مبانی نظری وپیشینه تحقیق سود ،تغییرات وهموارسازی آن با مسله پیش بینی

مبانی نظری وپیشینه تحقیق سود ،تغییرات وهموارسازی آن با مسله پیش بینی (docx) 25 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 25 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

مبانی نظری وپیشینه تحقیق سود ،تغییرات وهموارسازی آن با مسله پیش بینی فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق 1-2. مقدمه PAGEREF _Toc247456716 \h 13 2-2. تعریف سود PAGEREF _Toc247456717 \h 15 1-2-2. کاربردهای سود پیش‌بینی شده PAGEREF _Toc247456718 \h 16 1-1-2-2. کمک به ارزیابی توان سودآوری واحد تجاری PAGEREF _Toc247456719 \h 16 2-1-2-2. تعیین ارزش یک دارایی PAGEREF _Toc247456720 \h 17 3-1-2-2. بررسی ریسک سرمایه‌گذاری در واحد تجاری(خرید سهام تجاری) PAGEREF _Toc247456721 \h 17 4-1-2-2. برآورد ریسک وام اعطایی به واحد تجاری PAGEREF _Toc247456722 \h 18 3-2. مبانی نظری چگونگی تغییرات سود PAGEREF _Toc247456723 \h 18 4-2. هموار سازی سود PAGEREF _Toc247456724 \h 19 5-2. تعریف پیش‌بینی PAGEREF _Toc247456725 \h 22 6-2. تعریف مسأله پیش‌بینی PAGEREF _Toc247456726 \h 22 7-2. هدف پیش‌بینی PAGEREF _Toc247456727 \h 24 8-2. روش‌های پیش‌بینی PAGEREF _Toc247456728 \h 26 1-8-2. روش کیفی پیش‌بینی PAGEREF _Toc247456729 \h 26 2-8-2. روش‌های کمّی PAGEREF _Toc247456730 \h 26 1-2-8-2. مدل‌های پیش‌بینی باکس و جنکینز PAGEREF _Toc247456731 \h 28 3-8-2. خطای پیش‌بینی PAGEREF _Toc247456732 \h 31 9-2. پیشینه تحقیق PAGEREF _Toc247456733 \h 31 مقدمه یکی از هدف‌های حسابداری و تهیه صورت های مالی فراهم کردن اطلاعات سودمند برای تصمیم‌گیری است. یکی از ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری نیز سودمندی در پیش‌بینی است. هم چنین روش مبتنی بر پیش بینی در تدوین تئوری حسابداری به کار می رود و از شاخص سودمندی در پیش بینی برای انتخاب از میان روش های حسابداری استفاده می شود . در بیانیه شماره چهارهیئت اصول حسابداری یکی از هدف های عمومی صورت های مالی ، فراهم آوردن اطلاعات مالی به منظور کمک به پیش بینی سود آتی یک واحد تجاری ذکر شده است. در گزارش تروبلاد ، راجع به هدف های صورت های مالی که به سفارش انجمن حسابداران رسمی امریکا تهیه شده است دوازده هدف برای تهیه صورت های مالی ذکر شده است که در شش مورد آن بر سودمندی برای پیش بینی (جریان نقدی بالقوه ، قدرت سودآوری، مبادلات اقتصادی و سایر رویدادها و اطلاعات مالی ) تأکید شده است . در هدف دهم تصریح شده است که یکی از هدف‌های تهیه صورت های مالی ، فراهم کردن اطلاعات سودمند برای فرآیند پیش بینی است (بل کاوی،1993،ص178-175).