فردي، بیش از عوامل محیطی در ادبیات مشاهده میگردد، لذا مطالعات تأثیر عوامل محیطی بر تمایل محققین به تجاري شدن نتایج تحقیق باید مدنظر بیشتري قرار بگیرد ( Grady, .(2002 برونز و گري(2001) 2 در مطالعه خود با عنوان »پیامدهاي ناخواسته تحقیقات مشترك دانشگاه و تاثیر اسپانسر شدن صنعت بر جو آزادي علمی و پیامدهاي ناخواسته مربوط به آن« انجام داده- اند. این مطالعه ضمن اشاره بر تعدد مطالعات در زمینه فوائد تحقیقات مشترك دانشگاه و صنعت بر کمبود مطالعات تجربی در زمینه هزینهها و یا پیامدهاي مربوط به فارغ التحصیلان دانشگاهی و تأثیر آن بر جو آزادي علمی اشاره نموده اند. بنابراین فوائد تحقیقات مشترك دانشگاه و صنعت در مقابل هزینههاي آن مورد سنجش قرار گرفته است. هدف اصلی این مطالعه، تأثیر منبع سرمایه گذاري (صنعت یا دولت) و نوع سرمایه گذاري (یک منبع، کنسرسیوم و بدون سرمایه گذاري) بر فرآیندهاي تحقیق و پیامدهاي آن به ویژه بر جمعیت آسیب پذیر دانشگاهی (فارغالتحصیلان) بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شواهدي داّل بر تأثیرات منفی حامی مالی شدن صنعت یا دولت در تحقیقات دانشگاهی و تجارب فارغالتحصیلان وجود ندارد. لیکن تحلیلهاي اکتشافی در این مطالعه متغیرهاي متعددي را که بر جو آزادي علمی در دانشگاه تأثیر گذارند نشان داده است ( Behrense and .(Gray, 2001 استرات مایر(2001) 3 در مطالعهاي با عنوان »ارتباط میان ساختار پاداش، تخصص گرایی، رضایت شغلی، جهتگیري بازار و کیفیت خدمات در دانشگاه«، متخصصین را عوامل حیاتی نیروي کار در دانشگاه معرفی نموده و گرایشات آنان را نسبت به سیاست جهت گیري بازار در آموزش عالی مورد بررسی قرار داده است. مدل پیشنهادي در این مطالعه، نمایانگر تأثیر تخصص گرایی4، جهت گیري بازار5، ساختار پاداش و رضایت شغلی متخصصین دانشگاه بر ارزیابی مشتریان از کیفیت خدمات است. -9398019685000 1 Hierachical Moderated Regression Analyses 2 Behrens and Gray 3 Stratemeyer, A.W. 4 Professionalism 5 Market Orientation ٢٥ https://t.me/tephd نمونه گیري در این مطالعه با استفاده از روشهاي آماري غیرتصادفی انجام شده و جمعیت آماري در این مطالعه را، تعداد 48 نفر از اساتید دانشگاه و 1232 نفر از دانشجویان دو دانشگاه بزرگ در سات وسترن1 آمریکا تشکیل دادهاند. جمع آوري دادهها در این پژوهش، با استفاده از دو پرسشنامه سنجش تخصص گرایی اساتید، ساختار پاداش دانشگاه، جهت گیري بازار و رضایت شغلی و سنجش کیفیت خدمات ارائه شده از دیدگاه دانشجویان دانشگاه صورت پذیرفته است. به منظور آزمون ارتباطات پیش بینی شده، در مدل پیشنهادي پژوهش و تحلیل دادههاي جمع آوري شده، نیز از روش »مدل سازي معادلات ساختاري2« استفاده شده است. برخی یافتههاي حاصل از مطالعه فوق، به قرار زیر است : تخصص گرایی و ساختار پاداش در دانشگاه ارتباط (همبستگی) مثبتی با رضایت شغلی اساتید دانشگاه دارند. تخصص گرایی و ساختار پاداش در دانشگاه، با جهت گیري بازار در این نهاد، ارتباط (همبستگی) منفی دارند. ساختار پاداش و تخصص گرایی ارتباط (همبستگی) منفی با هم دارند. ارتباط رضایت شغلی اساتید دانشگاه با جهت گیري بازار در این نهاد منفی است. رضایت شغلی اساتید دانشگاه با کیفیت ارائه خدمات از جانب آنان ارتباط (همبستگی) مثبت دارند. جهت گیري بازار در نهاد دانشگاه با کیفیت ارائه خدمات ارتباط (همبستگی) مثبت دارند. محقق در پایان پیشنهاد میکند : با وجود آنکه سیاست جهت گیري بازار، واجد پیامدهاي مثبت براي سازمانهاي ارائه کنندة خدمات است، لیکن باید در نظر داشت که اعمال این سیاست فلسفه مطلوبی براي همه کارکنان ارائه کننده خدمات، بویژه متخصصین دانشگاهی نخواهد بود. لذا لازم است با در نظر گرفتن سطح و ویژگیهاي تخصص، فلسفههاي مطلوب و مناسبی اتخاذ و اعمال گردد. در واقع جهت گیري بازار در بسیاري از حوزههاي کسب و کار و تجارت، به رضایت شغلی و بهبود عملکرد منجر میگردد، لیکن اعمال فلسفه بازار در محیطهاي دانشگاهی، نیازمند موشکافی هوشمندانه و دقت نظر بیشتر میباشد (عباسی، .(32 :1388 -9398099758500 1 Sout western 2 Structural Equation Modeling ٢٦ https://t.me/tephd پاورز(2000) 1 در مطالعه خود با عنوان »کارآفرینی دانشگاهی در آموزش عالی: تاثیرات نهادي بر عملکرد انتقال فناوري دانشگاه«، با توجه به گرایش روزافزون دانشگاهها به تجاري کردن محصولات دانشگاهی در فرآیند انتقال فناوري و کمبود مطالعات علمی در مورد عوامل موثر بر آن، به بررسی تأثیر عوامل کلیدي موثر بر عملکرد انتقال فناوري در دانشگاه توجه نموده استمحقّق. با مروري جامع بر تئوريهاي سازمان، کارآفرینی و ادبیات دانشگاهی، و بکارگیري رویکرد تلفیقی از سه تئوري وابستگی منابع، درآمد از هزینه2 و دیدگاه محوریت منابع، عوامل موثر بر عملکرد انتقال فناوري دانشگاه را به دو دسته عوامل داخل دانشگاهی و عوامل خارج از دانشگاه تقسیم نموده و تأثیر آنها را بر متغیرهاي وابسته مطالعه یعنی سه مقیاس عملکرد انتقال فناوري دانشگاه به قرار زیر مورد بررسی قرار میدهد : -1 تعداد شرکتهایی که یک مجوز فناوري از طرف دانشگاه دریافت کرده باشند. -2 تعداد »شرکتهاي نوبنیاد3« تاسیس شده از طرف دانشگاه. -3 میزان درآمد حاصل از صدور مجوز4 به شرکتها در دانشگاه. متغیرهاي مستقل در این مطالعه به چهار دسته منابع مالی، فیزیکی، انسانی و سازمانی تقسیم شده و تأثیر آنها بر متغیرهاي وابسته سنجیده شده است. نمونههاي این مطالعه را تعداد 126 موسسه آموزش عالی تشکیل می دادند که تحقیق محور بودند و فعالیتهاي انتقال فناوري، بخش مهمی از مأموریت دانشگاهی آنان را تشکیل میداد. اطلاعات مربوط به فعالیتهاي این موسسات با استفاده از روش »آرشیو چندگانه5« و از منابعی چون : پیمایشهاي سالانه »انجمن مدیران فناوري دانشگاه6«، »بنیاد علوم ملی«، سایتهاي مربوط به دفاتر انتقال فناوري و راهنماي پیترسون مربوط به دانشکدهها و دانشگاهها، جمع آوري شده و با استفاده از روشهاي تک متغیره7 و چندمتغیره8 تحلیل شدهاند. نتایج حاصل از تحلیلهاي رگرسیونی در این تحقیق نشان می دهد که مجموعه متغیرهاي پژوهش %45 تا %62 از تفاوتهاي موجود در عملکرد فناوري دانشگاهها را روشن می سازد. منابع تحقیق و توسعه وابسته به دولت یا صنعت، خصوصی یا دولتی بودن دانشگاه، تعداد مجوزهاي صادر شده با اعطاي سهام به هیئت علمی محقّق و اندازة دفاتر فناوري، معیارهاي پیش بینی کنندة مثبتی براي -9398010858500 1 Powers 2 Revenue theory of costs 3 Start up Companies 4 License 5 Multiple Archive 6 Association of University Technology Managers (AUTM) 7 Univariate 8 Mutivariate ٢٧ https://t.me/tephd عملکردهاي تجاري دانشگاه بوده اند. نتایج این مطالعه همچنین نمایان می سازد که سرمایه گذاري-هاي دولتی در دانشگاه، عملکرد انتقال فناوري در دانشگاه را بهبود میبخشد (دخالت دولت در آموزش عالی موثرتر از دخالت صنعت در این نهاد است) همچنین ارتباط حضور دانشکدههاي پزشکی، فنی- مهندسی و مراکز رشد تجاري با عملکرد انتقال فناوري دانشگاه منفی بوده است .(Powers, 2000) جونز(2000) 1 در رساله دکتراي خویش با عنوان »تجاريسازي علم دانشگاهی: تضاد علائق در مشاورین دانشگاهی«، مشاوره دانشگاهی را به عنوان یکی از مؤلفههاي مهم ارتباطات تحقیقاتی دانشگاه و صنعت در نظر گرفته و با استفاده از تئوري نهادي2 درصدد تبیین ارتباطات دانشگاهها با سایر نهادها برآمده است. پژوهشگر با استفاده از سازههاي تئوري نهادي و با طرح این سؤال که آیا اعضاي هیئت علمی دانشگاه با توجه به تأثیر فشارهاي ناشی از تغییر سیاستهاي دانشگاه، دولت، جامعه و هنجارهاي رشته علمی، دچار تضاد علائق میشوند یا خیر، هدف اصلی این پژوهش را بررسی و تأثیر مشاوره دانشگاهی بر نقشهاي نهادي شده مشاورین یعنی آموزش، تحقیق و ارائه خدمات، بیان می دارد. ترکیب نتایج حاصل از انجام یک پیش آزمون و جلسه »گروه متمرکز3« در دو دانشگاه هاروارد4 و مینه سوتا5 به تنظیم ابزار نهایی پژوهش انجامیده و در 60 دانشگاه تحقیقاتی، و و در میان یک نمونه 2052 نفري از محققین دانشکدههاي فعال در »پروژههاي ژنوم انسانی6« که با روش نمونه گیري تصادفی طبقهاي انتخاب شده بودند توزیع گردیده است. متغیرهاي این مطالعه عبارت بودند از : آموزش، تحقیق، خدمات، مشاوره، درآمد حاصل از مشاوره، به منظور اندازه گیري بهره وري فردي؛ نوع دانشکده (خصوصی یا دولتی)، رتبه برنامه، بودجه تحقیقاتی و رفتار کارآفرینی براي اندازه گیري وضعیت نهاد و سوگیري تحقیق، داوري تحقیق، اختفاي علمی، رازداري، جنسیت و رتبه دانشگاهی براي اندازه گیري تضاد علائق. نتایج اصلی حاصل از تحلیلهاي آماري آنالیز واریانس یک طرفه، شفه و معادلات رگرسیون خطی در این تحقیق به قرار زیر است : -1 اعضاي هیتئ علمی فعال در ارائه مشاوره به صنایع خصوصی، نسبت به سایرین از بهره وري بالاتري در زمینه رشته علمی، تحقیق و خدمات برخوردارند. -9398021082000 1 Jones, L.M 2 Institutional Theory 3 Focus Group 4 Harvard University 5 University of Minnesota 6 Human Genome projects ٢٨ https://t.me/tephd -2 اعضاي هیئت علمی که منحصراً با یک شرکت مشاوره مینمایند، نسبت به سایرین، از انتشارات بیشتري برخوردار بوده، خدمات بیشتري به محیط نهادي و رشتهاي خود ارائه نموده لیکن زمان کمتري براي تعامل با دانشجویان دارند. -3 اعضاي هیئت علمی با توجه به سطوح رفتارهاي کارآفرینی، بودجه تحقیقاتی و درآمد حاصل از مشاوره نسبت به سایر همکاران خود، کارآفرین تر برآورد می شوند. -4 اعضاي هیئت علمی درگیر در فعالیت مشاورهاي، بیشتر از سایرین، رفتارهاي معطوف به تضاد علائق (سوگیري تحقیق، داوري تحقیق و رازداري) از خود بروز میدهند(.(Jones, 2000 راجر(1994) 1 در رساله دکتراي خود در رشته مدیریت آموزشی دانشگاه آریزونا2 با عنوان تجاري سازي دانشگاه : هزینهها و فایدههاي مبادله کارآفرینانه دانش و مهارتها به بررسی دانشکدههاي فناوري دانشگاه کارتین3 (پرت استرالیاي جنوبی) می پردازد که بعنوان آزمودنیهاي کارآفرین یا غیر کارآفرین انتخاب شده اند و در آن هزینهها و فایدههاي غیر نقدي فعالیتهاي کارآفرینانه مؤثر بر رسالتهاي تدریس، تحقیق و خدمات عمومی دانشگاه کارتین را بررسی می نماید . بررسی هاي علمی تفاوت میان نظرات پاسخ دهندگان از نظرجنسیت، سطح تحصیلات، رشته دانشگاهی، کارآفرین و غیر کارآفرین بودن را نشان می دهد و با استفاده از یافتهها طبقهبندي هزینهها و فایدههاي ایجاد شده به وسیله لسلی (1992) 4 ،مورد بازنگري مجدد گرفت و به هزینههاي اجتماعی، فردي، شبکه سازي (ارتباطی) و توسعه حرفهاي5 تغییر پیدا کرده و افزایش داده شد. یک برآورد در این زمینه نشان داد که ارزش دلاري مزایاي غیرنقدي موارد مورد بررسی سه برابر مزایاي موارد نقدي است. همچنین نرخ هزینههاي غیرنقدي کمتر از نصف نرخ هزینههاي نقدي و نسبت هزینههاي غیرنقدي به مزایاي غیرنقدي 1 به 3/5 است. اعضاي هیئت علمی رشتههاي مهندسی و علوم پایه از درك و احساس مطلوبی نسبت به هزینهها و فایدههاي کارآفرینی در مقایسه با پاسخ دهندگان رشته مطالعات بازرگانی6 برخوردار بودند. پاسخ دهندگان رشتههاي علوم بهداشتی، توضیح دادهاند که احساس بدي نسبت به هزینه و فایدة فعالیتهاي کارآفرینانه دارند .(Rodger,1994) -9398071691500 1 Rodger, F.P. 2 University of Arizona 3 Curtin University of Technology 4 Leslie, H.V. 5 Professional Development 6 Business Studies ٢٩ https://t.me/tephd با جستجو در پایگاههاي علمی ، پژوهشی و مطالعات دانشگاهها و مراکز پژوهشی کشور ، پژوهش مرتبط و پایان یافته و منتشر شدة مرتبط با موضوع تحقیق حاضر یافت نشد و با توجه باینکه ارتباط دانشگاه و صنعت و پیرو آن تجاري سازي نتایج پژوهش ها در صنعت و جامعه جزو مهمترین مباحث روز دنیا است ، سعی گردید از طریق شبکه هاي اینترنتی به آنها دسترسی پیدا شود که این موضوع تنها از طریق شبکه هاي داخلی دانشگاههاي تربیت مدرس و تهران امکان پذیر شد و محدودیت هاي زیادي براي دسترسی به آخرین پایان نامه ها و مقالات بخصوص متن کامل آنها، وجود داشت و خرید اکثر این منابع علمی آن هم بصورت الکترونیکی کار را مشکل تر می کرد ، لذا تمامی تلاش نگارنده در دسترسی به این یافته هاي علمی تا حد ممکن صورت پذیرفته است. 2- 2 قسمت دوم : پیشینه تحقیق در ایران 1- 2- 2 تاریخچه ارتباط دانشگاه با صنعت و تجاري سازي تحقیقات در صنایع در ایران (پیشینه موضوعی) با توجه به اینکه 84 سال1 از تأسیس اولین دانشگاه به سبک کلاسیک امروزي در کشور میگذرد، تاریخچه رویکرد تجاريسازي در ایران را که به شکل ارتباط دانشگاه و نهادهاي غیردانشگاهی به ویژه در حوزه صنعت به وقوع پیوسته است، میتوان به سه دوره تقسیم نمود (آراسته، .(1294 :1383 دورهي اول: از بدو تأسیس دانشگاه تا سال 1340، در این دوره ارتباط دانشگاه با صنعت به طور غیررسمی2 برحسب مورد انجام میگرفت که این مقدار پاسخگوي نیازهاي واحدهاي صنعتی نبود بطوریکه برخی سازمانها جهت تأمین نیروي انسانی دانشگاهی خود با هماهنگی مراکز سیاست-گذاري مربوطه اقدام به تأسیس مراکز آموزش عالی در کنار سازمان خود مینمودند و از این طریق نیروي انسانی خود را تأمین میکردند و در دورة دوم از سال 1340 تا 1361، در این دوره مراکز دانشگاهی جدیدي در تهران و سایر شهرهاي بزرگ تأسیس شد و نیاز شدید دانشجویان به کسب اطلاعات از وضع واحدهاي صنعتی احساس گردید. بنابراین ارتباط با صنعت با اعزام کارآموزانی که معمولاً در تابستانها براي آشنایی با آخرین تکنولوژيهاي روز و همچنین حل برخی از مشکلات صنایع از طریق دانشگاهها صورت میپذیرفت، انجام میگرفت. -9398019050000 1دکتر حمیدرضا آراسته در مقاله خود در سال 1383 تأسیس اولین دانشگاه به سبک امروزي را مربوط به 75 سال پیش می داند. 2 Informal ٣٠ https://t.me/tephd دورة سوم از سال 1361 تا کنون1، بعد از انقلاب اسلامی و تأسیس ستاد انقلاب فرهنگی، مقدر شد که به جهت برقراري ارتباط ما بین دانشگاه و صنعت، دفاتري در وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارتخانههاي صنعتی و دانشگاههاي کشور تأسیس گردد (زارعی، .(70 :1377 در سال 1377 به پیشنهاد وزارت علوم، تحقیقات و فناوري جلساتی تحت عنوان نشستهاي معاونان آموزشی و پژوهشی دستگاههاي اجرایی، در زمینه سیاستگذاري و ارتباط دانشگاهها با سایر دستگاههاي اجرایی تشکیل شد و تصویب آئیننامه اجرایی فرصتهاي مطالعاتی استادان در صنایع، از جمله مهمترین نتایج این نشستها بوده است (آراسته، .(1294 :1383 برهمین اساس روند ارتباط دانشگاه با نهادهاي تولیدي و خدماتی جامعه، طی دههي اخیر از روندي رو به رشد برخوردار بوده است. بر این اساس ارتباط دانشگاه با صنایع و سازمانها، امروزه بخشی از یک سیاست جامع و درازمدت علوم و فناوري کشور و لذا دانشگاههاي کشور تلقی می- گردد (افروزه و بعیدفر، .(41 :1387 بر اساس مطالعات انجام شده بر روي سیستم ارتباط دانشگاه و صنعت براي توسعه فناوري در ایران، حدود 60 درصد از شرکتها در ظرف کمتر از یک سال، بیش از بیست قرارداد تحقیقاتی با دانشگاههاي صنعتی تهران منعقد کردهاند. نوع رابطه تحقیقاتی این شرکت ها با دانشگاهها در جدول 2-2 آمده است. جدول شماره : (2-2 ) رابطه تحقیقاتی دانشگاهها و صنایع 4089409144000408940353060004089406153150040894087757000408940121602500408940147828000408940173990000408940200533000408940226758500408940253238000411480882650054438558826500 همکاري فنی در بهبود ، اصلاح و تغییر در محصول موجود همکاري فنی در توسعه محصول جدید همکاري فنی در بهبود ، اصلاح و تغییر در فرآیندهاي تولیدي همکاري فنی در توسعه فرآیندهاي تولیدي جدید همکاري در بهبود کیفیت فرآورده ها و فرآیندها همکاري در تقلیل ضایعات تولیدي و کاهش هزینه ها مبادله موقت کادر کارشناس و مهندس و متخصص شرکت در کارگاههاي تخصصی و سمینارها استفاده مشترك از آزمایشگاهها و تجهیزات فنی انجام تحقیقات بطور مشترك 408940317500 منبع : (باقري نژاد،(6:1387 -9398054737000 ١منظور از تاکنون در مقاله زارعی سال 1377 یعنی زمان انتشار مقاله است. ٣١ https://t.me/tephd در رابطه با مکانیسمهاي ارتباطی دانشگاه و نهادهاي تولیدي و خدماتی در دانشگاههاي ایران می-توان به دو دسته مکانیسمهاي ارتباطی دسته اول و دوم اشاره نمود. منظور از مکانیسمهاي ارتباطی دسته اول، گروهی از سیاستهاي تجاري دانشگاهی است که بر اساس آن دانشگاهها، سیاستهایی را به منظور توسعه صنایع اجرا مینمایند. زیرا تولید دانش دانشگاهی، عاملی ساختاري در فرآیندهاي نوآوري مبتنی بر علم محسوب میگردد (باقرينژاد، .(4 :1387 خلاصه این فعالیتها در جدول شماره 3-2 آمده است. جدول شماره : (3-2 ) مکانیسمهاي ارتباطی دسته اول در دانشگاههاي ایران 40894088265004089403530600040894061531500408940113665000408940139890500408940166116000408940192278000411480850900054438558509000 اولویت دهی به تربیت پژوهشگر براي صنایع حضور اساتید دانشگاهی سالیانه سه ماه در صنایع برحسب تخصص ایجاد مراکز طراحی و خدمات مهندسی و پارکها با عضویت اعضاي هیئت علمی دانشگاهها ومتخصصان صنعت عضویت صنعتگران در شوراهاي دانشگاهها حضور متخصصان صنعت به عنوان هیئت علمی افتخاري اعطاي بورسهاي دورههاي کارشناسی ارشد و بالاتر به متخصصان صنعتی تحت برنامههاي دولتی ایجاد شوراها و مراکز تحقیقاتی و بنگاههاي تحقیق و توسعه واسط بین دانشگاهها و صنایع 4089401079500 منبع : (باقري نژاد، (6:1387 ارتباطات دسته دوم به مکانیسمهاي اثربخش موسوم بوده و بر ارتباطات ساختاري میان دانشگاه و نهادها تأکید میورزند. خلاصه این دسته از ارتباطات در جدول شماره 4- 2 منعکس شده است. جدول شماره (4-2) مکانیسمهاي اثربخش ارتباط دانشگاه و صنایع 2870209144000287020353060002870206153150028702087439500287020113665000287020139890500287020166116000289560882650054654458826500 ایجاد مراکز انتقال دانش و تکنولوژي در دانشگاهها ایجاد مراکز مشترك تحقیقاتی و مشارکت راهبردي بین دانشگاه و صنایع تأسیس مراکز تحقیقاتی و صنعتی به وسیله صنایع در محیطهاي دانشگاهی ایجاد پست سازمانی مدیریت تکنولوژي در سازمانها ایجاد کنسرسیوم آموزش عالی ایجاد بنگاههاي مختلف تحقیقاتی و آموزشی تحت مالکیت دانشگاهها و اساتید ایجاد مراکز آموزش و تحقیقات فرارشتهاي با مدیریت مشترك صنعت و دانشگاه 287020635000 منبع: (باقري نژاد، (7 :1387 ٣٢ https://t.me/tephd به طور کلی در سطح دانشگاه هاي ایران ارتباطات آموزشی، تحقیقاتی و مشاورهاي با صنایع، بیشترین مکانیسم ارتباطی را در تجاريسازي سرمایههاي فکري دانشگاه در دهه گذشته ایفا نموده است (فکور، .(9 :1385 مطالعه آثار نویسندگان، پایگاه داده کتابخانههاي ایران و جستجوهاي اینترنتی در شبکههاي داخلی ایران نشان داد که در رابطه با تعیین میزان تأثیر مؤلفههاي مدیریت آموزش عالی بر همکاريهاي دانشگاه و صنعت، هیچ مطالعهاي در داخل کشور صورت نپذیرفته و مطالعات موجود در حوزه ارتباط دانشگاه و صنعت و تجاري سازي نتایج تحقیقات دانشگاهی، مراکز رشد و تأسیس شرکت-هاي دانشگاهی در شکلهاي دیگري بوده است. 2- 2- 2 پیشینه مطالعاتی تحقیق در ایران سروش (1391) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان شناسایی عوامل کلیدي موفقیت تجاري سازي تحقیقات دانشگاهی مطالعه موردي : دانشکده فنی دانشگاه یزد، این چنین بیان نموده است که براي دستیابی به اقتصاد دانش بنیان بایستی شرایط لازم براي ابداع و نوآوري فراهم شود تا توانایی تبدیل ایدهها به محصولات از طریق سرمایه گذاري، به تولید محصولات جدید منجر شود. منبع اصلی ایدههاي جدید و نوآوري، محققان و پژوهشهاي دانشگاهی میباشند. از طرفی منافع ملی ایجاب میکند از صرف منابع مهم و قابل توجهی که در قالب نیروهاي متخصص، اعتبارات و فرصت زمانی جهت انجام تحقیقات در دانشگاهها صورت میگیرد، حداکثر بهره برداري به عمل آید. هدف از انجام این پژوهش شناسائی و بررسی عوامل کلیدي موثر بر موفقیت تجاري سازي تحقیقات دانشگاهی در دانشگاه فنی دانشگاه یزد میباشد، تا بدین طریق به تسهیل فرآیند تجاري-سازي تحقیقات در دانشگاه یزد کمک شود. روش انجام این پژوهش، روش تحقیق توصیفی-همبستگی (آمیخته) است. در این پژوهش عناصر بدست آمده از بخش ادبیات و مصاحبهها با یکدیگر ترکیب شده است. جامعه آماري تحقیق اعضاي هیات علمی دانشکده فنی دانشگاه یزد میباشد که با استفاده از روش نمونه گیري تصادفی 91 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوري دادهها پرسشنامه محقق ساخته است. جهت تحلیل داده ها از آزمونهاي تی تک نمونهاي و رگرسیون و مدل معادلات ساختاري استفاده شده است. با توجه به نتایج بدست آمده، عوامل نهادي، سازمانی، محیطی و فردي (با متغیرهاي تعریف شده) به عنوان عوامل مؤثر بر موفقیت تجاريسازي تحقیقات دانشگاهی در دانشکده فنی دانشگاه یزد شناسائی شدند. که خود نیز داراي متغیرها و شاخصهاي متعدد میباشند. ٣٣ https://t.me/tephd با توجه به نتایج مدل معادلات ساختاري بعد محیطی بالاترین ارتباط و بیشترین تأثیر را روي تجاري سازي تحقیقات دارد. بعد از آن بعد فردي و سازمانی داراي تأثیر یکسان و سپس بعد نهادي داراي کمترین تأثیر است. امینی (1390) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان بررسی میزان آمادگی شرکت هاي دانش بنیان براي تجاري سازي نتایج تحقیقات حوزه سلامت (با توجه به نقشه جامع علمی سلامت)، با هدف بررسی میزان آمادگی شرکتهاي دانش بنیان براي تجاري سازي نتایج تحقیقات حوزة سلامت (با توجه به نقشه جامع علمی سلامت) به تحقیق پرداخته است. جامعه آماري این پژوهش، شامل مدیران شرکتهاي دانش بنیانی که داراي خط تولید میباشند و همچنین جمعی از خبرگان عرصه تجاري سازي است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی و با هدف دستیابی پاسخ براي سوال اساسی زیر انجام شده است : میزان آمادگی شرکتهاي دانش بنیان براي تجاري سازي نتایج تحقیقات حوزه سلامت (با توجه به اهداف نقشه جامع علمی سلامت) چگونه است؟ که براي دستیابی به هدف فوق، از دو پرسشنامه محقق ساخته که در آنها اطلاعات مربوط به شاخصهاي بررسی میزان آمادگی شرکتهاي دانش بنیان براي تجاري سازي نتایج تحقیقات درج گردیده است، استفاده شده است. و از تجزیه تحلیل اطلاعات ترتیب اهمیت شاخصهاي آمادگی از نظر خبرگان به دست آمد: عوامل مدیریتی، عوامل مالی و اقتصادي، عوامل تکنولوژي و فناوري، عوامل قانونی، شرایط بازار، عوامل سیاسی، شرایط محیطی و عوامل اجتماعی و نتایج حاصله دیگر بدین شرح میباشد: اختلاف زیادي بین وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب عوامل تشکیل دهندة شاخصهاي مدنظر مشاهده میشود. از طرفی بطور کلی میزان اهمیت این شاخصها در شرایط فعلی به تنهایی و مطلوب بصورت جداگانه خیلی زیاد نیست. نکته حائز اهمیت آیتمهاي شاخص سیاسی این است که برخلاف سایر موارد، در این آیتم وضعیت فعلی از وضعیت مطلوب نمره بیشتري به خود اختصاص داده است. این بدین معنی نیست که ما در شرایط بهتري از وضعیت مطلوب قرار داریم، بلکه نکته اینجاست که این آیتمها اثر منفی را القا میکنند، مثلا چون کشور ما در تحریم شدید است و شرکتها در این شرایط با محدودیتهاي زیادي مواجه میشوند. پس این آیتم نقش پررنگی پیدا میکند که در شرایط ایده آل نباید چنین باشد. نتیجه گیري نهایی از سؤالات و مقایسه هاي انجام شده، این است که اختلاف قابل توجهی بین شرایط مطلوب و فعلی در کشور ما مشاهده میشود و این نشانگر این مسئله است که با توجه به ٣٤ https://t.me/tephd اهمیت نقش تجاري سازي در اقتصاد هر کشوري باید در جهت رفع موانع کوشید و راهکارهاي مناسبی براي کاهش اختلاف موجود تدبیر کرد. تقوي نیا (1390) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان تبیین وضعیت توجه مبتکرین به تجاري سازي اختراعات چنین بیان می کند که این پژوهش به سنجش وضعیت توجه مبتکرین به ابعاد مختلف تجاريسازي اختراعات و فاصله آن تا وضعیت مطلوب با استفاده از ابزارنماي توجه (Davenport & Beck,2001) و پرسشنامه سنجش توجه (Sohlberg & Mateer,2001) و مدل تجاري سازي مرحلهاي (Utterback,1971) پرداخته و براي توصیف نمونه از شاخصهاي آمار توصیفی مانند فراوانی، میانگین و انحراف معیار و براي آزمون سوالهاي پژوهش از آزمونهاي آماري استنباطی استفاده شده است. براي این منظور با توجه به نوع داده ها و مقیاس سنجش آنها، با کمک نرم افزار SPSS از آزمونهاي پارامتریک t تک نمونهاي و آزمونهاي ناپارامتریک اسپیرمن، فریدمن و ویلکاکسون استفاده شده است و جامعه آماري این پژوهش، مبتکرین برخوردار از اسپیرمن، فریدمن و ویلکاکسون استفاده شده است. جامعه آماري این پژوهش، مبتکرین برخوردار از اختراعات ثبت شده در دو پایگاه اطلاعات مخترعین سازمان ثبت اسناد و املاك کشور بین سالهاي 1388 - 1390 میباشد. جاهد (1390) در پایان نامه دکتراي تخصصی مدیریت خود با عنوان تعیین عوامل مؤثر بر تجاري سازي نتایج پژوهش در نظام آموزش عالی و ارائه مدلی براي تبیین روابط بین عوامل : مطالعه موردي دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، به بررسی عوامل مؤثر بر تجاري سازي نتایج پژوهش در نظام آموزش عالی پرداخته و ضمن ارائه یک مدل، سئوالات زیر را مطرح و مورد مطالعه قرار داده است. عوامل مؤثر محیط داخلی (درون سازمانی) در تجاري سازي نتایج پژوهشی دانشگاهها چه هستند؟ عوامل مؤثر محیط بیرونی (برون سازمانی) در تجاري سازي نتایج پژوهشی دانشگاهها چه هستند؟ عوامل فردي مؤثر در تجاري سازي نتایج پژوهشی دانشگاهها چه هستند؟ چه مدلی را می توان براي تبیین روابط بین عوامل مؤثر در تجاري سازي یافته هاي پژوهشی دانشگاهها ارائه کرد؟ ٣٥ https://t.me/tephd تحقیق از نوع کاربردي و روش اجراي آن پیمایشی و داده ها بصورت ترکیبی جمع آوري شده است. جامعه آماري این تحقیق شامل مدیران ارشد و مدیران پژوهشی و فناوري و اعضاي هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و مدیران ارشد و مرتبط با پزوهش و فناوري سازمان هاي طرف قرارداد با واحد علوم و تحقیقات به تعداد 512 نفر می باشد و براي نمونه گیري در بخش کیفی پژوهش از نمونه گیري هدفمند و در بخش کمی از نمونه گیري تصادفی طبقه اي استفاده شده است. داده هاي گردآوري شده کیفی با استفادهز اروش ادهوك و کمی با آزمون هاي تی، فریدمن، تحلیل عاملی تأییدي و ... مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان داد از میان عوامل مؤثر در تجاري سازي نتایج تحقیق، عوامل فردي شامل خودکارآمدي، نیاز به قدرت و ... بیشترین تأثیر را در تجاري سازي نتایج پژوهش دارند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی و برازش مدل، مدل سه عاملی محقق را مناسب ترین دانسته است، همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین عوامل اصلی (فردي، درون سازمانی، و برون سازمانی) مؤثر در تجاري سازي رابطه همبستگی معناداري وجود دارد. حسنقلی پور (1389) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان طراحی مکانیزم هاي تجاري سازي دانش در دانشکده هاي مدیریت، به این موضوع اشاره دارد که با در نظر گرفتن این نکته که اعتلاي صنعتی و اقتصادي هر جامعهاي مرهون تحقیقات علمی و سازمان یافته آن جامعه است و با توجه به نقش مهمی که فرآیند تجاري سازي در این میان ایفا میکند، در تحقیق خود تلاش کرده است که با بررسی مفاهیم، فرآیندها و مدلهاي تجاري سازي دانش در دنیا و با توجه به کارهاي مؤثري که در دانشگاههاي معتبر دنیا رخ داده است، به یک مکانیزم قابل استفاده در دانشکدههاي مدیریت دانشگاههاي مختلف کشور دست یابد. روش تحقیق مورد استفاده این پژوهش گراندد تئوري (نظریه داده بنیاد) است و این کار از طریق انجام 10 مصاحبه عمیق با اساتید دانشکدههاي مدیریت صورت گرفته است. نتایج حاصل از مصاحبهها در قالب سه مقوله، ضرورتها، موانع و الزامات تجاري سازي دانش، به قرار زیر است: ضرورت تجاري سازي دانش به این شرح است، ارتباط مؤثر دانشگاه و جامعه، توسعه و ارتقاء کشور، حل مسائل جامعه، تولید علوم بومی، ایجاد ارزش افزوده براي جامعه و استقلال مالی دانشکده و مهمترین موانع تجاري سازي دانش در دانشکدههاي مدیریت شامل : مخالفت با تفکر بنگاهی در دانشگاه، بیاعتمادي میان دانشگاه و صنعت، بوروکراسی و عدم انعطاف سیستم مدیریتی، ضعف قوانین و آئین نامهها، ارائه آموزشهاي غیرکاربردي و پایین بودن سرانه پژوهشی میباشد. الزامات انتقال دانش شامل : تدوین آئیننامههاي ٣٦ https://t.me/tephd مشّوق تجاري سازي، طراحی مکانیزم کنترل کیفیت پروژهها، ارتباط با محیط واقعی سازمانها، ایجاد سند راهبردي پژوهش، طراحی مکانیزمهاي مالی، طراحی مکانیزم انتخاب افراد ماهر میباشد و در پایان نیز، مدل مکانیزم تجاري سازي دانش ارائه شده است. نوري (1389) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان » شناسایی عوامل مؤثر بر استراتژي تجاري سازي (مطالعه موردي شرکت ایز ایران) « به بررسی تعامل عوامل مؤثر بر فرآیند تجاري سازي و استخراج اقدامات راهبردي پرداخته و سعی نموده به شناسایی الگوي مناسب تجاري سازي در شرکت ایز ایران بپردازد. در این تحقیق سعی شده است تا عوامل تأثیرگذار بر استراتژيها را شناسایی شود و در نهایت میزان تأثیر هر یک از عوامل بر اقدامات استراتژیکی را با استفاده از پرسشنامه آید. جامعه آماري این تحقیق شامل کارشناسان و مدیران شرکت ایز ایران است که با حوزه تجاري سازي مرتبط اند، که با روش توصیفی، تحلیل و ابزار پرسشنامه به جمع آوري اطلاعات از آنها و با روشهاي آمار استنباطی به تحلیل دادهها پرداخته است. این تحقیق داراي سه فرضیه به شرح زیر است: (1 عوامل فناورانه روي موفقیت بازار مؤثر است. (2 ارائه محصول به بازار از پشتوانه مناسب تحقیق و توسعه و عوامل فناورانه پیروي میکند. (3 براي تجاري سازي میتوان از الگوي مفهومی و عملیاتی که تابعیت از استراتژي نماید استفاده کرد. هر سه فرضیه این تحقیق مورد تأیید قرار گرفته و هیچ الگوي مفهومی یا عملیاتی در بخش نتیجه گیري ارائه نشده است و به ذکر این نکته اکتفا شده که میتوان براي تجاري سازي از الگوي مفهومی و عملیاتی تابع استراتژي استفاده کرد و بنظر می رسد این نتایج با سوال سوم تحقیق یعنی »الگوي مناسب در تجاري سازي فناوريهاي کلیدي در ایز ایران کدام است؟« سازگاري ندارد. در این تحقیق الگویی در چارچوب نظري تحقیق آورده شده است. عباسی (1388) در پایان نامه دکتراي تخصصی مدیریت خود با عنوان بررسی تأثیر رویکرد تجاري سازي بر ساختار ارزشی دانشگاهی به منظور ارائه یک مدل مناسب، با استناد به روش مثلثسازي به جمع آوري دادهها پرداخته و با بهرهگیري از رویکرد ترکیبی و استفاده از روشهاي کمی و کیفی، ابتدا براي استخراج مؤلفهها و ابعاد متغیرهاي تحقیق براساس الگوها و نظریههاي موجود به مطالعه ادبیات پژوهش پرداخته است و سپس با توجه به محدودیت منابع و نیاز به غنیتر ٣٧ https://t.me/tephd شدن اطلاعات رویکرد تجاري سازي و ساختار ارزشی، در زمینه ویژگیهاي آموزش عالی ایران و نیز روشن شدن موضوع در خصوص ابعاد و شاخصهاي مفهوم تجاري سازي و ارزشهاي چهارگانه دانشگاهی (ساختار ارزشی) به عنوان متغیرهاي مستقل و وابسته، مطالعه کیفی (مصاحبه نیمه ساختار یافته) انجام پذیرفته است و با استفاده از روشهاي کمی و کیفی پرسشنامهاي با 99 گویه تدوین و در میان یک نمونه 316 نفري از سه حوزة علمی علوم انسانی دانشگاه تهران، علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی و فنی و مهندسی از دانشگاه شریف که با استفاده از روش نمونهگیري تصادفی طبقهاي انجام شده بود توزیع گردیده است. تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه و سایر ابزارهاي جمع آوري دادهها نشان داده است که فعالیتهاي تجاري اساتید دانشگاه، در ارزشهاي آموزشی، تحقیقاتی و منزلتی آنها اثر معنیدار منفی دارد و نشان میدهد که ازاي هر واحد منفرد فعالیتهاي تجاري، یک واحد از ارزشهاي فوق الذکر کاهش مییابد. همچنین با توجه به شاخص-هاي برازش مدل، یک مدل تحلیلی میسر با ارزش اشباع بدست آمد. فکور و حاجی حسینی (1387) در مقاله خود با عنوان کارآفرینی دانشگاهی و تجاريسازي نتایج تحقیقات در دانشگاههاي ایران که برگرفته از طرح پژوهشی انجام شده در سازمان پژوهش- هاي علمی و صنعتی ایران با عنوان »بررسی عوامل زمینهساز شکل گیري شرکتهاي انشعابی در بخش دانشگاهی کشور« است. براي بررسی عوامل تأثیرگذار در رویکرد دانشگاهها به دانشگاه کارآفرین، به مطالعه عملکرد سال 1385هفت دانشگاه در چهار فعالّیت ثبت و حفاظت قانونی از نتایج تحقیقات، لیسانس دهی و انتقال حقوق مالکیت نتایج تحقیقات، تشکیل شرکتهاي انشعابی دانشگاهی، انجام نتایج تحقیقات مشترك و قراردادي با صنعت و دیگر سازمانها پرداختهاند. نتایج مطالعه نشان داده است که در دانشگاههاي مورد مطالعه، انجام تحقیقات مشترك و عقد قرارداد با صنعت از وضعیت تثبیت شدهاي برخوردار بوده و به ثبت و حفاظت حقوقی از نتایج تحقیقات به تازگی توجه شده است، ولی دیگر فعالیتها نظیر لیسانس دهی و انتقال حقوق مالکیت نتایج تحقیقات و تشکیل شرکتهاي انشعابی دانشگاهی هنوز رایج نیستند. فاتح راد (1383) در پایان نامه دکتراي تخصصی خود در رشته مدیریت صنعتی با عنوان طراحی الگوي مؤثر ارتباط صنعت و دانشگاه براساس نظریه خود سازماندهی و با رویکرد سیستم هاي پویا چنین بیان می دارد که در عرصه مطالعات تطبیقی؛ یافتن مفاهیم، ریشهها و الگوهاي مشترك در شرق و غرب دانشی و جغرافیایی عالم، میتواند زمینه ساز حصول معارفی نابتر و تأثیرگذارتر بر ٣٨ https://t.me/tephd ذهن و زبان و رفتار جامعه انسانی باشد و اگر موضوع مورد بررسی، خود از موضوعات پایهاي و اساسی باشد این امر دامنهاي فراتر و عمقی ژرفتر می- یابد. و سپس به مطالعه سابقه ارتباط صنعت و دانشگاه در برخی کشورهاي پیشرو و در حال توسعه پرداخته و سپس سابقه امر در ایران بررسی و تحلیل شده است و در ادامه، پژوهشگر سعی در طرح موضوع حرکت از منظر پویایی سیستمها به عنوان یک علم متأخر و حرکت جوهري ملاصدرا به عنوان یک حکمت متقدم نموده و حاصل نهایی این امر تأملی در نظریه نوین خود سازماندهی به عنوان نظریه وحدت بخش علم، فناوري و اخلاق بوده است. در این سیر، غایت حرکت یافتن نقاط اشتراك و افتراق و تحلیل، ترکیب و به مدد الهی شهود نقاط برجسته بوده است. همچنین نوع پژوهش در این رساله، بنیادي جهتدار و سعی بر این نموده است که تحقیق با لحاظ افقهاي راهبردي از یک سطح نظري شروع و به سمت زمینه سازي براي کاربردي خاص (الگوي ارتباط مؤثر صنعت و دانشگاه) گسترش یابد. بدین منظور در مرحله طراحی مدل ارتباط ، ابتدا یک الگوي ایستاي سه بعدي براساس شاخصهاي کلان نوع ارتباط، شدت ارتباط و شکل ارتباط طراحی شده و سپس از سطوح 27 گانه ارتباط حاصل، سه سطح اصلی نمونه برگزیده استنهایتاً. به کمک شاخصهاي خرد و با توجه به دو متغیر اصلی سطح و نرخ، الگوهاي پویاي برگزیده ارتباط ، طراحی و مورد آزمون قرار گرفته است و بر این اساس، الگوي ارتباط موثر صنعت و دانشگاه، سطح متشکل از (توسعه نوآوري، شرکاي وابسته، شکل سازمانی) معتبر، معرفی و تأیید شده است. چگونگی تجاريسازي نتایج تحقیقات در وزارت نیرو (1382) طرحی پژوهشی است که در پژوهشگاه نیرو به انجام رسیده است. پژوهشگاه نیرو در نگاشت نهادي سیستم نوآوري پیشنهادي صنعت برق کشور داراي سه کارکرد متفاوت انجام تحقیقات به عنوان کارکرد اصلی و توسعه منابع انسانی و انتشار فناوري به عنوان کارکردهاي فرعی شناخته شده است. در این راستا از اواخر سال 1378 روش ویژهاي را اتخاذ و بر این اساس آیین نامهها و دستورالعملهایی را براي تولید صنعتی از نتایج پروژههاي تحقیقاتی خاتمه یافته تدوین نموده است. بخش دانش فنی شرکت متن (1382) به اختصار مراحل مختلف این رویکرد را به شرح زیر تعیین کرده است: (1 شناسایی پروژههاي خاتمه یافته که قابلیت تجاري شدن دارند. (2 ارزیابی پروژههاي انتخاب شده به منظور تجاري سازي با رعایت مواردي مانند وجود نمونه تحقیقاتی، رعایت استانداردهاي مورد نیاز، پیش بینی محل مصرف تولید شده در صنعت آب و برق ایران ٣٩ https://t.me/tephd (3 اعلام موضوع و تمایل رسمی پژوهشگاه براي واگذاري امتیاز تولید صنعتی نمونههاي تحقیقاتی به شرکتها و تولیدکنندگان واجد شرایط از طریق فراخوان در نمایشگاههاي تخصصی، کنفرانسهاي علمی و غیره. (4 مبادله تفاهم نامههاي همکاري در زمینه تولید با شرکتهاي داوطلب 5انتخاب) تولیدکننده واجد شرایط با رعایت مواردي مانند امکانات فنی و تخصصی (شامل ابزار و ماشین آلات تولیدي)، امکانات ملی و سرمایهاي، فضاي کاري مناسب براي تولید محصول، سابقه تولید محصول، مجوزهاي مورد نیاز براي تولید، اعتبار از لحاظ تولید در داخل و خارج صنعت، امکانات بازاریابی، خدمات پس از فروش، اطلاعات فنی در زمینه محصول تولیدي، احراز صلاحیت طبق شرایط اعلام شده و ... (6 انجام تشریفات قرارداد و موارد مربوط به ضمانتها و تعهدات (7 برنامهریزي تولید و هماهنگ کردن گروههاي پشتیبانی و تولید 8مبادله) قرارداد پشتیبانی فنّی (9 اخذ گواهینامههاي معتبر داخلی و خارجی (10 بهینه سازي نمونه تولید شده از لحاظ مواد، ظاهر، شکل، اندازه، وضعیت نصب و ... (11 نصب آزمایشی و طراحی سیستمهاي نظارت در صورت نیاز 12طراحی) خط تولید و تعیین مشّخصات ماشین آلات مورد نیاز (13 معرفی محصولات تولید شده در نمایشگاهها و کنفرانسهاي داخلی و خارجی 14حمایت) و پشتیبانی فنّی مستمر محصولات بعد از فروش براساس نتایج بهرهبرداري به منظور اطمینان از کیفیت و قابلّیت محصولات و رفع اشکالات احتمالی شایان ذکر است بر این اساس امتیاز تولید ده نمونه حاصل از ده پروژة تحقیقاتی خاتمه یافته با نظارت کامل این پژوهشگاه طی سالهاي 1378 -79 در بخش خصوصی واگذار شده و این رقم در حال حاضر به حدود پانزده پروژه خاتمه یافته افزایش یافته است (جاهد، .(1390 3- 2 قسمت سوم : مبانی نظري تحقیق 1- 3-2 همکاري دانشگاه و صنعت ارتباط و همکاري دانشگاه و صنعت در پیشرفت علمی کشورها از جایگاه ویژهاي برخوردار است. دانشگاهها به منظور تربیت نیروهاي انسانی توانا و نوآوريهاي علمی نیازمند گسترش خدمات ٤٠ https://t.me/tephd علمی و حل مشکلات اجتماعی در راستاي بهبود زندگی مردم هستند. براي دستیابی به چنین اهدافی، ایجاد همکاري1 و ارتباطی منطقی با نهادهایی مثل بخش صنعت، براي دانشگاهها ضروري به نظر می-رسد. براي مثال صنعت، با کمکهاي مالی، ارائه تخصصهاي حرفهاي و استخدام دانش آموختگان به دانشگاه مدد میرساند و دانشگاه نیز با انجام پژوهش و تربیت نیروي انسانی به صنعت کمک میکند. همچنین یکی از مشکلات موجود در برنامههاي درسی دانشگاهها محتواي نظري و توجه اندك به عوامل رفتاري و فعالیتهاي تجربی است. بدیهی است که این نیاز همکاريهاي دو جانبهاي را با بخش صنعت میطلبد (شفیعی، آراسته، .(1292 :1383 2- 3- 2 همکاري دانشگاه و صنعت بر اساس مطالعات در غرب سابقه همکاري و ارتباط دانشگاه و صنعت را در غرب میتوان به سه دوره تقسیم کرد: -1 اولین دوره به اواخر قرن نوزدهم میلادي برمیگردد که پژوهش به عنوان اصلی مهم در کنار آموزش قرار گرفت. با رشد این فلسفه، دانشگاههاي تحقیقاتی- مهندسی در آلمان شکل گرفتند. این نوع از دانشگاهها به دلیل رشد صنعت در اروپا و به خصوص در آلمان، با هدف تربیت نیروي انسانی در مهندسی و پیشرفت علوم ایجاد شدند. -2 دومین دوره ارتباط و همکاري دانشگاه و صنعت به پس از جنگ جهانی دوم و اوایل دهه 1970 میلادي برمیگردد. از اواسط دهه 1940 و 1950 م، ارتباط میان صنعت و دانشگاه علاوه بر نوآوري2 و رقابت، با توجه به نیازهاي بازسازي خرابیهاي جنگ و بهبود قدرت نظامی، صورت گرفت. فناوریهاي جدید، نیازمنديهاي صنعت به نیروهاي متخصص و رویکردهاي متفاوت به پژوهشهاي بنیادي و کاربردي را افزایش داد. -3 سومین دوره همکاري دانشگاهها و صنعت از اوایل دهه 1980 میلادي آغاز میشود. در اوایل دهه، اقتصاد مبتنی بر صنعت به اقتصاد مبتنی بر دانش تغییر جهت داد. اقتصاد جدید با اقتصاد، مبتنی بر صنعت تفاوت داشت. صنعت نیازمند سرمایه گذاري بیشتر در پژوهش براي دستیابی به نوآوري-هاي فناوري و رقابت در بازار جهانی3 بود (شفیعی و همکاران، .(1293 :1383 -93980108140500 Collaboration Innovation World Market Competition 1 2 3 ٤١ https://t.me/tephd 3- 3- 2 ارتباط دانشگاه و صنعت بر اساس مطالعات در ایران ارتباط دانشگاه و صنعت در ایران موضوع جدیدي است. در اردیبهشت 1361 شمسی، مصوبهاي با هدف ایجاد زمینههاي ارتباطی میان دانشگاه و صنعت در هیئت دولت به تصویب رسید که براساس آن در وزارت علوم، دفتري به نام »دفتر ارتباط دانشگاه با صنعت« ایجاد شد. علاوه بر تأسیس این دفتر، دفاتر مشابهی در وزارتخانههاي نفت، صنایع، معادن و فلزات، نیرو، راه و ترابري، مسکن و شهرسازي، کار و امور اجتماعی، پست و تلگراف و تلفن و سازمان برنامه و بودجه ایجاد شد تا وظیفه تحقق زمینههاي مورد نظر در ارتباط دانشگاه و صنعت را عهده دار باشند (شفیعی، آراسته، :1383 .(1294 به عقیدة دکتر مسعود شفیعی1 ، ارتباط صنعت و دانشگاه، مشکل اساسی تولید در گسترش همکاري هاي مشترك دانشگاه و صنعت در عواملی مانند : نیروي انسانی و منابع طبیعی ، تحقیق و توسعه ، دسترسی به اطلاعات به هنگام و بکارگیري مدیریت کارآمد و معتقد است (شفیعی، .(73:1384 4- 3- 2 دستاورد تعامل دانشگاه و صنعت در امریکا و انگلستان در پژوهشی که توسط کیت، پابلو و اندي( 2011) 2 در آمریکا صورت پذیرفته است نشان میدهد که روش هاي گوناگونی براي ترغیب شرکت ها در ارتباط با دانشگاهها بکار گرفته می شود که بشرح زیر بیان می شود : روشهاي گوناگون براي ترغیب کردن ظرفیت جذب شرکتها -93980228790500 ١دکتر مسعود شفیعی فارغ التحصیل دکتراي تخصصی برق دانشگاه لوئیزیانا از آمریکا و استاد نمونه دانشگاه صنعتی پلی تکنیک و رئیس جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه – جا دارد در اینجا از زحمات تحقیقاتی این استاد نمونه و دکتر حمیدرضا آراسته فارغ التحصیل دکتراي تخصصی مدیریت آموزش عالی دانشگاه تکزاس آمریکا، که در زمینه ارتباط صنعت و دانشگاه تحقیقات بسیاري نموده اند، تشکر و قدردانی گردد. 2 Kate, B. Pablo, D. Andy, N. ٤٢ https://t.me/tephd جدول : (5-2 ) فرآیند یادگیري و منافع از ارتباط با دانشگاهها فرآیندهاي یادگیريمنابع اطلاعات و دانش از ارتباط با دانشگاههایادگیري اکتشافیآگاهی و فراگیري دانش تعیین منابع براي نظرات جدید ارزیابی منافع دانش فراهم شده فهم اساسییادگیري اکتشافی و بهره برداريتعبیر و انتقال دانش فراگرفته شده نصیحت و همکاري مستقیم استخدام و آموزشیادگیري بهره برداريبه کار بردن دانش خارج براي فعالیتهاي به روز معرفی بازار تولیدات جدید کاهش قیمتمنبع : (Kate, B and Pablo, D. Andy, N. 2011:33) در مقاله دستاورد تعامل با دانشگاهها از دیدگاه دانشمندان کیت، پابلو و اندي(2011) 1 متغیرهاي زیر به عنوان متغیرهاي وابسته به ترتیب اهمیت در ارتباط با دانشگاه مطرح میگردند: -1 گسترش و بهبود فهم اصول پدیده خاص -2 منبع اطلاعاتی پیشنهادي پروژههاي جدید -3 ایجاد حقالامتیاز جدید -4 همکاري در حل مشکل -5 استخدام فارغالتحصیلان دانشگاهی -6 آموزش پرسنل شرکت توسط نتایج تحقیقات دانشگاهی -7 کمک به موفقیت در معرفی به بازار -8 کاهش بهاي تمام شده تولید یا بهبود فرآیند -9 کاهش زمان مورد نیاز در پروژههاي R&D شرکت .(Kate & Pablo & Andy, 2011:35) -55880172402500 1 Kate, B. Pablo, D. Andy, N. ٤٣ https://t.me/tephd جدول : (6-2 ) تناسب ارزیابی شرکتها در منافع (متوسط، خوب و مهم) 377825914400038100088265001752600882650050139608826500 منافع حاصل از تعامل با دانشگاههادرصد از شرکتهاهمیاري در حل مشکل%67بهبود درك و فهم (دانش)%67منابع اطلاعی براي پروژههاي جدید%57استخدام نیروي انسانی تحصیل کرده%42کاهش مراحل مرتبط با تولید (بهبود فرآیند تولید)%29آموزش ضمن خدمت پرسنلایجاد حقالامتیازها 377825762000 منبع: (Kate, B and Pablo, D & Andy, N. 2011:37) تحقیقات دیگري در دانشگاههاي امریکاي شمالی نشان میدهد که مالکیت مخترع میتواند به شدت سودمندتر از آثار جانبی آن باشد .(Kenney , M & Patton , D. 2011:1100) تقریباً همیشه آثار جانبی دانشگاه میتواند بذرهایی باشد که منجر به شکل گیري یک اکوسیستم کارآفرینی شود .( Kenney , M & patton , D. 2011:1101) بیشتر موفقیت تجاري سازي1 و اثر جانبی دانشگاه به سیاست دارایی معنوي (فکري) آن نسبت داده میشود، که اجازه میدهد مالکیت دارایی فکري براي خالق آن باقی بماند. بنابراین عضو هیئت علمی یا دانشجو را براي تجاري کردن ایده تشویق میکند. دانشگاه واترلو2 موفقترین دانشگاه کانادایی در حمایت از تشکیل شرکتهاي جدید توسط هیئت علمی، دانشجویان و کارکنان خود بوده است. براي کمک به مخترعان دانشگاه واترلو دفتر تجاريسازي دانشگاه را با هدف کمک به همه مخترعان دانشگاه تاسیس کرد. درآمد کل سالانهاین دفتر تقریباً 500/000 دلار بوده است. هدف آن حفظ بازگشت هزینهها نیست بلکه به عنوان یک بودجه سالیانه با هدف کمک به تجاريسازي تکنولوژي پایه گذاري شده است. اگر یک مخترع استفاده از این دفتر را انتخاب کند تقسیم درآمد بعد از حقالزحمه روند ثبت به طور معمول %25 براي دفتر تجاريسازي دانشگاه و %75 براي خود مخترع است .(Kenney, M & Patton , D. 2011:1103) دانشگاه استانفورد3 که موفقترین دانشگاه امریکا از نظر تاثیر بالاي کارآفرینی است در سال 1994 به یک دانشگاه با رژیم مالکیت فکري تبدیل شد. دانشگاه ویسکانسین4 نیز سیاستی داشت که -9398013144500 Commercialization Waterloo University Stanford University University of Wisconsin-Madison 1 2 3 4 ٤٤ https://t.me/tephd به اساتید مالکیت تمام اختراعات بدون ایجاد موانع و شروط کمک هزینه را اعطاء میکرد ( Kenney, M .(& Patton, D. 2011: 1103 براساس تحقیقات انجام شده توسط مارتین کنی و دونالد پاتون(2011) 1 شرکتهاي تأسیس شده براي کارآفرینی سه حالت دارند: -1 ارتودکس:2 شرکتهایی هستند که هم تکنولوژي و هم مخترعان آنها از دانشگاه حاصل می-شوند. -2 هیبرید:3 شرکتهایی هستند که آنها لیسانس تکنولوژي را اخذ نمودهاند اما مخترع به عنوان کارمند درآنها باقی میماند. -3 و بالاخره شرکتهاي جانبی که مخترع هیچگونه ارتباطی با آنها ندارد .(Kenney, M & Patton, D. 2011: 1103) نتایج یک تحقیق در دانشگاههاي انگلستان نشان میدهد که میان سن اساتید دانشگاه و حق امتیاز آنها رابطه معکوس وجود دارد و محققین جوانتر بیشتر تمایل دارند تا حقالامتیاز آنها تبدیل به محصول جدید شود . (Crespi, G & Deste, P & Fontana, R & Geuna, A. 2011: 55) 5- 3- 2 ارتباط صنایع کوچک و متوسط با دانشگاه و نقش آن در توسعه ملی بنگاههاي کوچک و متوسط4 قلب اقتصاد جهان امروز هستند. با آغاز موج صنعتی شدن و توسعه کشورها رقابت براي ایجاد صنایع بزرگ و تولید انبوه و یکسان شکل گرفت و در سه ربع قرن 20 به اوج خود رسید. اما در ربع آخر قرن، مفهوم جدیدي معادلات توسعه و پیشرفت را دگرگون ساخت: »کوچک زیباست.« SME مخفف عبارت Small & Medium Enterprises است و دربرگیرندة کلیه بنگاههاي کوچک و متوسط اعم از بنگاههاي صنعتی، خدماتی، بازرگانی و کشاورزي میباشد. این بنگاهها معمولاً با توجه به عواملی مانند تعداد نیروي انسانی شاغل در آنها یا میزان بازده سرمایه در گردش، به بنگاههاي Micro ، Medium و Small تقسیم میشوند. این بنگاهها به علت ویژگیهاي خاص خود داراي کارکردهاي منحصر به فرد هستند از جمله : -1 اشتغالزایی -9398024130000 Martine Kenney and Donald Patton Ortodox Hibrid Small & Medium Enterprises 1 2 3 4 ٤٥ https://t.me/tephd -2 توزیع ثروت در جامعه -3 توسعه مناطق حاشیهاي -4 تأمین تولیدات مورد نیاز کشور -5 تربیت نیروي انسانی مورد نیاز صنایع و بنگاههاي بزرگ و ... -6 وحدت مالکیت و مدیریت -7 مالکیت فردي و خانوادگی -8 استقلال از سایر بنگاهها (مردانی گیوي، .(30 :1382 بنگاههاي کوچک و متوسط1 در ایران تعاریف گوناگونی دارند، ولی طبق تعریف مرکز آمار ایران واحدهایی که تعداد شاغلین آنها از 9 نفر تجاوز ننماید صنایع کوچک نامیده میشوند در کشور ما بررسی وضعیت شرکتهاي کوچک و متوسط بر اساس تعریف مرکز آمار ایران نشان میدهد که تعداد کارکنان واحدهاي کوچک و صنعتی از 1268 هزار نفر در سال 1355 به 765/7 هزار نفر در سال 1375 افزایش یافته است. با توجه به اینکه بیش از %90 کارگاههاي صنعتی و حدود %50 اشتغال کارگاه صنعتی کشور را کارگاههاي کوچک صنعتی تشکیل میدهند و با در نظر گرفتن قابلیتهاي بالقوه و بالفعل صنایع کوچک بخش قابل ملاحظهاي از صنعت را تشکیل میدهند. لذا حمایت اصولی از آنها در جهت خوداتکایی صنایع کوچک و متوسط، در واقع حمایت از صنعت کشور است (شیرکوند،(402:1382 ، لکن نوع حمایت و نوع ارتباط این کارگاهها با دانشگاهها خود مسئله ایست و حکایتی دارد. 6- 3- 2 ارتباط دانشگاهها با صنایع کوچک و متوسط بیشتر مؤسسات اقتصادي کوچک و متوسط براي همکاري با دانشگاه با مشکلات زیادي روبرو میباشندزیرا. معمولاً تکنولوژي به این شرکتها منتقل میشود اما مفاهیم تحقیق و توسعه2 براي کارکنان این شرکت هاي کوچک و متوسط قابل فهم نیست. آنها براي تشخیص نیاز خود به توسعه و تکنولوژي، دچار مشکل اند. دولتها و شرکتهاي تجاري بزرگ نیز تلاش کمی براي انتقال تکنولوژي به این موسسات میکنند. در نتیجه همکاري دانشگاه و این بخش (مؤسسات اقتصادي کوچک و متوسط) بیشتر در زمینه کمکهاي فنی به منظور تشخیص نوع تکنولوژي و ... موردنیاز براي این مجموعه خواهد بود تا در زمینه انجام تحقیق و توسعه مشترك. -9398020383500 SMEs Research & Development 1 2 ٤٦ https://t.me/tephd ارتباط دیگري را که می توان از طریق دانشگاه با این موسسات متصور شد ، افزایش کسب اطلاعات از فناوري در شرکت هاي کوچک و متوسط با برگزاري دوره هاي آموزشی است (کانکنی،.1(206:1388 7- 3- 2 جهانی شدن اقتصاد و هدف گذاري آموزش عالی به سمت تولید دانش کاربردي بحث جهانی شدن از مفاهیمی است که در دهه پایانی قرن 20 بسیاري از جریانات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادي را تحت الشعاع قرار داد. جهانی شدن از یک سو داراي چارچوب مفهومی براي تبیین واقعیت هاي جاري جهان و از سوي دیگر مبین نوعی جهان بینی و اندیشیدن دربارة جهان به عنوان یک منظومه کلان و بهم پیوسته است (قنادان، .(469:1389 سن سیمون معتقد بود بواسطه عملکرد نیروهاي جهان ساز و همگون آفرین، حد و مرزهاي سیاسی – فرهنگی بیش از پیش تضعیف شده و جامعه اي جهانی شکل خواهد گرفت. وي دو نیروي مؤثر در فرآیند جهانی شدن را علم الاجتماع و صنعتی شدن ذکر کرده است. به نظر سن سیمون صنعتی شدن در ذات خویش فرآیندي گسترش طلب است و گسترش چنین فرآیندي در جوامع غیر اروپایی، فراگیر شدن فرهنگ اروپایی را در پی خواهد داشت. به این ترتیب صنعت و اقتصاد در خدمت همگونی فرهنگی و بنابراین در خدمت شکل گیري جامعه جهانی قرار خواهد گرفت (همان منبع : .(468 جهانی شدن یعنی گسترش و تعمیق پیوندها و وابستگی هاي متقابل در سطح جهان، اما در حوزة اقتصادي، جهانی شدن مفهوم خاصی دارد. جهانی شدن اقتصاد دو بعد داردبعد: اول مفهوم گسترش جغرافیایی را در بر دارد و در بعد دوم، جهانی شدن اقتصاد مفهوم فرآیندي را دارد که شدت و فشرده شدن وابستگی ها، پیوندها و تعاملات بین اقتصادي را در بر می گیرد (همان منبع : .(474 در زمینه ابعاد اقتصاد جهانی2 شدن گفته شده است که نظام تولید در مقیاس بینالمللی موجب میشود سازمانها در بازارهاي خارجی حضور پیدا کنند و تولیداتی کارآ و اقتصاد براي بازارهاي محلی داشته باشند. بهره گیري از نهادها و خدمات جهانی، امکان استفاده از متخصصان بسیاري از کشورها را فراهم میآورد و منجر به کاهش هزینههاي تولید میشود. در این روند انباشت و چرخش -9398041338500 Konecny,Ewald World’s Economy 1 2 ٤٧ https://t.me/tephd سرمایه، آموزش عالی نقش تعیین کنندهاي دارد، زیرا موضوع »اقتصاد مبتنی بر دانش« و دانش و توانایی از منابع اصلی تشکیل سرمایه مطرح شدهاند. بازار اقتصاد جهانی مستلزم نیروي انسانی ماهري است که داراي توانایی و صلاحیتهاي حرفهاي بینالمللی انتقال پذیر باشد. هدف گیري دانشگاهها به سمت تولید بیشتر دانش و جذب سهم بیشتري از بازارهاي وسیع به دست آمده از فرآیند جهانی شدن، موجب تأکید فزایندهاي بر اهمیت نگرش فراملی جهت گسترش و تدارك منابع مالی موسسات آموزش عالی شده است (مهرعلی زاده، .(354 :1383 فناوري اطلاع رسانی به حداقل رساندن عامل زمان و مکان و کاهش هزینه، توانسته است تحولی اساسی در ظرفیتهاي اقتصادي و تصمیم گیري مدیریتی فراهم سازد این تحولات براي آموزش عالی نیز سودمند بوده است. امکان دسترسی به کتابخانههاي اینترنتی، شبکههاي اطلاع رسانی ماهوارهاي و کاهش هزینههاي کتابخانه از این موارد به شمار میآیند. رشد دانشگاههاي مجازي1 در سالهاي اخیر نمونهاي از تأثیر روند فناوري بر گسترش آموزش عالی بوده است. فناوري مورد استفاده در علم اطلاع رسانی موجب شده تا دانشجویان و علاقه مندان به دانش، با مدرسان و محققان دیگر نقاط دنیا ارتباط سمعی و بصري برقرار کنند و در جلسات سمینارها و میزگردهاي علمی مشارکت مستقیم داشته باشند (مهرعلی زاده، .(355 :1383 جهانی شدن2 چگونگی مهارت سازي در محیط رقابتی جهانی، گرایش به خصوصی سازي آموزش عالیو الگوها و راهبردهاي سنتی برنامه ریزي آموزش عالی را که صرفاً بر اهداف ملی و محلی و اقتصاد ملی متمرکزند متحول ساخته است. در نظم جدید جهانی، نظام آموزشی با دو گروه از افراد در درون هر کشوري سر و کار دارد : یک گروه نخبگان و صاحبان حرف و سرمایه هستند که تلاش میکنند در اشتغال و سرمایه گذاري جهانی ردپایی داشته باشند و گروه دوم ، براي شرکتهاي جهانی مانند بانکها، موسسات مالی و خدماتی، مهندسی، صنایع، حمل و نقل و غیره در درون هر کشوري فعالیت میکنند. این دو گروه هم زمان در معرض ملاكها و شبکههاي جهانی و ملی و محلی قرار دارند و خواهان آن نوع آموزش و کارآموزياند که آنها را در راستاي رقابت در اقتصاد جهانی آماده و راهنمایی کند. در صورتی که نظام آموزشی، مدارس و مراکز آموزش عالی نتوانند این وظیفه را دنبال کنند، این گروهها به مدارس و مراکز آموزش عالی خصوصی روي میآورند. در همین خصوص، یکی از کارهایی که دانشگاهها در کشورهاي پیشرفته انجام می- -9398032004000 Virtual Universities Globalization 1 2 ٤٨ https://t.me/tephd دهند، توجیه کشورها و شرکتهاي بزرگ بینالمللی براي پذیرش و تأیید کیفیت مدرکی است که آنان به دانشجویان اعطاء میکنند (مهرعلیزاده، .