مبانی نظری وپیشینه تحقیق رسانه (docx) 26 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 26 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
رسانه:
رسانه وسیله ای است برای نقل و انتقال اطلاعات، ایده ها و افکار افراد یا جامعه؛ اگر این تعریف را قبول کنیم باید حساب کنیم که رسانه بتواند از نوع انسانی باشد یا سازمانی یا تکنولوژی، خود زبان نیز یک نوع رسانه است. یا کلاس درس و دانشگاه و بالاخره رسانه های جمعی، از مطبوعات گرفته تا تلفن، رادیو، تلویزیون و اینترنت.رسانه یک واسطه عینی و عملی در فرآیند برقراری ارتباط است. و دو نوع کارکرد آشکار و نهان برای آن وجود دارد که کارکرد آشکار آن یعنی اینکه رسانه محل برخورد پیام و گیرنده پیام است. اما کارکرد پنهان رسانه یعنی برقرار کننده جریان ارتباط و پیام رسانی(ساعي، 1389).
به وسایل انتقال پیام ها از فرستنده یا فرستندگان به مخاطب یا مخاطبان گفته میشود؛ که شامل روزنامه، کتاب، رادیو، تلویزیون، ماهواره، تکنولوژیهای نوین ارتباطات و اطلاعات و اینترنت و... است. این وسایل دارای ویژگیهایی مانند پیامگیران ناآشنا،سرعت عمل زیاد وتکثیرپیام هستند(دادگران،1384 ص6). رسانه در مفهوم ارتباط آن عاملی است که می تواند پیام را به مخاطب انتقال دهد در واقع رسانه ها یا وسایل ارتباط جمعی کارشان پیام رسانی است. درفرهنگ روزنامه نگاری واژه رسانه تحت عنوان اطلاع رسانی و رسانه شناسی، اصطلاح کلی به معنای مجموعه ابزارها و روش هایی که برای ایجاد ارتباط با مخاطبان انبوه به کار می رود تعریف شده است. جامع ترین تعریفی که تاکنون از رسانه صورت گرفته است همان تعریف مک لوهان کانادایی است که می گوید "رسانه همان پیام است"(واحدی،1389ص1).
2-3 ویژگی رسانه های جمعی:
رسانه های جمعی دارای امتیازات و منابعی هستند که این امتیازها از ماهیت و کارکرد رسانه های نوین که غالبا رسانه های جمعی هستند ناشی می شود. ویژگی رسانه های جمعی نوین به طور خلاصه به شرح ذیل است:
1- سرعت انتشار
2- نظم انتشار
3-گستردگی حوزه انتشار
4- تداوم انتشار
5- فراگیری پوشش مخاطبان
6- دستیابی به قضاوت و داوری مخاطبان انبوه
7- آسانی دسترسی و هزینه ناچیز (تجری غریب آبادی،1389ص12).
2-4 روند کلی ارتباطات در شش مرحله مشخص:
1- عمل ارتباط انسانی با عاملی تحت عنوان فرستنده شروع می شود. فرستنده تصمیم می گیرد پیامی با
ابتکار خود بفرستد و معنی عمده خاصی را در پیام قراردهد.
2- فرستنده، پیام مورد نظر را با انتخاب کلمات و شیوه های معین رمزگذاری میکند به نحوی که با توجه به فرهنگ مشترک فرستنده و گیرنده، این پیام برای گیرنده مفهوم باشد.
3- پیام بعد از این مرحله فرستاده می شود، یا نوشته می شود تا از فضای بین فرستنده و گیرنده عبور کند و به صورت یک پیام با الگوی استاندارد به گیرنده برسد.
4-گیرنده مشخصی که این پیام برای او فرستاده می شود، آن را می گیرد و درک می کند و الگوی اطلاعات فرستاده شده را مطابق استاندارد می یابد و آن را به صورت یک پیام شفاهی با همان زبان مشترک فرستنده، می فهمد.
5- گیرنده بعداً پیام را رمزگشایی می کند و این کار را با ساختار خاص تفسیری خود از معنای قراردادی نشانه ها و کلمات انجام می دهد.
6- به عنوان نتیجه درک پیام فرستنده، گیرنده از آن متأثر می شود و یا به نحوی تحت نفوذ آن قرار می گیرد. ارتباطات دارای تأثیراتی است که از جزئی شروع می شود و به تأثیرات قوی و پرقدرت می رسد. (دفلور و دنیس،1991،ص35)
2-5 دیدگاه های پیشگامان ارتباطات پیرامون تأثیرات رسانه های جمعی:
در مورد تأثیر وسایل ارتباطی بر پیام و تمامی فرآیند ارتباط و همچنین جامعه و محیط پیرامونشان عقاید
بسیاری وجود دارد. برخی از خنثی بودن و صرفا حامل بودن این وسایل یاد می کنند و اینکه این وسایل تآثیر چندانی بر مخاطبین خود ندارند، برخی دیگر عقیده دارند که وسایل ارتباط جمعی دارای چنان قدرتی هستند که می توانند نسلی تازه را برای اولین بار در تاریخ انسان پدید آورند و جامعه جدید ازاین وسایل چنان تأثیری شگرف بر می گیرد که ماهیتش تابعی از آن می شود این امر بیانگر نوعی فن سالاری است که بر اساس آن ابزار ساخته شده توسط انسان، تعیین کننده ارزشهای هستی اجتماعی است و یا این امر موجب پیدایش قشر جدیدی از انسانها می شود که با شناخت خاصی که از این وسایل دارند به صورت قدرت های تازه تجلی می کنند و تعادل موجود در هر هرم قدرت را به هم می زنند و آن نوعی از خود بیگانگی و تهی شدن انسان است( ساروخانی ،1367، صص 27-8 و83-6 ).
اولین نظریه پردازان نظریه ارتباطات بر تأثیرات قوی و بی قید و شرط رسانه ها بر مخاطب تأکید داشتند همان گونه که «هربرت بلومر» اعتقادداشت که مخاطبان به مثابه توده هایی هستند که از رسانه بصورت منفعلانه تاثیر می پذیرند.
هربرت بلومر و رایت میلز از جمله کسانی هستند که معتقد بودند وجود وسایل ارتباط جمعی به تضعیف قالب های اجتماعی سنتی و از میان رفتن وابستگی های افراد به گروههای اجتماعی می شودو ترکیب جامعه را به هم می زند و آن را به یک توده تبدیل می کند( معتمد نژاد ، 1371ص 18).
مطالعات فراوان ثابت کرده که پیام های منتشر شده به وسیله مطبوعات ، سینما ، رادیو و تلویزیون در خارج از محیط اجتماعی خاص افراد به آنها عرضه نمی شوند و آثار این پیام ها با توجه به نوع گروهی که فرد در جامعه به آن بستگی دارد متفاوت می باشد بدین ترتیب برای درک بیشتر آثار و وسایل ارتباطی، باید وضع افراد استفاده کننده از این وسایل را در داخل محیط خانوادگی و گروه حرفه ای آنان مورد مطالعه قرار داد و به بررسی آن به عنوان یک توده نامتمایز اکتفا نکرد. از سویی وسایل ارتباطی ، تحت تاثیر تغییرات اجتماعی و اقتصادی محیط زندگی انسان، همیشه در حال دگرگونی هستند و به همین جهت به موازات تحولاتی که در شرایط زندگی حاصل می شود، ماهیت و قدرت وسایل ارتباطی نیز تحول پیدا می کند، دگرگونی در آثار وسایل ارتباطی را می توان از یک طرف حاصل تحولات فنی و سازمانی و از سوی دیگر نتیجه تمایلات جدیدی که در استفاده کنندگان این وسایل پدید آمده است، دانست. امروزه با پیشرفت ارتباطات نوع تعامل مرتبط با آن نیز تغییر کرده است، در نظریه های جدید رسانه هااز حالت نسبتی به سمت مدرن شدن در حرکت هستند و در این حرکت نوع رابط از حالت یکسویه به صورت دو سویه در آمده است بنابراین با وجود آنکه ارتباط جمعی به یک نهاد خاص تبدیل شده است و وسایل مادی و نیروی انسانی مخصوص به خود را در اختیار دارد و در گسترش آگاهی و فرهنگ جوامع نقش حساسی بدست آورده است. در عین حال از یک خود مختاری نسبی برخوردارمی باشد زیرا ارتباط جمعی جزیی از یک مجموعه است که در آن عناصر مختلفی نظیر نظام آموزشی ، سطح و شکل توسعه اقتصادی و اوضاع و احوال فرهنگی ، هر یک به دیگری وابستگی دارند ، به همین جهت توسعه و پیشرفت آن نیز به عوامل خاصی چون "آموزش عمومی"، "آزادی سیاسی"، گسترش صنعتی و ثروت اقتصادی وابسته است محتوای پیام های ارتباطات جمعی نیز به همان نسبت که به ایجادشرایط خاص محیط فرهنگی کمک می کند خود منعکس کننده این شرایط به شمار می رود( معتمد نژاد، 1371، ص 142-3 و 184-5).
2-6 نظریه هانمن :
«هانمن» کارکردهای وسایل ارتباط جمعی را به سه بخش تقسیم کرده است:
1- تولید: بدین معنا که وسایل ارتباط جمعی قادر هستند، کاری انجام دهند که این کار ممکن است، ساختن بر مبنای خطوط از پیش تعیین شده و یاد دادن یا روشهایی که مردم به اهدافشان برسند و ... باشد.
2- ابداع: یعنی اینکه ایده های جدید را تشویق کند و تغییر بهوجود آورد.
3- نگهداری: بدین نحو که قادر است، روابط موجود را حفظ و نگهداری کند(اعرابی،1372ص 31).
2-7 نظریه هایبرت :
هایبرت معتقد است، وسایل ارتباط جمعی نقش بسیار مهمی در ارایه و شکلگیری عقاید و همچنین آشنا ساختن ما با دنیایی که امکان آن را به نوع دیگری نداریم، ایفا میکند. بسیاری دریافتهاند که رسانهها آثاری مهم و فراگیرنده دارند. این آثار نه تنها مستقیم و فوری قابل مشاهده هستند، بلکه عمیقاً بر تاریخ بشریت نیز تأثیر گذاشتهاند(اعرابی،1372،ص22).