در متن پیشنهادی مبانی نظری حسابداری وگزارشگری مالی ایران سودمندی در پیش بینی به عنوان هدف گزارشگری مالی و نیز ویژگی کیفی اطلاعات مورد ملاحظه قرار گرفته است . سودمندی در پیش بینی یکی از خصایص مربوط بودن اطلاعات می باشد و به معنای آن است که اطلاعات مالی به نحوی فراهم شود که استفاده کنندگان را در پیش بینی نتایج فعالیت های جاری و آتی یک واحد اقتصادی یاری دهد(سازمان حسابرسی،1376،ص51)3. معیار ارزش پیش بینی احتمال ارتباط بین رویدادهای اقتصادی مورد علاقه تصمیم گیرنده و متغیرهای پیش بینی کننده مربوط می باشد . مفهوم ارزش پیش بینی از مدل های ارزشیابی سرمایه گذاری استخراج شده است (هنرکسون،1982،ص16-14) 4. اگر اطلاعات حسابداری تسهیل کننده تصمیم‌گیری باشد ، بایستی امکان پیش‌بینی بعضی از رویدادها و موضوعاتی را که به عنوان داده‌های ورودی مدل تصمیم می‌باشد فراهم می‌کند. مدل‌های تصمیم را می‌توان از طریق تئوری‌های توصیفی واکنش سرمایه‌گذاران و بازار به اطلاعات حسابداری شناسایی کرد. یکی از اطلاعات اصلی مورد استفاده در این مدل ها سود حسابداری می‌باشد. پیش بینی سود حسابداری و تغییرات آن به عنوان یک رویداد اقتصادی از دیر باز مورد علاقه سرمایه گذاران ، مدیران ، تحلیل گران مالی ، محققین و اعتبار دهندگان بوده است . این توجه ناشی از استفاده از سود در مدل های ارزیابی سهام ( ارتباط مفروض بین سود و جریانات نقدی ) ، کمک به کارکرد کارای بازار سرمایه ( ارتباط مفروض بین تغییرات سود و تغییرات قیمت سهام ) ارزیابی توان پرداخت ( سود سهام، بهره و سایر تعهدات )، ارزیابی ریسک ، ارزیابی عملکرد واحد اقتصادی و مباشرت مدیریت، ارزیابی نحوه انتخاب روش‌های حسابداری توسط مدیریت و استفاده از پیش‌بینی‌های سود در تحقیقات اقتصادی، مالی و حسابداری می‌باشد. با پذیرش این پیش فرض که پیش‌بینی سود برای تصمیم‌گیری سودمند و مرتبط به مدل‌های تصمیم‌گیری است و با قبول الگوی سودمندی در تصمیم‌گیری و مدل تصمیم (کسانی که این الگو را برگزیده اند موضوع اصلی حسابداری را فایده اطلاعات حسابداری برای تصمیم گیری می دانند و به استفاده از تکنیک های تجربی برای تعیین توان پیش بینی اقلام منتنحی از اطلاعات ، گرایش دارند) سؤال این است که آیا بر اساس اطلاعات حسابداری موجود می توان سود آتی واحد اقتصادی را پیش بینی نمود ؟ (پارسائیان،1381،ص396-393)1. به دلیل تفرق دیدگاه سود و زیان در چهار دهه قبل ، اکثر تحقیقات انجام شده عمدتاً با این اعتقاد که سود اصلی ترین اطلاعات ارائه شده درصورت های مالی است، به بررسی رفتار سود حسابداری و پیش بینی سود آینده بر اساس ارقام سود گذشته پرداخته است (بلو،1987،ص192-153) 2. با توجه به آن که تهیه اطلاعات سودمند برای پیش‌بینی ) هیئت استانداردهای حسابداری مالی ضمن بر شمردن قدرت پیش بینی به عنوان یکی از ویژگی‌های کیفی لازم برای اطلاعات حسابداری آن را کیفیتی از اطلاعات تعریف می کند که به استفاده کننده یاری می دهد احتمال پیش بینی صحیح نتایج و پیامدهای رویدادهای گذشته و حال را افزون نماید( رویدادهای اقتصادی از اهداف عام حسابداری است در این میان، پیش بینی سود همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. زیرا از متعیرهای مؤثر بر قضاوت ها و تصمیم گیریهای استفاده کنندگان و عاملی مهم در کارآیی بازارهای سرمایه به حساب می آید . از اینرو بخش چشم گیری از پژوهش‌ها به پیش‌بینی سود حسابداری و مقایسه میزان دقت راههای مختلف پیش بینی سود اختصاص یافته است یکی از محورهای اصلی مطالب این فصل پیش