(357 :1383 8- 3- 2 ظهور دانشگاههاي جدید به منزله مغز جامعه هوشمند و پاسخگو به نیازهاي علمی بازار از آنجا که جامعه هوشمند1 براي بقا و تکامل خود نیازمند اکسیژن است لذا شکل دانشگاههاي جدید به منزله مغز این جامعه هوشمند و فراهم آورنده اکسیژن دینامیکی غیرخطی، شبکهاي و تعاملی براي جامعه خواهد بود. رسالتها و ماموریتهاي این نهادهاي جدید ما را قادر میسازد تا با گذر از نظامهاي کهنه و فرسوده و غیرپاسخگو به نظامهاي پویا و پایدار که به سرعت نیازهاي علمی جامعه را در ابعاد مختلف پاسخ میدهند، به تدوین ساز و کارهاي حرفهاي و ارزشی بپردازیم. در این راستا، شکاف دانشی، بینشی، نگرشی و مهارتی را پر کرده و ابزار رشد حرفهاي فرا مدرن را فراهم آوریم. این پتانسیلهاي جدید یعنی دانشگاههاي چندنهادي، از راه دور و مجازي و آموزش ویژه بزرگسالان ظرفیتهاي جدیدي را در هزاره سوم براي نسل دیجیتالی خلق خواهد کرد. با این حال نباید فراموش کرد که در این مهندسی نظام مجدد ارزشها باید به صورت هسته مرکزي (سیتوپلاسم) بسترسازي فرهنگی و زیرساختی در اشکال جدید دانشگاهی نهادینه گردد (قورچیان، .(642 :1383 همچنین با توجه به نظریه ویکري2 در خصوص قیمت گذاري انبوه که در آن سرمایه گذاران را وادار می سازد تا میزان خدمات را در جهت کاهش محدودیت ها، وسیع تر سازند، دانشگاههاي جدید بدنبال افزایش خدمات و بهبود کیفیت خود می باشند، لذا شکل جدیدتري به خود گرفته اند (قنادان، .(280:1391 -93980206121000 Intelligence Society Vickrey 1 2 ٤٩ (شرقی، :1383 https://t.me/tephd 9- 3- 2 تأثیر ارتباطات بین المللی و توسعه علمی در تقویت تعامل دانشگاهها و صنایع همزمان با ظهور پدیده جهانی شدن1، همکاريهاي بینالمللی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی به عنوان نهادهایی براي حذف فاصله بین دانش و فناوري و نیز تقویت مبادلات علمی، آموزشی و فرهنگی میان ملل و فرهنگها از جایگاه مطلوبی برخوردارند (شرقی، .(186 :1383 علم و فناوري و فعالیتهاي مربوط به آن، بویژه در عصر حاضر بیش از هر فعالیت دیگري، خصلتی جهانی و بینالمللی پیدا کرده است، لذا ضرورت برقراري ارتباطی فعال و پویا در تمام عرصههاي علمی، با مجامع و محافل علمی بینالمللی، بیش از پیش احساس میشود .(187 10-3-2 آموزش از راه دور2 و نقش آن در ارائه خدمات به صنایع ابتداییترین علت پیدایش آموزش از راه دور را میتوان در ناتوانی نظام آموزش سنتی براي پاسخگویی به تقاضاي کثیر داوطلبان ورود به این نظام جست و جو کرد اما باید به عوامل مهم دیگري نیز در شکل گیري و قوت بخشیدن به نظام آموزش از راه دور توجه داشت. این عوامل به اختصار عبارتند از: اشتغال- سکونت در مناطق دور افتاده- تأهل و معلولیتهاي جسمی داوطلبان ورود به نظام آموزشی. عامل مهم دیگري که باید بدان توجه شود. نیاز روز افزون به روزآمد کردن اطلاعات و مهارتها و تخصصهاي مورد نیاز مشاغل گوناگون است (کاظمی، .(21 :1383 نیاز صنایع به اطلاعات و مهارت هاي تخصصی با کمترین زمان باعث گردیده تا اقبال آموزش از راه دور بیشتر از گذشته شود و داراي اهمیت بیشتري گردد. 11-3-2 ظهور صنایع دانش و اقتصاد دانش3 دانش همواره نیروي محرکه نیاز، و نیاز و دانش نیروي محرکه فعالیتهاي اقتصادي بوده و هستند. نظام بنیادي فعالیت اقتصادي همواره در طول تاریخ وجود داشته است، اما با گذر زمان تغییر ماهیت داده و مراحل مختلف توسعه را که با عناوین اقتصاد ابتدایی، کشاورزي، صنعتی و اقتصاد دانش نامیده میشود، به وجود آورده است. -9398022733000 Globalization Distance Education Knowledge’s Economy 1 2 3 ٥٠ https://t.me/tephd مهمترین مشخصه اقتصاد دانش، تکوین و توسعه صنعت دانش جدید و پویا در درون اقتصادهاي مبتنی بر دانش است. صنعت دانش واقعیت قدیمی، اما مفهوم جدید در متون و منابع اقتصادي است (انتظاري، .(643 :1383 12-3-2 تفاوت در انتقال تکنولوژي از دانشگاه به صنایع دانش محور و صنایع توسعه محور در دانشگاههاي هلند مشکلات موجود بر سر راه انتقال تکنولوژي1 در دو مدل توسعه محور و مدل دانش محور هم به صورت مشابه وجود دارد و هم به طور متفاوت : 13-3-2 مشکلات موجود در مدل صنایع توسعه محور و مدل صنایع دانش محور مشابهاند: اولین مانع که ممکن است ایجاد شود نگرانی از نشت اطلاعات2 است. مانع دومی که ممکن است بروز کند ریسک تداخل منافع است. شرکتها و دانشگاهها ممکن است الگوهاي انگیزشی متفاوتی داشته باشند که باعث تفاوت در منافع آنها در فرآیند انتقال دانش شود. مانع سوم به علت ماهیت عمومیت دانش علمی است که کاربرد آن را براي شرکتها با مشکل همراه میکند. براي اینکه دانش علمی براي شرکتها مفید باشند، ضروري است که الزاماتی را تأمین کند که توسط سایر وروديهاي دانش محقق نمیشود. از جمله دانش تأمین شده توسط منابع خارجی مانند تأمین کنندگان، مشتریان، رقبا و مشاوران(.(Gilsing,V, et al, 2011: 641 یافتههاي تحقیق در دانشگاههاي هلند بیان میکند که مدل دانش محور و مدل توسعه محور در ارتباط با نوع مکانیزم انتقال مورد استفاده داراي تفاوتهاي نسبی هستند. در روش دانش محور، انتشارات علمی، مقالات ثبت اختراع، زیرمجموعه دانشگاهی و کارکنان مشاورهاي دانشگاهی نسبت به روش توسعه محور حائز اهمیت کمتري هستند و در روش توسعه محور، برنامههاي تحقیق و توسعه مشترك، شرکت در کنفرانسها، شبکههاي منطقهاي حرفهاي و فارغ التحصیلان دکترا در مقایسه با مورد قبل حائز اهمیت بیشتري میباشند .(Gilsing, V, et al, 2011: 645) -9398077216000 Technology Transfer Disclosing of Information 1 2 ٥١ https://t.me/tephd 14-3-2 همکاریهاي علمی بینالمللی آموزش عالی و کمک به کاهش فاصله میان دانش و فناوري صنعتی همزمان با ظهور پدیده جهانی شدن، همکاريهاي علمی بینالمللی، دانشگاهها و موسسات آموزشی عالی به عنوان نهادهایی براي کاهش و حذف فاصله بین دانش و فناوري و نیز تقویت مبادلات علمی، آموزشی و فرهنگی میان ملل و فرهنگها از جایگاه مطلوبی برخوردار شده است. دستیابی به دانش و فناوري پیشرفته در زمینههاي مختلف آموزشی، پژوهشی و فناوري از مهمترین ابزار توسعه همکاريهاي بینالمللی است (شرقی، .(1297 :1383 با این وصف و با توجه به کاهش فاصله میان دانش و فناوریهاي پیشرفته، صنایع علاقمندي بیشتري در جهت همکاریهاي علمی با دانشگاهها نشان میدهند. 15-3-2 اهداف آموزش عالی و ارتباط آن با اقتصاد بازار هدف نظام آموزش عالی را میتوان در دو موضوع کلی آموزش نیروهاي متخصص و تولید دانش1 (پژوهش) خلاصه کرد. این اهداف از دو منظر به اقتصاد مربوط میشوند: نخست اینکه آموزش عالی چه به صورت ارتقاي کیفیت نیروهاي آموزش دیده و چه به صورت تولید دانش از طریق تحقیقات، نقش زیادي در موفقیت اقتصادي افراد، بنگاهها و کشورها ایفا کرده است، که در متون و منابع اقتصاد آموزش از آن به عنوان کارآیی بیرونی آموزش یاد میشود. استفاده از ابزار و نظریات اقتصادي براي تأمین آموزش عالی تنها در دو دهه گذشته به یکی از مقولات اساسی اقتصاد آموزش تبدیل شده است. در متون و منابع اقتصاد آموزش، مقولات مرتبط با این مسائل را میتوان در قالب کارآیی درونی2 آموزش ارائه داد و تقسیم بندي کرد (نادري، .(168 :1383 16-3-2 اهمیت کارآیی بیرونی3 آموزش عالی در پیشبرد اهداف اجتماعی و اقتصادي به لحاظ اهمیت آموزش عالی در زندگی اقتصادي و اجتماعی افراد، تلاش براي تأمین نیازهاي آموزش عالی از اهمیت زیادي برخوردار است. در این زمینه، تشخیص نوع و میزان نیازهاي آموزش -9398037719000 Knowledge Generation Internal Efficiency External Efficiency 1 2 3 ٥٢ https://t.me/tephd عالی جزو اساسیترین محورهاي برنامه ریزي آموزش عالی است. در زمینه کارآیی بیرونی آموزش، این سوال مطرح است که آیا نظام آموزش عالی، در قبال مخارجی که بر جامعه تحمیل میکند اهداف مورد نظر در زمینههاي آموزشی و تحقیقاتی (به ویژه براي پیشبرد مقاصد اجتماعی و اقتصادي) را با کارآیی محقق میسازد یا خیر؟ (نادري، .(171 :1383 17-3-2 روشهاي تشویقی دولت براي برقراري ارتباط دانشگاه و صنعت 37401542481500 صنعت منبع: (شفیعی، (98 :1385 انجام طرحهاي تحقیقاتی ارائه آموزشهاي تخصصی ارائه خدمات مشاوره ارائه توانمنديهاي آزمایشگاهی و تحقیقاتی فعال کردن واحدهاي تحقیق و توسعه تأمین نیروي انسانی تخصصی ارائه توانمنديهاي علمی و تجربی ارائه کمکهاي مالی و اعتباري نیاز به تحقیق و توسعه نیاز به رفع مشکلات حال و آینده نیاز به نیروي انسانی متخصص نمودار : (1-2) نحوة تعامل دانشگاه و صنعت دانشگاه معمولاً دولتها به منظور ترویج ارتباط میان دانشگاهها و صنایع، تصمیم دارند که نقش کاتالیزور را بازي کنند و در همین راستا معیارهاي تشویقی خاصی را به وجود میآورند. این معیارها به شرح زیر است: ٥٣ https://t.me/tephd -1 کم کردن مالیات فعالیتهاي مشترك تحقیق و توسعه: بسیاري از دولتها بودجه پروژهها1 را از طریق دادن پاداشهاي مالی به مؤسسات یا افراد یا تخفیف در مالیات آنها تأمین میکنند که این مسأله مؤسسات تجاري را تشویق به همکاري با مؤسسات دولتی نظیر دانشگاهها میکند. ترکیه یکی از کشورهایی است که تعداد زیادي معیار تشویقی در این زمینه به وجود آورده است. در سال 1989 دولت ترکیه تصمیم گرفت که مالیات شرکتهاي فعال در زمینه تحقیق و توسعه را به صورت سه ساله دریافت کند. در سال 1995 تخفیف مالیاتی براي سرمایهگذاري در بخش تحقیق و توسعه درنظر گرفته شد. به این صورت که مالیات سرمایهگذاري در بخش تحقیق و توسعه در سال اول %100 بخشیده شود. کاملترین مجموعه روشها به منظور ترویج روابط دانشگاه و صنعت توسط دانشگاه سائوپائولوي برزیل ایجاد شده است. در سال 1991 در برزیل قانونی تصویب شد که پاداشهاي مالیاتی را به بخش فناوري اطلاعات صنعتی اختصاص داد و در ازاي آن از شرکتها خواست که حداقل %5 درآمد خود را در تحقیق و توسعه خرج کنند. -2 تصویب قوانین به منظور مشخص کردن نحوه مدیریت درآمدها: بررسیها نشان میدهد که در مدرسه عالی تکنولوژي مراکش (کازابلانکا) در سال 2004 تغییراتی در مدیریت مالی ارتباطات صنعت و دانشگاه از طریق ایجاد یک سیستم مالی جدید به وجود آمده است. این سیستم به مراکز آموزش عالی اجازه میدهد که بودجه پروژهها را در یک حساب جداگانه نگهداري کرده و به صورت مستقل از آن استفاده کنند و از این درآمدها براي پاداش به کارکنانی که در پروژه فعالیت داشتهاند مبالغی را صرف نمایند. -3 تأمین بخشی از هزینههاي تحقیق و توسعه: در ترکیه در سال 1991 یک مؤسسه توسعه تکنولوژي به کمک بانک جهانی2 به منظور ارتقاء تحقیق و توسعه مشترك تأسیس شد. این مؤسسه تسهیلات مالی مختلفی را براي شرکتها درنظر میگیرد مانند تأمین سرمایه پروژههایی که در راستاي توسعه زیرساخت هاي تکنولوژي ترکیه باشند. در لهستان در زمان دولت سوسیالیستی، مراکز آموزش عالی روابط خوبی با مؤسسات تجاري داشتند زیرا وزارت آموزش عالی مؤسسات را مجبور کرده بود که چنین روابطی را به منظور تحقیق و برگزاري برنامههاي آموزشی مشترك حفظ کنند. چند سالی است این ارتباطات به دلیل خصوصی شدن مؤسسات تجاري دولتی و کاهش بودجه مؤسسات کاهش یافته است. همچنین در برزیل برنامههاي خاصی طراحی شده که به طور مثال در این برنامه -9398055943500 1 Project’s Budget 2 International Bank for Reconstruction and Development ٥٤ https://t.me/tephd وامهایی به مؤسسات تجاري به منظور ایجاد تحقیق و توسعه داده میشود به شرطی که %15 مخارج تحقیق و توسعه آنها توسط دانشگاه تأمین شده باشد. -4 دادن وام به دانشگاهها: در دانشگاه ماکرر دراوگاندا هم دولت و هم مؤسسات خیریه نقش تسهیل کننده دارند. دولت مخارج دانشجویان مهندسی که در صنعت فعالیت میکنند را تأمین میکند و در قبال آن صنعت موظف است که هزینه مواد مصرفی آنها را در دوران کارآموزي بپردازد. -5 ایجاد ساختارهاي پشتیبانی کننده1 مانند دفاتر ارتباط با صنعت، انکوباتورها، مراکز یا پارك- هاي فناوري بسیاري از دولتها نیز برنامههایی در سطح ملی یا منطقهاي دارند از جمله میتوان به ایجاد ساختارها یا واسطههاي پشتیبانی کننده نظیر دفاتر ارتباط با صنعت، انکوباتورها، مراکز نوآوري یا پاركهاي علمی اشاره کرد و دولتها همکاريهاي خود را از این طریق انجام میدهند (محمدي و همکاران، .(13-14 :1383 پدید آمدن مفهوم »سیستم ملی نوآوري2«اساساً بازتاب این درك است که تولید تکنولوژي (و همچنین علم) به خودي خود نمیتواند ضامن رشد اقتصادي و اجتماعی یک ملت باشد. همانطور که گاهانی3 نویسنده هندي یادآوري میکند، در دهه 1980 آمریکا هنوز پیشتاز تولید علم و تکنولوژي بود، اما نرخ تولید محصولات و خدمات نوآورانه شرکتهاي امریکایی به هیچ وجه قابل مقایسه با شرکتهاي ژاپنی نبود. ریشهیابی این تفاوت به ویژه در اواخر دهه 1980 به خوبی ثابت کرد که نوآوري (یا توان ایجاد محصولات نوآورانه) چیزي به مراتب بیش از تولید علم و تکنولوژي است. درك علتهاي همین تفاوت، سرانجام به درك مفهوم سیستم نوآوري انجامید (اسماعیلزاده و همکاران، .(22 :1383 به طور کلی میتوان از فردریچ لیست4، بابیج5 و کریستوفر فریمن6 به عنوان بنیانگذاران7 اصلی مفهوم سیستم ملی نوآوري یاد کرد. اولین دسته، نوشتهاي که در ایجاد مفهوم سیستم ملی نوآوري مورد استفاده قرار گرفت، مقالهاي منتشر نشده مربوط به کریستوفر فریمن در سال 1982 بود که در آن زمان وي به عنوان یکی از -9398014795500 1 Supporter Structure 2 National Innovation System 3 Gahani 4 Fridrich List 5 Babbage 6 Chiristopher Freeman ٧فردریچ لیست از ایده پردازان سیستم ملی نوآوري است، نظریه (سیستم ملی تولید) او دامنه گسترده اي از مؤسسات ملی را در برگرفت. او رویکرد جهانی آدام اسمیت در تجارت آزاد را به نقد کشید. بابیچ نیز از پیشتازان ایجاد مفهوم سیستم ملی نوآوري است که مقالاتی در این زمینه دارد. کریستوفر فریمن نیز جزو نظریه پردازان و بنیان گذاران مفهوم سیستم ملی نوآوري است که یکی از مقالات وي در متن ذکر شده است. ٥٥ https://t.me/tephd اعضاي گروه علمی کارشناسان کشورهاي OECD کار میکرد. عنوان این مقاله »زیرساختهاي تکنولوژیکی و رقابت ملی« بود و بر اهمیت نقش فعال دولت در ارتقاء و توسعه زیرساختهاي تکنولوژیکی تأکید میکرد. این مقاله براي تقویت رقابتهاي ملی در یک اقتصاد به محدود کردن استراتژيهاي کوتاه مدتی چون نرخ دستمزد ملی و شاخصهاي پولی تأکید میکرد. یکی از موارد اصلی این مقاله بیان این نکته بود که براي تشریح علت و چگونگی استیلاي اقتصادي یک کشور بر کشورهاي دیگر، باید به این نکته توجه کرد که سیستمهاي تکنولوژیکی این کشور چگونه در حال وارد شدن به سایر کشورها بوده و چگونه با الگوهاي ملی موجود در مؤسسات آن کشورها سازگار و یا ناسازگار میشد. اگر کشورها در سازگار کردن مؤسسات خود با تکنولوژيهاي جدید مشکل داشته باشند ممکن است حتی در نقطه عطف شکوفایی تکنولوژیکی خود، دچار شکست شوند. یک سیستم نوآور سیستمی بود که نوآوري و آموزش آن زمینهاي بوده، فرآیندهاي تعاملی داشته باشد و نهایتاً بر اساس ساختار تولید پایهگذاري شده باشد(اسماعیلزاده و همکاران، .(23 :1383 18-3-2 انواع مدل هاي حمایتی دولت از صنایع کوچک و متوسط معمولاً دولت، با اعتقاد بر نظام اقتصادي بازار آزاد، یک سازمان دولتی را مسئول سیاستگذاري و اجراي مسائل مربوط به بنگاههاي کوچک و متوسط کرده است. این سیاستها یک هدف مشخص را دنبال میکنند که عبارت است از تقویت و گسترش بنگاههاي مزبور و تشویق و توسعه فرهنگ کارآفرینی. ابعاد این حمایت گوناگون است ولی به طور کلی آنها را میتوان در سرفصلهاي در پی آمده خلاصه کرد: * وام و اعتبارات چون صاحبان واحدهاي تولیدي کوچک و متوسط از توان مالی بالایی برخوردار نیستند و این نوع حمایت می تواند کارساز باشد. * ارائه خدمات فنی این خدمات در حالت هاي : -1 انجام آزمون کیفیت فرآورده است و -2 ارائه خدمات فنی (رفع خرابی) است (کانکنی، 1.(28:1388 و می توان حالت سومی را نیز متصور شد و آن ارائه تکنولوژي تولید جدید به این شرکتها می باشد. -9398039751000 1 Konecny,Ewald ٥٦ https://t.me/tephd * خدمات مشاورهاي1 بسیاري از این مراکز دست به کار ارائه رایگان این گونه خدمات در زمینههاي مدیریت، امور مالی، فعالیتهاي تجاري، بازاریابی و حتی تدوین طرح توجیهی شدهاند و از این راه میکوشند بنگاههاي مزبور را تقویت کنند. * حمایتهاي اطلاعاتی علاوه بر خدمات مشاورهاي، مراکز مزبور در قالب اطلاعرسانی دست به حمایتهاي اطلاعاتی هم میزنند. این اطلاعات به طور کلی شامل وضعیت تجاري، مدیریتی و فنی میشود * ظرفیتسازي علمی در شماري از کشورها برنامههایی تنظیم و اجرا میشود که در قالب آنها، میان بنگاههاي کوچک و متوسط از یک سو و مراکز علمی و دانشگاهی از سوي دیگر تعامل برقرار میگردد. آموزش و پژوهش از زمینههاي عمده این همکاري است. * ایجاد تسهیلات براي تأسیس شرکتها در برخی از کشورها، مقررات دست و پا گیر تأسیس و انحلال شرکتها برداشته شده است و در حقیقت در این کشورها تلاش شده است تا موانع ورود به بازار و خروج از آن در حد امکان برداشته شود. * آموزش2 آموزش براي این بنگاهها در بسیاري از کشورها به کار گرفته میشود و هدف از آن، ترویج کارآفرینی، تربیت مدیران ریسکپذیر، ایجاد اشتغال از طریق گسترش بنگاههاي کوچک و متوسط میباشد. آموزش میتواند در سطح دبیرستان و دانشگاه و همچنین مراکز آموزش دورههاي کوتاه مدت به انجام رسد (کانکنی، .(207:1388 19-3-2 پشتیبانی و توسعه بنگاههاي اقتصادي در بسیاري از کشورهاي در حال توسعه، پشتیبانی یا توسعه مؤسسات اقتصادي کوچک و متوسط به صورت یک خط مشی اساسی براي توسعه کشور درنظر گرفته شده است. این نوع بنگاههاي اقتصادي در بسیاري از کشورها بیشترین تعداد بنگاههاي اقتصادي را تشکیل میدهند و در کشورهاي در حال توسعه سهم زیادي را نسبت به بقیه شرکتها دارند. بخش بنگاههاي اقتصادي کوچک و -9398021526500 1 Consultation Services 2 Training ٥٧ https://t.me/tephd متوسط در گذشته علاقه چندانی به آموزش عالی نداشته اند زیرا آنها ظرفیت استفاده از تحقیق و توسعه دانشگاهها را ندارد و نیازهاي آموزشی آنها چندان مورد علاقه نیروهاي دانشگاه نیست. در جامعه امروز شرکتهاي اقتصادي کوچک و متوسط یکی از مهم ترین موتورهاي رشد و توسعه اقتصادي به حساب میآیند و به عنوان یکی از شرکاي مؤسسات آموزش عالی هستند. برنامههاي خاصی جهت تقویت بنگاههاي کوچک و متوسط به وسیله بسیاري از کشورهاي در حال توسعه در جهان تدوین شده است. 20-3-2 تفاوتهاي فرهنگی1 میان دانشگاه و صنعت تفاوت هاي فرهنگی میان دانشگاه و صنعت وجود دارد ، از این میان می توان به تفاوت نگرش میان صنایع و دانشگاهها بشرح جدول زیر اشاره کرد : جدول : (7-2 ) مقایسه نگرش دانشگاه به تحقیق و نگرش صنعت به تحقیق معیارهادانشگاهصنعتمقصدمعطوف است به پیشبرد دانایی درمعطوف به پیشبرد کسب و کارزمینه جهان عینیشرکتگزینش موضوعموضوعات خوشه اي مبتنی برانطباق موضوع با نیازمندیهاي شرکتتجربهو تجربیات شخصیمهارت عمدهدر زمینه پدیده ها و فنوندر زمینه هاي فرآورده ها وفرآیندهاي مورد نظر شرکترویکردتکمیل پروژه مهم استبه موقع بودن تکمیل پروژه و اغلبمهمتر از تکمیل پروژه استانتشار نتایجطبق معمول منتشر میشودنتایج اگر براي رقبا ارزشمند نباشدمنتشر میشودارزشمند بودنپیشرفت موضوع و شأن و منزلتتأثیر موضوع پژوهش بر کسب و کارذاتی کار ارزشمند استارزشمند استمنبع : (کانکنی، (44:1388 -1778098298000 1 Cultural Differences ٥٨ https://t.me/tephd گروه دیگري از تفاوتهاي فرهنگی بین دانشگاه و صنعت به دلایل اهداف متفاوتی است، که دنبال میکنند و مانعی در توسعه روابط صنعت و دانشگاه می باشد. این تفاوتها را نیز می توان به شرح زیر بیان نمود : (1 دانشگاه و صنعت افقهاي زمانی متفاوتی براي دستیابی به نتایج تحقیق در نظر میگیرند که این زمان براي صنعت کوتاه و معین و براي کارکنان دانشگاه طولانی و انعطاف پذیر است. (2 صنعت به دنبال سود بهره برداي عملی از نتایج تحقیقات است در حالیکه دانشگاهیان به دنبال انتشار آن هستند. 3بخش) خصوصی معمولاً ترجیح میدهد که نتایج تحقیقات محرمانه باشد در حالی که کارکنان دانشگاه به دنبال انتشار آن هستند. (4 دانشگاهیان دوست دارند نتایج تحقیقات خود را براي ارتقاء شغلی1 و مشهور شدن از نظر حرفهاي منتشر کنند در حالیکه اگر یک پروژه مربوط به همکاري مشترك نتایجی بدست آورد که ارزش تجاري مستقیم یا غیرمستقیم داشته باشد، صنعت ترجیح میدهد که انتشار این نتایج حداقل تا زمان ثبت اختراع یا نوآوري به تعویق بیافتد (کانکنی، .2(145:1388 21-3-2 قوانین و مجموعه مبانی اخلاقی3 همکاري با صنعت هر دانشگاه باید قوانینی براي حمایت از محققان خود براي انتشار مطالب علمی داشته باشد و همچنین باید توجه داشت که وظایف اصلی کارکنان یعنی تدریس، تحقیق و کارهاي اداري نباید به خاطر مشاورههاي خصوصی یا دانشگاهی مورد بیتوجهی قرار بگیرند. قوانین در این باره در کشورهاي مختلف متفاوت است: در شوروي سابق دانشگاهیان حق نداشتند در همکاريهاي سودآور با بخش صنعت مشارکت داشته باشند. در آمریکاي لاتین دانشگاهها تمایل به بستن قرارداد با کارکنان به صورت تمام وقت یا پاره وقت دارند. در برخی از دانشگاهها اختصاص زمان خاص به فعالیتهاي خصوصی نظیر مشاوره قابل قبول یا حتی در زمینههایی مثل وکالت، پزشکی و مهندسی مطلوب است به شرطی که دانشگاهیان -9398031877000 1 Job Development 2 Konecny,Ewald 3 Principal of Ethics ٥٩ https://t.me/tephd وظایف دیگرشان را به خوبی انجام دهند زیرا چنین فعالیتهایی به عنوان آموزش حرفهاي میتواند موجب ایجاد دید عملی گردد و تدریس و تحقیق را پربارتر نماید. در برخی دیگر از دانشگاهها تعاملهاي غیررسمی1 با بخش تولیدي ابزاري بسیار مهم براي محققان براي افزایش درآمد است. موسسات آموزش عالی میتوانند از این تعامل سود ببرند زیرا خطر فرار مغزها را به خاطر دلایل اقتصادي کاهش میدهد. در برخی از دانشگاهها خدمات مشاورهاي که توسط کارکنان دانشگاه به طرف تجاري ارائه میشود یک امر شخصی است و هیچ مسئولیتی را برعهده دانشگاه یا موسسه نمیگذارد (ابراهیمی پور، .(86 :1383 22-3-2 مالکیت فکري2 چیست؟ مالکیت فکري مالکیت و سلطه قانونی است که به موجب آن صاحب اثر میتواند از منافع و شکل خاصی از فعالیت یا اندیشه ابراز شده خود به طور انحصاري استفاده نماید. مالکیت فکري بر خلاقیتهاي فکري از قبیل آثار ادبی و هنري، اختراعات، طرحهاي صنعتی، علائم و نامهاي استفاده شده در تجارت و بازرگانی و ... دلالت دارد. در برخی از دانشگاهها مالکیت معنوي، هر اختراع داراي امتیاز است و حق طبع و نشر و راز تجاري را شامل میشود. همچنین این حق شامل کارهاي هنري و ابتکاري و خلاقیتی میباشد که در یک زمینه اختصاصی ایجاد شده است (نوروزي، .(19:1381 23-3-2اهمیت مالکیت فکري در اقتصاد بازار اگر نوآور قصد ارائه نوآوري خود به بازار را براي استفاده مصرف کننده داشته باشد بدون حفاظت اختراع3 بوده و بلافاصله در معرض خطر نسخه برداري از اختراع خود قرار میگیرد. بطور عادي نسخه بردار در وضعیتی است که تولید اختراع جدید براي او ارزانتر از نوآور میباشد. تجربه نشان میدهد که در یک کشور صنعتی بدون حفاظت اختراع تمام تشکیلات سرمایه گذاري که بطور قابل ملاحظهاي در طرحهاي توسعه فناوري نوین مبادرت به سرمایه گذاري میکنند به سرعت از بین می-روند زیرا که نمیتوانند با تشکیلات نسخه برداري رقابت نمایند. گرایش به حفظ حقوق مالکیت فکري4، اکنون یک عامل متمایزکننده بین کشورهاي در حال توسعه و توسعه یافته است (کانکنی، 1.(146:1388 -939809334500 Informal Communication Intellectual Property 1 2 3 patent 4 Intellectual Property ٦٠ https://t.me/tephd 24-3-2 کنترل مالکیت فکري و خلق دانش دردانشگاههاي انگلستان یک بررسی انجام شده در 46 دانشگاه انگلستان نشان میدهد که دانشگاههاي آن کشور از مالکیت فکري حمایت کرده و از آن به منظور انتقال دانش به صنعت یا دولت استفاده میکنند Andersen, B. et .(al, 2011: 721) 25-3-2 وضعیت مالکیت فکري در ایران در ایران به مسئله مالکیت فکري چندان توجهی نشده و در حال حاضر واحدهایی که در این زمینه داراي مسئولیتی هستند عبارتند از: (1 اداره مالکیت صنعتی: طبق قانون جمهوري اسلامی ایران مرجع ثبت ابداع و اختراعات، اداره مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاك کشور میباشد و اعتراض به هر نوع امور ثبتی با دادگاه و حکم قضایی خواهد بود. (2 وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حق تألیف2 و حقوق مشابه نظیر انتشارات و ... به عهده این وزارتخانه میباشد. (3 شوراي عالی انفورماتیک کشور جهت ثبت محصولات نرم افزاري در نظر گرفته شده است. (4 مراکز ملی تحقیقات علوم به منظور گسترش و نهادینه کردن فرهنگ پژوهش و انجام پروژههاي تحقیقاتی کلان در راستاي گسترش مرزهاي دانش و ارائه خدمات و تولیدات مطلوب و مناسب توسعه کشور، مرکز ملی تحقیقات در تمامی علوم، نظیر مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور تشکیل گردیده است. این مراکز در جهت هماهنگی و پیگیري لازم جهت ثبت اختراعات و ابتکارات دفتري را با عنوان ارتباط با صنعت مأمور پیگیريها و بسترسازي در این زمینه نموده است. در داخل دانشگاهها نیز حوزههایی درگیر با مسئله مالکیت معنوي هستند از جمله آنها: (1 معاونت پژوهش دانشگاه (2 دفتر حقوقی (محمدي، .(98 :1383 -93980116078000 Konecny,Ewald Copy Right 1 2 ٦١ https://t.me/tephd 26-3-2 اهداف سازمان جهانی مالکیت معنوي1 (1 هماهنگ نمودن قوانین و روشهاي مالکیت فکري ملی (2 اداره خدمات مربوط به کاربردهاي بین المللی حقوق مالکیت صنعتی (3 تبادل اطلاعات مالکیت فکري (4 کمک حقوقی و فنی به کشورهاي در حال توسعه و سایر کشورها (5 تسهیل حل مباحثات مربوط به مالکیت معنوي خصوصی (6 مرتب نمودن فناوري اطلاعات به عنوان ابزاري براي ذخیره دستیابی و استفاده از اطلاعات با ارزش مالکیت معنوي حق امتیاز انحصاري و مالکیت معنوي شامل کلیه فعالیتهاي پژوهشی که به نوعی منجر به تولید محصول، پیشبرد یک روش و یا توسعه فرآیند تولیدي منجر به کسب حقوق مادي از قبیل پروانه یا مجوز تولید و یا انعقاد قرارداد کسب درآمد حق الامتیاز2 شود نیز حقوق مادي آن مشمول این دستورالعمل خواهد بود حتی اگر منجر به ثبت ابداع یا اختراع نزد مراجع قانونی نشود (محمدي، :1383 .