هایبرت عقیده دارد، در پژوهشهایی که دربارهی آثار وسایل ارتباط جمعی بر جامعه انجام گرفته، سه زمینه کلی وجود دارد: تأثیر رسانهها بر شناخت ادراک، تأثیر رسانهها بر تغییر عقیده و ارزش، تأثیر رسانهها بر تغییر رفتار، وی معتقد است که تغییر ارزشها به آگاه بودن و درک محتوای پیام بستگی دارد. اکثر مدارک و شواهد پژوهشی مبین این نظریه هستند که ایجاد عقاید جدید، آسانتر از تغییر دادن عقاید موجود است(اعرابی،1372،ص42).
2-8 نظریه «دنیس مک کوئیل» :
رسانهها، کارکردها و نقش های متعددی در جامعه برعهده دارند. «دنیس مک کوئیل» در کتاب "مقدمهای بر نظریهی رسانههای جمعی"، ارتباط جمعی را فرآیندی جامعهگستر و رسانهها را میانجی روابط اجتماعی میداند. وی معتقد است، همانطور که از واژه "media" یا رسانه برمیآید، رسانههای جمعی از چند لحاظ میانجی هستند: یکی اینکه غالباً میان ما به عنوان دریافت کننده و آن بخش از تجربه بالقوهای که خارج از ادراک یا تماس مستقیم ما است، قرار میگیرند؛ دوم ممکن است، میان ما و سایر نهادهایی که با آن سر و کار داریم (قانون، صنعت، دولت و غیره) قرار گیرند؛ سوم امکان دارد پیوندی میان این نهادهای گوناگون ایجاد کنند؛ چهارم رسانهها، مجراهایی هستند که توسط آنها دیگران با ما و ما با دیگران ارتباط برقرار می کنیم و پنجم اینکه غالباً رسانهها با فراهم آوردن اسباب و لوازم، به ادراک ما از سایر گروهها، سازمانها و رویدادها شکل می دهند(اجلالی،1382 ص83).
به نظر مک کوئیل، نهاد رسانه به کار تولید، بازتولید وتوزیع معرفت به معنای وسیع آن، یعنی نمادهایی یا مرجعهایی معنی دار و قابل تجربه در جهان اجتماعی اشتغال دارد. این معرفت ما را توانا می سازد تا به تجربه خود معنا ببخشیم، به دریافت های ما از این تجربه نظم و نسق می دهد و ما را یاری می کند تا معرفت های گذشته را محفوظ نگهداریم و به درک امروزین خود استمرار بخشیم (اجلالی،1382،صص81 و 82). رسانهها وظیفه انتشار انواع معرفت را برعهده دارند، پس به جای دیگر نهادهای معرفتی (آموزش و پرورش و دانشگاه و...) هم عمل میکنند. از نظر مک کوئیل ، مخاطبان از رسانهها برای کسب تأیید ارزشهای شخصی، جذب الگوهای رفتاری، همذات پنداری با دیگران و پیدا کردن بینش راجع به خود استفاده میکنند (اجلالی،1382ص 112).
2-9 نظریه «هارولد لاسول» و «چارلز رایت میلز» :
هارولد لاسول و چارلز رایت از جمله پژوهشگرانی هستند که به طور جدی به نقش و کارکرد رسانهها در جامعه توجه کردهاند. آنها معتقدند که رسانهها دارای کارکردهای نظارت بر محیط، ایجاد همبستگی اجتماعی در واکنش به محیط و انتقال میراث فرهنگی و سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت هستند(اجلالی،1382،ص 108). این دو نظریه پرداز ارتباطات بر این باورند که در کارکرد نخستین، وظیفه رسانهها نظارت، مراقبت، تهیه و رساندن خبر دربارهی محیط پیرامونی است. دومین کارکرد رسانه، انتخاب و تفسیر اطلاعات در محیط است. رسانه اغلب شامل انتقادات و تجویزهایی برای چگونگی و منش افراد به حوادث است. دراین نقش رسانهها به تقویت ارزشهای اجتماعی، اجماع و افشای انحرافات، رجوع به پایگاه رهبران افکار، ممانعت از تهدید ثبات اجتماعی و وحشت عمومی، مدیریت افکار عمومی و نظارت بر حکومت و حفاظت میپردازند. یکی دیگر از کارکردهای رسانه، انتقال فرهنگ، افزایش انسجام اجتماعی و تعمیق تجربه مشترک، کاستن از نابهنجاریهای اجتماعی و احساس از خود بیگانگی، استمرار اجتماعی شدن پیش و پس از آموزش رسمی و کمک به یکدست سازی و انسجام است.
از نظر «هارولد لاسول» جامعه شناس و نظریهپرداز ارتباطی امریکایی، رسانهها در حکم انتقالدهنده فرهنگ، برای انتقال اطلاعات، ارزشها و هنجارها از یک نسل به نسل دیگر و از افراد جامعه به تازه واردها، کاربرد دارند. آنها از این راه با گسترش بنیان تجربه مشترک، انسجام اجتماعی را افزایش میدهند. رسانهها با استمرار اجتماعی شدن پس از اتمام اموزش رسمی و نیز با شروع آن در طول سالیان پیش از مدرسه، به جذب افراد در جامعه کمک میکنند. گفته شده است که رسانهها با نمایش و عرضه جامعهای که فرد خود را با آن هم هویت ساخته و معرفی کرده است، میتوانند احساس از خود بیگانگی یا احساس بیریشه بودن او را کاهش دهند(دهقان،1381ص 452).
2-10 «نظریه دهکده جهانی» «مارشال مک لوهان»:
مک لوهان معتقد است درپرتومسایل ارتباطی الکترونیک چهره کار وزندگی اجتماعی دگرگون می شوند. جوامع و ملتها به هم نزدیک می گردند و در نهایت، دهکده ای به پهنای کره ارض، پدیدمی آید. مک لوهان در تحولات آینده ی زندگی بشری ، برای وسایل الکترونیکی در زمینه های مختلف صنعتی، آموزشی، و فرهنگی نقش تعیین کننده ای قائل است و در آثار گوناگون خود، همه جا به آن اشاره دارد. مک لوهان روش آموزشی را با واقعیت های دنیای امروز سازگار نمی داند. او بحران های دانشگاهی موجود جهان را ناشی از عدم انطباق نظام آموزشی با شرایط ارتباط الکترونیکی می داند ودر این زمینه توصیه می کند که برای تامین نیازمندیهای جوامع کنونی، لازم است در روش ها وبرنامه های آموزشی تجدید نظر گردد. او معتقد است که عصر ما دستخوش انقلاب شده است و علت بحران های دانشگاهی نیز مانند سایر موارد، نادیده انگاشتن تحولاتی است که از رسانه های الکترونیکی حاصل شده است (دادگران،1377،ص 96-97). همچنین او می گوید که تحت تأثیر وسایل ارتباطی الکترونیکی، احساس زندگی اجتماعی زیر و رو شده و تمامی مظاهر فرهنگ انسانی در حال دگرگونی است( معتمد نژاد ، 1379، ص 18).
2-11 دیدگاه «یان رابرتسون» و تایید نظریه دهکده جهانی
«یان رابرتسون» جامعه شناس، معتقد است که از اوایل قرن بیستم رشد و گسترش تدریجی رسانههای جمعی و وسایل ارتباطی چنان بر زندگی بشر سایه افکند که اثرات مثبت و منفی فراوانی بر زندگی بشر گذاشته است. از همه مهمتر اینکه در عصر کنونی با ظهور اینترنت و تکنولوژیهای ارتباطات و اطلاعات و به ویژه اینترنت فضای ارتباطات و تأثیرگذاری آنها، توسعه زیادی یافته است. به طوری که ما هم اکنون، تحت تأثیر این رسانههای نوین دهکده جهانی به سر میبریم. به عبارتی مخاطبان جهانی رسانهها و نسل های کنونی در معرض انتشار و نمایش پیام های متنوع رسانهای قرار دارند و پیامهایی را دریافت میکنند که میتواند سنتها و الگوهای فرهنگی و اجتماعی و نسلی جوامع و همچنین روابط نسلی آنها را دستخوش چالش و دگرگونی کند(بیات،1382ص 336).
2-12 نظریه کاشت جرج گربنر :
مهمترین نظریه مربوط به اثرات رسانه ها "نظریه کاشت" است فرمول بندی این نظریه حاصل تحقیقات گسترده ای است که گربنر و دیگران پیرامون اثرات تلویزیون انجام داده اند به باور گربنر و همکارانش، تلویزیون با نفوذ فراگیر در بین خانواده مبادرت به کاشت جهان بینی ، نقش ها و ارزش های رایج در ذهن آنها می نماید، به زعم بانیان و حامیان نظریه کاشت، تلویزیون بیشتر از هر رسانه دیگری، اندیشه ها، سبک زندگی و روابط درون و برون فردی افراد جامعه را شکل می دهد. چون این رسانه بیش از رسانه های دیگر در زندگی روزمره مردم حضور دارد.( مهرداد، 1380،ص 104).
بنا بر نظریه کاشت، تلویزیون در کارکرد گزارشگری خود گرایش به ابلاغ پیام های به هم پیوسته ای دارد که درس های یکسانی را به نمایش در می آورد. تلویزیون خالق و باز تاب دهنده عقاید، اندیشه ها و باورهایی است که از نیاز های نهادینه جامعه پیرامون تأثیر می پذیرند( دهقان ، 1376، ص 363).
