مبانی نظری وپیشینه تحقیق رفتار رانندگی

مبانی نظری وپیشینه تحقیق رفتار رانندگی (docx) 16 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 16 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

رفتار رانندگی: امروزه يكى از مولفه هاى اساسى در تقويت توسعه پايدار مساله ى ارتقاء سلامت جامعه مى باشد. چرا كه محور توسعه پايدار انسان سالم است. از طرفى رانندگى انسانها در جهان امروز با خطرات زيادى روبه رو مى باشد. از جمله مهم ترين و قابل توجه ترين خطراتى كه امروزه زندگى افراد را در كشورهاى مختلف جهان تهديد مى كند، افزايش حوادث و آسيب هاى عمدى و غير عمدى است كه سالانه باعث مرگ بيش از 6 ميليون نفر در جهان مى شود و پر واضح است كه "رانندگان" عامل اصلي انجام تخلفات ترافيكي به‌شمار مي روند، اما آنچه كه بر چگونگي رفتار انسان و راننده در زمان رانندگي و يا تغيير آن نقش خواهد داشت، متفاوت بوده كه در يك دسته بندي كلي سه عامل 1- محيطي 2- قانوني و اجرايي 3- دروني را مي توان نام برد(محمدیان، 1391). 1-عوامل محيطي: به مجموعه عواملي گفته مي شود كه در محيط پيراموني و اطراف انسان وجود داشته و منجر به انجام تخلف توسط رانندگان مي گردد. در واقع اين عوامل بگونه‌اي بر رفتار انسان ها اثر مي‌گذارد كه راننده را به سمت انجام تخلف سوق مي‌دهد که براي ريشه يابي علل وقوع تخلفات، لزوما" بايد اين عوامل را به درستي شناخت و تلاش نمود بر اينگونه عوامل تأثير گذار مديريت نموده تا دچار رفتارهاي ناهنجار ترافيكي در جامعه نشويم. -شرايط آب و هوائي: گرماي بيش از حد هوا در روزهاي تابستان مي تواند موجب ناراحتي خاطر و از بين رفتن آرامش و آسايش و در نهايت بي حوصلگي و خشم رانندگان شود . از طرف ديگر سرماي هوا همراه با شرايط بدآب و هوايي نظير برف و كولاك، مي تواند زمينه ساز ايجاد انگيزه در راننده جهت انجام تخلفات ترافيكي را براي رسيدن سريعتر به مقصد، فراهم نمايد و در حقيقت موجب كاهش آستانه تحمل رانندگان شود. -وضعيت ترافيكي: تراكم بالاي ترافيك همراه با راهبندان هاي طولاني مدت، بويژه در شرايط نامساعد جوي مي‌تواند بستر لازم براي تأثيرگذاري در رفتار رانندگان را فراهم آورده و انسان در اين شرايط و فشار رواني احيانا" از كوره به در رود و رفتاري خارج از عرف و عادت از خود بروز دهد كه يكي از آنها مي تواند، انجام تخلفات رانندگي باشد(محمدیان، 1391). -طرح هندسي راه و كيفيت روسازي: اين دو از عواملي هستند كه رانندگي ها بويژه در رانندگي‌هاي طولاني‌مدت، راننده را خسته نموده و موجب استرس يا بروز خشم در رانندگان می شوند كه از جمله مي توان به ناهموار بودن جاده‌ها، وجود خرابي و دست اندازها، سرعت گيرهاي ناگهاني و نيز پيچ هاي تند و خطرناك و غيره نام برد(زمبون و هاسلبرگ1، 2008). -وضعيت روشنايي: در برخي موارد انجام تخلف داراي پس زمينه خاص رفتاري نبوده، بلكه صرفا" به دليل ديد ناكافي از طرف راننده رخ مي‌دهد، بطور مثال ممكن است به علت كمبود روشنايي در راه‌ها برخي علائم راهنمايي و رانندگي توسط رانندگان بويژه در شرايط نامساعد جوي ديده نشده و تشخيص ميزان فاصله‌ها به درستي انجام نگيرد و همين مسأله موجب بروز برخي تخلفات ترافيكي گردد(محمدیان، 1391). -شرايط پيراموني به لحاظ بصري: بطور مثال در اين مورد مي توان به تبليغات اطراف مسير حركت، به لحاظ نوع تبليغ، رنگ و طراحي آن اشاره كرد كه مي تواند به لحاظ رواني بر راننده اثر گذار بوده و باعث ايجاد هيجان در راننده گردد و افزايش رفتارهاي احساسي مي تواند منجر به ايجاد روحيه تهاجمي در رانندگان شود(زمبون و هاسلبرگ، 2008). 2-عوامل قانوني و اجرايي: به مجموعه عواملي كه مرتبط با قانون و نحوه اجراي آن و نيز بازتاب ها و تبعات اجراي قوانين بوده، اشاره مي نمايد كه مي تواند بر رفتار رانندگان و طرز تلقي آنان و نيز ميزان تبعيت و يا گريز از قوانين و مقررات را فراهم نمايد(محمدیان، 1391). -برخورد با متخلف: اين مسأله از دو جنبه متفاوت قابل بررسي است ، از يك طرف ممكن است برخورد با متخلفين از قوانين رانندگي بسيار ملايم و ناكافي باشد و در نتيجه رانندگان را به تكرار انجام تخلف سوق دهد! از طرف ديگر برخورد تحقيرآميز و نامناسب با رانندگان متخلف موجب ايجاد روحيه قانون شكني و مخالفت با قوانين راهنمايي و رانندگي گردد(محمدیان، 1391). -نقص قوانين: در برخي كشورها، تغيير و تحول در قوانين و مقررات ممكن است، بسترهاي لازم را در جامعه نداشته باشد و در حقيقت همراه و هماهنگ با رشد علم و فن آوري نباشد، در