(91 27-3-2 اهداف تنظیم آییننامه مالکیت فکري در دانشگاه ها (1 توسعه پژوهشهاي کاربردي در راستاي گسترش ارتباط محققین دانشگاه با صنایع و دستگاه-هاي اجرایی (2 اشاعه تفکر قابلیت ثبت اختراع توسط متخصصین و محققین دانشگاه (3 حمایت از تحقیقات و سایر فعالیتهاي علمی که منجر به ثبت ابداع و یا اختراع میگردد. (4 تعیین اصولی براي تقسیم هزینهها و سهم محقق و دانشگاه طی زمانی که ابداع یا اختراع منجر به حصول حق الامتیاز میگردد. (5 تقویت اتحاد و یکپارچگی و آزادي عمل در اقتصادي کردن مالکیت فکري براي حمایت از دانشگاه و جامعه دانشگاهی (6 تعیین چارچوب مشخص در توسعه روابط اقتصادي دوجانبه، حمایت و ایجاد انگیزه در جهت ابداعات و افزایش سوددهی فعالیتهاي علمی -9398060071000 1 Intellectual Property Global Organization 2 Royalty ٦٢ https://t.me/tephd (7 افزایش فرصتهاي شغلی براي جامعه دانشگاهی و نیز افزایش امکان سرمایهگذاري در بخش تحقیقات علمی (8 ایجاد فرهنگ استفاده از تحقیق و حقوق مالکیت فکري در بین دانشگاهیان و جامعه غیردانشگاهی (محمدي، .(94 :1383 28-3-2 مدیریت مالکیت فکري در ارتباط دانشگاه و صنعت حقوق مالکیت فکري نوعی حقوق خصوصی است که از یک طرف هدف آن احترام به حقوق پدیدآورنده و از طرفی دیگر حمایت از اثر اوست که مورد احتیاج و نیاز جامعه بشري است. مالکیت فکري بر دو پایه قرار گرفته است یکی تشویق پدیدآورنده و دیگري حمایت از آثار او. تا اینکه فرد بتواند با خیال راحت آثار ارزشمند و بهتر خود را عرضه کند و جامعه نیز با اطمینان خاطر به اصالت آن از آثار مالکیت فکري بهرهمند شود. حمایت از حقوق مؤلف بیشتر وسیله ترویج و غنی سازي و اشاعه میراث فرهنگی هر ملت است. در چنین جهانی حمایت از حق مؤلف در سطح بین المللی ضروري است و مستلزم پیوستن کشورها به سازمان جهانی تجارت1 و پیش شرط آن امضاء قرارداد منعقده سال 1995 میان این سازمان و سازمان جهانی مالکیت فکري است. بحث رعایت حقوق مؤلف به ویژه حق مادي یا مالی مؤلف در ایران نتوانسته به نقطه تعیین کنندهاي برسد. دولت جمهوري اسلامی ایرانفعلاً در قبال این قضیه موضع رسمی نگرفته است. 29-3-2 خطر و سرمایه در معرض خطر در پروژه هاي تحقیقاتی دانشگاه و صنعت اغلب پروژههاي تحقیق و توسعه با طرفهاي صنعتی، ریسک اقتصادي به همراه دارند، به خصوص اگر هدف پروژه، توسعه و بهره برداري از یک اختراع باشد. اگر دانشگاه از قبل روي اختراع سرمایه گذاري کرده و پذیراي ریسک اقتصادي آن باشد، میتواند در مرحله بهره برداري از محصول بخشی از درآمد را به خود اختصاص دهد. این تفکر، وجود سرمایهاي براي صرف کردن در فعالیتهاي مربوط به همکاريهاي داراي خطر و امکان استفاده از آنها به طور مستقل را براي دانشگاه توجیه میکند. -9398082994500 1 World Trade Organization ٦٣ ٦٤ .(Arocena &Sutz,2001:1223,1231) https://t.me/tephd بحث در مورد ابزارهاي مالی نظیر بودجههاي مشترك و بودجههاي سرمایهاي در معرض خطر باعث بوجود آمدن این سوال میشود که مأموریت دانشگاه1 چیست؟ و آیا تجاري کردن اختراعات باید جزء فعالیتهاي تجاري موسسات آموزش عالی یا موسسات تجاري خصوصی باشد یا نه؟ اینها سوالاتی هستند که به اعتقادات شخصی و ایدئولوژي و ارزشهاي حاکم مربوط میشوند و جزو فرهنگ و آداب و رسوم ملی است. به هنگام نیاز شدید مالی و تقاضاهاي دولت، موسسات به سمت فعالیت غیرسنتی در فرآیند نوآوري یعنی در بهره برداري از اختراعاتشان کشیده می شوند زیرا سود خوبی میتواند داشته باشد (جعفري، .(71 :1383 30-3-2 رازداري2 یا انتشار نتایج تحقیقات از دیدگاه صنایع و دانشگاه ها هدف اشتراك گرایی یا انتشار نتایج تحقیقات، ارائه دانش تولید شده در برابر چالش هاي اجتماعی، کسب تأییدات اجتماع علمی و توزیع نتایج علمی است. یافته هاي علمی محصول همکاریهاي اجتماع علمی است و به یک جامعه نسبت داده می شود. این نتایج بخشی از میراث علمی یک جامعه محسوب میگردند. هنجار اشتراك گرایی از این هدف نهادي شده ناشی می شود که: علم باید رو به جلو در حرکت باشد. اشتراك گرایی در دانشگاه، قویاً با ماهیت سري یا مخفی بازار در تضاد است. دنیاي کسب و کار و سازمانها براي کسب منافع مالی، به مخفی نمودن اکتشافات علمی روي می آورند .(Jones,2000:18) بزعم محققین، مهمترین پیامد آمیختگی ارزش هاي علم، تجارت و اقتصاد، تغییر ایده علم به عنوان یک کالاي عمومی به ایده علم به عنوان یک کالاي اختصاصی است .(Fajen,2006:144 , Feldman,2007:65) زمانیکه دانشگاه ها، جهت رفع نیازهاي خود به عالم تجارت روي می آورند و علم را چونان یک کالاي اختصاصی مبادله می کنند، منفعت اجتماعی دانشگاهها، دیگر امري مسلم و بدیهی تلقی نمی گردد. در این شرایط ارزش هاي تجاري، سبک خیرخواهانه تأمین مالی دانشگاه را تغییر می دهند زیرا سبک تولید دانش مشروعیت یافته دانش قابل خرید و فروش را ارزش گذاري نموده و تعهد اجتماعی علم را در خطر تهدید قرار میدهد -9398020828000 University’s Mission Secrecy 1 2 https://t.me/tephd برخی حامیان مالی در تحقیقات مشترك دانشگاه و صنعت، مانع از انتشار جزئیات روش شناختی تحقیق می گردند. این جهت گیري نه تنها بر ارزیابی همتایان از تحقیق علمی بلکه بر قابلیت تکرارپذیري1 علم نیز تأثیرگذار است. در سازمانهاي تجاري، کمیته هاي داخلی وظیفه هدایت و ارزیابی پروژه هاي سرمایه گذاري را بر عهده دارند. کارکنان این کمیته ها در فرآیند خود، سخت گیري علمی و داوري علمی را در نظر نمی گیرند. تأخیر در انتشار نتایج، جوي از پنهان کاري ایجاد می کند که در نهایت تهدیدکننده تهور علمی2 در دانشگاه است .(Jones,2000:19) 31-3-2 نقش واسطهها در ارتباط دانشگاه و صنعت تلاش مداوم براي افزایش تعامل بین مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات اقتصادي در طولانی مدت میتواند براي دانشگاهها و صنایع سودمند باشد. ارتباطات غیر رسمی بین دانشگاهیان و مؤسسات اقتصادي در بسیاري از دانشگاهها وجود دارد. این ارتباط غیررسمی یا بر اساس تخصص و یا در ادامه ارتباطی است که در گذشته وجود داشته است. توسعهیافتهترین این مدلهاي ارتباطی در دانشگاههایی وجود دارد که در محیط بازار قرار داشته و استقلال بیشتري دارند. در بسیاري از کشورها رویکرد ایجاد و مدیریت صحیح واسطه پیگیري میشود. ارتباط دانشگاه و صنعت در کشورهاي مختلف جهان به دلایل متعددي مطرح شده است: -1 سیستمهاي آموزش عالی و شرکتهاي تولیدي و خدماتی ارتباط دانشگاه و صنعت را با هدف بهبود آموزش و پژوهش مطرح کردهاند. -2 منابع دولتی آموزش عالی نیز در طول سالهاي گذشته به نسبت بسیار کمتر شده و این مسأله دانشگاهها و مراکز آموزش عالی را مجبور کرده تا به دنبال پیدا کردن منابع جایگزین باشند. -3 روابط دانشگاه و صنعت مورد علاقه دولتها نیز بوده است زیرا آموزش مداوم شغلی کارکنان و نوآوري تکنولوژیکی باعث رقابتی شدن اقتصاد ملی میشود (دهنویه، .(42 :1383 -93980172339000 Repliability Scientific Enterprise 1 2 ٦٥ https://t.me/tephd 32-3-2 الگوي توسعه ارتباط1 دانشگاه و صنعت مطالعات موجود در زمینه تعامل بین موسسات آموزش عالی و موسسات اقتصادي، اهمیت تلاش مداوم و طولانی مدت را در ایجاد رابطه که براي دانشگاه و صنعت سودمند باشد را نشان میدهد. به نظر میرسد که توسعه این رابطه در دانشگاهها از یک الگوي مشخص به این شرح پیروي میکند: -1 فاز اکتشافی: در این مرحله همکاريهاي غیررسمی و به ویژه در سطح شخصی و سازمانی در موسسات آموزش عالی وجود دارد. -2 رویکردهاي ساختاري و توسعه سازمانی واسطه داخلی: به صورت رسمی و از طریق ایجاد پستهاي جدید و ایجاد یک بخش جدید براي برگزاري دورههاي آموزشی. -3 ایجاد واسطه خارجی در بهبود روابط با صنعت: با هدف تجاري کردن محصولات دانشگاه، توسعه یافتهترین مدلهاي مدیریت این روابط در موسساتی وجود دارد که در محیط بازار رقابت دارند و درجه بالایی از استقلال را دارا هستنند. در بسیاري از کشورها چنین رویکردي توسط دولتها که علاقه زیادي به انتقال تکنولوژي و آموزش مداوم حرفهاي به عنوان وسیلهاي براي ارتقاء اقتصاد ملی در سطح جهانی دارند، حمایت میشود. با توجه به کمبود و رکود مالی، بسیاري از دانشگاههاي دنیا، مشتاق به ایجاد سیاستها، ساختارها و روندهایی هستند که به آنها کمک کند تا افزایش درآمد داشته و استقلال مالی خود را افزایش دهند. بنابراین دانشگاهها اقدام به ایجاد ساختارهاي واسطه داخلی یا خارجی میکنند (دهنویه، .(42 :1383 1- 32-3- 2 وظایف و ساختارهاي سازمانی واسطه داخلی2 در بسیاري از دانشگاهها، توسعه روابط با صنعت از طریق نوعی واحد سازماي نظیر ایجاد پست-هاي جدید و ایجاد ساختارهاي حمایتی درونی براي توسعه روابط با صنعت، تحقق مییابد. -93980107378500 1 Developing Communication’s Model 2 Internal Mediator ٦٦ https://t.me/tephd 2- 32-3- 2 وظایف و ساختار سازمانی واسطه خارجی1 علاوه بر ایجاد واسطه داخلی، بسیاري از دانشگاهها در دنیا یک قدم فراتر گذاشته و واسطههاي خارجی ایجاد کردهاند. واسطه خارجی قوانین سادهتر به خصوص از نظر استخدام، پاداش دادن به کارکنان پروژه و مدیریت مالی دارد. وظیفه این واسطهها ممکن است شبیه یک ساختار داخلی باشد بدین معنی که به عنوان یک واسطه اداري و مشاورهاي بین صنعت و دانشگاه عمل کند یا ممکن است مستقیماً در اجراي کارهاي قراردادي مثل انتقال تکنولوژي یا تجاري کردن محصولات دانشگاه مشارکت داشته باشند. بعضی از دانشگاهها ساختار واسطهاي متمرکز براي تجاري کردن محصولات دانشکدههاي خود در دانشگاه تأسیس میکنند. این دانشگاهها شرکت تأسیس میکنند که همان وظایف واسطهها را براي تمام دانشکدههاي دانشگاه شامل بازاریابی، مذاکره، دادن مدارك، بستن قرارداد، ایجاد فعالیتهاي مشترك با بخش تجاري به منظور ایجاد کارخانههاي جدید، انجام میدهد (دهنویه، .(48 :1383 33-3-2 نقش واسطههاي خارجی غیرمتمرکز2 در ارتباط میان دانشگاه و صنعت خیلی از دانشگاهها نیز واسطه غیرمتمرکز براي مدیریت روابطشان با صنعت ایجاد کردهاند که توسط واحدهاي دانشگاهی کنترل میشوند.که این شرکت ها علاوه بر اینکه بصورت غیرمتمرکز اداره می شوند ولی به ارتباط متقابل دانشگاه و صنعت کمک می نمایند. 34-3-2 مدیریت و استقلال واسطه ها و کنترل آنها در تعامل دانشگاه و صنعت تأسیس واسطهها اعم از داخلی یا خارجی وابسته به ایجاد روابط غیررسمی با صنعت است و نشان میدهد که سازمانی کردن و ترویج چنین ارتباطاتی باید جزء اهداف و سیاست گذاري دانشگاهها باشد. تأسیس واسطههاي خارجی، چه به صورت نهاد باشند یا مراکز مشاوره، به منظور انعطاف پذیري مدیریتی بیشتر براي بدست آوردن فرصتهایی در بازار و ایجاد منابع مالی بیشتر است. این مساله باعث تضمین بازاریابی مناسب محصولات و خدمات دانشگاه، افزایش ظرفیت مذاکره در قراردادها، تصمیم گیري سریعتر در مورد ارزشمند بودن قراردادها از نظر تخصصی و مالی میشود. استقلال -9398057340500 External Mediator Dicentralized External Mediators 1 2 ٦٧ https://t.me/tephd اداري نیز براي اجراي پروژهها لازم است. به عنوان مثال توانایی خرید فوري یک کالا ممکن است، یک دارایی مهم براي یک پروژه صنعتی که از نظر زمانی دچار محدودیت است، به حساب آید. انعطاف پذیري مدیریتی1 باعث افزایش اختیارات مالی و اداري واسطهها به خصوص در زمینه مدیریت مالی و مدیریت منابع انسانی میشود. یکی دیگر از جنبههاي مهم رابطه دانشگاهها با واسطهها، کانالهاي ارتباطی است که بین واسطه و واحدهاي دانشگاهی باید وجود داشته باشد، گویاي این مطلب است که واحدهاي دانشگاهی، تأمین کننده خدمات ارائه شده توسط واسطهها هستند. معمولا در ابتدا دانشگاهها علاقهاي به سپردن کنترل پروژههاي خود، به یک واسطه را ندارند. به بیان دیگر واسطه باید دانشگاه را از قید کارهاي اداري رها کند و اجازه دهد که دانشگاه روي کارهاي تخصصی و پژوهشی متمرکز شود. اولین مشکل رویکرد غیرمتمرکز واحدهاي تجاري این است که وضع سیاستهاي دانشگاهی و توسعه سیاستهاي دانشگاهی و قوانین و مقررات براي همکاري با بخش خصوصی دشوار است. دوم اینکه دید ضعیفتري براي به انجام رساندن پروژههاي بین رشتهاي تحت یک ساختار غیرمتمرکز نسبت به انجام آن در یک ساختار مرکزي وجود دارد (دهنویه، .(56 :1383 35-3-2 مدیریت مالی2 ارتباط دانشگاه و صنعت و نقش آن در بهبود این تعامل یکی از دلایل توسعه روابط مراکز آموزش عالی و محیط اقتصادي- اجتماعی در طول دهه گذشته در دنیا محدودیتهاي مالی موسسات آموزش عالی بوده که باعث شده این موسسات به فکر ایجاد درآمد بیشتر باشند. بسیاري از دانشگاهها در دنیا ایجاد درآمد را به عنوان هدف خود قرار دادهاند تا از این درآمد به عنوان مکمل بودجه دولتی خود استفاده کنند. انواع درآمدهایی که از طریق ارتباط دانشگاه و صنعت به دست میآید: درآمدهایی که از طریق همکاري با بخش تولیدي بدست میآیند اهمیت زیادي دارند. این درآمدها به طور کلی به صورت زیر تقسیم بندي میشوند: -1 درآمدهایی که از طریق ارائه محصولات و خدمات ایجاد میشوند و این درآمدها تابعی از درآمدهاي هزینه هستند. -9398032639000 Managerial Flexibility Financial Management 1 2 ٦٨ https://t.me/tephd -2 درآمدهایی که به طور غیرمستقیم از حق اختراعها و حق لیسانسها از طریق سیاست بازاریابی حقوق مالکیت فکري1 بدست میآیند. البته کسب درآمد از طریق ارتباط با صنعت وجه اول قضیه است و بعد از کسب درآمد مسایلی در دانشگاه بوجود میآید که عدم توجه به آنها باعث میشود که این ارتباط پایدار نماند، کارکنان انگیزه کافی براي فعالیت نداشته باشند و توان مادي و معنوي در کارکنان براي بر قراري برخی از ارتباطات وجود نداشته باشد. این مسائل به شرح زیر است: -1 برآورد هزینه و قیمت گذاري خدمات: اطمینان از وجود مکانیسمهاي مناسب براي تعیین قیمت محصول یا خدمت است. -2 توزیع پاداش و درآمد حاصل از ارتباط با صنعت : اگر قواعد و رویههاي مناسبی توسط موسسات اتخاد نشود و پاداش کافی براي کارمندان در نظر گرفته نشود در دراز مدت انگیزه کافی در کارکنان به منظور قبول فشار کاري اضافی وجود نخواهد داشت. -3 سرمایه در معرض خطر: زمانیکه سرمایهاي بتواند فعالیت زا شود بایستی براي تأمین بودجه فعالیتهاي مشترك که داراي منافع علمی یا مالی زیادي است در نظر گرفته شود و همچنین درآمد حاصل از آن نیز تخمین زده و در نظر گرفته شود. -4 ساختار مناسب مدیریت مالی -5 رویههاي حسابداري مناسب یا وجود سیستمهاي حسابداري مناسب (جعفري، (63 :1383 بنا به یک اصل کلی دانشگاه نباید در مناقصات با فارغ التحصیلان دانشگاهی یا محققان خود از طریق پیشنهادات مالی با قیمتهاي پایین رقابت کند. در مقابل دانشگاه براي افزایش تولید و نوآوري، باید از پروژههاي کارکنان به صورت مالی حمایت کرده و از آنها در چهارچوب یک انکوباتور تجاري2 یا یک مرکز نوآوري که توسط مرکز آموزش عالی اداره میشود پشتیبانی کند (همان منبع: .(65 -93980179578000 1 IPR- Intellectual Property Right 2 Commercial Incubator ٦٩ https://t.me/tephd 36-3-2 رویکردهاي تعیین هزینه و قیمت گذاري خدمات دانشگاه به صنعت * نگرش بازار1 معمولترین رویکرد براي تعیین هزینه و قیمت گذاري خدمات است، به این دلیل که قیمت خدمات براساس میزان تحمل بازار تعیین میشود و در مورد قیمتها بین عرضه کننده و متقاضی خدمات، مذاکره صورت میگیرد. * رویکردهاي هزینه کلی رویکرد دیگر قیمت گذاري خدمات استدر. این مورد مثلاً هزینه کلی خدمات تجاري از بخش-هاي زیر تشکیل شده است: -1 کل ساعات کار علمی که توسط کارکنان دائم و قراردادي انجام شده است (حقوق و تمام هزینههاي غیرمستقیم). -2 تمام هزینههاي مستمر (مسافرت، مواد مصرفی، خدمات خارجی و غیره). -3 تجهیزات خریداري شده براي پروژه که در طول زمان مورد استفاده واقع (مستهلک) شده اند. -4 هزینههاي بالاسري یا سربار2 (هزینه ساختمانها و زیرساختها نظیر هزینههاي راه اندازي محل شرکت یا اجاره و ...) (همان منبع : .(66 37-3-2 توزیع درآمد3 حاصل از فعالیتهاي ارتباط با صنعت توزیع درآمد ایجاد شده بخش بسیار مهمی از مدیریت روابط صنعت و دانشگاه است. این مساله ابزار اصلی ایجاد انگیزش در افراد مختلف براي شرکت در فعالیتهاي مشترك میان دانشگاه و صنعت است. براي کارکنان دانشگاه ارتباط با صنعت فرصتی است تا درآمد خود را افزایش دهند. توزیع درآمد ناشی از همکاري با بخش خصوصی در داخل دانشگاه از چندپارگی داخلی دانشگاه جلوگیري میکند. برخی از دپارتمانهاي دانشگاه نسبت به سایرین به بازار نزدیکترند و توانایی زیادي براي تولید درآمد دارند در حالیکه ممکن است بقیه اینگونه نباشند. میتوان به راحتی اثبات -9398058039000 Market Oriented Overhead Cost Income 1 2 3 ٧٠ https://t.me/tephd کرد که دپارتمان مدیریت بازرگانی فرصتهاي زیادي براي مشاوره و آموزش مداوم حرفهاي داشته باشد در حالی که فرصتهاي دپارتمان تاریخ بسیار محدودتر است (همان منبع : .(68 38-3-2 توزیع درآمد بدست آمده از تجاري کردن حق اختراعها و حق امتیازها برخی از دانشگاهها توانستهاند سیاستها، ساختارها و رویههایی را براي تجاري کردن مالکیت فکري ایجاد کنند که بتوانند درآمد قابل توجهی ایجاد کند. در این رویهها، آنها قوانینی را در مورد مالکیت فکري و توزیع درآمد ناشی از تجاري کردن اختراعات خود وضع کردهاند. وضع چنین قوانینی در موسسات آموزش عالی پیشرو در امر تحقیق اهمیت زیادي دارد زیرا میتواند درآمد خوبی ایجاد کند (همان منبع : .(69 39-3-2 توزیع درآمد بدست آمده از هزینههاي بالاسري(سربار)1 یا مازاد درآمد ایجاد شده دانشگاههایی که هنوز قانون مالکیت فکري2 را وضع نکردهاند، درآمدشان به صورت بخشی از هزینههاي بالاسري از قبل تعیین شده یا توزیع درآمد مازاد (یعنی اختلاف بین هزینه و درآمد بعد از بسته شدن حسابها) است. قوانین حاکم بر دانشگاهها میتواند روشهاي گوناگونی براي توزیع درآمد بین سهامداران مختلف ایجاد کند. این تفاوتها به دلیل تفاوت در نوع خدمات و فعالیتهاي انجام شده است. مثلا هر چه یک فعالیت یا خدمت کاربر باشد و کمتر زیر ساختار پژوهشی و آزمایشگاهی داشته باشد، بخش اصلی درآمد به محقق تعلق میگیرد. در مقابل، هر چه یک فعالیت بیشتر براساس تجهیزات و آزمایشگاه (سرمایه بر)3 باشد، مقدار بیشتري از درآمد به دانشگاه یا دپارتمان تعلق میگیرد. عامل سوم وجود واسطه است که کارهاي اداري مربوط به پروژه یا فعالیت را انجام میدهد و اجرت او از هزینههاي بالاسري تأمین میشود. -93980109347000 Overhead Cost Intellectual Property Act Capital Intensive 1 2 3 ٧١ https://t.me/tephd دانشگاههایی که با صنعت ارتباط دارند قوانین و رویههایی براي توزیع درآمد ایجاد کرده اند. این قوانین و رویهها را میتوان به سه شکل مختلف با توجه به میزان سهم هر یک از سهامداران-1 دانشگاه و دپارتمان که در آن تحقیق انجام شده و شخص محقق دسته بندي کرد: -1 نگرش اول: ارتباط با صنعت و تولید درآمد به این طریق قسمتی از فعالیتهاي معمول دانشگاه است. بنابراین تمام فعالیتهاي مربوط به همکاري با صنعت از طریق دانشگاه انجام شده و قسمتی از فعالیتهاي اصلی دانشگاه به شمار میرود. در این روش کارمندان بار کاري بیشتري را تحمل میکنند که ممکن است جایگزین تدریس یا تحقیق آنها در دانشگاه شود. کارکنان وقتی اضافه حقوق دریافت میکنند که روي پروژهها اضافه کاري کنند. -2 نگرش دوم: درآمد براساس یک فرمول بین موسسه، واحد عملیاتی و افراد تقسیم میشود. هدف این رویکرد ایجاد انگیزه در کارکنان است. این رویکرد معروفترین رویکرد ایجاد درآمد بوده است. زیرا توانسته است نظر همه را در تولید درآمد جلب کند. -3 نگرش سوم: موسسات، اولویت را به تشویق کارکنان دانشگاه براي شرکت در پروژههاي مشترك میدهند. این دانشگاهها سهم اصلی درآمد را به کارکنان اختصاص میدهند (همان منبع : .(70 40-3-2 مدیریت کارکنان2 در ارتباط دانشگاه و صنعت در اکثر کشورهاي دنیا سرمایه گذاري براي تربیت نیروي انسانی از جمله مسایل مهمی است که همواره ذهن مسئولان و مدیران جوامع را به خود مشغول داشته است. نقش نیروي انسانی در توسعه همه جانبه جامعه به قدري حائز اهمیت است که به عقیده برخی از دانشمندان اقتصاد و مدیریت، منابع انسانی متخصص و ماهر3 بزرگترین دارایی و سرمایه هاي اصلی یک جامعه محسوب می-شود. توسعه روابط با بخش صنعت به میزان زیادي به آن گروه از کارکنان دانشگاه که تمایل و قابلیت برقراري روابط سودمند و دراز مدت با موسسات تجاري دارند بستگی دارد. در دانشگاههایی که این روابط به صورت خصوصی یا شخصی است، آن گروه از کارکنان دانشگاه که در کار صنعتی تجربه دارند، بیش از همه فعالیت میکنند. این مطلب نشان میدهد که داشتن دانش علمی کاري و آشنایی با فرهنگ طرف مقابل یک عامل حیاتی براي موفقیت در ایجاد رابطه سودمند و پایدار بین صنعت و بخش تولیدي است. عوامل کلیدي دیگر، متعهد بودن و خلاقیت کارکنان است. متعهد بودن براي -9398024384000 Stock Holders Human Resources Management Human Capital 1 2 3 ٧٢ https://t.me/tephd تضمین ماندگاري دراز مدت روابط صنعت و دانشگاه و خلاقیت براي فعال نگهداشتن روابط و گسترش و موسسهاي کردن روابط صنعت و دانشگاه لازم است. در نتیجه استخدام کارکنان مناسب و آموزش کارکنان از جنبههاي مهم مدیریت امور کارکنان براي توسعه روابط صنعت و دانشگاه است. میتوان گفت که مشارکت در یک پروژه با صنعت نوعی توسعه ستادي است زیرا به کارمندان دانشگاه اجازه می دهد که به طور داوطلبانه در فعالیتی خاص مرتبط با فعالیتهاي آموزشی، پژوهشی و مطالعاتیشان شرکت کنند. این کار باعث افزایش درآمد کارکنان میشود. در نتیجه قوانین و رویههاي مدیریت امور کارکنان باید دستورالعملهایی در مورد میزان زمانی که کارکنان میتوانند با بخش خصوصی روي پروژهها صرف کنند، داشته باشد. ولی وجود قوانین یک مساله است و یافتن مکانیسمهایی براي وفادار ماندن به آنها مساله مهم تري است. در نتیجه سیستمهاي پاداش دهی مناسب به منظور جذب و حفظ کارکنان با کفایت در موسسات آموزش عالی باید وجود داشته باشد (ابراهیمیپور، .(77 :1383 41-3-2 استخدام کارکنان1 و مدیریت منابع انسانی2 تنوع وظایف در موسسات آموزش عالی که یکی از آنها همکاري با بخش تولیدي است، باعث بروز تغییراتی در شرایط استخدام شده است. در گذشته، مدل حاکم به این صورت بود که اساتید دانشگاه دستیاران جوانی داشتند که در حال کار بر روي تز خود بودند و انتظار داشتند در جایی به صورت دائم استخدام شوند. در امور مشاورهاي و برنامههاي آموزش کوتاه مدت، این اساتید معمولاً ساعتی دستمزد میگرفتند بدون توجه به اینکه استخدام دانشگاه بوده یا از خارج دانشگاه باشند. امروزه اساتیدي که استخدام دائم3 دانشگاه هستند به همراه اساتیدي که به صورت پاره وقت با دانشگاه همکاري میکنند روي پروژهها کار میکنند زیرا شرایط استخدام در بخش آموزش عالی روز به روز ناپایدارتر میشود. اغلب کارکنان موقت، دانشگاهیان جوانی هستند که نتوانستند شغل دائم در دانشگاه پیدا کنند. وجود کارکنان دائم4 و موقت در کنار هم در دانشگاه ایجاد تنش میکند زیرا قانون استخدام دائم کارکنان بعد از اینکه مدتی به صورت موقت استخدام بودند کم کم دارد از بین میرود. براي حفظ کارکنان موقت که توانایی بالایی دارند، یکی از چالشهاي مهم مدیریت امور کارکنان دائم و موقت -9398024638000 Employment Human Resources Management Permanent Recruitment Permanent Employees 1 2 3 4 ٧٣ https://t.me/tephd است. ایجاد و حفظ یک محیط دوستانه با رفتار مساوي با تمام کارکنان موسسه در این بخش، اهمیت زیادي دارد به عنوان مثال، دانشگاهها در انگلیس سندي تصویب کرده اند که آن دسته از موسسات آموزش عالی که آن را امضاء کنند به رعایت استانداردهاي مدیریت امور کارکنان غیردائم ملزم خواهند شد. این سند به آموزش ضمن خدمت و ارتقاء مداوم پژوهشگران در مراحل اولیه تحقیقات شان، مدیریت مناسب از طریق نظارت و سرپرستی توسط پژوهشگران ارشد و توسعه مسیر شغلی، مربوط میشوند. حاصل همکاري و رفتار عادلانه با پژوهشگران جوان، حفظ بهترین آنها در ساختارهاي تحقیقاتی دانشگاهها است. به غیر از شرایط استخدام، سیاست امور کارکنان که هدایت کننده توسعه روابط با صنعت است باید وظایف و نقشهاي جدیدي براي مدیران روابط صنعت و دانشگاه و کارکنان دانشگاه مشخص کند و آنها را با تواناییهاي جدید مورد نیاز براي انجام وظایف، نظیر آموزش مداوم حرفهاي، انتقال تحقیقات و تکنولوژي، مشاوره و ایجاد درآمد آشنا کند. پیدا کردن کارکنانی که وظایف خود را در حال حاضر به خوبی انجام میدهند و کسانی که باید در زمینه وظایف خود آموزش ببینند، اهمیت زیادي دارد. مدیریت امور کارکنان، استخدام متخصصین از خارج از مؤسسه هنگامی که توانایی کافی در داخل موسسه وجود ندارد، را نیز شامل میشود (ابراهیمیپور، .(76 :1383 42-3-2 مدل ها و انواع پاداشها1 در خیلی از موسسات آموزش عالی پروژههاي مربوط به همکاري با بخش تولیدي جزء فعالیت-هاي اصلی موسسات نیست. به همین دلیل پاداشهایی براي ایجاد انگیزه در کارکنان به منظور انجام فعالیتها و افزایش علاقه به کاربرد دانش و تجربهشان در همکاري با صنعت براي آنان در نظر گرفته میشود (سیدجوادین، .(32:1388 مطمئناً در هر دانشگاهی تعدادي افراد با انگیزه هستند که همیشه به خاطر علاقه تخصصی در این زمینه فعالیت خواهند کرد اما باید توجه داشت که به صورت کلی سیاست توسعه روابط با بخش خصوصی بدون دادن پاداش به کارکنان، با شکست مواجه میشود. سه نوع از پاداشهاي معمول براي تشویق ارتباط با صنعت به شرح زیر است : -9398069342000 1 Rewards Models ٧٤ https://t.me/tephd 1- 42-3- 2 پاداشهاي مالی1 پاداشهاي مالی شامل مکانیسمهایی نظیر سهمی از درآمد حاصل از مالکیت فکري، بخشی از مازاد درآمد پروژه و افزایش مزد (روزي یا ساعتی) حقوق کارمندان دانشگاه میشود. نوع دیگري از پاداش مالی ممکن است به صورت مکمل حقوق باشد. برخی از دانشگاهها تأکید زیادي روي پاداشهاي مالی دارند زیرا این پاداشها موثرترین وسیله براي تشویق کارکنان هستند. آنها انواع مختلف پاداشهاي مالی نظیر مکملهاي حقوقی، حق الزحمه و قسمتی از بهره برداري از حقوق مالکیت فکري، را براي ایجاد انگیزه به کارکنان میدهند (ابراهیمی- پور، .(79 :1383 2- 42-3- 2 ارتقاء2 پیشرفت شغلی در بیشتر دانشگاهها براساس تعداد و کیفیت انتشارات است. بخصوص تصمیم گیري در مورد استخدام دائم یا موقت کارکنان به این مساله بستگی دارد. معیارهاي مهم تصمیم گیري در مورد ارتقاء در برخی دانشگاهها به شرح زیر است: -1 آموزش این مساله براساس برنامه ریزي درس، ارائه درس، تهیه جزوات درسی، روشهاي جدید آموزشی و روشهاي ارزشیابی و غیره بررسی میشود. -2 پژوهش در این زمینه تعداد پروژهها و پایان نامههایی که فرد راهنمایی کرده، تعداد تزهاي دکترا که فرد راهنماي آن بوده، تعداد مقالات منتشر شده و مشارکت در کنفرانسها، مورد بررسی قرار میگیرند. -3 مشارکت در فعالیتهاي اداري داخلی و فوق برنامه این فعالیتها شامل ثبت نام، راهنمایی دانشجویان، سرپرستی خوابگاه، راهنمایی و ایجاد انگیزه در دانشجویان براي انجام فعالیتهاي اجتماعی و فرهنگی، ورزش و غیره میشود. -9398041529000 Financial Rewards Promotion 1 2 ٧٥ https://t.me/tephd -4 شرکت در فعالیتهاي ارتباط صنعت با دانشگاه این فعالیتها شامل شرکت در برنامههاي مدرسه عملی، مرکز نوآوري تکنولوژي، مشاوره با صنعت، ایجاد دورههاي آموزشی براساس نیازهاي بخش صنعت، مشارکت در برنامههاي آموزش از راه دور1 و غیره میشود (ابراهیمیپور، .