گربنر بنیان گذار نظریه کاشت، استدلال می کند که تلویزیون در میان رسانه های مدرن، جایگاهی محوری در زندگی روزمره پیدا کرده است چنان که بر محیط نمادین ما غلبه یافته و پیام هایش در باره واقعیت، جای تجربه شخصی و سایر ابزارهای شناخت را گرفته است. گربنر اظهار میکند:از نظر تماشاگران پر مصرف ، تلویزیون در عمل، دیگر منابع اطلاعات، افکار وآگاهی ها را به انحصار خود در می آورد و یک کاسه می کند. اثر این مواجهه با پیام های مشابه چیزی را تولید می کند که گربنرآن را "کاشت" یا آموزش جهان بینی، نقش ها و ارزش ها ی رایج می خواند(اجلالی، 1382، ص390).این نظریه اعتقاد دارد، رسانه ها بر افکار و رفتار استفاده کنندگان خود تاثیر می گذارند و به دنبال اثبات وجود تفاوت بین مخاظبان کم مصرف و پر مصرف خود می باشند. رسانه ها می توانند تقویت کننده فرضیه تاثیر رسانه ها باشند، این نظریه فرض می کند که، تلویزیون آثار بلند مدت در نگرش مخاطبان دارد که به صورت غیر مستقیم، تدریجی و کوچک اما تراکمی و رو به افزایش است( مهرداد، 1379ص 104-5). گربنر عقیده دارد که پیام تلویزیون از چندین جنبه اساسی از واقعیات فاصله دارد، اما به جهت تکرار دایمی اش، در نهایت به عنوان دیدگاه مورد وفاق جامعه، پذیرفته می شود و تماس ممتد با جهان تلویزیون، می تواند در نهایت به قبول دیدگاه تلویزیون، که همواره واقعیت را به درستی منعکس نمی کند، در باره جهان واقعی منجر شود( دهقان، 1381، ص 39 ).
2-13 نظریه تزریقی:
نخستین نظریه ای که پیرامون دامنه اثرات رسانه های عمومی فرمول بندی شده است "نظریه گلوله" است ، که از آن با اسامی دیگری ، نظیر نظریه سوزن تزریقی یا نظریه کمربند انتقال ، نیز یاد می شود. بانیان این نظریه بر این باورند که پیام های ارتباط جمعی بر همه مخاطبانی که در معرض آنها قرار می گیرند اثرات قوی و کما بیش یکسانی دارند (دهقان، 1381). نظریه تزریقی، مصداق الگوی تأثیر مطلق محتوای رسانه ای بر نگرش و رفتار مخاطبان است. این نظریه گویای آن است که پیام های رسانه ای به طور یکسان و یکنواخت به همه مخاطبان می رسد و تأثیری مستقیم و فوری بر جای می گذارد. به عبارتی، نظریه تزریقی وسایل ارتباط جمعی را دارای تأثیری مطلق، مستقیم و فوری بر مخاطب می داند. رسانه ها نه تنها به تغییر نگرش مردم بلکه به تغییر رفتار آن ها نیز قادر هستند. مخاطبان به طور مستقیم به رسانه ها مرتبط هستند و تأثیر رسانه ها بر نگرش و رفتار آن ها، فوری اتفاق می افتد. نظریه تزریقی نشأت گرفته از نظریه رفتارگرایی یا الگوی محرک- پاسخ در روان شناسی است که در اوایل سده بیستم، انگارهء مسلط بود. رفتارگرایی بر این باور است که رفتار انسان شکل پیچیده تری از رفتار حیوانات است و فرایند یادگیری انسان و حیوان چندان متفاوت نیست. در واقع انسان نیز به ترکیب دو عامل پاداش و تنبیه واکنش نشان می دهد(ویلیامز،1386 :189-90). آزمایش های شرطی سازیِ روان شناسان رفتارگرا بر روی حیوانات از طریق محرک های شرطی و تکرار و تداعی معانی، این باور را برای بسیاری ایجاد کرد که می توان از محرک های بیرونی یا همان محتوای رسانه ای و تکرار یک سری مفاهیم، نمادها و سمبل ها به شرطی سازی انسان پرداخت و پاسخ دلخواه را دریافت کرد. آثاری که به وسایل ارتباط جمعی نسبت داده می شد، رابطه ی نزدیکی با نظریه ی محرک- پاسخ داشت. مک کوئیل و سون ویندال، دو ایده ی اصلیِ نظریه ی تزریقی را چنین بیان می کنند:1). تصویری از جامعه ی مدرن عرضه می شود که مرکب از نوعی یکپارچگی افراد نسبتاً «اتمیزه شده»است که طبق علایق و منافع شخصی عمل می کنند و قید و بندهای اجتماعی، فقط اندکی آن ها را محدود می کند؛2) دیدگاه غالب نسبت به رسانه های جمعی این است که آن ها فعالیت های خود را در جهت خواسته های نهادهای صاحب قدرت بسیج و هدایت می کنند(میرانی، 72:1388).توجه اصلی این نظریه در فرایند ارتباط به عنصر «پیام» است و به گیرنده ی پیام اهمیتی نمی دهد. مخاطب در این نظریه منفعل و به صورت مجموعه ای از اتم های مجزا فرض می شود. ویژگی های اصلی این نظریه بدین قرار است:.1)مخاطبان به طور مستقیم و بدون میانجیِ ساختار اجتماعی یا گروهی با رسانه ها در ارتباط هستند.2) مخاطبان به صورت مجموعه ی همسان و یکپارچه و از نظر وزن و ارزش، «برابر» فرض می شوند [ویژگی های متمایز فردی و اجتماعی آن ها نادیده گرفته می شود].3) رسانه ها قدرت تأثیرگذاری بالایی دارند(میرانی، 1388،ص3-72). الگوی ارتباطی هارولد لاسول که الگویی خطی و دارای عنصر «تأثیر» است، بر پیش فرض تأثیر قوی و مستقیم محتوای رسانه ای مبتنی است. این الگو دارای پنج عنصرِ چه کسی می گوید؟ چه می گوید؟ با چه وسیله ای می گوید؟ به چه کسی می گوید؟ و با چه تأثیری ؟ است که طی آن پیام های رسانه ای در یک سلسله مراتب ساده و مستقیم از یک منبع نهادی به شخص الف، و از شخص الف به شخص ب و الی آخر منتقل می شود. "سرژ چاکوتین" محقق روسی الاصل که شیوه های تبلیغاتیِ گوبلز (وزیر تبلیغات آلمان نازی) را بررسی کرده بود، در کتاب معروفش "تبلیغات سیاسی وسیله ای برای تجاوز به خلق"، شرط تأثیر بر افکار عمومی را تحریک یک یا چند محرکه و غریزه ی اساسی بشر مانند مبارزه جویی، تغذیه، غریزه جنسی و غریزه ی مادری و پدری می داند که وقتی وسیله ی تحریک آن ها پیدا و به سوی مقاصد خاص جهت داده شد، به صورتی شبه غریزی بر افکار عمومی تسلط پیدا می کنند(اسدی،1364،ص83). چاکوتین، رفتار سیاسی توده ها را تابعِ ماشین تلیغات دولت می داند که احساسات و غرایز انسانی را فرا می خواند. بنیان نظریِ این ایده، نظریه ی رفتارگرایی و شرطی سازی است که حاصل تداعی و جانشین کردن محرک شرطی به جای محرک غیرشرطی است و معمولاً عکس العمل ساده و بدون اراده را برمی انگیزد. به نظر چاکوتین، تکرار نمادها یا شعارها از طریق بازتاب های شرطی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، راه خود را به سوی محرکه های اصلی باز می کند و آن ها را به حرکت درمی آورد و همین، اساس موفقیت تبلیغات نازی ها بود (اسدی،1364،ص 84). به تعبیر کازنو در سال های پس از جنگ جهانی این اندیشه در نظر مردم ، چه عادی و چه تحصیل کرده ، رواج یافت که وسایل ارتباط جمعی قدرتی فوق تصور دارند و می توانند افکار فلسفی و سیاسی را منقلب نموده و شکل تازه ای بدان بخشند و تمامی رفتار ها را هدایت نمایند. ( اسدی، 1364، ص 45 )
2-44 پیشینه داخلی پژوهش :
علی اکبر فرهنگی و هانیه کیانا (1391) در پژوهشی با موضوع :«تأثیر رسانه ها در تبلیغ سبک زندگی غربی با تأکید بر الگوی پوشش غربی» به بررسی تأثیر مستقیم و غیر قابل انکار رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی بر زندگی افراد جامعه در زمینه های رفتارها، عادات، هنجارها و... پرداخته اند. در این تحقیق که با روش پیمایشی انجام شده است. بر اساس نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل پاسخ های مندرج در پرسشنامه ، میان استفاده از رسانه های داخلی و خارجی و ترویج مد و مدگرایی رابطه ای مستقیم وجود دارد. و می توان مشاهده کرد که رسانه ها نقشی مستقیم در پذیرش و الگو پذیری افراد قشرهای مختلف جامعه به ویژه جوانان از پدیده مد دارند.
شاکری نیا، ایرج (1389) در پژوهشی با هدف بررسی « سرمایه اجتماعی خانوادگی، رضایتمندی از زندگی زناشویی و بهداشت روانی زنان استفاده کننده از شبکه های ماهواره ای » زنان استفاده کننده از ماهواره را مورد پژوهش قرار دادند. داده های تحقیق حاصل استخراج پرسشنامه هایی است که توسط بانوان استفاده کننده از شبکه های ماهواره ای در شهر رشت تکمیل گردیده است، نتایج بررسی نشان داد که آزمودنی های مشارکت کننده در تحقیق ، از سرمایه اجتماعی ضعیف تر ، رضایتمندی از زندگی کمتر ، و بهداشت روانی نامطلوب تری برخوردارند.
رمضانی، رحمت (1389) در تحقیقی تحت عنوان «مقایسه نوع هویت دانش آموزان پیش دانشگاهی استفاده کننده ازماهواره و شبکه های خارجی تلویزیون و گروه غیر استفاده کننده» ، دانش آموزان مراکز پیش دانشگاهی شهر ایلام را مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش بر این نکته تأکید شده است که برنامه های ماهواره ای عادی ، الگوی فرهنگی ویژه ای است که می تواند بر هویت شخصی، ملی و مذهبی شهروندان موثر باشد. بر اساس نتایج این تحقیق، استفاده از ماهواره، هویت ملی نوجوانان را کاهش داده و احساس عدم تعلق به هویت ملی را افزایش می دهد. علاوه بر آن ، استفاده از ماهواره و شبکه های خارجی تلویزیون بر هویت مذهبی نوجوانان تأثیر دارد.