اينگونه موارد هم كم كم قانون به حاشيه رانده شده و اجراي آن دچار مشكل می شود(محمدیان، 1391). -عدم اجراي كامل قوانين : قوانين و مقررات وضع شده در جامعه از نگاه طراحان اوليه و قانون گذاران بايد مانند يك پازل كامل در جامعه پياده شود تا تأثير آن ايجاد گردد. اگر بخاطر دلايل گوناگون و يا نظارت ناكافي، بخشي از قطعات پازل قانون اجراء و بخشي از قطعات پياده نشود آن شكل لازم محقق نمي شود و در نتيجه زمينه گريز از مقررات و قوانين توسط رانندگان شكل مي گيرد(مشین و سن کی1، 2008). -بازدارنده نبودن جريمه ها: براي بسياري از افراد و در برخي از جوامع از لحاظ فرهنگي، جريمه يكي از مهم ترين ابزارهاي مبارزه و برخورد با تخلفات رانندگي محسوب مي گردد كه استفاده از آن در كنترل بي نظمي‌هاي ترافيكي مؤثر بوده و يا لااقل در يك برهه زماني كوتاه مدت ضروري و تأثيرگذار مي باشد تا بتواند آرام ، آرام به يك عادت و يا رفتار در جامعه تبديل شود. اغلب رانندگان از جريمه شدن واهمه دارند و يا در مكان‌هايي كه مأموران راهنمايي و رانندگي حضور دارند از ارتكاب كوچكترين تخلفي نيز خودداري مي كنند. اما اگر ميزان جريمه هاي رانندگي پائين باشد آن قدرت بازدارندگي و تغيير رفتار در رانندگان را ايجاد نمي نمايد و موجب تجري بيشتر رانندگان متخلف مي گردد(مشین و سن کی، 2008). 3-عوامل دروني انسان: مطالعات و بررسي ها نشان مي دهد، در بخش قابل توجهي از تصادفات ترافيكي، اشتباهات انساني دخيل است بنابراين آنچه اهميت بيشتري مي يابد، شناخت هرچه بيشتر عامل دروني انسان است كه به نوبه خود مجموعه قابل توجهي از عوامل را در بر مي گيرد، شناخت اين عوامل مستلزم بررسي ويژگي هاي فردي راننده، تعاملات اجتماعي، ويژگي هاي روحي و رواني ، تربيت افراد، سطح فرهنگ، ميزان آگاهي و ... را ضروري مي سازد(شاکری نیا، 1388). در حقيقت هر فرد انساني بايد براي حضور در جامعه و براي رعايت حقوق اوليه انساني در اجتماع، رفتارهاي خود را ريشه‌‌يابي نموده، عوامل تأثيرگذار رفتاري را بازيافته تا بتواند به درستي بر اين رفتارهاي غير نُرم و ناهنجار مديريت نمايد تا حقوق خود و ديگران را تضييع ننمايد. -ريسك پذيري رانندگان: بطور كلي يكي از انگيزه هاي اصلي انسان براي انجام تخلف ريسك پذيري آنها مي باشد در واقع در اكثر موارد، انجام تخلف همراه با سود و منفعت خواهد بود كه حتي گاهي اين منفعت از هزينه هاي ايجاد شده در اثر انجام تخلف (نظير جريمه هاي حاصل از آن ) نيز بيشتر خواهد بود. بنابراين راننده در زمان انجام تخلف ابتدا بطور آني با در نظر گرفتن منافع حاصل از انجام تخلف و نيز هزينه هاي احتمالي (بالقوه) آن، نسبت به اين موضوع اقدام مي نمايد. كه متأسفانه فارغ از تبعات انجام تخلفات در جامعه و براي افراد ديگر مرتكب رفتار غير معمول در جامعه مي گردد(شاکری نیا، 1388). -خودنمايي: اين مسأله در رانندگان جوان بيشتر ديده مي شود، رانندگاني كه بيشتر نياز به جلب توجه و ديده شدن در جامعه دارند ، معمولا" در زمان رانندگي اقدام به برخي حركات نمايشي و تخلفات رانندگي مي نمايند كه هم خود را به خطر انداخته و حتي ديگران را هم در معرض رفتار ناپسند خود قرار مي دهند. -غرور و خودبرتربيني: برخي از افراد و گروه ها در جامعه ، با توجه به نوع تربيت و فرهنگ خاصي كه در آن پرورش يافته‌اند، همواره در اكثر عرصه هاي اجتماعي داراي نوعي روحيه خود برتر بيني و غرور مي‌باشند. اين افراد معمولا" در زمان رانندگي با انجام تخلفات، منافع خود را بر ديگران ترجيح داده و حتي در برخي موارد منافع سايرين را به مخاطره مي‌اندازند(شاکری نیا، 1388). -ناآگاهي و بي اطلاعي راننده: گاهي اوقات فرد متخلف با توجه به كمبود اطلاعات و ناآگاهي، ممكن است اقدام به انجام تخلف نمايد يا اينكه واقعا" از عواقب فردي و اجتماعي، مستقيم و غيرمستقيم، آني و آتي انجام تخلف بي اطلاع باشد كه البته با گسترش روزافزون رسانه‌ها و سيستم هاي اطلاع رساني در جامعه نا آگاهي رانندگان بسيار بعيد به نظر مي‌رسد. -آموزش نادرست و فرهنگ غلط: بسياري از ناهنجاري و مشكلات اجتماعي، ريشه در تربيت و تعليم دوران كودكي افراد جامعه دارد كه بايد تعاليم ترافيكي از همان دوران كودكي با شيوه هاي متنوع براي كودكان فراهم شود تا بسترساز يك فرهنگ اجتماعي و قانون پذير در بزرگسالي باشد. -عدم تمركز حواس: در برخي از موارد، رخداد تخلف ناشي از عدم تمركز حواس رانندگان و در نتيجه بي توجهي آنها به قوانين و مقررات رانندگي مي باشد ، در اينگونه موارد فرد به رغم ميل باطني و با