(80 :1383 3- 42-3- 2 پاداشهاي غیرمالی2 برخی دانشگاهها به جاي تغییر معیارهاي ارتقاء بیشتر از پاداشهاي غیرنقدي نظیر: اولویت دسترسی به منابع غیر رسمی نظیر پاداشهایی به صورت هزینه مسافرت، فضاي اداري جدید، تجهیزات و غیره استفاده میکنند. مثالهاي بالا در مورد معیارهاي ارتقاء در تصمیم گیريها موسسه-اي بود نه در سطح ملی یا دولتی. بنابراین در سطح دولتی در بسیاري از موارد راحتتر است که به کارکنان فعال در پروژهها مربوط به همکاري با صنعت به عنوان پاداش، یک محیط کاري مناسب داده شود. این پاداش میتواند شامل دسترسی به امکانات بهتر نظیر اتاق جدید، تجهیزات دفتري بهتر، تجهیزات علمی یا دادن هزینه سفر باشد (ابراهیمی پور، .(839 :1383 43-3-2 کارآفرینی دانشگاهی: بررسی ظهور سرمایه گذاري در شرکتهاي انشعابی3 دانشگاهی مطالعات موجود تعدادي از ویژگیهاي کلان موثر بر شرکت هاي انشعابی مانند مقررات دولتی، موقعیت جغرافیایی، منابع اولیه منجر به راههاي مختلف براي توسعه شرکتهاي زایشی یا انشعابی میشود. تغییر سیاست و بودجه عمومی کافی در ابتداي فرآیند تجاري سازي براي بهتر شدن شرایط کارکنان دانشگاه و حمایت بیشتر از دانشگاه و ایجاد زیرساختهاي بهتر، از جمله وظایف دفاتر انتقال تکنولوژي است .(Ransmussen , E. 2011: 461) توضیحات بیشتر به صورت جداول و تئوري هاي مترتّب بر آن در قسمت مطالب تجاري سازي با عنوان دسته بندي دانشگاهها بر اساس پروژه هاي مشترك با صنایع ارائه شده است. -93980107442000 1 Distance Training 2 Non Financial Rewards 3 Spin-Off ٧٦ https://t.me/tephd 44-3-2 مقیاسی براي ارزیابی1 جهتگیري کارآفرینی در دانشگاهها کاهش بودجه دولت براي هر دانشجو، افزایش تقاضا براي پاسخگویی به نیازها و تمرکز دولت بر تجاري سازي تحقیقات، از عواملی هستند که بسیاري از دانشگاههاي دولتی را وادار کردند که به دنبال رویکردهاي کارآفرینی خلاقتر بروند تا در درآمد تنوع ایجاد کرده و هزینهها را پوشش دهند. تقاضا براي افزایش تجاري سازي تحقیقات دانشگاهی حتی در درون بخشهاي دانشگاهی بیشتر شده همچنین تلاشهاي مشترکی بین دانشگاه، دولت و صنعت انجام شده که براي توسعه فناوري در اروپا و آمریکا حیاتی هستند. افزایش منافع عمومی دانشگاهها و کمک به جبران کسري بودجه دولت در این برنامه ها درنظر گرفته میشود. این کسري بودجه اغلب از طریق به اشتراك گذاري درآمد با مخترعان و یا براساس حق امتیاز ثبت اختراع جبران میشود. از لحاظ تاریخی انتقال تکنولوژي توسط دانشگاههاي کاناداتقریباً به طور انحصاري از طریق حق امتیاز انحصاري و صدور مجوز نتایج تحقیقات دانشگاهی انجام شده است. با این حال اخیراً دانشگاهها نقش مستقیمی در بوجود آوردن سرمایه گذاري و ایجاد مراکز رشد تجاري و تشویق دانشگاه براي مشاوره داشتهاند. محققانی که با کاروران همکاري میکنند به میزان قابل توجهی عملکرد پژوهشی برتري نسبت به پژوهشگرانی داشتهاند که در چنین همکاريهایی شرکت نکردهاند. برخی از دانشگاههاي کانادا این فعالیتها را با فعالیتهاي آموزشی خود ترکیب کرده و به برنامه-هاي آموزشی کارآمدتري دست یافتهاند(.(Todorovic,Z et al, 2011: 129 اما تحقیقات اندکی وجود دارد که به بررسی تفاوتهاي فرهنگی2 بین بخشهاي دانشگاه و تأثیر آنها بر فعالیتهاي تجاري میپردازد. تفاوتهاي فرهنگی میان دانشگاهها و نهادهاي تجاري نیز به عنوان عوامل موثر بر انتقال فناوري شناخته شده است. دانشمندان به برخورد فرهنگها به عنوان حرکت خلّاقی از حوزه دانشگاهی به عرصه کارورزي اشاره میکنند وضعیتی که در آن موسسات تجاري تمایل به حفاظت فناوري موجود دارند در حالیکه دانشمندان به دنبال مقدمهاي براي فناوري جدید هستند. در حالیکه ساختارها عملکرد/ پاداش و سیاستهاي دیگر میتوانند رفتارهاي کارآفرینی در سطح دانشگاه را ترویج کنند و یا آنها را تضعیف سازند، تفسیر و اجراي آنها در دانشکدهها و ادارات بطور قابل ملاحظهاي با هم تفاوت دارد. در واقع بخشهاي دانشگاه تأثیر قابل توجهی بر فرهنگ و فعالیتهاي اعضاي هیئت علمی خود دارند .(Todorovic, A & all, 2011: 130) -9398023304500 1 Evaluation Scale 2 Cultural Differences ٧٧ https://t.me/tephd همچنین ون بورگ و همکاران(2008) 1 توصیه میکنند که دانشگاهها یک فرهنگ دانشگاهی بوجود میآورند که از طریق ایجاد هنجارها و نمونههایی که رفتار کارآفرینی را تحریک میکنند به تقویت کارآفرینی دانشگاهی بپردازند .(Todorovic, Z& all, 2011: 130) 45-3-2 مدل ساختاري2 کارآفرینی دانشگاهی تحرك تحقیقاتثبت اختراع یاکارآفرینی دانشگاهیرسوم منحصر بفردسود پیش بینیهمکاري با صنعتمدل : (1-2 ) مدل ساختاري کارآفرینیسیاستهاي دانشگاهمنبع: (Todorovic, Z, et al, 2011: 134) 1286510-235204000 اما حسن و کرافورد2007) 3اخیراً) یک دیدگاه کلی را ارائه دادهاند و معتقدند که مفهوم تحرك تحقیقات4 نشان دهنده یک تغییر مفهوم سنتی از مدیریت ]دانش[ به مفهوم جدیدي است که مردم را قادر میسازد از پژوهش خود در هر جایی استفاده نمایند. این به معناي تغییر سیستم حمایت از خلق دانش و نوآوري در سطح فرد به سطح گروه، سازمان و یا جوامع است. این موضوع با جهت گیري ذینفعان خارج از آکادمی نسبت به آیتمهاي موجود در این عامل و تا حدودي نسبت به همکاري با صنعت مطابقت دارد .(Todorovic, Z, et al , 2011: 134) بعد دوم که ما آن را (رسوم منحصر بفرد)5 نامیدیم، بر پژوهش، به خصوص به دنبال فرصتهاي جدید و حصول اطمینان از اینکه تحقیقات مفید و کارآمد است، تمرکز دارد. با این حال این آیتمها نیز نشان میدهد که انجام چنین کارهایی غیرمتعارف و یا خلاقانه است. آیتمها بطور مستقیم به منابع خطر (و یا آنچه که در معرض خطر است بعنوان مثال شهرت، منابع و یا پیشرفت حرفهاي) اشاره نمیکند. بنابراین در این پژوهش این عامل به 14668534226500 Van Burg et al (2008) Structural Model Hasan and Crawford Research Mobilization Uniconventionality 1 2 3 4 5 ٧٨ https://t.me/tephd جاي »ریسک پذیري» «رسوم منحصر بفرد« نامیده شد. بسیاري از آیتمها نشان دهنده فعالیتهاي غیرمتعارف و غیر مرسوم هستند بطور مثال جستجوي منابع مالی پژوهش و یا همکاري با متخصصان غیرعلمی. همکاري با صنعت، بعد سوم است که به تعامل دانشجویان دانشکده با صنعت مرتبط میشود. آبرامو و همکاران(2009) 1 دریافتند که محققان دانشگاهی که با افرادي در بخش خصوصی همکاري میکنند عملکرد تحقیقاتی بهتري دارند، نسبت به کسانی که در چنین همکاريهایی شرکت نمیکنند. علاوه بر این معقول است فرض کنیم اداراتی که با صنعت روابط نزدیکتري دارند به احتمال زیاد تضاد فرهنگی کمتري دارند، نسبت به کسانی که رابطه چندانی با صنعت ندارند. عامل چهارم تصور و درك بخش از »سیاستهاي دانشگاه« است که به نظر میرسد نقش مهمی در جهت گیري کارآفرینی دانشگاه دارد. آیتمهاي کلیدي مربوط به فرهنگ عمومی دانشگاه به خصوص (در پاسخ به ایدههاي جدید و رویکرد خلاقانه) وجود یک رویکرد »از پایین به بالا« به توسعه سیاسی و تناسب بین سیاستها و اهداف دانشگاهها است .(Todorovic, Z, et al, 2011: 134) 46-3-2 کارآفرینی2 امروزه یک الگوي جدید از کارآفرینی در حال ظهور است که توجه دانشگاهها را به امور زیر فرامیخواند: -1 درگیري مستقیم دانشگاهها در تجارتی نمودن فعالیتهاي تحقیقاتی -2 اتخاذ رهیافتی فعالتر به توسعه اقتصادي منطقهاي -3 تأکید بیشتر بر کاربرد اصول مربوط به مدیریت کیفیت در عملیات دانشگاهها -4 اتخاذ رهیافتی مبتنی بر توسعه برنامههاي درسی که بر حل مساله و تحلیل آماري مبتنی باشد. توجه به امور یاد شده نیازمند تغییر فرآیند اداره عملکرد دانشگاههاست که این نیز تابع عوامل درونی و بیرونی زیر است: عوامل درونی:3 -1 استادان کارآفرین پیشه که طالب منافع حاصل از پیشرفتهاي فناوري و خواستار برقراري پیوند بین نظریه و عمل، و دانشگاه و صنعت هستند. -9398039878000 Abramo et al Entrepreneurship Internal Factors 1 2 3 ٧٩ https://t.me/tephd -2 مدیران توانمند رده بالاي دانشگاهی که امکان فعالیت اعضاي هیئت علمی را فراهم میسازند. -3 نیاز به برنامههاي درسی جدید که موضوعات مربوط به کارآفرینی، مهارتهاي مدیریتی، ارزیابی زیست محیطی، آموزش مداوم و ضرورتهاي بینالمللی را دربرمیگیرند. -4 انتظارات دانشجویان براي درسهاي میان رشتهاي کاربردي که تجربه آموزشی آنان را کاملتر میکند. -5 نیازهاي پیچیده و میان رشتهاي تحقیقات پایه در فناوري جدید. عوامل بیرونی: 1 -1 تغییر سیاستهاي دولتی به سمت تشویق و توسعه تلاشهاي مربوط به فناوري، تشویق انواع اتحادیههاي راهبردي جدید و تأمین منابع مالی متنوع. -2 درخواست دولتها از دانشگاهها جهت ارائه نوعی پاسخگویی در مقابل کمکهایی که به آنها میشود. -3 فناوريهاي پیچیده بنیادي که نیازمند بودجههاي زیاد، رهیافتهاي میان رشتهاي و انواع جدید همکاري دانشگاه با صنایع هستند. -4 نیازهاي صنایع به فناوري جدید و نیروي انسانی جهت برخورد با شرایط رقابتی در جهان. -5 جست و جوي منابع تأمین مالی جدید جهت جبران کاهش منابع مالی سنتی- (حیدري عبدي، 1383، .(700 47-3-2 اجزاي نظام ملی نوآوري2 هر نظامی داراي اعضاي مشخص میباشد که شناخت هر یک از آنها و ارتباط بین آنها میتواند در طراحی نظام ملی نوآوري و افزایش کارآیی آن مؤثر باشد، لذا در این بخش اجزاء نظام ملی نوآوري که در کشورهاي مختلف مشترك است، معرفی میگردد. نظام ملی نوآوري را میتوان به عنوان یک نظام مدیریتی، شامل بدنه اصلی، عناصر ساختاري و محیط پیرامونی (خارجی) به صورت زیر در نظر گرفت: -1 بدنه اصلی: اجزاي اصلی این نظام عبارتند از: الف) نهادهاي عالی سیاستگذاري ب) دانشگاهها -9398028892500 External Factors Entrepreneurship National System 1 2 ٨٠ https://t.me/tephd ج) شرکتهاي صنعتی د) مؤسسات تحقیقاتی سایر اجزاي فرعی نظام ملی نوآوري عبارتند از: مراکز پیشبینی و آیندهنگري تکنولوژي مراکز ارزیابی تکنولوژي مراکز اطلاعرسانی و بانک اطلاعات بازار تکنولوژي مراکز انتقال تکنولوژي مراکز فرهنگسازي تکنولوژي مراکز گواهی کیفیت شرکتهاي سرمایهگذار (ریسکپذیر) مراکز ثبت مالکیت معنوي انکوباتورها1 پاركهاي فناوري شرکتهاي کوچک و متوسط -2 عناصر ساختاري: شامل بازار رقابتی، پژوهش، زیرساختهاي نوآوري، مشارکت و همکاري و دسترسی به اطلاعات است. -3 محیط پیرامونی2 (خارجی): نظام مدیریتی کشور، فرهنگ نوآوري، سیاستها و برنامههاي دولت، مکانیزمهاي عملیاتی (قوانین و مقررات، انتشار تکنولوژي، مالکیت معنوي، سرمایههاي ریسکپذیر، نظام تعلیم و تربیت و ...) (اسماعیلزاده و همکاران، .(25-26 :1383 48-3- 2 بنیانهاي اجتماعی نوآوري در کانادا و نقش برنامههاي تحقیقاتی دانشگاهی بر نوآوري در تحقیقی که در کانادا در محدوده کلان شهرهاي گلف و کیچنر3 صورت پذیرفته است نشان دهنده این واقعیت است که ایجاد شبکههاي عمودي و افقی جریان دانش و نیز شبکه فرامنطقهاي بر نوآوري منطقهاي موثر بوده و از این طریق میتوان نوآوري را تحریک نمود و موسسات بازرگانی را قادر ساخت تا از دانش وسیعتري که بین موسسات جدید و قدیمی، کارهاي کوچک و بزرگ و -9398018351500 Incubateur External Enviroment Guelph and Kitchener 1 2 3 ٨١ https://t.me/tephd بخشهاي داخلی و خارجی و عرضی منتقل میشود، بهرهمند گردند ( Bathelt, H. Kogler,D. Munro,A. .(2011: 461 49-3-2 پاركهاي علمی1؛ حلقه ضروري زنجیرة نوآوري در صنعت و بازار یک پارك علمی سازمانی است که به وسیله متخصصین حرفهاي مدیریت میشود و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه از طریق ارتقاء فرهنگ نوآوري و رقابت در میان شرکتهاي حاضر در پارك و موسسات متکی بر علم و دانش است. براي دستیابی به این هدف پارك علمی، جریان دانش فناوري را در میان دانشگاهها، موسسات تحقیق و توسعه، شرکتهاي خصوصی و بازار، به حرکت انداخته و مدیریت میکند و رشد شرکتهاي متکی بر نوآوري را از طریق مراکز رشد و فرآیندهاي زایشی2 (انشعابی) تسهیل میکند. پاركهاي تحقیقاتی مجموعههایی هستند که از طریق فراهم آوردن ارائه فضاي کاري، تاسیسات زیربنایی، آزمایشگاهها و کارگاههاي تحقیقاتی متمرکز و تسهیلات قانونی موجبات اجتماع واحدها، شرکتها و موسسات پژوهشی را در یک فضاي متمرکز فراهم می-نمایند و به عنوان ابزاري جدي، وظیفه تکمیل حلقه تحقیقات تا تولید را به عهده دارند. اولین پارك علمی دنیا در سال 1972 در دانشگاه استانفورد3 تأسیس شد، که تأثیر مهمی در توسعه Silicon Valley است. در Silicon Valley مهندسین و محققین شرکتهایی ایجاد میکنند و مهارتهاي جدید، تجارت و دانش فنی را به صنایع منتقل میکنند. پاركهاي علم و فناوري داراي سه مشخصه اصلی هستند: (1 توسعه املاك پارك از طریق واگذاري به شرکتهاي فناوري و مراکز تحقیق و توسعه (2 فعالیت سازمان یافته براي انتقال فناوري از دانشگاهها به جامعه (3 مشارکت مراکز آموزشی و پژوهشی، دولت و بخش خصوصی براي توسعه فناوري ایجاد پاركهاي علمی و فناوري میتواند چهار منشاء داشته باشد: (1 موسسات علمی (دانشگاهها، موسسات تحقیقاتی، واخدهاي تحقیق و توسعه شرکتها) (2 صاحبان اعتبار منطقهاي و مرکزي، جوامع محلی، سازمانها (3 بخش تجارت (صنعت) (4 نظام مالی (بانکها) -9398043624500 Scientific & Research Parks Spin - Off Stanford University 1 2 3 ٨٢ https://t.me/tephd رسالت یک پارك فناوري، ارتقاء توسعه محلی1، تشویق بازسازي صنعتی و تسهیل نوآوريهاي صنعتی و تجاري است و فعالیتهاي آن، بنیانهاي اقتصادي ناحیهاي را از طریق غنی سازي فرهنگ فنی و علمی منطقه و ایجاد ثروت و اشتغال تقویت میکند. در عین حال پارك فناوري مکانی است که سازمانها و یا حرف مختلف از نظر فیزیکی در کنار هم قرار میگیرند و یا به صورت مجازي به یکدیگر متصل میشوند تا به تمام یا برخی از اهداف زیر دست یابند: افزایش اشتغال و حمایت از کارآفرینی براي استقرار بهتر و سوددهی بیشتر توسعه صنایع پیشرفته و جهت گیري شده بر مبناي فناوري از طریق تبدیل نتایج تحقیقات به مشاغل زنده تجاري و انتقال فناوري سرمایه گذاري در تحقیق و توسعه محلی بهبود قابلیتهاي آموزشی و مهندسی و علمی دانشگاهها از طریق تحقیقات مشترك- (دهنویه، .(150 :1383 50-3-2 نقش پاركهاي علمی و فناوري در تبدیل پژوهش به دانایی2 و کاربرد آن در اقتصاد براي آنکه بتوان پژوهش را به دانایی تبدیل و آن را در اقتصاد مصرف کرد باید بتوان به مهارت ایجاد صنعت از رهگذر تحقیق دست یافت. براي دستیابی کامل به این مهارت کشور باید به دو توانایی اساسی زیر دست یابد: توانایی تبدیل ایده به محصول3 توانایی ثبت و فروش دانایی و فناوري کسب شده کسب توانایی اول درگرو تکمیل زنجیرة فعالیتهاي پژوهشی زیر است: پژوهش با هدف تربیت نیروي انسانی روزآمد و توسعه مرزهاي دانس پژوهش با هدف توسعه کاربردهاي علوم پژوهش با هدف توسعه محصولات و روشها پژوهش با هدف دستیابی به دانش فنی مورد نظر و تدوین آن دستیابی به هدف اول و دوم از طریق دانشگاهها قابل تحقق است و دستیابی به اهداف سوم و چهارم معمولاً از طریق پاركهاي علم و فناوري و شرکتهاي مهندسی میسر میگردد. -9398019558000 Regional Development Research To Knowledge Idea To Product 1 2 3 ٨٣ https://t.me/tephd در اقتصاد دانایی1 محور پاركهاي علمی و فناوري سه کارکرد عمده دارند: -1 کمک به افزایش دانایی شرکتها و بنگاههاي اقتصادي فراهم آوردن خدمات مشاورهاي اقتصادي، مدیریتی و بازاریابی نیز از جمله امکاناتی است که پاركهاي علم و فناوري در اختیار نهادهاي اقتصادي قرار داده تا ظرفیت دانایی آنها را افزایش دهند. -2 افزایش دانایی و کمک به ایجاد شرکت ها و بنگاههاي اقتصادي جدید کارآفرینان جدید با وجود داشتن فکرهاي جدید، فاقد امکانات اولیه براي سرمایه گذاري و تبدیل ایده به محصول هستند. بعلاوه شرکتهاي کوچک و متوسط نیز به لحاظ توان اقتصادي پایین، کمبود منابع مالی و بسیاري کمبودهاي دیگر که با آنها مواجهاند مشکلاتی در ارتباط با تبادلات تکنولوژیکی دارا میباشند که عمده آنها عبارتند از: الف- عدم شفافیت بازار انتقال تکنولوژي: شرکتهاي کوچک و متوسط به عنوان تامین کنندگان بالقوه تکنولوژي به دلیل اینکه فروشندگان فعالی نمیباشند، شناخته شده نیستند و همچنین در ارتباط با جستجوي خریدار تکنولوژي و یا سرمایه گذار در این ارتباط به دلیل هزینههاي بالاي جستجو با مشکل مواجه میباشند و با توجه به منابع خود از عهده کار مزبور برنمیآیند. ب- شرکتهاي کوچک و متوسط در انجام مذاکرات، انجام توافقات و عقد قراردادها، قیمت گذاري تکنولوژي، ارزیابی تکنولوژي و موارد دیگر مرتبط با مبادلات تکنولوژي با مشکل مواجه می-باشند. ج- شرکتهاي کوچک و متوسط در ارتباط با مبادلات بینالمللی و انتقال تکنولوژي خارج از کشور و با سایر کشورها به دلایل اختلافات زبانی، فرهنگی، قانونی، حقوقی و … با مشکلات عدیدهاي مواجه میباشند. هـ- مشکل دیگر شرکتهاي کوچک و متوسط در زمینه بازاریابی میباشد. -3 افزایش دانایی و جذب سرمایهگذاري خارجی کارکرد دیگر پاركهاي علمی و تحقیقاتی ایجاد فضاي جذاب براي سرمایه گذاران خارجی است اگر چه ورود سرمایههاي خارجی مستلزم وجود قوانین و فضاي سیاسی مناسب و معمولاً خارج از حیطه فعالیتهاي پاركهاي علمی و فناوري و در محدوده اختیارات دولتهاست (دهنویه، .(152 :1383 -9398086550500 1 Knowledge Base Economy ٨٤ https://t.me/tephd 51-3-2 پاركهاي تحقیقاتی و پژوهشی1 در تعامل دانشگاهها و صنایع پاركهاي تحقیقاتی مجموعههایی هستند که از طریق فراهم آوردن و ارائه فضا؛ تأسیسات زیربنایی، آزمایشگاهها و کارگاههاي تحقیقاتی، مرکز و تسهیلات قانونی، عوامل اجتماع واحدها، شرکتها و موسسات تحقیقاتی را در یک فضاي متمرکز فراهم مینمایند و به عنوان یک ساختار وظیفه2 ، تکمیل حلقه تحقیقات را تا تولید به عهده دارند. این گونه پاركها که در بیشتر موارد در مجاورت دانشگاهها شکل میگیرند، دروازة ارتباطی دانشگاه با جهان بیرون و تسهیل کنندة ارتباطی تحقیقاتی دانشگاه با صنعت و سایر بخشهاي اقتصادي تلقی میشوند- (صدیق و همکاران، (247 :1383 شکل (2- 2) چرخه تحقیقات از دانشگاه تا صنعت را نمایش می دهد. پاركهاي تحقیقاتی صنایع و واحدهاي تولیديشرکتهاي تحقیقاتیموسسات تحقیقات حرفهايدانشگاهها 82296018415000 تغییر ترکیب نوعتحقیقات توسعهايتحقیقاتتحقیقات بنیاديمحصولات هر بخشتولیدتدوین فناورينمونهسازيمقاله و پتنتجریان صورت مسألهمشکلات علمی ومشکلات علمی ومشکلات علمیمنابع مالیمنابع مالیایدهها و راه حلهاراه حل مابین صنعت و دانشگاهو منابع مالیایدهها و راه حلهاایدهها و راه حلها (منبع: دایره المعارف آموزش عالی، (246 : 1383 شکل : (2-2 ) چرخه تحقیقات از دانشگاه تا صنعت 43878568262500 1 Scientific & Research Parks 2 Infra- Structure ٨٥ https://t.me/tephd 52-3-2 وضعیت پارکهاي علمی و فناوري در ایران فعالیت پاركهاي علمی و فناوري در ایران که با شکل گیري شهرك علمی- تحقیقاتی اصفهان به صورت اجرایی آغاز گردید از سابقهاي بیشتر از دو دهه برخوردار است. مبحث پاركها و مراکز رشد1 در ایران از اواخر دهه 1360 مطرح شده و تاکنون تلاشهاي زیادي در گوشه و کنار کشور براي احداث چنین مجتمعهایی انجام شده است. توصیههاي زیر جهت عملکرد بهتر پاركها در کشور توصیه میشود: -1 براي تضمین نسبی موفقیت پاركهاي علم و فناوري لازم است که تأسیس و بهره برداري از آنها به صورتی حساب شده و با توجه به استعدادهاي مناطق مختلف کشور صورت پذیرد. -2 در سالهاي اخیر، اشتیاق مسئولین دولتی در ایران براي راه اندازي پاركهاي علم و فناوري رو به افزایش بوده است. نکته مهم در اینجا این است که پارك فناوري صرفاً یک ساختار فیزیکی براي استقرار مراکز تحقیقاتی و یا موسسات فناوري خصوصی نیستند، موفقیت پارك فناوري در مجاورت دانشگاه مستلزم فرهنگ سازي در دانشگاه، شرکتهاي خصوصی و واحدهاي تولیدي و مسئولین محلی در منطقه است (کانکنی ، .(211:1388 -3 پاركهاي فناوري و انواع مشابه آن زیر ساختهایی براي توسعه اقتصادي هستند که باید بر مبناي فرهنگهاي خاص منطقهاي طراحی و توسعه یابند و با بررسی نقادانه مراکز رشد و پاركهاي موفق و ناموفق جهان و مرور بهترین الزامات کاري و تعریف نقش دولت ضروري است. -4 ایجاد پارك علمی فرآیندي پرهزینه است و انرژي مدیریتی زیادي را طلب میکند بعلاوه یکی از مولفههاي کلیدي در موفقیت پارك علمی وجود یک دانشگاه است که بنگاههاي مستقر در پارك بتوانند از آن به عنوان منبع تأمین دانش فناورانه، کارکنان تحصیل کرده و تجهیزات تخصصی استفاده کنند. -5 با توجه به حرکت ایجاد پاركهاي علمی و فناوري در کشورمان مدیریت پارك به عنوان یکی از وظایف خود میتواند ایجاد نگرش بازارگرا را براي خدمات رسانی به شرکتهاي عضو با توجه به نیازها و شرایطی که با آنها مواجه میشوند در برنامههایشان قرار دهند. -9398076073000 1 Incubateur ٨٦ https://t.me/tephd -6 نکته نهایی جهت گیري پاركها به سمت خوشه سازي تخصصی است به هر حال سیاست-هاي تأسیس انکوباتورها و پاركها نهایتاً باید به خوشه سازي هاي تخصصی منجر میشود (دهنوي، .(155 :1383 53- 3-2 بررسی اثر مجاورت جغرافیایی و کیفیت دانشگاه در همکاري دانشگاه و صنعت در انگلستان یافتههاي تحقیقات در انگلستان نشان میدهد که نزدیک بودن به یک دانشگاه رتبه پایینتر میل شرکت در همکاري به صورت محلی را کاهش میدهد در حالی که محل مشترك با دانشگاههاي سطح بالا به ترویج همکاري منجر میشود. با این حال نشان داده شده که در صورت مواجه با انتخاب، به نظر میرسد شرکتها اولویت را به کیفیت پژوهش طرف دانشگاهی و سپس به مجاورت جغرافیایی ترجیح میدهند .(Laursen,K. Reichstein,T. Salter,A. 2011: 507) از لحاظ جغرافیایی ارتباط نزدیک دانشگاه و صنعت این امکان را فراهم می آرود تا شرکتها دسترسی به شبکه اطلاع رسانی تحقیقات داشته باشند. دانشگاه محلی1 هم که نقطه لازم شروع کار است و حسن نیت و اعتماد لازم براي یادگیري و به اشتراك گذاري دانش مولد را براي صنایع فراهم مینماید. به منظور دسترسی به دانش دانشگاه و شبکههاي مرتبط، شرکتها اغلب نیاز به سرمایه گذاري قابل توجهی در منابع براي ساخت و حفظ پیوندها با دانشگاه طرف خود، از طریق حمایت از تحقیقات، دانشجویان، دسترسی به تجهیزات و غیره دارند .(Loursen,K et al, 2011: 508) در واقع دانشمندان استدلال میکنند که هر چند تماس چهره به چهره در همکاري از فاصله بسیار دور مورد نیاز خواهد بود، مزایاي دانش دانشگاههاي غیرمحلی ممکن است هزینههاي بالایی از چنین تعاملاتی داشته باشد .(Laursen,K et al , 2011: 509) در تعامل دانشگاه و صنعت مربوط به پیشرفتهترین شرکتها، مجاورت جغرافیایی ممکن است تنها در درجه دوم اهمیت باشد. به این معنا که زمانیکه شرکتها داراي سطوح بالایی از جذب ظرفیت باشند، بهتر قادر به شناسایی و هماهنگ و موزون کردن همکاري براي نوآوري با دانشگاهها در فاصله جغرافیایی بیشتر میشوند .(Laursen,K et al, 2011: 511) و با توجه به هزینههاي بالاتر همکاري غیرمحلی- انتظار میرود شرکتهاي با سطح پایین جذب ظرفیت، به احتمال زیاد شرکاي دانشگاهی محلی را انتخاب کنند و شرکت با سطوح بالاتر در جذب -9398025844500 1 Local University ٨٧ https://t.me/tephd ظرفیت، کمتر تمایل دارند که انتخاب خود را به دانشگاه محلی در منطقه خود محدود نمایند. با توجه به این مطالب، به این فرضیه میرسیم که شرکتها با شدت بالاي تحقیق و توسعه1 براي نوآوري نسبت به شرکتهاي داراي ظرفیت جذب پایین، کمتر خود را در فاصله جغرافیایی با دانشگاهها محدود می کنند .(Loursen,K et al , 2011: 511) 54-3-2 پیشنیازهاي توسعه علمی در ایران اکنون از خود میپرسیم آیا توسعه علمی ممکن است؟ این پرسش براي جهان سوم معنا و مفهوم بیشتري دارد، زیرا این کشورها سهم اندکی در تولید علم دارند و دلیل آن عقب ماندگی ساختارهاست. از طرفی چون ساختارها کهنه و ناکارآمدند، علم و تکنولوژي در فرهنگ جذب نمی-شود به همین دلیل مجدداً ساختارها عقب مانده هستند و این دور کماکان استمرار مییابد. تبیین دیگر از این دور باطل، بدین صورت است که در جهان سوم از طرفی مراکز علمی سهم اندکی در تولید دانش دارند و از طرف دیگر نظام مدیریتی به دادههاي علمی تمکین نمیکند چون متکی به رابطه هاي غیررسمی2 است و شایسته سالاري وجود ندارد. در چنین شرایطی یافتههاي پژوهشی به کار بسته نمیشود و همین دانش اندك نیز دچار افول و تعطیلی میشود. استمرار چنین وضع کسل کننده و حقارت آمیزي، پرسش از ممکن بودن یا محال بودن توسعه علمی را موجه می-کند و پژوهشگران را به عرصههاي فلسفی و مفهومی میکشاند (ذاکر صالحی، .(250 :1383 55-3-2 دانستنیهاي ضروري قبل از انجام پروژه هاي پژوهشی3 دانشگاه و صنعت قبل از انجام هر پروژه پژوهشی، توجه داشتن به عوامل اساسی و تأثیرگذار بر نتیجه کار ضروري به نظر میرسد به طور کلی مواردي که قبل از انجام یک پروژه تحقیقاتی باید مورد توجه قرار داد عبارتند از: * نوآوري4 -9398043878500 R&D Informal Communicatons Research Projects Innovation 1 2 3 4 ٨٨ https://t.me/tephd اساساً نوآوري توانایی اداره خلاق دانش در واکنش به تقاضاهاي صریح بازار و دیگر نیازهاي اجتماعی است. بنگاهها منبع عمده نوآوري هستند عملکرد بنگاهها به عواملی چون: انگیزههاي ایجاد شده به وسیله اقتصاد و محیط نظارتی، دستیابی به درون دادههاي بحرانی (از طریق بازارهاي عامل یا تعاملات درونی در شبکهها و خوشههاي سازمانهاي مبتنی بر دانش)، ظرفیتهاي درونی براي در دست گرفتن بازار و موفقیتهاي تکنولوژیکی، بستگی دارد. جهت تغییر شرایط براي داشتن نوآوري موفق، رویههاي متعددي به شرح زیر بایستی دست به دست هم دهند: الف) نوآوري به صورتی روزافزون بر تعاملات مؤثر بین ساخت علمی و بخش بازرگانی تکیه میکند. ب) بازارهاي رقابتی تر و شتاب تغییرات علمی و تکنولوژیکی، شرکتها را وا میدارد تا با سرعت بیشتري دست به نوآوري بزنند. ج) امروزه برقراري ارتباط و همکاري بین شرکتها مهمتر از گذشته است و به صورت روزافزونی مستلزم خدمات تشدیدکننده دانش میباشد. د) بنگاههاي کوچک و متوسط به ویژه شرکتهایی که وابسته به تکنولوژي مدرن هستند نقش برجستهاي در توسعه و اشاعه فناوريهاي جدید بازي میکنند. ه) جهانی سازي اقتصاد موجب وابستگی سیستم نوآوري کشورها، افزایش تجارت تکنولوژي، ایجاد ائتلافهاي بینالمللی بین شرکتها و افزایش خرید امتیازات انحصاري اختراعات و مجوزها میشود. شرکتها ناقلین اصلی نوآوري تکنولوژیکی هستند. ظرفیت آنها جهت نوآوري، تا اندازهاي به وسیله قابلیتهاي خودشان و تا حدي به وسیله ظرفیت شان در استفاده از دانش تولید شده در جاهاي دیگر، تعیین میشود. افزایش پیچیدگی، هزینهها و خطراتی که متعاقب نوآوري به وجود می-آید، اهمیت شبکهايشدن را جهت کاهش مخاطرات اخلاقی و هزینههاي داد و ستد، روشن میسازد. این عمل محرك ایجاد مشارکت بین شرکتها و ارتباط با یکدیگر در بازارهاي سنتی (مثل خرید تجهیزات، مجاز کردن تکنولوژي) است (محمدي، .