سلطانی فر و ملکیان (1389) در پژوهشی با عنوان «تحلیل برنامه های شبکه ماهواره ای ام، بی، سی فارسی به منظور دستیابی به فرهنگ و فنون ارتباطی به کار گرفته شده در انتقال پیام به این نتیجه رسیدند که فنون به کار رفته در برنامه شبکه ام، بی، سی فارسی ، فرهنگ ویژه ای همچون اسراف ، خشونت ، از هم پاشیدگی فرهنگی و مشکلات ارتباطی بین نسل ها (شکاف بین نسلی) را رواج می دهد.
باصری ، احمد و حاجیانی ، ابراهیم (1389) در پژوهش خود با عنوان « کارکرد رسانه های ماهواره ای در تصویر سازی ذهنی مردم » به این نتیجه رسیدند که رسانه های ماهواره ای در حد زیادی توانسته اند بر تصویر های ذهنی مخاطبان خود در حوزه های اعتماد عمومی مردم به نظام و ارکان آن ، اعتماد به نیروهای مسلح ، انسجام اجتماعی ، ترویج احساس نا امنی در جامعه و کاهش باورهای دینی آنان تأثیرگذار باشند.
محمد پور، احمد (1387)در پژوهشی به «بررسی ارتباط بین میزان استفاده از شبکه های تلویزیونی ماهواره و هویت فرهنگی بومی (کُردی) انسجام خانواده و ارزش های فردی» میپردازد. به لحاظ نظری، جهت بررسی این رابطه تلفیقی از نظریات در حوزه پیامدهای هویتی رسانه به کار گرفته شده است. روش شناسی پژوهش، کمی ـ پیمایشی بوده و از ابزار پرسش نامه جهت گردآوری اطلاعات در بین دانشجویان کُرد کلیه دانشگاه های شهر سنندج استفاده شده است.
نتایج نشان دارد که 5/46 درصد پاسخگویان ماهواره داشتند و از آن استفاده میکردند. میزان استفاده از ماهواره بر حسب ساعت در شبانه روز و نیز بر اساس سه نوع محتوای خبری، سرگرمی و آموزشی سنجیده شده و رابطه آن با هشت مولفه هویت فرهنگی شامل پایبندی به زبان، علاقه به میراث فرهنگی بومی، تدارکات ازدواج سنتی، آداب و رسوم، اجرای آیین های مذهبی، تمایل به محصولات فرهنگی محلی، علاقه به غذای سنتی و اوقات فراغت بومی به طور جداگانه و سپس یکجا مورد بررسی قرار گرفتند. آزمون فرضیات نشان داد که بین میزان استفاده از ماهواره و نیز محتواهای سه گانه آن (به ویژه محتواهای خبری و سرگرمی) با هویت فرهنگی بومی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد؛ به این ترتیب که افرادی که زمان بیشتری را صرف استفاده از ماهواره کرده اند، به نسبت، نمره کمتری از سازه هویت فرهنگی محلی دریافت کرده اند که به نوبه خود نشانگر تغییر رفتار به سمت الگوهای جدید است. به علاوه، نمره میزان هویت فرهنگی دانشجویان مورد مطالعه به حد وسط گرایش دارد؛ به این معنا که هویت آنان نه منسجم و نه گسسته، بلکه بیطرفانه و سازش کار است.
ملکی تبار، مجید و علی لاریجانی(1386) در پژوهشی که با عنوان «بررسی راهبردی- امنیتی تأثیرات ماهواره بر باورهای جوانان » انجام شده است ، وضعیت باورهای دینی و عقیدتی و پایبندی به ارزش های دینی و نیز ملی گرایی دو گروه از جوانان بیننده برنامه های ماهواره و آنهایی که بیننده برنامه های ماهواره نمی باشند، مطالعه شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد میزان باورهای دینی، پایبندی به ارزش های دینی و ملی گرایی کسانی که برنامه های ماهواره را تماشا می کنند متفاوت از کسانی است که بیننده برنامه های ماهواره ای نیستند.
شفیعی ، علی(1386) در پژوهشی به بررسي نقش ماهواره در تغییر هویت جوانان شهر تهران (با تاکید بر تغيير رفتارهای اجتماعي و مدگرایی) پرداخته است .اين پژوهش از نوع كاربردي است ؛ چرا كه پژوهشگر با انجام اين پژوهش كه بر بنياد تجزيه و تحليل چند سؤال درباره چگونگي روابط بين تعدادي متغير بنا شده است، بر آن است كه افكار و عقايد ذهني را در برابر واقعيات عيني آزمايش كند.براي آگاهي از تاثيرات ماهواره در تغيير هویت و رفتار اجتماعي جوانان گروه سني 18 تا 28 سال در تهران، از مطالعه كتابخانهاي و ابزار پرسشنامه استفاده شد. براي پاسخ به سوالهاي اصلي پژوهش، پرسشنامه اي 37 ماده اي تنظيم گرديده است. اين پرسشنامه بين 384 نفر از جامعه آماري توزيع شد و سپس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت . و نتايج زير به دست آمده است : 1) بيشترين زمينه استفاده جوانان شهر تهران از ماهواره ، در زمينه " تفريح و سرگرمي" مي باشد . پش از زمينه " تفريح و سرگرمي" ، ديگر زمينه هاي استفاده جوانان از ماهواره به ترتيب عبارتند از : علمي – آموزشي، خبري، انتخاب مد، سياسي، ورزشي، مسائل جنسي و تجاري. گفتني است کمترين زمينه استفادۀ جوانان شهر تهران از ماهواره مربوط به زمينه " تجاري" بوده است .2)در استفادۀ روزانه از ماهواره، بيشتر جوانان شهر تهران ، استفاده روزانه " کمتر از يک ساعت" را داشته اند . و کمتر آنها نيز " 3 تا 4 ساعت" استفادۀ روزانه از ماهواره داشته اند .3) مهمترين الگوهاي اخذ مد, در ميان جوانان شهر در اين تحقيق به ترتيب عبارتند از : سليقه شخصي، دوستان و همسالان، ماهواره، تلويزيون ايران، خانواده، اينترنت، شخصيت هاي علمي و فرهنگي، بازيگران و هنرمندان و .....
4) بيشتر جوانان شهر تهران ، نسبت به مدگرايي گرايش " بالا "يي داشته اند.5) بيشتر جوانان شهر تهران معتقد بوده اند که استفاده از ماهواره باعث تغيير "متوسط " در رفتار اجتماعي شان مي شود . همچنين کمترين آنهامعتقد بوده اند که استفاده از ماهواره ، باعث تغيير " مطلوب " در رفتار اجتماعي آنان مي شود . لازم به ذکر است که(1/34درصد) از جوانان شهر تهران نيز، بر اين باورند که استفاده از ماهواره ، باعث تغييرات اجتماعي نا مطلوب، در رفتار اجتماعي آنان مي شود .6) بين جنسيت و گرايش به مدگرايي به واسطۀ استفاده از ماهواره در ميان جوانان شهر تهران ، تفاوت معني داري وجود دارد . 7) بين جنسيت و تغيير در رفتار اجتماعي به واسطۀ استفاده از ماهواره،تفاوت معني داري وجود دارد . گفتني است که زنان بيش از مردان ،در نتيجه استفاده از ماهواره، تغييرات مطلوب در رفتار اجتماعي اشان ايجاد شده است .8) بين دو متغير تحصيلات و گرايش به مدگرايي، تفاوت معني داري وجود ندارد.
بنفشه افهمی وهمکاران(1386) در پژوهشی با روش توصیفی – تبیینی از نوع علی – مقایسه ای به
«بررسی عوامل موثر بر گرایش به ماهواره و تاثیر آن بر باورها و رفتارهای دینی مردم مشهد»پرداخته است . یافته های پژوهش نشان می دهد که سن ، جنس ، سطح تحصیلات ،محل سکونت ، نحوه گذراندن اوقات فراغت و ارزیابی افراد از برنامه های تلویزیون داخلی در گرایش آنان به ماهواره تاثیر گذار می باشد. در سنجش بعد شناختی گرایش به ماهواره اکثریت پاسخگویان ، ماهواره را باعث افزایش دانش خود و پاسخگوی نیازهای مختلف گروههای سنی و جنسی دانسته و در بعد عاطفی گرایش به ماهواره هم ، اکثریت پاسخگویان برنامه های ماهواره را لذت بخش ، سرگرم کننده و جالب می دانند. در بعد رفتاری اکثریت مردم به تماشای برنامه های ماهواره ای تمایل دارنداما تشویق دیگران به تماشای ماهواره را وظیفه خود نمی دانند . همچنین میانگین اعتقاد به باورها و رفتارهای دینی در دوگروه کسانی که به ماهواره دسترسی دارند و کسانی که به ماهواره دسترسی ندارند، تفاوت قابل توجهی با یکدیگر دارد. به گونه ای که کسانی که از ماهواره استفاده نمی کنند بیشتر به باورها و رفتارهای دینی پایبند بوده اند.
رضوی زاده، سید نورالدین(1385) در تحقیقی پیمایشی به بررسی تأثیر رسانه ها بر تمایل به تغییر سبک زندگی روستائیان پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد استفاده از تلویزیون ، ویدئو و تماشای تلویزیون های خارجی بر نگرش روستائیان به زندگی شهری، تمایل به مهاجرت و تمایل به تغییر سبک زندگی یا تمایلات آن ها در مصرف تأثیرگذار است.