انگيزه‌هاي شخصي مرتكب خلاف مي شود، از مصرف الكل و داروهاي روان گردان تا مكالمه با تلفن همراه، خوردن و آشاميدن، استعمال دخانيات و ... از جمله عوامل اختلال در حواس رانندگان هستند كه جز خود راننده كسي در انجام آن دخيل نمي باشد(محمدیان، 1391). -محرك هاي دروني: خشم و عصبانيت ، اضطراب و اضطرار ، استرس، هيجان و هرگونه عاملي كه موجب برانگيختن احساسات رانندگان شود، مي تواند به عنوان محركي جهت انجام تخلفات ترافيكي تلقي شود، بطور مثال در موارد اضطراري، فرد به راحتي اقدام به بي قانوني خواهد كرد و يا در حالت اضطراب و استرس، تمركز رانندگان از بين رفته و ممكن است، مرتكب تخلف شوند(محمدیان، 1391). هر يك از عوامل انساني، ذكر شده بالا منجر به نوعي رانندگي خواهد شد، كه به رانندگي تهاجمي معروف است در اين نوع رانندگي فرد در جهت آسيب رساندن به خود و يا در خطر قرار دادن ديگران، به نوعي رانندگي مي كند كه موجبات اين موارد را فراهم مي‌سازد، در اين شرايط، قدرت و ادراك راننده از حالت طبيعي خارج و تسلط او بر خودش كاهش يافته و در موقعيت خطرپذيري قرار مي‌گيرد كه مي‌تواند منجر به بروز تخلفات و در نتيجه وقوع تصادفات گردد(محمدیان، 1391). شخصیت فردی و رفتار رانندگی: برخلاف تصور برخی از افراد، نحوه رانندگی با اتومبیل بیش از ظاهر آن می‌تواند فرهنگ و سطح اجتماعی فرد را نمایان سازد؛ زیرا چگونگی رانندگی با اتومبیل، بخوبی نشان‌دهنده وجوه مختلف شخصیتی و رفتاری و درک اجتماعی یک انسان می‌باشد(سوری، 1388). در واقع نحوه رانندگی، نمونه‌ای بارز از اخلاق اجتماعی اشخاص می‌باشد؛ چراکه رعایت قانون و مقررات، احترام به حقوق دیگران. آستانه تحمل فردی در مقابل محرک‌های ترافیکی و میزان پاکیزگی و سلامت اتومبیل و ایجاد فضای آرام برای سرنشینان و رانندگان دیگر، همگی نمونه‌هایی از رفتار اجتماعی راننده است که در هنگام رانندگی ناخودآگاه از شخصیت واقعی او منعکس می‌شود(سوری، 1388). آمار‌ها نشان می‌دهد که 90 تا 95 درصد تصادفات، رفتار انسان، عامل تعیین‌کننده اصلی است و رفتارهای ضداجتماعی با خشونت در رانندگی و نحوه رانندگی خشن نیز با تصادفات رابطه داشته است. در این راستا، بررسی‌های متعددی درخصوص رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و رفتار رانندگی صورت گرفته است. به نظر می‌رسد عناصر خاصی از شخصیت باعث رفتارهای قانون‌شکنانه در رانندگی می‌شود، ازاین‌رو این رفتارها منجر به برآورده شدن برخی از نیازهای شخصی فرد گردیده؛ هرچند که با سیستم قانونمند محیط اطراف مغایرت دارد(سوری، 1388). محققان ترافیک معتقدند بیش از 90 درصد تصادفات تا اندازه‌ای به دلیل شخصیت راننده و وابسته به رفتارهای راننده است و رانندگی مخاطره‌آمیز سبب نتایج منفی می‌شود. رانندگی خطرناک شامل رانندگی رقابت‌جویانه (لذت بردن از مانور دادن در میان دیگر رانندگان)، رانندگی خطرپذیر (پذیرش خطرات رانندگی برای هیجان و لذت)، رانندگی همراه با خطرپذیری بالا (سرعت و سبقت ناگهانی)، رانندگی پرخاشجویانه مانند (رانندگی با فاصله کم با خودروهای دیگر که اغلب به منظور تنبیه رانندگان صورت می‌گیرد، گاز دادن از روی خشم، ژست‌های خشمناک) نگرش‌های مزبور و ویژگی‌های شخصیتی که گسترش این رفتارها، ایمنی را به طور جدی تهدید می‌کند(رستم زاده، 1387). به هر حال اکثر جوانان با رفتار رانندگی پرمخاطره درگیر هستند که آمار تصادفات جوانان بیانگر این موضوع می‌باشد. ویژگی‌های شخصیتی این افراد به احتمال قوی در بروز رفتارهای پرخطر دخیل می‌باشد که برای بسط و توسعه سیاست‌های ایمنی ترافیک نیاز به توضیح و بررسی بیشتر دارد. تا راه‌حل‌هایی برای کاهش درصد تصادف و مرگ‌و میر پیدا شود(رستم زاده، 1387). اخیرا با افزایش توجه افراد به اتومبیل، رفتارهای جالبی از بعضی رانندگانی که سعی دارند با اتومبیل یا شیوه رانندگی خود، نظر دیگران را جلب کنند، سرمی‌زند. آنها معمولا با سرعت و سبقت غیرمجاز و هراس‌انگیز و انجام حرکات نمایشی در محل‌هایی که رانندگان معمولی و خانواده دیگران در آن رهگذرند، لجبازی با دیگر رانندگان، سعی بر جذب افراد خاص و جلب توجه اطرافیان دارند؛ اما این کار نه‌تنها جذاب و شاهکار نیست؛ بلکه نشانه ضعف فرهنگی و عدم کنترل فردی نیز به شمار می‌رود(شاکری نیا، 1388). عدم رعایت حقوق دیگر رانندگان و تجاوز به حریم آنها یا ایجاد وحشت و اضطراب در بین دیگران نشانه خشونت و بدرفتاری فرد می‌باشد و او را شخصی گستاخ و متجاوز معرفی می‌کند. رانندگی در دو جمله یعنی رعایت قانون مقررات و رعایت