(120 :1383 * تکنولوژي ساخت1 -9398055435500 1 Production Technology ٨٩ (محمدي، .(122 :1383 https://t.me/tephd براي تکنولوژي می توان چند نقش عمده را در نظر گرفت که عبارتند از: جانشین ساختن محصولات یا مواد جدید یا مصنوعی به جاي محصولات و مواد قدیمی یا طبیعی و صرفهجویی در میزان مصرف مواد و خودگردانی یا کمنیازي به نیروي انسانی و همچنین کوتاه شدن عمر محصولات و کهنگی سریع آنها و اختراع و نوآوري محصول جدید بطور مداوم (اسماعیل پور، .(267:1390 * سیاست دولت - دانشگاه سیاستها و تصمیمگیريهاي دولت را در امور سیاسی، قانونی، اقتصادي و مالی نقش تعیین-کنندهاي در هر بازار دارد. تورم، اثر بسیار زیادي بر نوع و شیوه خرید و فروش دارد. تغییر قیمت ارز دگرگونیهاي بسیاري به وجود میآورد. قطع یا ادامه رابطه سیاسی با کشورها در عرضه و تقاضا تأثیر میگذارد و تغییر نرخ تعرفههاي گمرکی، بعضی محصولات غیر قابل رقابت در صحنه داخلی را قابل رقابت میسازد. دولت به عنوان قدرت حاکمه، در اغلب بازارها نقش حساسی دارداصولاً. سه عامل دولت، مشتریان و رقبا عوامل اساسی محیطی هستند که باید به طور دائم مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. مالیاتها، عوارض، سهمیهبنديها، ممنوعیت بعضی محصولات یا معامله با بعضی از کشورها، محدودیتهاي مربوط به تبلیغات در بعضی از رسانهها و تحریمها، نمونههایی از عوامل محیطی و غیرقابل کنترل هستند که به نحوي با دولت سروکار دارند * سرمایهگذار1 یافتن شرکاي همکاري، نیازمند توجه کافی است و بایستی قبل از انجام پروژه هاي پژوهشی مشترك در خصوص شرکاي صنعتی با مطالعه و دقت نظر عمل نمود تا در بین راه تحقیقات متوقف نگردد. * وضعیت بازار شناخت بازار تلاشی است داراي یک نظام منسجم در جهت گردآوري و نگهداري اطلاعات مربوط به همه اجزاي تشکیلدهنده سیستم بازار مانند خریداران بالقوه و بالفعل، فروشندگان بالقوه و بالفعل، واسطههاي گوناگون، رقبا، محصولات و خدمات موجود و مورد نیاز، سازمانهاي تسهیلاتی و خدماتی (نظیر سیستم بانکی، بیمه، حمل ونقل، انبارها و بانکهاي اطلاعاتی)، سازمانهاي تحقیقاتی، -9398019050000 1 Investor ٩٠ https://t.me/tephd تبلیغاتی، مشاورهاي و سرانجام همه عواملی که بر نظام بازار تأثیر دارند مانند قوانین، مقررات و مصوبات دولتی، عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادي، تکنولوژیک، بومی و اقلیمی. لذا براي شناخت وضعیت بازار باید به عوامل زیر توجه کافی نمود : -1 تقاضا -2 نیاز -3 گرایش حقیقی بازار یکی از بهترین راههاي شناخت گرایش بازار، اطلاع از اخبار روزانه و تمایلات مشتریان است. با جستجو در تیترهاي روزنامهها و مجلات معتبر میتوان گرایشات جدیدي که میتوانند به تجاري-سازي منجر شوند را شناسایی نمود در این رابطه باید تفاوت بین گرایشات حقیقی و هوس هاي زودگذر را درك نمود. گرایش بازار به چند عامل عمده بستگی دارد که بعضی از آنها عبارتند از: الف) میزان جمعیت، میانگین سنی جمعیت، مهاجرت و سیر افزایش جمعیت و ترکیب جمعیتی ب) عوامل اقتصادي، سیر تکاملی بازار کار، جهانی سازي تجارت و کاهش محصولات کشاورزي ج) عوامل اجتماعی – فرهنگی، افزایش فرهنگهاي چندگانه، تبعیض نژادي، تغییر نقش زن و مرد، انتظارات جوانان و حفظ حقوق مشتریان. د) عوامل سیاسی و قانونی، اعتماد به دولت، تقاضاي پاسخگویی، محافظهکاري و کاهش تعداد رأيدهندگان ه) عوامل فناوري اطلاعات1 و تأکید بر اینترنت -4 گرایش غیر واقعی بازار باید تفاوت بین گرایشات حقیقی و تقاضاهاي زودگذر بازار را درك نمود و میان آنها در برنامه ریزي حد و مرزي قائل شد (کاتلر،.(179-200: 1390 56-3-2 جایگاه تجاري سازي تحقیقات2 در فرآیند نوآوري تکنولوژي و تجاري سازي، قسمتهاي مهم فرآیند نوآوري هستند که باعث میشوند اختراعات، به تولیدات داراي بازار تبدیل شود. این فرآیند بسیار پیچیده بوده و به تخصصها و دانش فنی زیادي نیاز دارد. -9398038544500 Information Technology Commercialization of Research 1 2 ٩١ https://t.me/tephd بازاریابی1 و فرآیند تجاري سازي، مرحله نهایی فرآیند نوآوري هستند. این دو جزء براي دستیابی به موفقیت هر اختراعی لازم و ضروري هستند و نوآوري شامل 8 مرحله زیر است: (1 مرحله ایجاد ایدهها (2 مرحله غربال ایده ها (3 مرحله توسعه و آزمایش آنها (4 استراتژي بازاریابی (5 تجزیه و تحلیل بازرگانی (6 طراحی و ساخت محصول (7 آزمایش بازاریابی (8 تجاري کردن محصول (اسماعیل پور، .(265:1390 57-3-2 تجاري سازي تحقیقات1و اهمیت آن تجاري سازي تحقیق فرآیندي است که از تمام پتانسیلهاي ممکن استفاده میکند تا کسانی که در نوآوري تکنولوژیکی سرمایه گذاري میکنند بتوانند فواید ایجاد شده توسط نوآوريشان را کسب کنند. بطور کلی انگیزه محققان از تجاري سازي تحقیق، کسب پول، شهرت و نیز جذابیت آن است. به چند علت تجاري سازي تکنولوژي، ایده مفیدي است که به رفاه عمومی کمک میکند: (1 نیاز به بازگشت مقداري از پولی که صرف انجام تحقیق در بخش عمومی میشود. (2 رقابت روزافزون در بازار جهانی (3 استفاده دوگانه از تکنولوژي (4 کارآفرینی (اسمعیل زاده، .(103 :1383 58-3-2 روشهاي تجاري سازي2 از جمله روشهاي تجاريسازي میتوان به موارد زیر اشاره کرد: (1 فروش آشکار تکنولوژي (2 مجوزهاي تکنولوژي (3 کار مشترك -9398068008500 Marketing Commercialization Methods 1 2 ٩٢ https://t.me/tephd (4 کارهاي راه اندازي بازاریابی موفق اختراعات و تکنولوژي، برقراري پیوند مشترك بین اختراع جدید و نیاز واقعی است. این کار به همکاري و مساعدت بین سه گروه ذیل نیاز دارد: (1 افرادي که ایجادکننده اختراع و تکنولوژي هستند. (2 افرادي که بازار را خلق میکنند. (3 افرادي که از اختراع و تکنولوژي استفاده میکنند. از دید مخترع یا صاحب اختراع راههایی که براي تجاري سازي اختراع وجود دارد عبارتند از: فرد مخترع نسبت به ساخت و بازاریابی محصول اقدام کند. حق الامتیاز1 را بفروشد. ترکیبی از موارد بالا تصمیم گیري در مورد اینکه کدام راه انتخاب شود به عوامل زیادي بستگی دارد که در این بین تحلیل هزینه- فایده نقش تعیین کنندهاي دارد (اسمعیل زاده، .(104 :1383 روشهاي دیگر تجاري سازي تحقیق عبارتند از: (1 فروش کامل تکنولوژي (2 اعطاي پروانه و جواز تکنولوژي (اسماعیل پور، (160:1390 (3 همکاري مشترك (4 همکاري از زمان راهاندازي 59-3-2 مراحل تجاري سازي2 تحقیق در اینجا نمونهاي از مراحلی که در فرآیند تجاري سازي باید طی شود را ذکر میکنیم: (1 محقق گزارش ابداع اش را به گروه انتقال تکنولوژي تقدیم میکند. (2 محقق مشخص میکند که: الف) مالکیت تکنولوژي را به دانشگاه واگذار کند. ب) تکنولوژي را مستقل از دانشگاه توسعه دهد. (3 اگر مالکیت تکنولوژي به دانشگاه واگذار شود گروه انتقال تکنولوژي به همراه محقق این مراحل را دنبال میکند: * مالکیت ناشی از سعی و تلاش -9398010731500 Patent Commercialization Phases 1 2 ٩٣ https://t.me/tephd ارزیابی تکنولوژي و توصیهها حفاظت از سرمایه فکري بازاریابی تکنولوژي مذاکره و توافق تکنولوژي شراکتی از طریق: دادن مجوز تکنولوژي به شرکت دیگر شکل گیري سازمانهاي رویشی بر پایه تکنولوژي (اسمعیل زاده، .(105 :1383 60-3-2 چالشها و مشکلات تجاري سازي1 تحقیقات در سالهاي اخیر، از دیدگاه اقتصادي و در بعد جهانی دانش، نقش سنتی دانشگاهها به عنوان تولیدکننده و اشاعه دهنده دانش، مورد بازنگري قرار گرفته است و این دیدگاه شکل گرفته است که دانشگاهها براي تبدیل دانش خود به عوامل ارتقاء دهنده رشد اقتصادي، نیاز بیشتري دارند. از طرف دیگر با کاهش حمایت مالی دولتها از تحقیق، به تدریج محققان به سمت پشتیبانی بخش صنعت و تجاري سازي ایدههایشان گرایش پیدا کردهاند. کم شدن حمایت هاي مالیدولت، تدریجاً ماهیت تحقیق دانشگاهی را از حالت مستقل و مبتنی بر مفاهیم تئوریک، به سمت تلاشهاي همسو با تجاري سازي و ارتباط با صنایع، سوق داده است. رشد سریع اقتصاد مبتنی بر دانش بر اهمیت ارتقاء پژوهش دانشگاهی و اطمینان از انتقال دانش از دانشگاهها به جامعه و بخش تجارت، تاکید زیادي دارد. این تاکید از راههاي زیادي صورت میگیرد از جمله: جایگزینی نیروي کار سنتی با نیروي کار تحصیل کرده، کمک به نشر آثار علمی، انجام پژوهش مشترك با بخش صنعت، برگزاري همایشهاي علمی- پژوهشی، ارائه خدمات مشاورهاي به بخش خصوصی ونهایتاً تجاري کردن تحقیق دانشگاهی. فرض اولیه در جواب به این سوال که چرا امکان ناکامی در تجاري کردن تحقیقات وجود دارد یا اینکه چرا فرآیند تجاري سازي فاقد کارآیی2 لازم میباشد این است که دانش تکنیکی، یک کالاي عمومی کلاسیک است. به عبارت دیگر دانش تکنیکی کالایی است که در مصرف آن رقابتی وجود -9398037147500 Commercialization Difficulties & Challenges Efficiency 1 2 ٩٤ https://t.me/tephd ندارد (یعنی مصرف یک نفر از دانش تکنیکی، موجود بودن آن را براي استفاده بقیه کاهش نمیدهد.) تحت چنین شرایطیمعمولاً استفاده کنندگان نسبت به کسب سود کافی از طریق دانش تکنیکی، خوش بین نبوده و تمایلی به هزینه کردن در این رابطه ندارند. مخترعان و همه آنهایی که در فرآیند بازاریابی اختراعات درگیر هستند نباید فراموش کنند که تنها درصد اندکی %5 تا %7 از همه اخترعاتی که به آنها حق الامتیاز1 تعلق گرفته، در فرآیند نوآوري به مرحله تجاري شدن می رسند، درصد زیادي از این شکستها به خاطر کیفیت اختراع نیست بلکه نتیجه تأثیر عوامل دیگري، نظیر در بر داشتن هزینه زیاد در مقابل فواید کم آن، نیاز به تحقیق و توسعه بیشتر، پذیرا نبودن محیط و پاسخگوي نیاز واقعی بازار نبودن و ... است. فرآیند تجاري شدن تحقیق در بسیاري از موارد، به اندازه خود تحقیق به خلاقیت نیاز دارد و به همان اندازه پیچیده است. به طور کلی براي دستیابی به اهداف تجاري شدن تحقیق، دولت، بخش خصوصی و دانشگاهها با سه چالش اصلی مواجه هستند: چالش اصلی دولت این است که هزینههاي مستقیم و غیرمستقیم تحقیق دانشگاهی را به شکل قابل رقابت تأمین کند. چالش اصلی دانشگاهها، تقویت خدمات پشتیبانی تجاري سازي خود به محققانی است که به دنبال تجاري سازي کارهایشان هستند. چالش بخش خصوصی نیز تولید محصول با شکل هاي مورد قبول بازار و قابل پسند مصرف کنندگان است و بازگشت سرمایه2 خود از طریق فروش محصولات نو و جدید بالاخره هر کدام از این سه بخش باید مجموعه اطلاعات مشترك خود را افزایش دهند (اسمعیل زاده، .(110 :1383 بیشتر بحثهایی که در مورد تجاري سازي تکنولوژي مطرح میشود حول محور سوالات زیر مطرح است : (1 اندازهگیري موفقیتها در تجاري سازي تکنولوژي چگونه باید صورت پذیرد؟ (2 صاحبان منافع چه کسانی هستند؟ (3 در این فرآیند چه کسانی تأمین کننده3 منابع هستند؟ همچنین در این رابطه عمدهترین مشکلات اجرایی که نیاز به راه حل دارند عبارتند از: -9398018097500 Patent Capital Return Supplier 1 2 3 ٩٥ https://t.me/tephd سازمانهاي دولتی در مقایسه با سرمایهگذاري در تکنولوژي، سرمایه گذاري اندکی در زمینه فعالیتهاي تجاري سازي میکنند. تجاري سازي نوآوريهاي تکنولوژیکی داراي ریسک است و پیش بینی موفقیت تولیدات و نوآوريهاي جدید مسئله مهم دیگري است. نسبت به جلب همکاري شرکاي صنعتی، که نقش حیاتی در فرآیند تجاري سازي دارند توجه کافی نمیشود. نکتهاي که در مورد دانشگاهها باید مورد توجه قرار گیرد این است که عوامل اداره کنندة دانشگاهها باید مورد بازنگري قرار بگیرد تا از این مسئله اطمینان حاصل شود که محیط مناسبی براي تشویق و انجام تجاري شدن تحقیق وجود دارد. به نظر میرسد که باید شبکههاي کاري بین دانشگاههاي ناحیهاي و دانشگاههاي بزرگ تر را براي تبادل تجربیات و اطلاعات مرتبط با تجاري شدن تحقیق را ایجاد و تقویت نمود. از دیدگاه یکی از صاحبنظران ارتباط دانشگاه و صنعت (شفیعی، (1384 ، عوامل کم توجهی دانشگاه به تحقیقات کاربردي بشرح زیر است : -1 ماهیت تحقیقات کاربردي و توسعه اي -2 ضعف ارتباط بین دانشگاه و صنایع -3 بافت حاکم بر صنایع داخلی و -4 نبود یک واسطه قوي و هماهنگ کننده به منظور انتقال دانش فنی (شفیعی، .(101:1384 61-3-2 تعیین میزان و قابلیت تجاري شدن پژوهش ها به طور کلی براي پاسخ دادن به این سوال که آیا یک تحقیق قابلیت تجاري شدن را دارد یا خیر؟ باید عوامل گوناگونی را مورد توجه قرار دهیم. این عوامل که شامل عوامل فنی، تجاري، مدیریتی و اقتصادي هستند به زیرمجموعههاي زیر تقسیم میشوند: * عوامل فنی1 عوامل فنی را میتوان بطور خلاصه شامل موارد زیر دانست: - شناخت تکنولوژي -9398040005000 1 Technical Factors ٩٦ https://t.me/tephd تواناییها و امکانات فنی شرکاء شناخت چالشها و محدودیتهاي فنی و برنامهریزي براي برطرف کردن آنها مهارتهاي مهندسی و فنی موجود تخمین تغییرات مورد نیاز در طراحی براي دستیابی به تجاري سازي * عوامل تجاري1 بطور کلی براي اینکه بدانیم که آیا تحقیق از لحاظ این جنبه، قابلیت تجاري شدن را دارد یا نه، باید به عوامل زیر توجه نماییم: هماهنگی هدف پروژه با اهداف و رسالتهاي کلی شرکاء شناسایی دقیق مشتریان بالقوه و موجود مشخص کردن وضعیت بازار، تعیین اندازه و میزان نفوذپذیري آن فواید رقابت و جایگاه آن داشتن نقشه کاري تجاري دقیق که راه تجاري سازي را نشان دهد. اثبات تواناییهاي توسعه، تولید و بازاریابی وضعیت مالی شریک * عوامل مدیریتی2 از جمله عوامل مدیریتی قابل توجه در این رابطه میتوان به موارد زیر اشاره نمود: رهبري و تعهد مدیر تعیین دقیق مدیریت پروژه، جداول زمانی و منابع بررسی معقول تلاشهاي انجام شده و همچنین تخصیص زمان و منابع ثبت پیشرفتهاي تکنولوژیکی موفق و ناموفق که به محصولات تجاري منجر شدهاند. * عوامل اقتصادي3 در این مقوله توجه به موارد زیر ضروري است: - رساندن سود مالی به شرکاء -9398032702500 Commercial Factors Managerial Factors Economical Factors 1 2 3 ٩٧ https://t.me/tephd کمیت و کیفیت مشاغلی که انتظار میرود ایجاد شوند. تأثیر بر مشتریان و مالیات دهندگان احتمال صادر کردن محصول تأثیرات مالی و سازمانی بر شرکاء تأثیر اقتصادي بر اجتماعات محلی شرکاء (محمدي، .(119 :1383 62-3-2 بررسیهاي مختلف در تجاري کردن تحقیقات دانشگاهی و صنعت (1 بررسی تکنیکی1 بررسی تکنیکی، کشف و تولید جدید را با تولیدات یا فرآیندهاي موجود مقایسه کرده و به بررسی تمام نقاط قوت و ضعف و نیز ثبت ارزش تجاري آنها میپردازد. (2 ارزیابی بازار2 این مقوله، پتانسیل بازار (موقعیت، حجم، ارزش بازار، رقبا و شرکاي احتمالی) و نیز آهنگ رشد بازار را با توجه به عامل زمان، مورد سنجش قرار میدهد. حالت ایدهآل این است که یک پروژه از نقطه نظر مالی، داراي بازاري باشد که میزان زیادي وجه نقد را عاید مجریان پروژه نماید. در مقوله ارزیابی بازار ما به دنبال اطلاعات زیر هستیم: *تفاوت تولیدات جدید یا فرآیندهاي جدید با آنچه فعلاً موجود است. موقعیت بازارها ارزش دلاري بازارهاي اختصاصی حجم بازار جهت فروش جهانی محصولات رقیب موسسات و محققان رقیب شرکاي بالقوه (هاوکینز، .(656:1390 (3 بررسی مالکیت فکري -9398044577000 Technical Examination Market Evaluation 1 2 ٩٨ https://t.me/tephd مالکیت فکري1 مفهومی اساسی در تجارت است. به طور کلی مالکیت فکري با یک ایده یا کشف- که اطلاعات محرمانه تلقی میگردد- آغاز میشود. سپس اطلاعات محرمانه مکتوب شده و حق انحصاري را بوجود میآورد. پس از انجام آزمایش، اختراع داراي حق الامتیاز میگردد. از این پس عملیات محرمانه تر شده و تولید آزمایشی شده و چرخه نوآوري ادامه پیدا میکند. در این رابطه ارزیابی موارد زیر مهم است: عناصر مالکیت فکري در پروژه اشخاصی که صاحب حقوق اختصاصی در پروژه هستند. امکان انتقال حق و حقوق به شرکتی که در حال تجاري سازي تکنولوژي است هزینه بالقوه حفاظت از مالکیت فکري و مدیریت آن (4 نیاز به توسعه بیشتر اختراعات و پروژهها بدون سرمایه گذاري و توسعه بیشتر، به ندرت میتوانند تجاري شوند بدین منظور نیازهایی نظیر: وقت، منابع مورد نیاز و سایر هزینهها باید تأمین شوند. (5 سازمانهاي نظارت کننده2 اغلب کشورها در بخش تجارت، داراي آیین نامهها و قوانین مدون در این زمینه میباشند که بر ایجاد و به جریان انداختن فرآیندها و یا تولیدات جدید اثر میگذارند مانند داروي جدید توسط وزارت بهداشت و ... (6 الزامات مالی3 تجاري سازي تحقیق تنها از طریق سرمایه گذاريهاي بعدي، امکان پذیر است. این کار میتواند به وسیله شرکتها، سرمایه گذاران خارجی، کارخانه داران و ... انجام شود. (7 تیم تحقیق و توسعه4 -9398089916000 Intellectual Property Controller Organizations Financial Obligations Research & Development Teams 1 2 3 4 ٩٩ (اسمعیل زاده، .(108 :1383 https://t.me/tephd معمولاً محققان در مقولههایی نظیر: مدیریت مالکیت فکري، قوانین تجاري و مالی، توسعه یک محصول تجاري شده، ساخت و بازاریابی، فاقد تجربه لازم هستند (در صورتی که این فعالیتها جهت افزودن بر ارزش تکنولوژي و موفقیت آن در تجاري شدن نقش مهمی ایفا میکنند). باید همیشه به این موضوع توجه کنید که: اگر شما اختیار دارید که از بین دو گزینه یک پروژه بزرگ با تیم تحقیق و توسعه متوسط یا یک پروژه متوسط با تیم تحقیق و توسعه بزرگ یکی را انتخاب کنید بهترین انتخاب پروژه متوسط با تیم تحقیق و توسعه1 بزرگ است 63-3-2 تجاري سازي و انتخاب دقیق پروژهها در تعامل میان دانشگاه و صنعت در صورتی که پروژهها به روش ارزیابی داراییها و فواید ایجاد شده توسط پروژهها و یا بازگشت سرمایه گذاري اندازهگیري شوند، تقریباً %1 آنها جزء گروه موفق به حساب خواهد آمد. بنابراین به منظور جلوگیري از شکست پروژه در مرحله تجاري سازي، انتخاب دقیق نوع پروژه بسیار مهم است »پروژهها بر پایه فشار تکنولوژي انجام میشوند تا جاذبه بازار.« براي دستیابی به موفقیت در تجاري سازي تحقیق، این مسئله مهم است که از ابتدا پروژههایی را انتخاب کنیم که نه تنها از لحاظ فنی بلکه از نقطه نظر تجاري نیز بیشترین پتانسیل را داشته باشند. تجارت عمومی نشان میدهد که از بین هر 10 پروژه، تنها یکی داراي سودمندي است و از بین هر 100 پروژه هم فقط یکی به موفقیت مهمی دست پیدا میکند. با توجه به هزینهها و زمان مورد نیاز براي تجاري سازي، ارزیابی دقیق پتانسیل یک پروژه، قبل از اختصاص دادن وقت و منابع به آن، امري ضروري به نظر میرسد. در این رابطه نقطه شروع کار ما، چک لیست ارزیابی تجاري سازي تحقیق است که به ما کمک میکند تا به موضوعات کلیدي (نظیر مالکیت، وضعیت مالکیت فکري، پتانسیل بازار) توجه کرده و ضعفهاي بالقوه و عیبهاي اساسی که پروژه را از ارزیابی بیشتر محروم میکند، شناسایی کنیم. این چک لیست بوسیله پایه گذار پروژه تکمیل میگردد. اگر نتایج امیدبخش باشد، ما موفق به انجام یک ارزیابی مفصل از پتانسیل تجاري سازي شدهایم (اسمعیل زاده، .(106 :1383 -93980159131000 1 R&D ١٠٠ https://t.me/tephd 64-3-2 انتخاب پروژه تحقیقاتی مناسب، تسریع در تجاري شدن یافتههاي پژوهش با توجه به کمبود منابع1 و رقابت روزافزون در بازار، دانشگاهها و شرکتها باید در انتخاب پروژه پژوهشی مناسب دقت کنند. چرا که باید قادر باشند این پروژهها را به صورت عملی درآورده و به بازار عرضه کنند. بطور کلی تحقیق باید مطابق با اصول و مقررات حرفهاي قابل انتشار و تا حدي عملی باشد و تخصص دانشگاه را با منافع صنعت منطبق سازد (محمدي، .(117 :1383 65-3-2 ارزیابی پتانسیل تجاري- چک لیست امتیازبندي2 پروژه ها در اولویت بندي تجاري شدن تحقیقات دانشگاهی کارشناس یا محقق با دادن امتیاز به اجزاي خاصی که به موفقیت یا شکست طرح منجی میشوند، پتانسیل هر طرحی را ارزیابی میکند. امتیاز کل هر پروژه، امکان دسته بندي پروژهها را فراهم می-آورد. چک لیست امتیازبندي پروژه حاوي 3 مقوله اصلی است: پتانسیل درآمدي احتمال موفقیتها هزینه پروژه (اسمعیل زاده،(107:1383 66-3-2 اصول پیش نیاز تجاري سازي تحقیقات در آمریکاي شمالی * اصل اول: براي اینکه تحقیق جهت تجاري سازي مناسب باشد دولت باید محققان صاحب نام و دانشجویان برجسته را جذب نماید. * اصل دوم: دانشگاههاي سالم براي ایجاد محیط سالم پژوهشی نقش حیاتی دارند. -9398048196500 Lack of Resource Advantagement Chek-List 1 2 ١٠١ https://t.me/tephd یکی از مسائل اساسی در این زمینه سلامت مالی دانشگاههاست که به سه عامل اساسی زیر وابسته است: تأمین مالی عملیات دانشگاه تأمین مالی هزینههاي مستقیم تحقیق1 تأمین مالی هزینههاي غیرمستقیم تحقیق2 * اصل سوم: یکی از پایههاي اصلی تحقیق دانشگاهی، آزادي علمی3 است. * اصل چهارم: وجود راههاي متفاوت جهت تجاري سازي نوآوري و مالکیت فکري، نقطه قوتی در این زمینه محسوب میشود. به عنوان مثال تجاري سازي نوآوريهایی که در زمینه فناوري اطلاعات یا نرم افزارهاي رایانهاي انجام میشود احتمالاً جهت تجاري سازي نوآوريهاي هنري نامناسب است. * اصل پنجم: دانشگاه حق »رد اولیه« را دارد. * اصل ششم: به منظور مستند کردن فواید ناشی از تجاري سازي تحقیق دانشگاهی مکانیزمهاي پاسخگویی لازم هستند. این مکانیزمها موجب فهم بهتر فواید مستقیم تجاري سازي (نظیر پتنتها- حق الامتیازهاي بدست آمده، مشاغلی که ایجاد میشود و ...) و فواید غیرمستقیم آن (نظیر پشتیبانی از فعالیتهاي مرتبط با انتقال تکنولوژي، تعلیم و آموزش دانشجویان، تأثیر بر اقتصاد محلی و ...) میشوند. معمولاً تجاري سازي باید در مقیاس محلی و کوچک آغاز شود و تنها پس از کسب موفقیت در این حوزه میتوان نسبت به اجراي آن در مقیاس بزرگتر اقدام نمود. -9398075374500 Direct Costs of Research Indirect Costs of Research Academic Freedom 1 2 3 ١٠٢ https://t.me/tephd امروزه افراد متخصص در زمینه بازار در کنار ایجادکنندگان تکنولوژي (مخترعان، مراکز تحقیق و توسعه، دانشگاهها) و استفاده کنندگان از تکنولوژي (صنعت، جامعه تجاري و مصرف کنندگان) نقش مهمی در فرآیند انتقال و تجاري سازي تکنولوژي ایفا میکنند(اسمعیل زاده، .(114 :1383 67-3-2 عوامل عمده کلیدي قابل توجه در تجاري شدن یافته هاي پژوهشی در صنعت به طور کلی عوامل عمده و کلیدي که در زمینه تجاريسازي یافتههاي پژوهش، نیازمند توجه به آنها هستیم عبارتند از: -1 بازاریابی1 از سال 1990 به بعد استفاده از شیوهها و فنون بازاریابی مورد توجه قرار گرفت. بررسیها نشان داده است که ناموفق بودن بسیاري از شرکتها از ناتوانی آنها در بهرهگیري از فنون بازاریابی نشأت میگیرد. از دیگر یافتههاي پژوهش یاد شده این است که تقاضا براي جلب همکاري مدیران ارشد در مشاغل مهم که پیشینه تحصیلی و تجربی کارآمدي در زمینه بازاریابی داشته باشند در مقایسه با گذشته %52 افزایش داشته است. * تقاضا2 مدیر یک پروژه تحقیقاتی باید تقاضاهاي موجود در بازار را بشناسد. تقاضاهاي گوناگونی که ممکن است در بازار وجود داشته باشند عبارتند از: تقاضاي منفی، نبودن تقاضا، تقاضاي پنهان، تقاضاي تنزلی، تقاضاي فصلی (نامنظم)، تقاضاي کامل، تقاضاي بیش از حد، تقاضاي ناسالم (کاتلر، .(54:1390 * محیطشناسی3 محیطشناسی عبارت است از فرآیند گردآوري اطلاعات مربوط به انواع محیطها از طریق بررسی، مطالعه و روشهاي گوناگون تحقیق. این اطلاعات را میتوان از فروشندگان، واسطهها، توزیع-کنندگان، عرضهکنندگان، کارگزاران و نمایندگان دولت، مجلات، روزنامهها، کتابها و گزارشهاي -9398041910000 Marketing Demand Environmental Studies 1 2 3 ١٠٣ https://t.me/tephd گوناگون به دست آورد. تحلیل محیطی عبارت است از تفسیر و تعبیر اطلاعات گردآوري شده محیطی. محققان این اطلاعات را با توجه به موقعیت بنگاه و سازمان خود مورد ارزیابی قرار میدهند تا بدانند در شرایط کنونی و آینده چه تأثیري بر کار آنها میگذارند. دو نوع واکنش نسبت به محیط بازاریابی وجود دارد: واکنش اول »بازاریابی انفعالی« است. در بازاریابی انفعالی نیروهاي محیطی، عوامل غیر قابل کنترل به حساب میآیند که باید خود را با آنها منطبق ساخت. واکنش دیگر »بازاریابی فعال« است. در بازاریابی فعال سعی بر آن است تا گامهایی براي تأثیر در عوامل محیطی برداشته شود. مهمترین عوامل محیطی را میتوان به شرح زیر دانست: -1 عوامل اجتماعی و فرهنگی : بعضی از مهمترین نیروها و عوامل اجتماعی و فرهنگی عبارتند از: فرهنگ، سطح سواد، ارزشهاي سنتی، دین و مذهب، نحوه معاملات و شرایط کسب و کار، الگوهاي نهادي -2 عوامل سیاسی، قانونی و اقتصادي -3 عوامل تکنولوژیک -4 عوامل رقابتی * پیشبینی فروش1 پیشبینی فروش وسیلهاي ضروري براي عرضه محصولات جدید، برنامهریزي تولید، تعیین سطوح موجودي لازم و ایجاد روش توزیع مطلوب است. پیشبینیهاي کم و یا زیاد ممکن است تبعات سنگینی را در پی داشته باشد. * تخمین اندازه و سهم بازار2 اندازه بازار به تعداد خریداران موجود بستگی دارد. خریداران موجود در بازار داراي سه خصوصیت هستند: علاقه، درآمد، دسترسی. معمولاً پیشبینی فروش به دو روش پیشبینی کمی و کیفی قابل انجام است. پیشبینیهاي کیفی بیشتر بر قضاوت و تجربه مبتنی است در صورتی که پیشبینیهاي کمی اغلب متکی بر اطلاعات است (روستا، .(149:1390 -93980106616500 Sales Budget Estimated Market Share 1 2 ١٠٤ https://t.me/tephd 68-3-2 روشهاي پیشبینی فروش1 در تجاري شدن یافته هاي پژوهش 1- 68-3- 2 روش هاي کیفی پیش بینی فروش2 پیشبینیهاي کیفی فروش مزایا و معایب مشترکی دارند از جمله مزایاي آنها این است که افرادي که بازارهاي خاص آشنایی دارند میتوانند بر اساس معلومات خود راجع به پویاییهاي بازار، میزان فروش را تخمین بزنند و ازجمله معایب آن این است که کیفیت این گونه پیشبینیها تا حد زیادي به ویژگیهاي پیشبینی کننده بستگی دارد. روشهاي متداول پیشبینی کیفی عبارت است از: -1 بررسی نظر هیأت مدیران -2 روش دلفی -3 بررسی نظر نیروي فروش -4 بررسی قصد مصرفکنندگان -5 شبیهسازي آزمایش بازار -6 آزمایش بازار(روستا،.(156:1390 2- 68-3- 2 روشهاي کمی پیشبینی فروش3 بسیاري از شرکتها فروش خود را بر پایه اطلاعات کمی محاسبه میکنند. روشهاي کمی مختلفی براي استفاده مدیران وجود دارد از روشهاي ساده گرفته تا روشهاي کامپیوتري پیچیده. بعضی از این روشها عبارتند از: -1 تحلیل سريهاي زمانی، پنج نوع سري زمانی متداول عبارتند از: الف) تحلیل روند ب) تجزیه اطلاعات ج) میانگین متحرك د) هموارسازي نمایی ه) مدل باکس جنکینز4 -93980104267000 1 Methods of Sales Forecasting 2 Qualitative Methods of Sales Forecasting 3 Quantitative Methods of Sales Forecasting ٤نوعی مدل سازي ریاضی است در انواع روش هاي پیش بینی فروش که بصورت کمی می توان از این روش براي تخمین اندازه فروش استفاده کرد براي مطالعه بیشتر به صفحه 170 مدیریت بازاریابی احمد روستا،عبدالحمید ابراهیمی و داور ونوس مراجعه شود. ١٠٥ https://t.me/tephd -2 سایر روشهاي کمی: روشهاي کمی دیگر عبارتند از: الف) تحلیل همبستگی ب) روش کمترین مجذور (رگرسیون) ج) روش رگرسیون چند متغیره (روستا،.