عریضی ، وحیدا و دانش (1385) در پژوهش خود با عنوان « ماهواره و هویت جنسیتی دختران جوان » نشان دادند که بین وجود ماهواره در منزل و هویت جنسیتی رابطه وجود دارد. به این ترتیب که افراد دارای ماهواره ، از سازه هویت جنسیتی نمره کمتری دریافت کرده اند، که نشان دهنده تغییر رفتارها و نگرش ها به سمت الگوها و گرایش های جدید ( غربی ) است، به طوری که این افراد به لحاظ نگرش و عملکرد ، کمتر با ارزش های فرهنگی جامعه خود انطباق دارند.
زارع، مریم (1384)در پژوهشی با عنوان« بررسی نقش رسانه های در انعطاف پذیری و انسجام خانواده در هدف گرایی فرزندان» به این نتایج دست یافت: هدف گرایی فرزندان یکی از مفاهیم اساسی روان شناسی انگیزش محسوب می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان پیش بینی جهت گیری هدف فرزندان شامل: اهداف تسلط رویکردی، تسلط اجتنابی، عملکرد رویکردی و عملکرد اجتنابی توسط انعطاف پذیری و انسجام خانواده است. یافته ها نشان دادند که انسجام خانواده پیش بینی کننده مثبت اهداف تسلط رویکردی، عملکرد رویکردی و پیش بینی کننده منفی عملکرد اجتنابی بود. انعطاف پذیری خانواده پیش بینی کننده مثبت هدف تسلط رویکردی و پیش بینی کننده منفی اهداف تسلط اجتنابی و عملکرد اجتنابی بود.
2-45 پیشینه خارجی پژوهش :
رباکا شمشیر،(2012) پژوهشی با عنوان «تاثیر برنامه های تلویزیونی ماهواره بر روی فرهنگ مردم بنگلادش» انجام داد. مطالعات این تحقیق به وضوح نشان می دهد که درمدت 8 تا10 سال اخیر تغییرات بسزایی در فرهنگ سنتی مردم بنگلادش حادث شده و این تغییرات در حال تداوم است. گرچه همه این تغییرات برآمده از برنامه های ماهواره ای نیست، اما بی تردید موثرترین عامل تغیرات یاد شده برنامه های شبکه های ماهواره ای هستند. این تغییرات تاثیر بسزایی در فرهنگ عمومی و بویژه فرهنگ اقتصادی مردم بنگلادش داشته است. تمامی عناصر اقتصادی کشوربنگلادش اعم از شکل تولید، بسته بندی و چگونگی ارائه کالاها نیز برای به دست آوردن بازار مصرف خود را با این تغییرات وفق می دهند.(رباکا،2012)
کریستین ایوی (2008 ) دریافته های تحقیقاتی که انجام داده است می نویسد، در سراسر آگاهی جمعی بشر، اثر تصاویر و نشانه ها بر ساخت هویت در تعاریف ما از خود کامل می باشد. اطلاعات بصری به شکل نشانه های فرهنگی راهی را ایجاد کرده اند. در آن جوامع خودمان و خودمان را تعریف می کنیم. در یک دنیای جهانی، پدیده رسانه های انبوه و توانایی آن ها برای گسترش نشانه های فرهنگی و اطلاعات فراسوی مرزهای جغرافیایی و زبانی ، به طور قابل توجهی راه هایی که ما خودفردیمان و هویت گروه جمعیمان را می شناسیم معرفی می کند. رسانه های جهانی ، به ویژه تلویزیون ماهواره، راهی را برای رقابت چند گانه ایدئولوژی های خود و هویت جمعی را باز کرده است . رقابت برای هویت ، در خلاۀ هویتی دنیای عرب کاملاً مشهود است. جایی که تنوع فرهنگی ، مذهبی و رژیم های سیاسی سرکوب گر برای دستیابی به یک همگنی در هویت جمعی که میلیون ها مرحله رسانه به عنوان ابزار مرکزی تحت عنوان عرب در آن رقابت می کنند. این مقاله ، پیام سیاسی و فلسفی رسانه عرب را از طریق دو کانال ماهواره عامه پسند الجزیره و ایکرا و تلاش های آن ها را در انتقال ایده های هویت عرب در مرز های ملی ، مورد بررسی قرار می دهد. ایوی می نویسد " من بر این مسئله تمرکز می کنم که چگونه این تصاویر هویت به شکل دهی و بازتاب احساس هویت و جامعه ملی همگن در مواجهه با جهانی شدن کمک می کند. از طریق نظرسنجی ها و مصاحبه ها با تماشاچیان تلویزیون عرب ، من نتیجه خواهم گرفت آیا فشار و اثر فرهنگ خارجی رسانه منجر به ادغام فرهنگ ها به صورت همگن سازی فرهنگی جهانی هویت عرب خواهد شد یا خیر ( کریستین ، ایوی ، 2008 ،1-63)
روین (2003) از پژوهشی که بر روی نوجوانان آمریکا، درباره ی ادراک آنان از کشور خود و دیگر ملیت ها انجام داد، نتیجه گرفت روزنامه ها، تلویزیون و معلمان از مهمترین منابعی هستند که آزمودنی ها از طریق آنها، اطلاعاتی درباره ی ملیت خود و سایر ملیت ها کسب کرده اند. کودکان و نوجوانان میزان قابل ملاحظه ای از اطلاعات سیاسی و شهروندی خود را از طریق رسانه های پرمخاطب دریافت می کنند؛ چنان که در تحقیق آمادا و دیگران (2002)، میزان توجه آزمودنی ها به گزارش ها ی خبری ارئه شده در تلویزیون و روزنامه ها با سطوح دانش سیاسی و مدنی آنان درباره ی کشورشان، مرتبط بوده است.
تحقیقات چونگ چی کیم و همکارانش (2002) در مورد اثر رسانه در فرهنگ جدید بر خانواده های هنگ کنگی تغییر سیستم های سیاسی و اقتصادی در اطراف دنیا در دوره معاصر نه تنها شکل گیری مجدد کشورها در سطح کلان می باشد ، بلکه شدیدآ بر خانواده بر حسب چگونگی شکل گیری ، ترکیب و ساختار و ارتباط، بین اعضای خانواده اثر می گذارد . در این مقاله به اختصار تعریف خانواده و نحوه ی تغییر آن در 30 سال گذشته را مورد بررسی قرار داده است . سپس برخی از عواملی را که به این تغییرات کمک می کند مورد بحث قرار داد . در بین انتقال عادات و رسوم اجتماعی ، فرهنگ و ایدئولوژی ، رسانه یکی از موءلفه هایی است که بیشترین نفوذ را دارد . اثر رسانه و احتمال ایجاد چالش برای خانواده را مورد توجه خاص قرار داده و تعدادی نصیحت تجربی را ارائه کرده است در این زمینه که چگونه برای هزاران ویژگی فرهنگی جدید حاصل از استفاده زیاد از رسانه های جدید آماده باشیم . ( کیم ، 2002 : 70 - 84 )
يوسلانر (2002) در تحقيقي به بررسي« تاثير استفاده از رسانه تلويزيون بر اعتماد اجتماعي شهروندان آمريكايي» پرداخته است. محقق در اين تحقيقي با توجه به نظريات پوتنام در مرود نقش رسانه ها در اعتماد اجتماعي به اين نتيجه رسيده است كه افزايش تماشاي تلويزيون باعث كاهش اعتماد اجتماعي و مشاركت مدني شده است. ازآنجايي كه تماشاي تلويزيون باعث صرف زمان زيادي شده و اين امر مشاركت مدني را در بين افراد كاهش مي دهد در نتيجه اعتماد مردم به يكديگر نيز كاهش مييابد.
هالووی و والنتین (2000) نیز شواهد پژوهش را در تأیید نقش رسانه های جمعی در شکل گیری نگرش های نوجوانان درباره ی ملیت های مختلف ارائه دادند. آنان در پژوهش گسترده از نوجوانان خواستند توصیف های خود را از کشورشان، کشورهای دیگر و مردم آنها، از طریق پست الکترونیکی برای یکدیگر بفرستند. نتایج به دست آمده نشان داد منابع دانش و توصیف های نوجوانان درباره ی ملیت ها در بیشتر موارد، تصاویر دریافت شده از طریق رسانه ها، بویژه مجموعه های تلویزیونی و فیلم های سینمایی بوده است.
« روزنگرین، کارل اریک» (1996) در یک تحقیق گسترده ای در باره « استفاده جوانان سوئدی از رسانه ها» انجام داد. که به بررسی رویکرد افراد در سبک زندگی و تلقی خواننده یا بیننده رسانه ها(تصویری) به عنوان مشارکت کننده فعال توجه داشت. در این تحقیق مشخص شد ، سلایق و انتخاب های رسانه ای در سبک زندگی و الگوهای تفریحی روزمره نقش دارند، و از سوی دیگر نیز سبک زندگی بر مصرف رسانه تأثیر می گذارد(منتظرقائم،1380،ص138).
پاتنام (1993) تماشای برنامه های تلویزیونی را یکی از عوامل تضعیف کننده سرمایه اجتماعی می داند. به نظر وی ، تلویزیون(وسایل سرگرمی الکترونیکی خانگی) و گسترش دامنه استفاده ازآن در خانواده ها باعث کاهش دامنه زندگی اجتماعی و مدنی شده و افراد زمان کمتری را صرف دوستان و حتی خانواده می کنند و در سازمان های اجتماعی و امور عمومی نیز کمتر مشارکت می کنند، همچنین باعث خصوصی شدن اوقات فراغت می شود(متقی،1385).
الافی (1992)در پژوهشی به بررسی رابطه بین رویارویی با کانال های یک و دو تلویزیون عربستان و گرایش های اجتماعی افراد با تأکید بر اصول کاشت گربنر پرداخت.(کانال یک دارای برنامه های زبان عربی و برنامه های کانال دو یه زبان انگلیسی و فرانسه است). در این تحقیق نه(9) تأثیر کاشت مورد بررسی آزمون قرار گرفت که عبارتند بودند از: 1) سبک زندگی غربی 2) برنامه ها و پیام های رسانه ای غربی 3) مسافرت به خارج 4) ورزش و سلامتی 5) نقش سنتی جنسیتی 6) تغییرات فرهنگی 7) حفظ فرهنگ(بومی) 8 و9) احساس و ادراک مثبت یا منفی به غرب . نتایج نشان دادند که میزان زمان تماشای کانال های خارجی به طور معنادار و مثبت، با نگرش به سوی فرهنگ غرب و تولیدات رسانه ای غرب همبستگی داشت. طبق نتایج این تحقیق، بینندگان کانال های ماهواره نگرش بسیار مطلوب و مناسبی به سبک زندگی غربی، تولید رسانه های غربی، مسافرت به خارج و تصور مثبت از غرب داشتند.