حقوق و حریم دیگران. ما باید این باور را در ذهن خود بپرورانیم که از عدم رعایت قانون و مقررات راهنمایی و رانندگی نمی‌توان برای نمایش توانمندی‌ها و استعدادهای نهفته خود استفاده کرد؛ چراکه با این کار تنها شخصیت ما نزد دیگران تضعیف می‌شود و موجب ترویج و توسعه فرهنگ غلط رانندگی در بین اطرافیان و اعضای خانواده خود می‌شویم(سامر1، 2006). تحقیقات متعدد نشان می‌دهد که ویژگی‌های شخصیتی در رانندگی پرمخاطره نقش دارد. با توجه به شیوع رفتارهای حادثه‌ساز رانندگی و رانندگی‌های پرمخاطره و همچنین ازدیاد تصادفات در بین رانندگان جوان... پیشنهاد می‌گردد: شناسایی رانندگان پرخطر و ارائه مشاوره و راهنمایی و آموزش اختصاصی به آنان از طریق مشاورین روانشناسی و پلیس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است(شاکری نیا، 1388). همچنین تشویق رانندگان هیجان‌جو برای حضور در فضاهای کنترل شده همچون مسابقات اتومبیلرانی، موتورسواری و... می‌تواند سبب ارضای نیازهای هیجان‌جویی و تجربه‌جویی آنان گردد که با افزایش این فضاها می‌توان رفتارهای رانندگی پرمخاطره را کم و نهایتا التهاب و هیجانات رانندگی پرخطر آنان را در بزرگراه‌های شهری و آزادراه‌های خارج از شهر شدیدا کاهش داد(رستم زاده، 1387). 2-3-پیشینه تحقیقاتی: ملک پور و همکاران(1391) طی پژوهشی تحت عنوان بررسى ارتباط بين شخصيت، نگرش به ايمنى و رفتار هاى مخاطره آميز در راکبین موتور سوار در شهر تهران به این نتایج دست یافتند که بين حيطه هاى مختلف شخصيت (نگرانى، عصبانيت، حالت احساس و هيجان، نوع دوستى، بي هنجارى) و نگرش به ايمنى (جريان ترافيك در برابر اطاعت از قوانين، رانندگى با سرعت، رانندگى با هيجان) از لحاظ آمارى ارتباط معنى دارى وجود دارد. فردوسي(1391) طی بررسي عوامل روانشناختي مؤثر بر تصادفات رانندگي و ارائه مدل مداخله مؤثر در كاهش آن به این نتایج دست یافته است که مقايسه وضعيت عاطفي رانندگان تصادفي و غيرتصادفي در آزمون شخصيت نشان مي دهد كه رانندگان تصادفي از احساس مسئوليت اجتماعي كمتر لكن از ماجراجويي و هيجان خواهي بيشتري نسبت به رانندگان غير تصادفي برخوردار هستند. و در زمان واكنش رانندگان تصادفي سرعت عمل بيشتري دارند. همچنین در خصوص نگرش سنجي، رانندگان تصادفي مهمترين عوامل تصادف را بي دقتي، عجله براي رسيدن به مقصد و بي احتياطي و مشكلات مربوط به جاده و مسير(خرابي، دست انداز، ...) ذكر كرده اند. اما به نظر رانندگان غيرتصادفي عوامل عدم تصادف شامل دقت به جلو، احتياط و هشياري زياد در رانندگي، رعايت مقررات، تجربه و مهارت، رانندگي با سرعت مجاز، آرامش هنگام رانندگي، رعايت فاصله ايمني از ماشين جلويي و ياد خدا مي باشد. عریضی و براتی(1390) طی پژوهشی تحت عنوان پیش بینی خطاها و انحرافات رانندگی با استفاده از ویژگی های شخصیتی و عملکرد در آزمون خطرپذیری رانندگی به این نتایج دست یافتند که بین ویژگی های شخصیتی رانندگان و انجام خطاها و انحرافات رانندگی رابطه وجود دارد. همچنین ویژگی های شخصیتی رانندگان پیش بینی کننده خطاها، لغزش ها و انحرافات رانندگی می باشد. شفايي و همکارن(1389) طی پژوهشی تحت عنوان نقش عاملهاي شخصيت در پيش بيني رفتار رانندگي پرخطر در رانندگان متخلف شهر اردبيل به این نتایج دست یافتند که شخصيت عامل مهمي در بروز خطاها و تصادفات رانندگي است. در این پژوهش 200 راننده بين شهري متخلف شهر اردبيل به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. و نتایج پژوهش نشان داد که با كاهش سطوح عصبیت و برونگرايي و افزايش سطوح پذیرش و توافق پذيري رفتار رانندگي پرخطر رانندگان كاهش مي يابد. نتايج به دست آمده پژوهش بهادری(1389) تحت عنوان مقايسه ويژگي هاي شخصيتي رانندگان پرخطر و عادي نشان مي دهد كه بين ويژگي هاي شخصيتي رانندگان پرخطر و عادي در تمامي پنج شاخص آزمون نئو كه شامل: 1-عصبیت 2-برو نگرايي 3-پذیرش یا گشودگی 4-توافق 5-وظیفه شناسی مي باشد تفاوت معناداري وجود دارد. بدين ترتيب كه ميانگين شاخص هاي روان نژندي و برونگرايي در رانندگان پرخطر بيشتر از رانندگان عادي و نيز ميانگين شاخص هاي پذیرش(گشودگی)، توافق و وظیفه شناسی در رانندگان پرخطر كمتر از رانندگان عادي بود. در تحقيقي كه توسط موسوي(1388) تحت عنوان "مقايسة ويژگي هاي شخصيتي و رفتارهاي رانندگي در بين پزشكان و كسبه در شهر مشهد"با تعداد نمونة 100 نفر كه شامل 50 رانندة پزشك مرد و 50 رانندة شغل آزاد مرد با پرسش نامة شخصيت نئو و پرسش نامة روان شناسي رانندگي اجرا شد. نتايج نشان