(160:1390 -2 انتقال تکنولوژي1 یکی از مهمترین مکانیزمهاي فرآیند تجاريسازي نتایج تحقیق، انتقال تکنولوژي است. انتقال تکنولوژي ممکن است به صورتهاي گوناگون نظیر ثبت اختراع و لیسانسدهی و یا همکاريهاي تحقیق و توسعه انجام شود در اکثر کشورهاي در حال توسعه شکاف عمیقی بین انتقال تکنولوژي از دانشگاهها و مؤسسات تحقیقاتی به شرکتهاي خصوصی وجود دارد. به همین خاطر اغلب شرکت-هاي خصوصی براي به دست آوردن تکنولوژي جدید به تکنولوژيهاي فرا مرزي وابستهاند. -3 همکاريهاي تحقیقاتی در سال 1980م اصل باي – دال2 در آمریکا تصویب شد. این اصل علاوه بر تنظیم یک سیاست فدرال هماهنگ براي ابتکارات، دانشگاهها را مجاز به مالکیت ثبت اختراعات در تحقیقاتی که با بودجه فدرال انجام میشود کرده و آنان را به کار با صنعت به منظور تجاريسازي ابداعات دانشگاه، تشویق کرده است. در سال 1980م تحقیقات صنعتی انجام شده در مدارس و دانشگاههاي آمریکا هفت برابر بیشتر از سال1970 بود. همکاريهاي تحقیقاتی مزایا و موانعی براي شرکاي همکاري به همراه دارند. ولی هیچ کس منکر آن نیست که همکاريهاي تحقیقاتی بسیار با اهمیت هستند. از مزایایی که همکاريهاي تحقیقاتی به همراه دارند میتوان به موارد زیر اشاره کرد: - همکاري تحقیقاتی وسیلهاي است که دانشمندان آکادمی و صنعت میتوانند توسط آن تحقیقات خود را گسترش دهند. شرکتها نیز میتوانند محصولات جدید را سریعتر وارد بازار کنند و به این ترتیب منافع طرفین، پیگیري دانش جدید و منافع جامعه را تا حد زیادي تأمین میکنند. -9398077914500 Technology Transfer Bayh-Dole-Act 1 2 ١٠٦ https://t.me/tephd اکثر دانشگاهها در کشورهاي توسعه یافته، مکانی مناسب براي انجام این نوع تحقیقات میان رشتهاي1 هستند. محققان دانشگاهی میتوانند از منابع مالی، علمی و انسانی متنوعی در محیط هاي دانشگاهی بهرهبرداي کنند در حالیکه شرکتها به این منابع دسترسی ندارند. تبادل پرسنل از مزایاي دیگر همکاريهاي تحقیقاتی است. شرکتها در کشورهاي توسعه یافته نیز، امکان استفاده از منابع تحقیقاتی جهت دستیابی به مهارتهاي خارجی را دارند. همکاري تحقیقاتی، پرستیز دانشگاه را بالا برده و ارتباطات با ارزشی بین دانشگاه و جامعه ایجاد میکند. همکاري دانشگاه با صنعت میتواند در تلاشهاي توسعه اقتصادي دانشگاه نقشی اساسی ایفا کند. دانشگاهها از طریق اعطاي امتیاز2 به تکنولوژيهاي جدیدي که ایجاد میکنند به منابع جدید درآمد، دست مییابند. در آمریکا درآمد دانشگاهها از طریق اعطاي امتیاز، سه برابر درآمدي است که از تحقیقات حمایت شده توسط شرکت به دست میآورند. همکاريهاي دانشگاه و صنعت با موانعی نیز روبرو است که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: دانشگاهها و شرکتها، شرکاي متعارفی نیستند و فرهنگها و رسالتهاي آنان متفاوت است. هدف اصلی شرکتها سودآوري3 و ایجاد ارزش براي صاحبان سهام4 در قبال ارائه خدمت به مشتریان است رسالت دانشگاهها گسترش دانش و آموزش نسل آینده است. از دیدگاه دانشگاه عوامل زیر میتواند از برقراري همکاري تحقیقاتی دانشگاه و صنعت و یا موفقیت این همکاريها ممانعت به عمل آورد: (1 دشواريهاي مذاکره و کنترل همکاريها (2 تأثیرات مخرب بر دانشجویان و هیئت علمی (3 تأثیرات احتمالی بر رسالتها، شهرت و تأمین مالی دانشگاه مشکلاتی که شرکتها براي برقراري همکاريهاي بیشتر باید بر آنان غلبه کنند عبارتند از: (1 احترام به ارزش همکاريهاي تحقیقاتی -9398037846000 InterDisciplinary Research Licencing Profitability Equity 1 2 3 4 ١٠٧ https://t.me/tephd (2 وارد کردن تحقیقات دانشگاهی به روند توسعه محصول (3 موانع مدیریتی مسئله دیگر در همکاريهاي تحقیقاتی مالکیت فکري1است معمولاً آزاردهندهترین بخش مذاکرات مالکیت، ارزش و حق استفاده از مالکیت فکري حاصل از تلاشهاي تحقیقاتی است. مسئله بعدي، ابزار تحقیق در همکاريهاي تحقیقاتی میباشد که میتواند داراي اجزایی آنچنان پیچیده باشد که خود براي توسعه نیازمند تحقیق باشد. همچنین باید به چند عامل تأثیرگذار بر همکاريهاي پژوهشی نیز توجه کافی نمود از جمله این عوامل میتوان به موارد زیر اشاره کرد: * اعتماد دو جانبه یکی از مهمترین عوامل موفقیت مذاکرات دانشگاه و شرکت است. عامل مهم بعدي در همکاريهاي تحقیقاتی حفظ اسرار است که براي محققان دانشکده کار بسیار سختی است زیرا اساس کار یک موسسه علمی توانایی اعضاي آن در مباحثه و انتشار نتایج تحقیقاتشان میباشد. مسئله مهم دیگر در رابطه با همکاريهاي تحقیقاتی هزینههاي غیرمستقیم2 است. هزینههاي غیرمستقیم هزینهرداختپ حقوق محققان و خرید اجناس جدید هستند که جدیداً هزینههاي تسهیلاتی و اداري نامیده میشوند. مورد دیگر در همکاريهاي تحقیقاتی، حقوق جانبی3 است. حقوق جانبی همان حقوق اعطاي امتیاز است که دانشگاه در رابطه با مالکیت فکري جانبی براي شریک صنعتی در نظر میگیرد. از بین عوامل موثر بر موفقیت همکاريهاي تحقیقاتی میتوان به اشتیاق و دلبستگی طرفین، نسبت به این تلاش مشترك اشاره کرد (دهنویه، .(140 :1383 (4 ثبت اختراع4 شرکتهامعمولاً میخواهند مالکیت ثبت اختراع را حفظ کنند تا بتوانند محصولات حاصل از نتایح تحقیق را ساخته، استفاده کرده و بفروشند. با این حال اهمیت مالکیت فکري و ثبت اختراع بین بخشهاي مختلف صنعت متفاوت است بعنوان مثال طول عمر کوتاه محصول در بخش فناوري اطلاعات، موجب اولویت دادن به زمان ارائه به بازار نسبت به حفظ اختراع میشود. یعنی چیزي که مهم است ارائه هر چه سریعتر محصول به بازار است نه ثبت اختراع. -9398033083500 Intellectual Property Indirect Costs Royalty Patent 1 2 3 4 ١٠٨ (دهنویه، https://t.me/tephd از طرف دیگر دانشگاهها سرشار از انگیزههاي دیگري هستند آنها اغلب خواستار مالکیت هستند تا هیئت علمی خود را مجاز کنند بدون مزاحمت کار کند، انتشار دهد و با همکاران خود همکاري کند (دهنویه، .(141 :1383 (5 شرکتهاي تازه تأسیس1 شرکتهاي تازه تأسیس شرکتهاي جدیدي هستند که در اطراف دانشگاههاي بزرگ به منظور تجاري سازي نتایج و تکنولوژيهاي حاصل از تحقیقات این دانشگاهها ایجاد میشوند به طور کلی شرکت تازه تأسیس براي دستیابی به موفقیت باید حائز شرایط زیر باشد: افرادي که هدفشان موفقیت شرکت است، مدیري با تجربه در تکنولوژي برتر مربوطه، درك فرصتهاي بازار، یک نقشه تجاري، دسترسی به منابع مالی در تمامی مراحل (توسعه تکنولوژیکی، دریافت سرمایه، سرمایه خطرپذیر و بازارهاي دولتی)، هیئت مدیره باتجربه، توانایی دسترسی به پرسنل باتجربه و تسهیلات تحقیق و توسعه، وجود تکنولوژي قابل اطمینان و حفاظت شده .(141 :1383 (6 نقش پارك علمی و انکوباتورها2در تجاري سازي پارك علمی سازمانی است که بوسیله متخصصان حرفهاي مدیریت میشود و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه از طریق ارتقاء فرهنگ نوآوري و رقابت سازنده میان شرکتهاي حاضر در پارك بوده و موسسهاي متکی بر علم و دانش است. براي دستیابی به این هدف، یک پارك علمی جریان دانش و فناوري را در میان دانشگاهها، موسسههاي تحقیق و توسعه، شرکتهاي خصوصی و بازار به حرکت انداخته و مدیریت میکند و رشد شرکتهاي متکی بر نوآوري را از طریق مراکز رشد2 و فرآیندهاي زایشی و انشعابی3 تسهیل میکند. از جمله اهداف مهم پاركها، تجاري سازي نتایج و تحقق ارتباط بخشهاي تحقیقاتی و تولیدي و خدماتی جامعه میباشد. یکی از اهداف اساسی مراکز رشد بسترسازي4 جهت تجاري کردن دستاوردهاي تحقیقاتی است که در این رابطه وظیفه دارد (دهنوي، .(142 :1383 -9398056959500 Newly Established Companies Incubateur spin- off Preparations 1 2 3 4 ١٠٩ https://t.me/tephd 69-3-2 نقش دانشگاه در انتقال موثر و کارآمد اطلاعات علمی دانشگاهها در انتقال مؤثر و کارآمد اطلاعات علمی به صنایع می توانند نقش تعیین کننده اي ایفا نمایند. این نقش از طریق در نظر گرفتن نیازهاي جامعه و صنعت امکان پذیر است در مدل (2-2) مراحل انتقال دانش علمی به بازار نشان داده شده است و همچنین در جدول (8-2) نیز سهامداران اصلی در انتقال دانش علمی و اهداف و مشکلات آنان بیان گردیده است. * مراحل انتقال دانش علمی از دانشگاه به اقتصاد بازار ارزیابی تجاري پتانسیلمذاکره براي اعطاءبازاریابی تکنولوژيکشف علمیقرارداد تولیدتکنولوژي 1016635-397510002729230-397510004445635-39751000 مدل : (2-2 ) انتقال دانش ، منبع: (Bezic, H, et al, 2011: 1435) جدول : (8-2 ) سهامداران اصلی در انتقال دانش علمی مشکلاتاهدافاهداف میان مدتسهامدارانبلندمدتفقدان علاقـه بـراي تجـاري سـازيشناخت اهدافکشف دانشتحقیقات دلایل: ترس از سرقت ایدهمالی جدیدجدید/ خلقدانشمندان دانشگاهیاجتناب دفاتر در محافظت از داراییهمکاري میاندفاتر انتقال تکنولوژي1معنـــوي/ دانشـــمندان دانشـــگاهیمحافظت ازدانشمندان دانشگاهیدرآمدهاي مالی را براي خـود مـی-دارایی معنويو نوآورانخواهندداشـــتن کنتـــرل اختصاصـــی رويتجاري سازيتکنولوژي جدید/ براي مثال لیسانساهداف مالیتکنولوژي جدید/نوآورانجهانی منحصر بفردلیسانس جهانی منبع: (Bezic, H, et al, 2011: 1435) 24828521971000 1 Technology Transfer Offices ١١٠ https://t.me/tephd 70-3-2 دسته بندي دانشگاهها براساس انجام پروژههاي مشترك با صنایع در جدول (9-2) دسته بندي دانشگاهها بر اساس انجام پروژه هاي مشترك با صنایع و نوع ارتباط آنها بیان گردیده است و در جدول (10-2) نیز روند تئوري هاي موجود در تشریح فرآیند همکاري هاي میان دانشگاه و صنعت نشان داده شده است. جدول : (9-2 ) روابط میان دانشگاهها و پروژههاي مشترك با صنعت نقش دانشگاهآلفا1بتاگامادلتااستفاده از تسهیلات-زیادزیاداستفاده اندكتحقیقاتی دانشگاهغیررسمیاستفاده از تسهیلات فیزیکیانکوباتورانکوباتور پارك علمیانکوباتور2 دانشگاهی دراداريدانشگاهی درنزدیک شهركهاشهركها-شهركهااستفاده از خدمات مشورتی/مدیریت دانشگاه ودفتر انتقال تکنولوژيبازرگانی در دانشگاه-پارك علمیدانشگاهپارك علمیپوشش دفتر انتقال تکنولوژيغیرمستقیمنقش دفتر انتقالدفتر انتقال تکنولوژي توسطغیررسمیتکنولوژي توسطمالکان حقوق مالکیت-دانشگاه ایفا میشودفکري اداره میشودمنابع دانشگاهی که در4 استاد درتلاش و سرمایه دردانشگاه شریک تهیهپروژههاي انشعابی بکارروزهايبدست آوري حقتحقیقات تکنولوژي است-گرفته میشونداستراحتاختراع و تأسیس بتانقش محققین در بخشهايهیچ به جز پیداپرداخت دستمزد برايشریک مهم در پروژه تحقیقدرگیري کم دردانشگاهکردن تیمانجام پروژه تحقیقدانشگاه Aپوشش دانشجواستخدام پایهاياستخدام پایهاي واستخدام پایهاي و پروژههايپروژه پایان نامهپروژههاي پایان نامهپایان نامه منبع: (Rasmussen, E. 2011: 460) -93980168592500 این١ اسامی صرفاً جهت نام گذاري انواع دانشگاهها بکار برده شده است 2 Incubateur ١١١ https://t.me/tephd جدول : (10-2 ) روند تئوريها براي تشریح فرآیند همکاري زایشی(انشعابی)1 دانشگاه با صنعت منحنی عمرغاییمنطقیمنطقیتکاملینقش ممکنچطور مشخصههايچطور فعالیتهايچگونگی انتقال ازچطور تاریخ شکلتئوري در تشریحمفاهیم تجاري وهدفمند با شکلفرآیند شکل دانشگاهیحوادث و محیطفرآیندهايشرکت توسعه مییابد.شخصی در فرآیندبه مفاهیم تجاري وغیرقابل پیش بینی راهمکاري زایشیسرمایه گذاريبازرگانی در فرآیندتغییر میدهدنقش داردسرمایه گذاريواحد تجزیه وفرصت مخاطره جدیدتیم شخصیبازرگانی دانشگاهی-تمام واحدهاي ممکنتحلیلمخاطره پروژههايدر هر سطحیمشتركترکیب خروجی ازقدرت تئوري درخصوصیات فرديخروجیهايترکیب تغییرات دردیگر تئوريها-تشریح فرآیندساده در زمانهايچندگانه ممکن-گذر از شکلمحاسبه برايزایشی مشتركمختلف در فرآیندامکان یادگیري ودانشگاهی به تجاريتجربیات تاریخی وتغییر استراتژیکحوادث غیر قابلپیش بینیمحدودیتهايقبول فرآیند قابل پیشقبول عوامل روزانهتمایل به تخمین جنبه-تعادل گرا که بحسابتئوري در تشریحبینی- تشریح نمیکندکه فعالیتها دارايهاي منفی محیطنمیآورد موارد خاصفرآیندهايکه چطور یک فرآیندیک هدف یا مقصددانشگاهیراهمکاري مشتركبراي مرحله بعد بوجودنهایی هستندمیآید.این مراحل خیلیبطور خاصبطور خاص برجستهمرتبط با هر وضعیتزمان تئوريبرجسته در مراحلدر ایجاد شانس برايو زمان در فرآیندهايمتحدالشکل هستند دراولیه از فرآیندهايعبور از وضعیتمخاطره آمیزمیان فرآیندهاي گذشتهمخاطره آمیزدانشگاهی به تجاريکه پیشتر بودهاند منبع: (Rasmussen, E, 2011: 463) -93980123761500 1 Spin - Off ١١٢ https://t.me/tephd 71-3-2 چه چیزهایی دانشمندان دانشگاهی را به اشتغال در تجاريسازي تحقیق ترغیب میکند؟ طلا ، روبان یا معما ؟ در پژوهشی که بوسیله لم( 2011) 1 در انگلستان انجام شد، سه مفهوم از پاداشهاي مالی (طلا)، پاداشهاي شغلی/ شهرت (روبان) و رضایت درونی (معما) جهت بررسی جنبههاي بیرونی و درونی انگیزه دانشمندان براي دنبال کردن فعالیتهاي تجاري مد نظر قرار گرفت. در این تحقیق 735 دانشمند از دانشگاههاي انگلستان شرکت داشتهاند. نتایج تحقیق این بود که انگیزههاي متنوعی براي اشتغال تجاري وجود دارد و بسیاري این کار را براي دلائل شهرت و دلائل درونی2 انجام میدهند و پاداشهاي مالی نقش نسبتاً کمی دارند. کسانی که در مورد تفکیک علم از تجارت باورهاي سنتی دارند به احتمال زیاد با انگیزههاي بیرونی ترغیب میشوند و از تجاري سازي به عنوان ابزاري براي کسب منابع براي حمایت از پیشرفت آنها »پاداش هاي شغلی/ شهرت« استفاده میکنند. در مقابل کسانی که هنجارهاي کارآفرینانه را از نزدیک میشناسند، در تحقیق تجاري کاربردي، انگیزههاي درونی مربوط به استقلال و »رضایت درونی« دارند ولی ممکن است به وسیله »پاداش هاي مالی« نیز ترغیب شوند. این تحقیق به برتري خود انگیختگی دانشمندان تأکید میکند و یک توضیح کامل از رفتار تجاري آنها را ارائه میکند که به در نظر گرفتن ترکیب وسیعتري از انگیزها نیاز دارد و شامل جنبههاي عاطفی و اجتماعی انگیزه درونی میشود و سیاست براي تشویق اشتغال تجاري باید بر مبناي انگیزههاي شهرت و درونی باشد و نه صرفاً انگیزههاي مالی .(Lam , A. 2011: 1354) شکل (3- 2) یک چارچوب مفهومی میان انگیزش علمی و اشتغال تجاري را به نمایش می گذارد. -93980292798500 Lam,A Internal Reasons 1 2 ١١٣ https://t.me/tephd کارآفرینانهترکیبسنتیگرایشات ارزشیتکاملمعرفیاثرات متقابل حسیفعالیت درونیفعالیت تجاري سازيفعالیت ارادي 1313815-108331000 درآمدهاي مالیموفقیتدرآمدمنبعنتیجه مطلوبرضایت درونیپاداش مالیپاداش معنويانگیزش از بعد روانشناسیداراي مبداءداخلیداراي مبداء خارجیانگیزش 1085215-32131000 شکل : (3-2 ) انگیزش علمی و اشتغال تجاري: یک چارچوب مفهومی منبع : (Lam, A. 2011: 1357) 72-3-2 آیا نشر مشترك صنعت و دانشگاه به ارتقاء فعالیت تجاري سازي فناوري دانشگاه منتج میگردد؟ براساس استدلال اتزکویتز1 و همکاران (2003) دانشگاههاي دنیا نقش اصلی آموزشی و علمی خود را به شکل فزآینده تغییر میدهند و به مدل پیچیدهتر دانشگاه کارآفرین تبدیل میگردند که دانش را تجاري سازي نموده و به صورت فعال در اقتصاد محلی و منطقهاي موجبات ایجاد بنگاههاي اقتصادي خصوصی را فراهم مینمایند .(Wong,P. Sigh, A. 2011: 592) 43878544069000 1 Etzkowitz ١١٤ https://t.me/tephd از آنجایی که دانشگاههاي آمریکا در سالهاي 1980 و 1990 استراتژيهاي حق اختراع و جواز را مورد تأکید قرار دادهاند موجب میگردد تا دانشگاههایی چون دانشگاه برکلی کالیفرنیا1 و استانفورد2 در حال حاضر بیشتر توجه خود را بر رابطه تحقیقات با صنعت معطوف داشته باشند تا استراتژيهاي خود را درباره شکلهاي مختلف انتقال فناوري، تکامل بخشند ( Wong,P. Sigh, A. 2011: .(592 به دلایلی انتظار میرود همکاریهاي تحقیق و توسعه تأثیر مثبتی بر خروجی تجاري سازي فناوري دانشگاه داشته باشند. مدل تیجسون( 2006) 3 از مراحل اولیه تغییر شکل دانشگاه به صورت دانشگاه کارآفرین متشکل از سه مرحله است. در مرحله اول دانشگاه بیشتر نسبت به تجاري سازي آگاه میگردد. در فاز دوم فرصتهاي تجاري سازي شناسایی میگردند و در فاز سوم فرصتهاي تجاري سازي4 از طریق حق ثبت اختراع5 و یا تحقیق مشترك6 دانشگاه و صنعت توسعه مییابند. به این نکته باید توجه داشت که دانشگاهها وقتی که کارآفرین میگردند یک فرآیند واقعی را تجربه میکنند که این فرآیند صرفاً داراي یک رابطه خطی نیست بلکه تکرار و همپوشانی سه مرحله-اي است، مدل تیجسن یک چارچوب مفید براي تفهیم یک فرآیند نیست. تعاملات دانشگاه و صنعت، از جمله تحقیق مشترك به فاز دوم مربوط میشوند، این تعاملات داراي نیروي بالقوه فرآیندهاي تجاري سازي در فاز سوم هستند: اگر فرض بر این باشد که مشارکت دانشگاهها با صنعت در امور تحقیقاتی میتواند جذاب باشد این یک فرض منطقی است و بیشتر احتمال میرود تا خودشان فرهنگ تحقیق تجارت گرا را ارتقاء دهند که سرانجام موجب ترغیب فعالیتهاي کارآفرینی آنان میگردد. پس به تبعیت از این مدل وقتی که دانشگاه بیشتر درگیر همکاري تحقیقاتی با بخش خصوصی میگردد، میتوان انتظار داشت که خروجی تجاري سازي آن افزایش یابد(.(Wong,P.Aigh,A.2011: 593 -9398041973500 1 University of California,Berkeley (UCB) 2 Stanford University 3 Tijssen Model 4 Commercialization Opportunities 5 Patent 6 Joint Research ١١٥ https://t.me/tephd 400748562801500 تحقیق مشترك دانشگاه و صنعت توسعه فرصتهايشناسایی فرصتهايآگاهی نسبت بهتجاري سازي مشتركتجاري سازي در دانشگاهتجاري سازي در دانشگاه 4187190-31750001594485-379095003755390-41275000 حق ثبت اختراع مدل تیجسن: (3-2)1 مراحل تغییر شکل دانشگاه به صورت دانشگاه کارآفرین منبع: (Wong, P. Sigh, A. 2011: 593) به طور کلی همکاري صنعت و دانشگاه، تحقیقات کاربردي و نتایج هدفمند بیشتري را شامل می-گردد. دي گریگوریو وشَین(2003) 2 استدلالشان این است که چون تحقیق مبتنی بر سرمایه صنعت ریسک کمتري دارد و مشکلات مربوط به عدم توازن اطلاعاتی آن از تحقیق مبنا کمتر است، در نتیجه تجاري سازي آن آسانتر است. دلیل دوم به ارتباط محققان صنعتی و دانشگاه مربوط میگردد. تعامل با صنعت این فرصت را براي هیئتهاي علمی دانشگاهها فراهم میکند تا با شبکههاي بخش صنعت ارتباط برقرار نمایند و به آسانی اختراعات خود را تجاري سازي نمایند(.(Wong, P. Sigh, A. 2011: 593 همچنین تحقیقات دیگري نشاندهندة این واقعیتاند که در سطح سازمانی سرمایه گذاري صنعت براي تحقیق دانشگاه می تواند تأثیر معناداري بر حق اختراع و نشر مشترك داشته باشد ( Wong, P. .(Sigh, A. 2011: 593 وینیگ و ریجسبرگن(2009) 3 برحسب کمیت نشریات دریافتند که در آمریکا خروجی نشردانشگاهها بشکل مثبت ومعنی داري به کیفیت خدمات مرتبط است(.(Wong,P.Sigh, A. 2011: 594 گرندي و گریمالدي(2003) 1 دریافتند که برتري علمی شامل معیار کمیت نشر می گردد و به شکل مثبت به پیش بینی موفقیت انتقال علم ارتباط دارد .(Wong,P.Sigh, A. 2011: 594) 37528514478000 1 Tijssen Model 2 Di Gregorio and Shane 3 Vining and Rijsbergen ١١٦ https://t.me/tephd آدامز2 و همکاران دریافتند که همکاري تحقیق دانشگاه و صنعت (علی الخصوص در مراکز تحقیقاتی دانشگاه و صنعت) موجبات افزایش ثبت اختراع را براي شرکتها فراهم میکنند. تحقیقات وونگ3 و همکاران ایشان، نشان میدهد که این افزایش تجاري سازي فناوري فقط به تجاري سازي شرکت منتج نمیگردد بلکه به تجاري سازي دانشگاه نیز منجر میگردد(.(Wong, P. Sigh, A. 2011:598 73-3-2 مطالعه تطبیقی4 انتقال تکنولوژي دانشگاهی به صنعت در آلمان و چین انتقال تکنولوژي در دانشگاهها معمولاً از طریق سیستم ملی تحقیق و توسعه5 انجام میشود. دانشگاهها بخش بسیار مهمی از این سیستم را به خود اختصاص میدهند. سیستم تحقیق و توسعه در آلمان شامل مجموعه گستردهاي از نهادهاي تحقیقاتی دولتی و نیمه دولتی است که ارتباط کلی را میان واحد تحقیق و توسعه در این صنایع به وجود آورده و از طرفی نیز آنها را در ارتباط با دانشگاههایی قرار میدهند که از طریق سازمانهاي بسیاري محاط شدهاند. بودجه ریزي تحقیق و توسعه در دانشگاهها در آلمان شامل بودجه اصلی و خارجی است. بودجه اصلی از طریق دولت و به صورت سهم اصلی براي دانشگاه در نظر گرفته میشود و بودجه خارجی نیز نوعی بودجه بدست آمده از سوي آژانسهاي نیمه دولتی، وزارتخانهها، صنایع و ... است که بخشی از بودجه تحقیق و توسعه را به خود اختصاص میدهد. اتحادیه اروپا6 مهمترین سازمان بینالمللی است که فعالیتهاي تحقیق و توسعه را در آلمان حمایت میکند این بخش شامل بیش از %80 از کل بودجه بینالمللی در نظر گرفته در میان دانشگاه- هاي این کشور است .(Tang, Sh, et al, 2011: 318) تمامی تحقیقات اجرایی در کشور چین از بودجه تحقیق و توسعه استفاده میکنند سه نوع کلی از برنامههاي مشارکتی در این میان وجود دارد که شامل موارد زیر است: -1 پروژههاي مشترك تحقیق و توسعه -2 برنامه مهندسی با بودجه مشترك -3 کارگاههاي کاري که بعد از دوره دکترا از آنها استفاده میشود .(Tang, sh, et al, 2011, 322) -9398028384500 Grandi & Grimaldi Adams Wong Comparative study R&D Europe Union 1 2 3 4 5 6 ١١٧ https://t.me/tephd 4- 2 ابعاد و مؤلفههاي مستخرجه از مبانی نظري و پیشینه تحقیق براساس مطالعات حاصل از مرور بر ادبیات در جهان ، ایران و مبانی نظري ابعاد و مؤلفه ها استخراج و بشرح ذیل ارائه می گردد : ١- مؤلفه هاي ساختاري ٢- مؤلفه هاي فرهنگی و اجتماعی ٣- مؤلفه هاي آموزشی ۴- مؤلفه هاي مدیریتی ۵- مؤلفه هاي مالی هریک از این مؤلفه ها نیز به سوالات زیر گروه خود تقسیم می شوند که در جدول زیر (جدول (2-11 آورده شده است : ١١٨ https://t.me/tephd جدول :(11-2) مولفههاي استخراج شده از ادبیات تحقیق -140017549530001083310495300037255454953000378968014986000-14065254635500-140652545783500-140652567691000-14039854318000-140652591186000107950043180003719195431800042341804318000 ردیف 1 2 3 4 5 6 7 8 9 -12192039306500-5778553975000 ردیف 10 11 12 13 14 15 16 17 عوامل ساختاري -5080-22606000 ایجاد دفاتر ارتباط با دانشگاه اهمیت مراکز عالی تحقیقاتی مشترك میان دانشگاه و صنعت مقررات و دستورالعمل ها در ارتباط صنعت و دانشگاه -256222521526500 تأسیس واحد مشاوره دانشگاهی و علمی در صنایع و دانشگاهها -2562225508000 ایجاد شرکت هاي دانش بنیان در دانشگاهها و صنایع -256222532194500 اهمیت واحد مشاوره در دانشگاه و صنعت -256222521844000 تفویض اختیار به مسئولین اجرائی در دانشگاهها و صنایع -25622251079500 نظارت مسئولین واحدها براي ارتباط هرچه بیشتر صنعت و دانشگاه -25622252540000 تأسیس واحد کارآفرینی در دانشگاهها و صنعت -7175532893000-256222532575500 عوامل فرهنگی و اجتماعی -5080-22606000-256222514478000 سن دانشجویان و صنعتگران احساس تشخص و افتخار دانشجویان و صنعتگران براي تولیدات اقتصادي -2562225-21272500-256222521653500 تبلیغ فرهنگ تجارت گرا در دانشگاه و تولیدات علمی در صنعت -256222542926000 موقعیت جغرافیایی دانشگاه و دوري و نزدیکی دانشگاهها و صنایع توجه صنعت و دانشگاه به جذب ظرفیت هاي تحقیقاتی و صنعتی -2562225-24511000-25622251968500 تفاوت هاي فرهنگی بین دانشگاه و صنعت نسبت به خدمات متقابل مشارکت رسانه هاي گروهی در ارتقاي فرهنگی ، علمی و صنعتی -2562225-21399500-2562225190500 برگزاري گردهمایی هاي مشترك دانشگاهها و صنایع براي تبادل نظر و شناسایی مشکلات و راه حل ها -2562225444500 منابع 0-22606000 (آراسته، (1383 (شفیعی، (253 :1385 (فکور، (Gray, 2001)) (1387 (شفیعی، (276 : 1385 (حسنقلیپور، (1389 (نوري، (1389 (دهنویه، Allen , ) (Tang, 2011: 318) (56 :1383 (2004 (شفیعی، (277 : 1385 (کانکنی، (207 : 1388 (ابراهیمی پور، (Kutinalahti, 2005) (76 :1383 (صدیق، (247 : 1383 (دهنویه، (141 :1383 (دهنویه، :1383 (15 (شفیعی، (185 :1385 (باقري نژاد، (1387 (دهنویه، 1383، (Alan Lowe, 2002) (Powers, 2000) (48 (Wyne, 2004: 33) Gilsing, ) (Jones, 2000) (Kutinalahti, 2005) (2011 (شفیعی، (98 :1385 (کانکنی، (207 : 1388 (امینی، (1390 (فکور، (1387 (شفیعی، (101 :1384 (شفیعی، (1385 (شفیعی، (1385 (حسینی، (1391 (شفیعی، (Todorvic, 2004) (187 :1385 (Rasmussen, 2011: 461) (Kenny, 2011) (Todorvic, 2011: 129) (Bothelt, 2011: 461) (دهنویه، (141 :1383 -666751143000 منابع 0-22606000 (Rodger, 1994) (Crespi, 2011) (جاهد، (1390 (کانکنی، (145 :1388 (تقوي نیا، (1390 (کانکنی، Fresco & ) (211 :1388 (Feldman, 2007: 37) (Marabet, 2005: 104 (Wong, 2011: 592) (Laursen, 2011: 507) (Colyvas, 2007) (Feldman, 2007, 37) (Grady, 2002) ( Maring, 2005) (عباسی، (1388 (کانکنی، (44 :1388 (ابراهیمی پور، (86 :1383 (شفیعی، (Todorvic, 2011: 130) (243 :1385 (شفیعی، (270 :1385 (باقري نژاد، (1387 (شرقی، (1383 ١١٩ https://t.me/tephd -220662547180500-220662590170000-2206625116395500-2206625175831500-2206625219138500-2206625262064500-2206625287972500-2206625351980500-2206625378523500-2206625408114500-2206625451040500-2206625494030000-2206625520255500-2206625542226500-2206625606234500-2206625632714000-2206625675703500-2206625718375500-2206625761365000-220408546926500-220662581375250027940046926500291909546926500343408046926500 18 19 -1219204445000-5778523685500 ردیف 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 -12192012700000-5778528829000 ردیف 35 جهانی شدن دانشگاهها و صنایع مجازي شدن آموزش هاي حرفه اي مورد نیاز صنعت -717555461000 عوامل آموزشی -5080-22606000 بهبود شناخت و نگرش متقابل جامعه دانشگاهی و صنعت نسبت به یکدیگر همراستایی مقالات علمی – کاربردي دانشگاه و صنعت همکاري محققان و اساتید دانشگاه براي ارتقاء صنعتگران تدوین برنامه هاي آموزشی و کاربردي براي ایجاد همکاري اساتید با صنعت تعداد مقالات ثبت اختراع توسط محققین دانشگاهی شرکت در کنفرانس هاي علمی – صنعتی افزایش فارغ التحصیلان تخصصی سطوح عالی تطبیق آموزش هاي تخصصی با نیازهاي جامعه و صنعت تعیین رویه هاي مناسب و آسان ارتباط دانشجو با صنعت تعیین اولویت هاي پژوهشی توسط صنعت و دانشگاه اصلاح نظام ارتقاي هیئت علمی در جهت ارزش دهی بیشتر به فعالیت هاي تحقیقاتی صنعتی برگزاري دوره هاي کارآموزي کاربردي دانشجویان در صنعت گذراندن دوره هاي فرصت مطالعاتی اساتید دانشگاه در صنایع آموزش فناوري و مدل هاي کسب و کار در دانشگاهها حضور و مشارکت خبرگان صنعت در حوزه هاي آموزشی و پژوهشی دانشگاهها -71755762000 عوامل مدیریتی -5080-22606000 ارتقاء مقررات دولتی حاکم بر روابط میان دانشگاه و صنعت -256222542926000 (شفیعی، (277 :1385 (قنادان، (1389 (قورچیان، (1391 (حیدري عبدي، (700 :1383 (قورچیان، (1391 (مهرعلیزاده، (1383 (کاظمی، (1383 -666755080000 منابع 0-22606000 (Wyne, 2004: 3) (Corely, 2006: 975) (شفیعی، Allen , ) (Feldman, 2007: 4) (202 :1385 (Wong, 2011: 594) (Gray, 2001) (2004 (Colyvas, 2007) (نادري، (1386 (دهنویه، (139 : 1383 (حسنقلی پور، (1389 (نادري: (1383 (شفیعی، (242 :1385 (Dector, 2007: 148) (powers, 2000: 8) (Gonzales, 2003) (Wong, 2011, 592) (Powers, 2000) (باقري نژاد، (1387 (شفیعی، (Gilsing, 2011) (101 :1384 (شفیعی، (175 :1385 (شفیعی، (222 :1385 (اسماعیل زاده، (Gilsing, 2011) (117 :1383 (شفیعی، (160 :1385 (آراسته، (1383 (کانکنی، (1383 (اسماعیل زاده، (Feldman, 2007: 37) (117 :1383 (شفیعی، (1385 (جاهد، (1390 (شفیعی، (239 :1385 (باقري نژاد، (1387 (ابراهیمی پور، (80 :1383 (شفیعی، :1385 (234 (شفیعی، (Domino, 2006) (241 :1385 (شفیعی، (Feldman, 2007: 4) (274 :1385 (باقري نژاد، (1387 (شفیعی، Tang, 2011: ) (253 :1385 (322 Powers, ) (Colyvas, 2007) (Feldman, 2007: 4) (2000 (فاتح راد، (1383 (حیدري عبدي، (700 :1383 (شفیعی، (227 :1385 (باقري نژاد، (1387 -6667521526500 منابع 0-22606000 (حسنقلیپور، (1389 (شفیعی، 13 :1385 و (25 (دهنویه، :1383 (56 (حیدري عبدي، (700 :1383 (احمدي، (122 : 1383 (Tang, 2011: 322) ١٢٠ https://t.me/tephd -220662547180500-220662590170000-2206625133159500-220408546926500-220662515754350027940046926500291909546926500343408046926500 36 37 38 39 40 41 42 -12192034036000-5778551435000 ردیف 43 44 45 46 47 48 تربیت علمی مدیران صنایع در دانشگاهها جلوگیري از نشت غیرقانونی اطلاعات از طرف دانشگاه به رقباي در صنعت مشابه مدیریت ریسک تداخل منافع دانشگاه و صنعت استفاده از الگوي انگیزشی متفاوت ( نیازهاي مادي و معنوي ) براي محققین -256222521526500 ( مدیریت تحقیقات بکري که در محیط تخصصی صنعت رقبا ، تأمین کنندگان ، م مشتریان و مشاوران و ...) وجود نداشته باشد مشارکت مدیران تولیدي در سطوح عالی تصمیم گیري دانشگاهها -2562225-21717000-2562225190500 اتخاذ سیاست ثروت معنوي یا فکري براي مخترعین -7175532893000-256222532575500 عوامل مالی -5080-22606000-256222517272000 وجود مشوق هاي مالی براي تحقیقات علمی – کاربردي تقسیم عادلانه درآمد ناشی از فروش تحقیقات کاربردي در صنعت و دانشگاه -2562225-42735500-2562225190500 ایجاد بودجه هاي تحقیقاتی براي صنعت و دانشگاه -256222511239500 سرمایه گذاري دانشگاهها در تحقیقات مشترك با صنعت -256222532575500 سرمایه گذاري بودجه اي دولت در تحقیقات بنیادي – کاربردي -25622252984500 ارائه بورسیه هاي آموزشی و تحقیقاتی از طرف صنعت به دانشگاه و از طرف دانشگاه به صنعت -256222511112500 (آراسته، (Kate, 2011) (1383 (ابراهیمی پور، (76 :1383 (شفیعی، (248 :1385 (Jones, 2000: 18) (Gilsing, 2011) (کانکنی، :1388 (145 (کانکنی، (145 :1388 (جعفري، (71 :1383 (عباسی، (1388 (ابراهیمی پور، (77 :1383 (شفیعی، :1385 Lam , ) (Gilsing, 2011) (Gonzales, 2003) (277 (2011, 1354 (Gilsing, 2011) (باقري نژاد، (1387 (شفیعی، (238 :1385 (Kate, 2011) ( Kenney, 2011) ( Allen, 2004) (Wong, 2011, 593) (Andersen, 2011) (فکور، (1387 (کانکنی، (146 :1388 (نوروزي، (19 :1381 (جعفري، (63 :1383 (اسماعیل زاده، (108 :1383 (دهنویه، (140 :1383 -666751143000 منابع 0-22606000 (ابراهیمی پور، (79 :1383 (شفیعی، (252 :1385 (محمدي، (13 :1383 (شفیعی، (106 :1385 (محمدي، :1383 (94 (جعفري، (Powers, 2000) (68 :1383 (شفیعی، Gonzales, ) (Wyne, 2004: 33) (165 :1385 (Kenney, 2011) (2003 (شفیعی، (267 :1385 (باقري نژاد، (1387 (شفیعی، (101 :1384 Allen, ) (Jones, 2000: 8) (Tang, 2011: 322) (Wong, 2011, 593) (Gilsing, 2011) (2004 (Kutinalahti, 2005) (شفیعی، (Jones, 2000: 7) (114 :1385 (باقري نژاد، (1387 (شفیعی، Domino, ) (216 :1385 (Wong, 2011: 593) (Gray, 2001) (2006 (Allen, 2004) (Feldman, 2007: 4) منابع فارسی -1 ابراهیمی پور، حسین، اسمعیل زاده، حمید؛ دهنویه، رضا .