تان و تان (1987) در پژوهش خود در کشور فیلیپین نشان داد بینندگان پرمصرف برنامه های تلویزیونی امریکایی، ارزش های غیر سنتی از خود نشان دادند که بیشتر شبیه آن هایی بود که در برنامه های تلویزیونی نشان داده می شد تا ارزش های سنتی فیلیپین، آن دسته از دانش آموزان دبیرستانی فیلیپین که برنامه های امریکایی را بیشترتماشا می کردند ، بیشتر به ارزش های خارجی تمایل داشتند(تان و تان،1987،ص64)
آنگ (1985) در باره زنان هوادار سریال تلویزیونی دالاس ( یک برنامه پر زرق و برق خاص از نمایش های خانوادگی) تحقیق کرده و نشان داد که زنان ساعات زیادی از وقت خود را با این برنامه ها می گذرانند وجذب این گونه برنامه ها می شوند تا جایی که از ارتباطات اجتماعی خود با دیگران کاسته و روابط خود را با اعضای خانواده به حداقل می رسانند(منتظرقائم، 1380،ص 143).
«لنگر رابرت جی»در سال (1979) در آمريكا مطالعه اي تحت عنوان ارزش هاي جوانان و آنومي رفاه انجام داد كه بصورت تحليل محتواي فيلم هاي سينمايي تلويزيون، نحوه ظهور ارزش هاي جوانان را بررسي كرد و مشخص نمود كه نسل جوان آمريكايي به علت داشتن ( وقت كافي و رفاه بيش از اندازه ) ارزش هاي تازه اي، متفاوت از ارزش هاي نسل هاي گذشته را تجربه مي كند . ارزش هاي جوانان آمريكايي بر اساس فرار از واقعيت و انزواي اجتماعي بنا شده و تمايل بر لذت جويي آنوميك ، پناه بردن به مواد مخدر ، رفتار جنسي غير متعارف و ... خود را نمايان ميسازد(لنگر،1979).
در یکی دیگر از تحقیقات غربی که چندین سال به طول انجامید، از افراد خواسته شد تا به این سؤال که «علت توجهشان به برنامه های تلویزیون یا هر رسانه دیگر چیست؟» پاسخ دهند. در جوابهایی که از این بررسی ها بدست آمد، الگوی نسبتاً منظمی دیده میشود و آن عبارت است از:
1)کسب اطلاعات: پاسخ دهندگان یکی از عوامل توجه و علاقه خود به رسانه ها را کسب اطلاع و آگاهی درباره جامعه و جهان و راهنمایی در مورد مسائل زندگی معرفی کردند.2)وحدت و تعامل اجتماعى: کسب بصیرت درباره وضعیت دیگران، احساس تعلق به جمع و کمک به اجراي نقشهاي اجتماعى.3)تفريح و سرگرمى: یکی از عوامل روی آوردن افراد به رسانه ها تفریح و سرگرمی است.4)هويت يابى: از دیگر علل روی آوردن افراد به رسانه ها به ویژه تلویزیون، کسب آگاهی در مورد خویشتن، تقويت ارزشهاي شخصى، يافتن الگوهاي رفتارى، همانندسازی با ارزشهای مورد اعتنای دیگران و در یک کلام «هویت یابی» است .(رفیعی فر،1386،ص 91-94)
« بدیهی است هر کس می کوشد، تا از رسانه ها در جهت پیشبرد اهداف خود استفاده کند. عامل اصلی کارکرد منفی برای رسانه ها به خصوص ماهواره و اینترنت، اهداف پلیدی است که غالب مدیران فعلی این رسانه ها در پیش گرفته اند و هدف اصلی استعمار نوین، سلطه فرهنگی و تبلیغ ارزشهای غربی در جهان سوم و تمامی جوامع در حال توسعه است. در حال حاضر با توجه به تغییر و تحولات عصر جدید و جهانی شدن رسانه ها، ما در برابر یک چالش جدید قرار گرفته ایم که این مسئله می تواند شخصیت و هویت ملی و فرهنگی ما را به آزمون بگذارد. استراتژی دنیای غرب و رسانه های غربی در واقع این است، که شخصیت و هویت ملی و فرهنگی جوانان را در برابر یک چالش و بحران جدید قرار دهد. اینجاست که بحث از کارکرد رسانه ها در ایجاد بحران هویت، اهمیت بیشتری پیدا می کند.»
در دنياي امروز، كه به عصر جامعه اطلاعاتي مشهور شده است ، نقش و كاركرد ماهواره ها به عنوان يك رسانة جهاني و پر قدرت در ميان وسايل ارتباط جمعي داراي اهميت فوق العاده اي است .ماهواره ها با بكار گيري ابزارهاي فني و فنون پيچيده فكري كاركردهاي مهمي را در جامعه امروزين ايفا مي كنند.نقش ماهواره ها در دنياي پيرامون در شكل دادن به رفتارهاي اجتماعي بشر بر كمتر كسي پوشيده است.با توجه به گسترش استفاده از تكنولوژيهاي نوين ارتباطي و اطلاعات و به ويژه ماهواره در بين جوانان، ضرورت بررسي تاثير اين تكنولوژيها و خصوصاً ماهواره در تغییر هویت و رفتارهای اجتماعی جوانان احساس ميگردد.
امروزه ماهواره ها به عنوان يكي از رسانه ها و ابزارهاي اصلي انتقال و گسترش ارزشهاي فرهنگي و اجتماعي، در انديشه جوانان و تغيير رفتار اجتماعي آنان داراي نقش مهمي هستند. و لازم است كه اين نقش مورد بررسي و كنكاش دقيقي قرار گيرد، به ويژه در جامعه جواني نظير كشور ايران كه بحث ماهواره و تأثير و تأثرات آن بر قشر جوان از مباحث عمده و مسائل حساسي است كه مي بايست توجه ويژه اي بدان داشت. با توجه به مسائل ذکر شده و همچنین اهمیت و نفوذ رسانه ماهواره، پژوهشگر در اين تحقيق تلاش کرده تا به بررسي نقش ماهواره به طور خاص به عنوان يك رسانه جهاني، پرنفوذ و پر مخاطب، در تغییر هویت، ارزش های فردی، با تاکید بر تغییر رفتارهاي اجتماعي افراد و خانواده ها بپردازد. با توجه به جوان بودن جمعيت كشور و ضرورت مطالعه و تحقيق درارتباط با آسیب های اجتماعی ، نتايج اين تحقيق مي تواند پاسخ لازم را براي يك مشكل فرهنگي و اجتماعي فراهم نمايد .
منابع فارسی :
امیرآبادیان، نزهت(1390). زندگی دوم یا سفارت مجازی، شماره 5 ، آبان 1390.
افهمی، بنفشه و حمید رضا آقا محمدیان شعرباف(1386). بررسی عوامل موثر بر گرایش به ماهواره و تأثیر آن بر باورها و رفتارهای دینی مردم مشهد، نشریه مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مهر86، شماره2.
الهامی، مهرک ،(1388). نقش تلویزیون در تحکیم ارتباطات میان فردی اعضای خانواده(خانواده های مناطق 4و5 تهران)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته ارتباطات.
ارونسون، الیوت، (1369)، روان شناسی اجتماعی، ترجمه حسین شکر کن، تهران، انتشارات رشد.
ازکیا و غفاری. (1384). جامعه شناسی توسعه. تهران: انتشارات کیهان.
اسپاک، بنجامين (1364)، «پرورش فرزند در عصر دشوار ما»، ترجمه: هوشنگ ابرامي، تهران: نشر صفي عليشاه.
اسدی، علی (1383). افکار عمومی و ارتباطات، تهران: انتشارات آوای نور
اعتضادالسلطنه، محمد(1384). دغدغه های رسانه ای جهان عرب(ترجمه)، تهرانک دفتر پژوهش های رادیو
اعرابی، نادره (1372). انتقال ارزشی از طریق تلویزیون ایران ، تهران: پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی
اعزازی، شهلا (1370). خانواده و تلویزیون، چاپ اول، تهران، نشر مرندیز
اعزازي، شهلا (1380) تحلیل ساختاري جنسیت: نگرشی بر تحلیل جنسیتی در ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
انعام، راحله. (1380). بررسی اعتماد بین شخصی در میان روستاییان شهریار، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهراء.
اوپنهايم، ا. ان (1369)، طرح پرسشنامه و سنجش نگرشها» ، ترجمه، مرضيه کريمنيا، تهران:
اینگلهارت، رونالد و پل.آر.آبرامسون (1378). امنیت اقتصادی و دگرگونی ارزشی، ترجمه شهناز شفیع زاده، تهران ، نامه پژوهش، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال چهارم شماره 14 و 15
اینگلهارت، رونالد. (1382). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی. (مترجم، مریم وتر). تهران: نشر کویر.
اینگلهارت، رونالد، ولز، كريستين. (1389).نوسازي، تغيير فرهنگي و دموكراسي. (یعقوب احمدی، مترجم). تهران: کویر.
اينگلهارت، رونالد (1373)، «تحول فرهنگي در جامعه پيشرفته صنعتي»، ترجمه، مريم وتر، تهران: نشر کوير.
آذر دشتی، امیر هوشنگ (1384). نقش عکس ها و فیلم های مبتذل در انحراف کودکان و نوجوانان، مجله تربیت، سال نهم، شماره6
باستاني، سوسن (1388)، «جنسيت، فرهنگ، ارزشها و نگرشها» ، تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات.