داد كه بين نمرات شاخص عصبيت آزمون نئو با رفتار پرخاشگرانه در رانندگي در گروه پزشكان رابطة مستقيم معناداري وجود دارد، ولي بين نمرات شاخص برون گرايي و گشودگي نسبت به تجارب با رفتارهاي رانندگي در دو گروه پزشكان و شاغلان آزاد رابطه اي ديده نشد. از بين عواملي مثل، سن، سطح تحصيلات و سال هاي گذشته از صدور گواهي نامة رانندگي با صفات شخصيتي، رفتارهاي رانندگي در گروه پزشكان با صفت شخصيتي وجداني بودن و مقدار اضطراب به هنگام رانندگي و در گروه شاغلان آزاد سن با صفت شخصيتي مقبوليت رابطه اي مستقيم را نشان داد. در گروه پزشكان نيز سن با صفت شخصيتي وجداني بودن رابطة معكوس معناداري وجود دارد. همچنين بين تعداد سال هاي گذشته از صدور اولين گواهي نامة رانندگي با ويژگي هاي شخصيتي مقبوليت و وجداني بودن در گروه شاغلان آزاد رابطة مستقيم معناداري وجود دارد. حق شناس و همکاران(1387) طی پژوهشی با عنوان بررسی رابطه ی بین ویژگی های شخصیتی و رفتار رانندگی در شهر شیراز به این نتایج دست یافتند که بین نمرات شاخص عصبیت آزمون نئو با میزان انواع خطا و انجام اعمال غیرقانونی رابطه مستقیم معنادار وجود دارد، همچنین نشان داده شد که بین نمرات شاخص توافق با دیگران و برونگرایی در آزمون نئو با انواع خطا و انجام اعمال غیرقانونی رابطه معکوس معناداری وجود دارد ولی بین نمرات شاخص وظیفه شناسی با میزان انواع خطا و انجام اعمال غیرقانونی رابطه ای دیده نشد، ضمناً بین نمرات شاخص پذیرش (گشودگی) تنها با انجام اعمال غیرقانونی غیرخشونت آمیز رابطه ی مستقیم معنی داری وجود داشت. از بین عواملی مثل سن، سالهای تجربه رانندگی با میزان انواع خطا، تنها سن و سالهای تجربه رانندگی با انجام اعمال غیرقانونی غیرخشونت آمیز رابطه منفی معنادار وجود دارد و با تعجب دیده شد که سالهای تحصیلات رسمی با میزان انواع خطاها و انجام اعمال غیرقانونی رابطه مستقیم معناداری دارد. در مجموع نتایج تحقیق نشان دادند که ویژگی های شخصیتی با رفتار رانندگی رابطه معناداری دارد. نتايج پژوهش بهروزیان(1387) تحت عنوان بررسی رابطة ويژگيهاي شخصيتي و هوش هيجاني با سلامت روان نشان داد كه هوش هيجاني با برون گرايي، گشودگي، توافق و وظيفه شناسي همبستگي مثبت و با روان آزردگي گرايي همبستگي منفي دارد. به علاوه، برون گرايي و سازگاري دو متغير شخصيتي بودند كه توانايي پيش بيني نمرات هوش هيجاني را داشتند. وندر ليندن، تيژوسيز و پتريدز1(2013) طی پژوهشي با عنوان نقش 5 عامل كلي شخصيت و هوش هيجاني بر میزان تخلفات رانندگی به اين نتيجه رسيدند كه همپوشي قابل توجهي بين هوش هيجاني و ويژگي هاي شخصيتي در بروز تخلفات رانندگی وجود دارد. در پژوهشي ورتمن و وود2(2012) رابطة بين ويژگي هاي شخصيتي گزارش شخصي را با میزان رفتارهای مخاطره آمیز رانندگی نوجوانان را آزمون كردند و به اين نتيجه رسيدند كه رابطة بسيار باثباتي بين ويژگي هاي شخصيتي و رفتارهاي خطرناک رانندگی نوجوانان وجود دارد. همايوني1(2011) نیز در پژوهشي با عنوان رابطة ويژگي هاي شخصيتي و هوش هيجاني در يادگيري رفتار رانندگی دانشجويان به اين نتيجه رسيد كه يادگيري رفتار رانندگی رابطة منفي با عصبیت و رابطة مثبت با ساير ويژگي هاي شخصيتي دارد. همچنين رابطة مثبتي بين ويژگي هاي شخصيتي و هوش هيجاني وجود دارد. پژوهش هاي انجام شده توسط آناماريا و لتيزيا2(2009) و اوستين، سالكوفسكي، روهر و اندروز3(2007) نشان دهندة رابطة مثبت معنادار بين هوش هيجاني با برونگرايي، پذیرش، توافق و وظیفه شناسی و رابطة منفي معنادار با عصبیت می باشد. در پژوهش ديگر كه با هدف بررسي تأثير جنسيت بر بروز تخلفات رانندگي پرخطر همراه با عصبانيت توسط لانزاك5و همكاران در سال 2007 با تعداد نمونه 785 نفر ( 651 مرد و 134 زن) اجرا شد. نتايج نشان داد كه مردان بيشتر از زنان اقدام به تخلفات و خشونت هاي رانندگي مي كنند. از طرف ديگر رابطه معناداري ميان استفاده از الكل و در نتيجه تخلفات ناشي از آن در طول رانندگي گزارش داده شد كه بيشتر آنها را زنان به وجود آورده بودند. به علاوه اكثر تخلفاتي كه زنان در آن دست داشتند به دليل حس هيجان خواهي آنها در طول رانندگي بوده است. سامر2 و همكاران(2005) پژوهشي تحت عنوان بررسي صفات پنج عاملي شخصيت در پيش بيني تصادفات جاده اي با تعداد نمونه 1001 از رانندگان ( 705 مرد و 296 زن) در سه شهر تركيه (آنكارا، استانبول و ازمير) اجرا كردند. نتايج حاكي از وجود رابطه مثبت بين عوامل عصبیت، برون گرايي و رابطه منفي بين مقايسه ويژگي هاي شخصيتي رانندگان پرخطر و عادي عوامل توافق، وظيفه شناسي و پذیرش با رفتار رانندگي پرخطر بوده است. ايورسين1 و همكاران(2002) طی پژوهشي تحت عنوان شخصيت، رانندگي پرخطر و درگيري هاي ناشي از تصادف ميان رانندگان نروژي با نمونه 2605 نفر از رانندگان و با استفاده از پرسشنامه رضايت از خود به این نتایج دست یافتند که افراد داراي نمره بالا در مقياس هيجان خواهي و عدم توجه به معيارهاي اجتماعي بيشتر از سايرين نسبت به قوانين تخلف داشته و رفتارهاي پرخطری را مرتکب می شوند. فهرست منابع: منابع فارسی: ابراهیمی قوام، صغری.