(1383) "مدیریت کارکنان در ارتباط دانشگاه و صنعت"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .75-88 -2 ابراهیمی پور، حسین؛ اسمعیل زاده، حمید؛ مسگرپور، بیتا .(1383) "ارتباط موسسات کوچک و متوسط با دانشگاه و نقش آن در توسعه ملی"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .29-40 -3 احمدي دستجردي، داود؛ انوري، صدور .(1383) "آموزش عالی و پژوهش در فرایند توسعه"، انتشارات وزارت علوم تحقیقات و فناوري، دایره المعارف آموزش عالی. -4 اسماعیل پور، حسن .(1390) "مدیریت بازاریابی بین المللی" ، نشر نگاه دانش، تهران. -5 اسماعیل زاده، حمید؛ ابراهیمی پور، حسین؛ دهنویه، رضا .(1383) "مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت"، مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور. -6 اسمعیل زاده، حمید؛ دهنویه، رضا، ابراهیمی پور، حسین .(1383) "تجاريسازي تحقیق؛ چالشها و راهکارها"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگا ه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .102-116 -7 اسمعیل زاده، حمید؛ دهنویه، رضا؛ ابراهیمی پور، حسین .(1383) "توجه به سیستم ملی نوآوري؛ ضرورتی انکارناپذیر"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .17-28 -8 افروزه، عباس؛ بعیدفر، مرضیه .(1386) "سرمایه فکري نقطه اتصال دولت، دانشگاه و صنعت: مثال بیلان دانش در دانشگاه"، رشد فناوري، فصلنامه تخصصی پاركها و مراکز رشد، شماره 8، صص .41-47 -9 امینی، الهام .(1390) "بررسی میزان آمادگی شرکتهاي دانش بنیان براي تجاريسازي نتایج تحقیقات حوزه سلامت (با توجه به نقشه جامع سلامت)"، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازاریابی، دانشگاه تهران پردیس کیش. -10 انتظاري، یعقوب .(1383) "ظهور صنایع دانش"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. ٢٤٤ https://t.me/tephd -11 آراسته، حمیدرضا .(1383) "ارتباط دانشگاه و صنعت"، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزي آموزش عالی، سال دهم، شماره سوم، صص .57-92 -12 آراسته، حمیدرضا .(1383) "فلسفههاي آموزش عالی"، انتشارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوري، نادر قلی قورچیان، حمیدرضا آراسته، پریوش جعفري، دایره المعارف آموزش عالی، جلد اول، تهران. -13 بازرگان، عباس .(1383) "ارزشیابی آموزش عالی"، انتشارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوري، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -14 باقرينژاد، جعفر .(1387) "سیستم ارتباط دانشگاه و صنعت براي توسعه فناوري در ایران، ساز و کارها و پیشنهادها"، فصلنامه سیاست علم و فناوري، سال اول، شماره 1، ص .1-13 -15 تقوينیا، کاوه .(1390) "تبیین وضعیت توجه مبتکرین به تجاريسازي اختراعات"، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت کارآفرینی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. -16 جاهد، حسینعلی .(1390) "تعیین عوامل موثر بر تجاريسازي نتایج پژوهش در نظام آموزش عالی و ارائه مدلی براي تبیین روابط بین عوامل: مطالعه موردي دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات"، پایان نامه دکتري در رشته مدیریت آموزش عالی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. -17 جعفري، مهدي؛ ابراهیمی پور، حسین، اسمعیل زاده، حمید .(1383) "مدیریت مالی ارتباط دانشگاه و صنعت و نقش آن در بهبود این ارتباط"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .61-74 -18 حسنقلی پور یاسوري، حکیمه .(1389) "طراحی مکانیزمهاي تجاريسازي دانش در دانشکدههاي مدیریت"، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. -19 حیدري عبدي، احمد .(1383) "کارآفرینی"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -20 دانایی فرد، حسن .(1383) "اقتصاد دانش محور و حفظ تمامیت نهادي دانشگاه"، انتشارات رشد، چاپ اول، تهران. -21 دلاور، علی .(1383) "مبانی نظري و علمی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی"، انتشارات رشد، چاپ اول، تهران. ٢٤٥ https://t.me/tephd -22 دهنویه، رضا؛ اسمعیل زاده، حمید؛ ابراهیمی پور، حسین " .(1383) نقش واسطهها در ارتباط دانشگاه و صنعت"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .41-60 -23 دهنویه، رضا؛ اسمعیل زاده، حمید؛ ابراهیمی پور، حسین .(1383) "پاركهاي علمی؛ حلقه ضروري زنجیره نوآوري"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .147-158 -24 دهنویه، رضا؛ اسمعیل زاده، حمید؛ مسگرپور، بیتا .(1383) "تجاريسازي نتایج تحقیق"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .133-146 -25 ذاکر صالحی، غلامرضا .(1383) "پیش نیازهاي توسعه علمی کشور"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -26 روستا، احمد. ونوس، داور. ابراهیمی، عبدالحمید .(1390) "مدیریت بازاریابی" ، انتسارات سمت، تهران. -27 سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازي، الهه .(1387) "روشهاي تحقیق در علوم رفتاري"، چاپ پانزدهم، تهران، نشر آگه. -28 سروش، علیرضا .(1391) "شناسایی عوامل کلیدي موفقیت تجاريسازي تحقیقات دانشگاهی مطالعه موردي: دانشکده فنی دانشگاه یزد"، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت کارآفرینی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. -29 سیدجوادین، سیدرضا .(1388) "برنامه ریزي نیروي انسانی" ، انتشارات دانشگاه تهران، تهران -30 شجاعی، محمدرضا .(1382) "تعامل دانشگاه و صنعت و نقش آن در توسعه اقتصادي"، نشریه مجلس و پژوهش، نشر مرکز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامی، سال دهم شماره چهل و یکم، ویژه نامه آموزش عالی، ص .20 -31 شرقی، عبدالعلی .(1383) "ارتباطات بینالمللی و توسعه علمی"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -32 شرقی، عبدالعلی .(1383) "همکاريهاي علمی بینالمللی آموزش عالی"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. ٢٤٦ https://t.me/tephd -33 شریفی، حسن پاشا؛ شریفی، نسترن .(1383) "روشهاي تحقیق در علوم رفتاري"، انتشارات سخن، چاپ سوم، تهران. -34 شفیعی، مسعود .(1384) "ارتباط صنعت پتروشیمی با دانشگاهها"، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، چاپ اول، تهران. -35 شفیعی، مسعود .(1385) "ارتباط صنعت و دانشگاه آیندهاي تابناك، پیشینهاي تاریک"، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، چاپ پنجم. -36 شفیعی، مسعود؛ آراسته، حمیدرضا .(1383) "همکاري دانشگاه و صنعت"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -37 شیرکوند، سعید .(1382) "خلاصه مقالات هفتمین کنگره سراسري همکاریهاي دولت، دانشگاه و صنعت براي توسعه ملی" ، آذر 26-28 تهران، انتشارات موسسه علمی دانش پژوهان برین، اصفهان. -38 صدیق، محمدجعفر؛ کریمیان، اقبال؛ قدیري، فرشته .(1383) "پاركهاي تحقیقاتی و توسعه تحقیقات"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -39 عباسی، بدري .(1388) "بررسی تأثیر رویکرد تجاريسازي بر ساختار ارزشی دانشگاهی به منظور ارائه یک مدل مناسب"، پایان نامه دکتري در رشته مدیریت آموزش عالی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. -40 فاتح راد، مهدي .(1383) "طراحی الگوي موثر ارتباط صنعت و دانشگاه براساس نظریه خودسازماندهی و با رویکرد سیستمهاي پویا"، پایان نامه دکتراي مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. -41 فکور، بهمن .(1385) "شرایط زمینهساز براي پیشبرد تجاريسازي نتایج تحقیقات در بخش دانشگاهی"، عضو هیئت علمی سازمان پژوهشهاي علمی و صنعتی ایران، رهیافت. -42 فکور، بهمن .(1385) "مروري بر مفاهیم نظري تجاريسازي نتایج تحقیقات"، فصلنامه رهیافت، شماره .37 -43 فکور، بهمن؛ حاجی حسینی، حجت اله .(1387) "کارآفرینی دانشگاهی و تجاري سازي نتایج تحقیقات در دانشگاههاي ایران: مطالعه موردي هفت دانشگاه مهم کشور"، فصلنامه رهیافت، شماره 2، صص .59-70 ٢٤٧ https://t.me/tephd -44قنّادان، محمود .(1389) "کلیات علم اقتصاد"، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، تهران. -45قنّادان، محمود .(1391) "جوایز نوبل اقتصاد"،انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران. -46 قورچیان، نادرقلی .(1383) "دانشگاههاي مجازي"، جعفري، پریوش، آراسته، حمیدرضا، دایره المعارف آموزش عالی، جلد اول، تهران، انتشارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوري. -47 قورچیان، نادرقلی .(1383) "ظهور دانشگاههاي جدید"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -48 کاتلر، فیلیپ .(1390) "مدیریت بازاریابی"، مترجم: بهمن فروزنده، انتشارات آموخته، چاپ نهم، اصفهان. -49 کاظمی، فرشیده .(1383) "آموزش از راه دور"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -50 کانکنی، ایوالد و همکاران .(1388) "دانشگاهها و تحقیقات صنعتی"، مترجم: مسعود شفیعی، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، چاپ اول، زمستان 1388، تهران. -51 کلانتري، خلیل .(1388) "پردازش و تحلیل دادهها در تحقیقات اجتماعی-اقتصادي" ، نشر فرهنگ صبا، چاپ سوم، تهران. -52 محمدي، محمدرضا؛ اسمعیل زاده، حمید؛ ابراهیمی پور، حسین .(1383) "مدیریت مالکیت فکري در ارتباط دانشگاه و صنعت"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .89-101 -53 محمدي، محمدرضا؛ اسمعیل زاده، حمید؛ ابراهیمی پور، حسین .(1383) "نقش دولت در تسهیل ارتباط دانشگاه و صنعت"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .9-16 -54 محمدي، محمدرضا؛ اسمعیل زاده، حمید؛ دهنویه، رضا .(1383) "انتخاب عناوین تحقیقاتی مناسب؛ تسریع تجاريسازي یافتههاي پژوهش"، مجموعه مقالات ارتباط دانشگاه و صنعت، تهران مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، صص .117-132 -55 مردانی گیوي، اسماعیل.ابراهیمی، ابوالقاسم .(1382) "جایگاه شرکت هاي کوچک و متوسط در نظام هاي اقتصادي"، تدبیر،شماره .132 ٢٤٨ https://t.me/tephd -56 مؤمنی، منصور. فعال قیومی، علی .(1388) "تحلیلهاي آماري با استفاده از SPSS "، انتشارات کتاب نو. -57 مهدوي، محمدنقی .(1380) "فرهنگ توصیفی تکنولوژي"، نشر چاپار، تهران. -58 مهرعلیزاده، یداالله .(1383) "جهانی شدن و آموزش عالی"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -59 نادري، ابوالقاسم .(1383) "اقتصاد آموزش عالی"، دایره المعارف آموزش عالی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، چاپ اول. -60 نوري، سمیه .(1389) "شناسایی عوامل موثر بر استراتژي تجاريسازي (مطالعه موردي شرکت ایزایران)"، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت تکنولوژي، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. -61 نوروزي، علیرضا .(1381) "حقوق مالکیت فکري : حق مؤلف و مالکیت صنعتی" ، چاپار، تهران. -62 هاشمی داران، حسن، قائد محمدي، محمدجواد، .(1386) اهمی"ت ارتباط صنعت و دانشگاه براي توسعه آموزش عالی در هزاره سوم"، همایش آموزش عالی در هزاره سوم، باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاداسلامی واحد رودهن، ص .2 -63 هاوکینز، دل. بست، راجر، کانی کنث .(1390) "رفتار مصرف کننده"، مترجم: احمد روستا، عطیه بطحایی، انتشارات سارگل، چاپ دوم، تهران. -64 هومن، حیدرعلی .(1388) "استنباط آماري در پژوهش رفتاري" ،انتشارات سمت، چاپ چهارم، تهران. -65 هومن، حیدرعلی .(1385) "راهنماي علمی پژوهش کیفی"، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، چاپ اول، تهران. ٢٤٩ https://t.me/tephd یسیلگنا عبانم 1-Alan Lowe, R. (2002). "Invention, Innovation Entrepreneurship: The commercialization of university research by inventor- founded frims", A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree of doctor of philosophy in business administration, graduate division of the university of California, Berkeley. 2-Allen consulting group (2004). "Building effective systems for the commercialization of university research", prepared for business council of Australia & Australian vice chancellor’s committee. 3-Altbach, Philip. G (2001). "Academic freedom: International realities and challenges". Higher education. Vol 41. pp. 205-219. 4-Arocena, R. and Sutz, J. (2001). "Changing knowledge production and Latin American Universtiy". Journal of research policy. Vol. 30 pp. 1221-1234. 5-Awbery, S.M. (2006). "Marketing the invisible hand visible: the case of dialogue about academic capitalism". Research policy vol. 13. pp. 21-36. 6-Bagozzi, R.P., Yi, Y., (1988). "On the evaluation of structural equation models." Journalof the Academy of Marketing Science 16, 74–94. 7-Bathelt, H. Kagler, D. Munro, A (2011). "Social foundations of regional innovationand role ofuniversity spin- offs: The case ofCanada’stechnologytriangle",industryandinnovation,pp.461-486, http"//dx/doi.org/10.1080/1366271602011. 583462. 8-Behrens, R. and Gray, N (2001). "Unitended conseguences of cooperative research: Impact of industry sponsorship on climate for academic freedom and other graduate student outcome", research policy. Pp. 179-190. 9-Bentler, P.M., 1990. "Comparative fit indices in structural models." Psychological Bulletin 107, 238–246. 10- Bezic, H. Karanikic, P. Tijan, E (2011). "The Role of university in efficient transfer of scientific knowledge", MIPRO, opatija, coratia, pp. 1434-1437. 11- Bok, D. (2003). "Roots of Commercialization", universities in the market place: the commercialization of higher education, Princeton university press, pp. 1-17. Avail at: http//press.Princeton. Edu/chpters/S7484.pdf. 12- Colyvas, J.A, (2007). "From divergent meaning to common practices: institutionalization process and commercialization of university research", a dissertation submitted to the school of education and the committee on graduate studies of Stanford university in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy. Stand ford university. ٢٥٠ https://t.me/tephd 13- Corely E.A., Boardman, P.C., Bozeman, B. (2006). "Design and the management of multi-institutional research collaborations: Theoretical implication form two case studies", research policy. Vol. 35. pp. 975-993. 14- Crespi, G. D’Este, Pablo. Fontana, R. Geuna, A (2011). "The impact of academic patenting on university research and its transfer", research police, vol 40 pp. 55-68. 15- Decter, metal (2007). "University to business technology transfer- UK and USA comparison", journal of Technology vation. Vo.l 25. pp 45-155. 16- Denison, EF (2005). "Why Growth Rates Diffe", Washington D.C: The Brookings Institution. 17- Domino and et al. (2006). "Higher education marketing concerns: factor in fulence student’s choice of colleges", business review. Vol. 6 pp. 101-111. 18- Etezadi-Amoli, J., Farhoomand, A.F., (1996). "A structural model of end usercomputing satisfaction and user performance". Information and Management30 (2), 65–73. 19- Etzcowitz, H. and et al. (2003). "The future of the university and the university of future: evaluation of iory tower to entrepreneurial paradigm", research policy. Vol. 29 pp. 20-31. 20- Etzkowitz, H. (1998). "The norms of entrepreneurial science: cognitive effects of the new university- industry linkage", research policy. Vol. 27 pp. 823-833. 21- Fajen, A (2006). "Doctoral students in the life sciences: perceptions related to the impact of changing expectation and modes of support on research ettics and norms", A dissertation presented to the gratuated school. University of Missouri-Colombia 22- Feldman K.S (2007). "The commercialization of public higher education: Balancing academic, fiscal and market values", A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirement for the degree of doctor of education: Educational leadership. The university of New Mexico. 23- Fersco, R.S. and Merabet, H (2005). "Sponsored research and the public right to know". Journal of Drug development research. Vol. 63 pp. 103-111. 24- Fornell, C., Larcker, V.F., (1981). "Evaluating structural equation models withunobservable variables and measurement error". Journal of MarketingResearch 18, 39–50. 25- Gonzales- Wlaker, R.M. (2003). "Higher education institutions in educational partnerships with corporations: impact on organizational systems". A dissertation submitted to the office of graduate studies and research, in partial fulfillment of the requirement for degree of doctor of education. University of Massachusetts, Boston. 26- Grady, K.O (2002). "Influence of personal and environmental factors academic medical researcher decision to commercialize the results of their research", A dissertation submitted to the faculty of graduate studies in partial ٢٥١ https://t.me/tephd fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy. University west Canada. 27- Grandi, A. Grimaldi, R (2005). "Academics organizational characteristics and the generation of successful business idea", journal of business venturing. Vol 34 pp. 90-110. 28- Hair,J.F.,Anderson,R.E.,Tatham,R.L.,Black,W.C.,(1998).“Multivariate Data Analysis”,fifth ed. Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ. 29- Jones, L.M (2000). "The commercialization of academic science" conflict of interest for the faculty consultants", A thesis, in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy. University of the minnesuta. 30- Joreskog, K.G., Sorbom, D., (1996). LISREL 8: "Users reference guide. Scientific Software International", Chicago. 31- Kate, B. Pablo, D. Andy, N (2011). "Gaining dorm interactions with universities: multiple methods for nurturing absorptive capacity", research policy, vol 40 pp. 30-40. 32- Kutinalahti, p. (2005). "University approaching market: intert winig scientific and entrepreneurial goal VTT publication", A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirement for the degree of doctor of education: Educational leadership university of Australia. 33- Kutinalahti, P. (2005). "University approaching market: interwining scientific and entrepreneurial goal VTT publication", A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirement for the degree of doctor education: educational leadership. University of Australia. 34- Lam, A (2011). "what motivates academic scientists to engage in research commercialization: Gold, ribbon or puzzle?", research police, vol 40 pp. 1354-1368. 35- Maringe, F. (2005). "Interrogation the crisis in higher education marketing: the CORD model", international journal of educational mamagement, vd. 19, 564-578. 36- Martin, K. Patton, D (2011). "Does inventor ownership encourage university research- derived entrepreneurship? A six university comparison", Research police, vol 40 pp. 1100-1112. 37- Plewa and quester (2002). "Marketing orientation in university industry linkage", journal of business administration. Vol. 34 pp. 3-21. 38- Plewa and quester (2005). "Marketing orientation in university industry linkages", journal of business administration. Vol. 34 pp. 3-21. 39- Powers. J.B. (2000). "Academic entrepreneur ship in higher education: institutional effects on performance of university technology transfer". Submitter to the faculty of the university graduate school in partial fulfillment of requirement for the degree doctor of philosophy in the school of business and education. Indiana university. 40- Richardson C.R and et al. (1998). "Higher education governance: balancing institutional and market in fluence", National center for public policy and higher education. Pp. 1-26. ٢٥٢ https://t.me/tephd 41- Rodger, F.P. (1994). "Commercialization the university: the costs and benefits of the entrepreneurial exchange of knowledge and skills", A dissertation presented to the faculty of the department of educational administration and higher education, in partial fulfillment of the requirement for the degree of doctor of philosophy in the graduate college, the university of Arizona. 42- Slaugher,s & Leslie,L.L, (1997). “Academic Capitalism: Politics, Policies, and the Entrepreneurial University”. Baltimore, MD. The Jone Hopkins University Press. 43- Stevens, J. (1996). "Applied multivariate statistics for the social sciences". (3rded.) Mahwah NJ: Lawrence earlbaum associates. 44- Tang, sh, Lu, J, Kunz, H. Jian, Zh (2011). "Comparative study of university transfer between Germany and China", IEEE int’l technology management conference, pp. 318-323. 45- Todorvic, Z.W. (2004). "The entrepreneurial orientation of university department and to the incidence of commercial activity", A thesis in fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy in management sciences. University of waterloo. 46- Willmoti, H. (1995). "Managing the academics: commodification and control in the development of university education in the UK", UNIST, vol. 31 pp. 2-8. 47- Wyne, K.T. (2004). "Commercial determinants of successful university technology transfer: A resource dependency perspective", a dissertation submitted to the school of business and entrepreneurship in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of business administration. Nova south eastern university.