باصری، احمد و حاجیانی، ابراهیم (1389). کارکرد رسانه های ماهواره ای در تصویر سازی ذهنی مردم، فصلنامه روانشناسی نظامی ،1(4) صص 81-91.
برگر، پيتر و لاکمن، تامس (1387)، «ساخت اجتماعي واقعيت»، ترجمه فريبرز مجيدي، تهران: شرکت انتشارات علمي و فرهنگي.
بهارلونژاد، عبدالاحد(1390). فقدان نظام هویت ملی، آثار و پیامدهای آن، تهران، موسسه مطالعات ملی.
بیات، بهرام (1382). تعارض ارزشهای نوجوانان با ارزشهای جامعه و والدین. تهران، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی.
بورديو، پيتر (1388)، «درسي درباره درس»، ترجمه، ترجمه ناصر فکوهي، تهران: نشر ني.
بهنام، جمشید(1384). تحولات خانواده، ترجمه ی. پوینده، تهران، نشر ماهی.
پاستر، مارک(1388). عصر دوم رسانه ها، ترجمه غلامحسین صالحیار، تهران، انتشارات طرح نو
پناهی، محمد حسین(1383)، «شکاف نسلی موجود در ایران و اثر تحصیلات بر آن»،فصلنامه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 17، پاییز 1383.
تافلر، الوین(1375). جا به جایی در قدرت، ترجمه ش. خوارزمی، تهران نشر علم.
تامپسون، جان(1380). رسانه ها و مدرنیته، ترجمه مسعود اوحدی، تهران: انتشارات سروش
تجری غریب آبادی،ذبیح اله(1389).وسایل ارتباط جمعی ومشارکت اجتماعی. تهران،باشگاه اندیشه
تنهایی، ابوالحسن. (1383). درآمدی بر مکاتب و نطریه های جامعه شناسی. تهران: نشر مرندیز.
توانایی کزج ، رقیه (1389) بررسی عوامل اجتماعی موثر بر میزان سرمایه اجتماعی درون گروهی و برون گروهی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات . پایان نامه ارشد جامعه شناسی . علوم تحقیقات
توسلی، غلامعباس(1382). نظریه های جامعه شناسی، تهران، انتشارات سمت.
توکل، محمد و قاضينژاد، مريم (1385)، «شکاف نسلي در رويکردهاي کلان جامعهشناسي، بررسي و نقد رهيافتهاي نسل تاريخي و تضاد با تأکيد بر نظرات مانهايم و بورديو» ، نامه علوم اجتماعي، شماره 27.
توکلي، مهناز (1378)، «بررسي نظام ارزشهاي دو نسل دختران (نسل انقلاب) و مادران»، پاياننامه کارشناسي ارشد جامعهشناسي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکزي.
تيموري، کاوه (1377)، «بررسي و مقايسه نظام ارزشهاي پسران و پدران و عوامل موثر بر آن در شهر تهران»، پاياننامه کارشناسي ارشد، دانشگاه علامه طباطبايي.
چلبی، مسعود(1375)، جامعه شناسی نظم؛ تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران، نشر نی.
حافظ نيا، محمدرضا، (1386)، مقدمهاي بر روش تحقيق در علوم انساني، چاپ سوم، انتشارات سمت ، تهران
حسینی شیراز ، سید محمد (1379). با ماهواره چه باید کرد ، مترجم: حسین شاهرودی ، چاپ وحدت
خالصی ، پروین ، نقش تلویزیون در نهادینه سازی حجاب در مدارس ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت امور فرهنگی ، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران.
خالقيفر، مجيد (1381)، «بررسي ارزشهاي مادي/ فرامادي دانشجويان دانشگاههاي تهران، عوامل موثر بر آن و روابط آن با برخي از نشانگان فرهنگي»، پاياننامه کارشناسي ارشد، دانشگاه شهيد بهشتي.
دادگران، سیدمحمد، (1384). مبانی ارتباط جمعی، تهران، نشر مروارید و فیروزه ، چاپ هشتم
دانايي، نسرين (1384)، «تفاوت نسل ديروز و نسل امروز»، روزنامه همشهري، شماره 3732.
دواس، دي. اي.، (1389)، پيمايش در تحقيقات اجتماعي، ترجمه هوشنگ نايبي، چاپ سوم، نشر ني
رابرتسون، رونالد (1385)، «جهانيشدن، نظريههاي اجتماعي و فرهنگ جهاني»، ترجمه، کمال پولادي، تهران: نشر ثالث.
رابرتسون، یان(1374). درآمدی بر جامعه (با تاکید بر نظریه های کارکرد گرایی،ستیز و کنش متقابل نمادی)، ترجمه حسین بهروان، چاپ دوم، مشهد، نشر آستان قدس رضوی
رحمانیان، منصور، (1378)، تأثیر رسانه های گروهی بر پیشگیری از جرم، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی.
رحیمی، محمد. (1390). عوامل اجتماعی مؤثر بر شکاف بین نسلی؛مطالعه موردی شهر خلخال. پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی. دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
رفعت جاه، مریم، (1382)، زنان و باز تعریف هویت اجتماعی، مجله جامعه شناسی ایران، دوره پنجم، شماره 2.
رفیعی فر، شهرام، (1386)، برنامه مداخلات چند بخشی برای پیشگیری و کنترل خشونت خانگی در کشور، انتشارات معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
روشه ، گی ( 1376 ) .جامعه شناسی پارسونز، مترجم عبدالحسین نیک گوهر،تهران ،تبیان
روشه، گی (1376). کنش اجتماعی ، ترجمه هما زنجانی زاده ، مشهد ، دانشگاه فردوسی
روشه، گی(1366)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران، نشر نی.
ریتزر، جرج (1373). نظریههای جامعهشناسی. ترجمه احمدرضا غرویزاد، تهران، نشر ماجد.
ریتزر، جرج. (1386). نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، مترجم محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
رئوف، عزت، (1377)، مشارکت سیاسی زن، ترجمه محسن آرمین، نشرقطره.
ساروخاني، باقر (1375)، «درآمدي بر دايرهالمعارف علوم اجتماعي»، تهران: انتشارات کيان.
ساروخاني، باقر(1385). روشهاي تحقيق در علوم اجتماعي، ج1، تهران : پژوهشگاه علوم انساني ومطالعات فرهنگي.
ساعی، منصور، (1389)، نقش رسانهها در انتقال ارزشها وپدیده شکاف هنجاری و ارزشی نسلها، روزنامه همشهري.
سالاری فر، محمد رضا، (1385)، راه های تحکیم خانواده در فرآیند جهانی شدن، مجله خانواده و زنان، شماره 19
ستار، آزيتا (1388)، «بررسي گسست و پيوند نسلي از ديدگاه اجتماعي؛ کندوکاو در مسائل جوانان و مناسبات نسلي»، به اهتمام گروه پژوهشي مطالعات جوانان و مناسبات نسلي تهران: پژوهشکده علوم انساني و مطالعات اجتماعي جهاد دانشگاهي.
سگالین، مارتین(1370). جامعه شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، تهران، نشرمرکز.
سلطانی فر، محمد، ملکیان ، نازنین (1389). تحلیل برنامه های شبکه ماهواره ای ام ، بی ، سی فارسی به منظور دستیابی به فرهنگ و تکنیک های ارتباطی به کار گرفته شده در انتقال پیام ، فصلنامه پژوهش اجتماعی ، 3(9) ، صص 87-69.
سلیمی، علی و داوری، محمد،(1385)، جامعه شناسی کجروی، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سورین، ورنرو جیمز تانکارد (1381)، نظریه های ارتباط جمعی، ترجمه علیرضا دهقان، تهران، نشر دانشگاه تهران، چاپ اول.
سورین، ورنرو، تانکارد، جیمز، (1384)، نظریه های ارتباط جمعی، ترجمه علیرضا دهقان، تهران، نشر دانشگاه تهران.
شارع پور، محمود (1378). جامعه پذیری سیاسی ، مجله فرهنگ عمومی ، فصلنامه شماره 18و19
شارع پور، محمود. (1380). فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامدهای آن. نامه انجمن جامعه شناسی. سال اول. شماره یک.
شیخی، محمد تقی،(1380)، جامعه شناسی زنان و خانواده، شرکت سهامی انتشار.
صابری، الهام (1384). نقش رسانه های جمعی در به انحراف کشاندن جوانان(ماهواره)،گنجینه، شماره 54
صادقی لواسانی ، نادر ، نقش وسایل ارتباط جمعی در شکل گیری رفتار جوانان ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته ارتباطات
طباطبایی، صادق(1377). طلوع ماهواره و افول فرهنگ (چه باید کرد؟)، تهران، انتشارات اطلاعات.
طباطبایی، صادق(1384). طلوع ماهواره و افول فرهنگ، تهران: انتشارات اطلاعات
عاملی، سعید رضا(1382). دین و فضای مجازی(فرهنگ در عصر جهانی شدن)، تهران، انتشارات آفاق.
عریضی، فروغ السادات. وحیدا، فریدون. دانش، پروانه(1385). ماهواره و هویت جنسی دختران جوان، مجله جامعه شناسی ایران، جلد 7، شماره 10
علوی، پرویز (1375). ارتباطات سیاسی ، تهران: انتشارات علم نوین
فاضلی، رضا (1381). تأثیر برنامه های خشونت آمیز تلویزیونی بر رفتار اجتماعی کودکان، تهران، پایان نامه دکتری واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی
فاضلي، نعمتالله (1382)، «سبک زندگي»، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
فرجیها، محمد، (1385)، بازتاب رسانه ای جرم، فصلنامه علمی – پژوهشی رفاه اجتماعی شماره 22.
فرقانی، محمد مهدی(1380)، ارتباطات و توسعه، چهاردهه نظریه پردازی ...و امروز؟، رسانه، سال دوازدهم، شماره دوم. نشر مرکر مطالعات و توسعه رسان ها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فوکویاما، فرانسیس. (1379). پایان نظم؛ سرمایه اجتماعی و حفظ آن. (مترجم، غلامعباس توسلی). تهران: جامعه ایرانیان.