(1388). هوش هیجانی و روانشناسی رانندگی. فصلنامه مطالعات مدیریت ترافیک. سال سوم، شماره 11 ، صص63-49. اكبر زاده، نسرين.(1383). هوش هيجاني، ديدگاه سالووي و ديگران، انتشارات فارابي. بهادري، افشين.(1389). مقايسه ويژگي هاي شخصيتي رانندگان پرخطر و عادي(مورد مطالعه: شهر تهران). فصلنامه مطالعات مديريت ترافيك. سال پنجم، شماره 18. صص84-71. پروين، جان.(1381). شخصيت. ترجمه جوادي، محمد جعفر، كديور، پروين. چاپ اول. انتشارات آييژ، چاپ اول. تولایی، عباس. شکرانی، مریم. نادری، زهرا و نجفی، محمد.(1384). بررسی ویژگی های شخصیتی و سلامت روان بیماران، مجله روانشناسی، سال نهم، شماره 4. جعفرنژاد؛ پروین. فرزاد، ولی الله. مرادی، علیرضا و شکری، امید.(1386). بررسی رابطه میان پنج عامل بزرگ شخصیتی، سبک های مقابله ای و سلامت روانی در دانشجویان کارشناسی، مجله روانشناسی وعلوم تربیتی، سال سی وپنجم، شماره 1. جلالی، سید احمد(1381)، هوش هیجانی، فصلنامه تعلیم و تربیت، سال هجدهم، شماره 1 و 2. جمال فر، سياوش.(1388). روانشناسي شخصيت، مولف: راس؛ آلن. چاپ دهم، تهران: نشرروان. حسن زاده، رمضان و ساداتی کیادهی، سید مرتضی.(1388). هوش هیجانی(مدیریت احساس، عاطفه و هیجان)، انتشارات نشر روان. حق شناس؛ حسن.(1385). طرح پنج عاملی ویژگیهای شخصیتی نئو، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، چاپ پرواز. حق شناس، حسن و همکاران.(1387). بررسی رابطه ی بین ویژگی های شخصیتی و رفتار رانندگی در شهر شیراز. مجله پژوهشی حکیم. دوره یازدهم. شماره سوم. صص 55-47. خردمندزاده، محمد.(1390) مقایسه سبک های مقابله با استرس در دانشجویان بر اساس مدل شخصت نئو. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه آزاد ارسنجان. رستم زاده، مهران.(1387). روانشناسی ترافیک و رفتار انسان. پنجمین کنفرانس مهندسی ترافیک حمل و نقل ایران. تهران: شرکت کنترل ترافیک ایران. رستم زاده، مهران.(1378). بررسي تصادفات از ديدگاه روان شناسي. فصلنامه تازه هاي ترافيك، سال اول، شماره 2. سانتوز، جرج اي.(2005). روانشناسي و مهندسي بزرگراه. ترجمه حسين موسويون و همكاران(1388). تهران: انتشارات دفتر تحقيقات كاربردي پليس راهور. بهروزيان، سحر.(1387). رابطة ويژگيهاي شخصيتي و هوش هيجاني با سلامت روان افراد مبتلا به فنيل كتونورياي تحت درمان. پژوهش در حيطه كودكان استثنايي. سال هشتم، شماره 4 صص370-381. سوری، احمد. (1388). روانشناسی ترافیک. چاپ سوم. تهران: دانشگاه علوم انتظامی. سياروچي، ژوزفل، فورگاس، ژوزف، ماير، جان(1384)، هوش عاطفي در زندگي روزمره، مترجمان: اصغر نوري امام زاده اي و حبيب اله نصيري، نشرنوشته(اصفهان). سید محمدی، یحیی.(1386). نظريه‌هاي شخصيت(ویراست هشتم). مولف: شولتز، دوان. (2005). تهران، نشر ویرایش. شاکری نیا، ایرج.(1388). رابطه ویژگی های شخصیتی، سلامت روان و پرخاشگری با عادات رانندگی در رانندگان پرخطر. فصلنامه مدیریت ترافیک. شماره 15. صص 61 -74. شریفی درآمدی، پرویز (1386)، هوش هیجانی و معنویت، انتشارات سپاهان. شفايي، جلال. ابوالقاسمي، عباس و عباديان، علی.(1389). نقش عاملهاي شخصيت در پيش بيني رفتار رانندگي پرخطر در رانندگان متخلف شهر اردبيل. تهران. اولين همايش كشوري دانشجويي عوامل اجتماعي موثر بر سلامت. صداقت. علی.(1390). بررسی رابطه ویژگی های شخصیت مرزی با عزت نفس (ضمنی و صریح) و سبک های دلبستگی. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه آزاد ارسنجان. عريضي، حميدرضا و حقايق، سيدعباس. (1388). ويژگي هاي روان سنجي پرسشنامه رفتار رانندگي منچستر. فصلنامه پايش. سال نهم، شماره اول. صص 28-21. عریضی، حمیدرضا و براتی، هاجر.(1390). پیش بینی خطاها، لغزش ها و انحرافات رانندگی با استفاده از ویژگی های شخصیتی و عملکرد در آزمون خطرپذیری رانندگی. فصلنامه سلامت کار ایران. دوره 8. شماره 4. صص 52-48. فام ايرج، محمد.(1385). حوادث رانندگي و كودكان؛ تهديدي بر عليه فردا. مجله پيام ايمني. سال نهم. صص 24-29. کریمی، یوسف، (1386). روان شناسی شخصیت، تهران: نشر ویرایش. گروسى، ميرتقى.(1380). رويكردهاى نوين در ارزيابى شخصيت (كاربرد تحليل عاملى در مطالعات شخصيت). نشر دانيال. گلریز خاتمی، مینا.(1390). بررسی رابطه ویژگی های شخصیت با خودکارآمدی و سلامت روان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه آزاد ارسنجان. گلمن، دانیل.(2006). هوش هیجانی، توانایی محبت کردن و محبت دیدن، ترجمه نسرین پارسا،1384، انتشارات رشد. گلنون، ویل (1388)، 200 راه برای افزایش هوش هیجانی پسران، ترجمه منصوره نیکو گفتار و حمید رضا پور اعتماد، انتشارات دانژه. گودرزی و شیرازی.(1386). بررسی رابطه بین ویژگی شخصیتی تحریک جویی و رفتار رانندگی پرخطر. مجله روانشناسی. دوره نهم. صص34-39. گنجي، حمزه. ( 1384 ). هوش هيجاني؛ تهران: نشر ساوالان. محمدیان، یوسف.(1391). بررسى ارتباط بين شخصيت، نگرش به ايمنى و رفتار هاى مخاطره آميز در شاغلين موتورسيكلت در شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسى بهداشت حرفه اى، دانشگاه آزاد تبريز. ملک پور، فاطمه و همکاران.(1391). بررسى ارتباط بين شخصيت، نگرش به ايمنى و رفتار هاى مخاطره آميز در شاغلين موتورسيكلت در شهر تهران. فصلنامه بهداشت ایمنی و کار. شماره چهارم. پیاپی 4. صص 69-61. موسوي، فروغ السادات.(1388). مقايسة ويژگي هاي شخصيتي و رفتارهاي رانندگي در بين پزشكان و كسبه در شهر مشهد. پايان نامة كارشناسي ارشد. مشهد: دانشگاه فردوسي. مهماندار ، احمد.( 1388 ). رابطه ميان صفات شخصيتي و رفتار رانندگان پرخطر. مجلة دانش و پژوهش در روانشناسي كاربردي. سال دوازدهم، شمارة 1، ص 33 تا 44. نوابي، ندا و مهران فر، ناصر.(1385). ريشه هاي روان شناختي حوادث. فصلنامه راهور، شماره 14. صص 23-37. هاشمی، نگهدار.(1391). تاثیر هوش هیجانی و تنیدگی شغلی بر رضایت شغلی در بين دبيران آموزش و پرورش شهرستان بوانات. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی . دانشگاه آزاد ارسنجان. منابع لاتین: Batist, J. (2008). Washington State Patrol. Avaliable: http:// www.wsp.wa.gov. Iversen, H. Rundmo, T. (2002). Personality, risky driving and accident involvement among Norwegian drivers. Personality and individual Differences 33, 1215-1263. Burgess C. (2002).Association of Industry Road Safety Officers (AIRSO), Why do people drive the way they do? National blue light users. Conference, Jaguar Cars, Birmingham 29th, 2002. Carso, D .Mayer, J., Salovery, P.,.(2004) Emotional Intelligence: Theory, Findings, and Implication , Psychology Inquiry, Vol. 15,No. 3, 197-215. Constantine MG, Gainor KA.(2009). Emotional intelligence and empathy: their relation to multi-cultural counseling knowledge and awareness. Prof Sch Couns; 5(2): 131. Davey J, Wicshart D, Freeman J, Watson B.(2007). An application of the driver behavior questionnaire in an Australian organizational fleet setting. Transportation Research 2007; 10: 11-21. Dobson A, Brown W, Ball J.(1991). Women driver’s behavior, socio-demographic characteristics and accidents. Accident Analysis and Prevention 1999; 31:525-35. Dong, &., Howard, T. (2006). Emotional in telligence Trust and Job satisfaction. Competition forum. Vol 4, Issue 2. p381. Elizabeth, J., Austin, E.J., Timothy, C.P., Katharine, M.O., & Donovan, A. (2008). Associations of personality and emotional intelligence with display rule perceptions and emotional labor. Personality and Individual Difference, 44, 679-688. James I and Nahl D.(2007). Aggressive Driving is Emotionally Impaired Driving: Univesity of Hawaii; 2007: Available From: http://DrDriving.org. Jennifer, R. Bradley & Sue, C.(2004). Social Support, Job Stress, Health, and Job Satisfaction Among Nurses in the United Kingdom.International. Journal of Stress Manegement.Vol 9,P163-182. Golman, D. (2006). Emotional Intelligence/ Encyclopedia of Science, Technology, and Ethics . The New Science of Social Relationships, Bantam Books. ISBN . Guleryaz, G., Guney, S., Miski Aydin, E., Asan, (2008). The mediating effect of Job satisfaction between emotional intell igence and organizational commitment of nurses: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies. Ns: 1304, No of pages 11. Lonczak, H. Neighbors, c. Donvan. (2007). Predicting risky and angry driving as a function of gender. Accident analysis and Prevention 39, 536-545.. Machin, M.A.; Sankey, K.S.