قنادان، منصور و همکاران (1375) جامعه شناسی مفاهیم کلیدی، تهران، نشر آوای نور.
کارلسون و دیگران (1378)، خانواده درمانی، ترجمه عفت نوابی نژاد، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان. کازنو، ژان، (1384)، جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی، ترجمه باقر ساروخانی، چاپ هشتم انتشارات اطلاعات.
کازنو، ژان (1372). جامعه شناسی رادیو و تلویزیون، مترجم ج. ارجمند، تهران، سهامی خاص.
کازنو، ژان(1364). قدرت تلویزیون، ترجمه علی اسدی ، چاپ اول ، تهران: انتشارات امیر کبیر
کازنو، ژان(1380). عصر اطلاعات،اقتصاد،جامعه و فرهنگ ، ویراستار ارشد: علی پایا، تهران: انتشارات طرح نو
کامل بهاءالدین، حسین(1383). ملیت در جهانی بی هویت، مترجم: حجت رسولی ، تهران: دفترنشرفرهنگ اسلامی
کریمی فر، علیار(1385). تعامل یا رویارویی با ماهواره ، مجله اصلاح و تربیت ، مسلسل 141
کوزر، لوئيس (1387)، «زندگي و انديشه بزرگان جامعهشناسي»، ترجمه، محسن ثلاثي، تهران: انتشارات علمي و فرهنگي.
کوئن، بروس (1381)، «مباني جامعهشناسي»، ترجمه غلامعباس توسلي و رضا فاضل، تهران، سمت.
گیدنز، آنتونی (1377). جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص(جامعه و هویت شخصی در عصر جدید)، ترجمه ناصر موفقیان، تهران، نشر نی
گیدنز، آنتونی (1388). جامعه شناسی، ترجمه حسن چاووشیان، تهران، نشر نی
گیدنز، آنتونی(1373). جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری ، چاپ دوم، تهران: نشر نی
گیدنز، آنتونی. (1376). دورکیم. ترجمه، یوسف اباذری. تهران: انتشارات خوارزمی.
گیدنز، آنتونی. (1384). پیامدهای مدرنیت، مترجم محسن ثلاثی، تهران، نشر مرکز.
گيدنز، آنتوني (1378)، «راه سوم و بازسازي سوسيال دموکراسي»، ترجمه، منوچهر محسني، تهران: نشر تيرازه.
گيدنز، آنتوني (1379)، «تجدد و تشخص، جامعه و هويت شخصي در عصر جديد»، ترجمه، ناصر موفقيان، تهران: نشر ني.
مشکانی، محمدرضا، (1381)، سنجش عوامل درونی و بیرونی خانواده بر بزهکاری، مجموعه مقالات پرخاشگری و جنایت، نشر آگه.
معتمد نژاد، کاظم ( 1384 ). جامعه اطلاعاتی، اندیشه هاي بنیادي دیدگاههاي انتقادي و چشم اندازهاي جهانی تهران: مرکز پژوهشهاي ارتباطات.
مک کوئیل، دنیس (1380). مخاطب شناسی، ترجمه مهدی منتظرقائم، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
مک کوئیل، دنیس(1382)، درآمدی بر نظریههای ارتباطات جمعی، ترجمهی پرویز اجلالی، تهران، نشر مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها. چاپ اول.
مک کوئیل، دنیس، (1387)، درآمدی بر نظریههای ارتباطات جمعی، ترجمهی پرویز اجلالی، تهران، نشر مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
مك كوايل، دنيس و ويندال، سون(1388). مدل هاي ارتباطات جمعي، ترجمه گودرز ميراني،تهران: انتشارات دفتر پژوهشهاي راديو.
ملکی تبار، مجید و علی لاریجانی (1386). بررسی راهبردی- امنیتی تأثیرات ماهواره بر باورهای جوانان. فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک. بهار1386،شماره29.
منصور نژاد، محمد(1382)، «شکاف و گفتگوی نسل ها با تاکید بر ایران». چاپ شده در کتاب «گسست نسل ها» با اهتمام علی اکبر علیخانی، تهران، نشر پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
موسوي چلك، سيدحسن(1388)، «آسيبهاي اجتماعي، نظم و امنيت عمومي؛ کندوکاو در مسائل جوانان و مناسبات نسلي»، به اهتمام گروه پژوهشي مطالعات جوانان و مناسبات نسلي تهران: پژوهشکده علوم انساني و مطالعات اجتماعي جهاد دانشگاهي.
مومني، منصور، فعال قيومي، علي، (1386)، تحليل دادههاي آماري با استفاده از SPSS، چاپ اول، كتاب نو
مهدی زاده، سیدمحمد (1380). نظریه های ارتباطات جمعی، تهران، دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی.
ميد، مارگارت (1385)، «فرهنگ و تعهد»، ترجمه، عبدالعلي دستغيب، تهران: انتشارات نويد شيراز.
نادری، عزت اله و سیف نراقی، مریم(1390). روش های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی(با تاکید بر علوم تربیتی)، تهران: نشر ارسباران
نریمانی ، یوسف (1382 ) تفاوت های ارزشی پدران با فرزندان و عوامل تآثیرگذار ، پایان نامه ارشد دانشگاه شهید بهشتی ، تهران
وایت، رابرت و فیوناهینز (1383)، جرم و جرم شناسی، ترجمه علی سلیمی، مؤسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه.
وثوقي، منصور و نيکخلق، علياکبر (1380)، مباني جامعهشناسي، تهران: بهينه.
ویندال، س. و همکاران(1376). کاربرد نظریه های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان، تهران، مرکز مطالعات تحقیقات و رسانه ها.
هفته نامه صبح صادق(1390). گسترش هدفمند شبکه های ماهواره ای، سری یازدهم، ش 462
هندری،جانودیگران(1381).انسان و بحران هویت،ترجمه ناصر محمدیان، تهران، انتشارات چایبخش
هنسون، ج، نارولا، ا.(1384). تکنولوژی های جدید ارتباطی در کشورهای توسعه، ترجمه داوود حیدری، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
يعقوبي، اسفنديار (1386)، «مطالعه و بررسي عوامل اجتماعي موثر بر تغيير نگرش دو نسل (مادران ـ دختران) نسبت به ارزشهاي اجتماعي (مطالعهاي در شهر مياندوآب)»، پاياننامه کارشناسي ارشد جامعهشناسي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات.
يوسفي نريمان (1383)، «شکاف بين نسلها، بررسي نظري و تجربي»، تهران: پژوهشکده علوم انساني و اجتماعي جهاد دانشگاه.
منابع خارجی:
Al-ofy A.(1999). “The Saudi TV and the Realization of Social Attitudes According to the Cultural Cultivation Theory” (Al-telefizyoon al-Saudi Wa-edrak al-ettijhat wefq nathareyat al-ghars al-thagafi) Bohooth Al-ettisul (1999) Vol. 3, no.8, PP 157-190.
Blumler، G. jay and Elihu katz. the uses of Mass communication Perspective on gratifizations Research، Beverly - Hills، clife 1974.
Castells, M. (2009). Communication power. Oxford: Oxford University Press
Castels, Manuel (1999). The Rise Of Network Society, Blakwell Publishers Ltd, Oxford.
Dassbach, charl, H. A. (1995) “long waves and Historical generation” A world system approach, Michigan Technological university, Dep.of. social sciences.- Schwartz,shalom H.& Etta prince – Gibson (1998) “value priorities
Defiur, Melvin L, Everett Denis, (1991) Underetanding Mass Communication by Niughton Miffin CO.
Defleur، Melvin. L. Theories of Mass communication، longman Publization، 1986. Rogers. Everett. M. communication technology، the New Madia in society، Macmillan Publishers، London، 1986.
Giddens ,Anthoney.(1994). Beyond Left and Right, Cambridge: Polity Press.
Giddens ,Anthoney.(1995). Modernity And Self-Identity: Self And Society In The Late Modern Age, Stanford University Press.
Horton Paul B.and chester L.Hunt (1984). Social Physychology clifornia : Helsinsky.
Inglehart , Ronald and Paul R.Abramson (1994). “ Economic security and value change “. American Political Science Review , vol 88,No.2.pp:336-354.
Lenger , Robert G. (1979). The Values Of Yought And The Anomic. Society For The Study Of Social Problems. SSSP.
Mcquail، Denis، Mass communication theory sage Publizations، 1984.
Melody , Willam H , (1995). Information in fras . True of the Future : AMCI: Conference. Malasia.
Putnam, R.D. (1993). Making Democracy Work. Princeton: Princeton University Press.
Rampal, Kuldip R (2009). Impact of Satellite Television on Urban Youth in India. Missouri: Warrensburg University.
Robaka , Shamsher (2012). Effect of Satellite Television on the Culture of Bangladesh. New York:European Journal of Business and Management, Vol 4, No.9,2012.
Rosengren, Karl Erik. (1996). Media Effects and Beyond; Culture Socialization and Lifestyles, Lodon & New York; Routledge.
Simmel (1971a) “Fashion” in Individuality and Social Forms: Selected Writings (Trans. And ed. D.N. Levine), Chicago: University of Chicago Press.
Simmel,G. (1971) “The Transcendent character of life” , in on Individuality and Social Forms: Selected Writings (Trans. And ed. D.N. Levine), Chicago: University of Chicago Press.
Tan, A. S. Tan, G.K. “American TV in The Philippines: A test of Cultural impact” Journalism Quarterly (1987) Vol.64, PP. 65-72
Willam H. melody. Information in fras. Trvc True of the Future :AMCI: Conference. Malasia. 1995.
Williams , J.R.M. (1956). Ameriacan Society , New York : Knopf.
Bandura, A. (1977) Social Learning Theory, Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Interviews: an Introduction to Qualitative Research Interviewing , _ (1996)IKvale, S
London: Sage.