(2008). Relationships between young drivers’ personality characteristics, risk perceptions, and driving behavior. Accident Analysis and Prevention. 40(2), 541–547. Mawer. D,Boussiakou LG, Boussiakou I, Kalkani EC.(2009). Student development using emotional intelligence. World Trans Eng Technol Edu 2009; 5(1): 54-8. Mayer, J., Salovery, P., Carso, D.(2004) Emotional Intelligence: Theory, Findings, and Implication , Psychology Inquiry, Vol. 15,No. 3, 197-215. Mawer. D,Boussiakou LG, Boussiakou I, Kalkani EC.(2009). Student development using emotional intelligence. World Trans Eng Technol Edu 2008; 5(1): 54-8. Millet, T. (2007). "An examination of trait emotional intelligence fators: their relationship to job satisfaction amng police officers". ProQuest information and learning company, 300 North zeeb road POBox 1346, UMI number 3283704. Nelson, D., & Low, G. (2008). Emotional skill assessment process: Interpretation & intervention, Kingsville, Texas: Learning System, 4(3): 197-208. Ozkan T, Lajuna T, Chliaoutakis J, Parker D, Summala H. (2006). Cross cultural differnces behaviours: a comparison of six countries. Transportation Research 2006; 9: 227-42. Parker D, Stradling SG, Lajunen T.(1998). Attitudinal determinants of interpersonally aggressive violationson the road. Transportation Research 1998; 1: 11-24. Parker D, Reason JT, Manstead ARS, Sradling SG.(1995). Driving errors, driving violations and accident involvement. Ergonomics 1995; 38: 1036-48. Pervin LA, Cervone DJ.(2005 ). Personality, theory and research. New York: John Wiley and Sons; 250-70. Sener E, Demirel O, Sarlak K.(2009). The effect of the emotional intelligence on job satisfaction. Stud Health Technol Inform.146:710-1. http://www.ncbi.Nlm. nih. gov/pubmed/19592937 Schutt, N., & Malouff, J. (2007). The Relationship between emotional Intelligence and Interpersonal Relations. Journal of Social Psychology. 12(4): 141-514. Schultz, R.T.(2005). Task Design and Patient Characteristics that Influence degree of FFA Activation to Faces. In: Proceedings of the International Meeting for Autism Research (IMFAR), May 7–8, Sacramento, CA. Sumer, N. (2005). Big five personality traits sa the Distal predictors of road accident involvement. Traffic and transport psychology. Elsevier Ltd. Sümer, N.(2006) .Personality and behavioral predictors of traffic accidents: testing a contextual mediated model. Accident Analysis & Prevention. 2006;(35):949-64. Thomas , Tran (2009). Does emotional intelligence happen in workplace, American Psychological Association, vole 38, PP.29-46. Torbjoern R, Hilde V.(2002). Personality, Risk Behavior and Accident Involvment Aming Norwegian Drivers. Personality and Individual Diffrences, 2002; 33: 1251-1263. Wang, X. && Law, P. J. (2002). Work Adjustment and Job Satisfaction of Filipino Immigrant Employees in Canada. Canadian Journal of Administrative Sciences / Revue Canadienne des Sciences de l’Administration, 22: 243–254. Wong, Chi- sum and Laws , Kenneth (2007). The effect of leader and follower emotional intelligence on performance and attitudes, The Leadership Quarterly – PP. 249-268. Westerman SJ. Haigney D. (2000).Individual different in driver stress, error and violation. Personality & Individual Differences 2000; 29: 981-98. Zambon, F.; Hasselberg, M.(2008). Factors affecting the severity of injuries among young motorcyclists—a Swedish nationwide cohort study. Traffic Injury Prevention., 7(2),143–149.