بینی سود و نتایج پژوهش های مرتبط با آن است. 2-2. تعریف سود آدام اسمیت، اقتصاد دان مشهور اسکاتلندی ، نخستین شخصی بود که سود را این گونه تعریف کرد: سود مبلغی است که مصرف آن آسیبی برسرمایه وارد نمی‌کند(هندریکسون،1992،ص81). سرجان هیکس،اقتصاد دان انگلیسی وبرنده جایزنوبل با بیانی دقیق ترسود را این گونه تعریف کرد : سود مبلغی است که شخص طی یک دوره زمانی مصرف کند وثروتش درپایان دوره همانند اول دوره باشد (همان منبع،ص282)2. هر چند حسابداران از تعاریف اقتصادی سود پشتیبانی می کنند اما برای اندازه گیری سود به تعاریفی روی آورند که بیشتر جنبه ی عملیاتی دارد تا جنبه نظری. ذیلاً تعاریف ارائه شده ازسود به وسیله مراجع رسمی و دوتعریف از فرهنگ حسابداری کوهلر به ترتیب بیان شده اند : .« سود ... مبلغی است که از کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته ، سایر هزینه ها . زیانهای غیر عملیاتی از درآمدها یا درآمدهای عملیاتی حاصل می شود ...» ( کمیته ترمینولوژی، 1955)3 . « سود (زیان) خالص مازاد(کسر) درآمد برهزینه دریک دوره حسابداری است... » (هیأت اصول حسابداری) « سود جامع تغییر در خالص دارائی های یک واحد انتفاعی طی یک دوره بر اساس معاملات و سایر رویدادها و شرایطی است که منشأ آن مالکان نباشند (هیئت استانداردهای حسابداری مالی،1980)4 پول یا معادل پول تحصیل شده یا تحقق یافته طی یک دوره حسابداری است که جمع خالص دارائی ها را در پایان دوره حسابداری در مقایسه با آغاز دوره افزایش می دهد و حاصل از فروش و ارائه هر نوع کالا یا خدمات ، کمیسیون ها ، بهره ، هدایا ، بازیافت خسارتها است ». « باقی مانده درآمد پس از کسر هزینه فروش و عملیات و سایرهزینه ها (= سود خالص ) » . 1-2-2. کاربردهای سود پیش‌بینی شده سود پیش بینی شده کاربرد فراوانی دارد . هندریکسون در کتاب خود ضمن بیان مفاهیم گوناگونی از سود آن را به عنوان ابزاری برای پیش بینی می داند وی به بیانیه مفاهیم مالی شماره‌ی یک هیئت تدوین استانداردهای مالی مبنی بر این که « سرمایه‌گذاران و تأمین‌کنند‌گان اعتبارات مالی و دیگران به ارزیابی دور نمای خالص جریان نقدی واحد تجاری علاقه‌مند می‌باشد » اشاره کرده و می‌گوید استفاده‌کنندگان از گزارشات مالی، سود حاصل از فرایند حسابداری را در موارد زیر مورد استفاده قرار می‌دهند: ـ کمک به ارزیابی قدرت سودآوری واحد تجاری ـ تعیین ارزشی یک دارایی ـ برآورد ریسک سرمایه گذاری در واحد تجاری ـ برآورد ریسک وام دادن به واحد تجاری 1-1-2-2. کمک به ارزیابی توان سودآوری واحد تجاری سود آوری نتیجه یک سلسله خط مشی ها و تصمیمات از سوی واحد تجاری است از مقایسه صورت های سود و زیان هر شرکت می توان اطلاعات جالبی را در مورد کارایی مدیریت آن کسب نمود . پیش تر کسانی که در امور مؤسسه از لحاظ سرمایه گذاری اعتبار و یا بازده فعالیت آن ذینفع هستند، به میزان سود شرکت نیست به فروش و مبلغ سرمایه گذاری شده توجه می‌نمایند. در مباحث مالی به منظور ارزیابی این که مدیریت تا چه حد توانسته منابع موجود را به نحو مطلوب و موثر بکارگیرد از شاخص هایی چون بازده فروش ( فروش / سود خالص ) بازده ارزش ویژه ( ارزش ویژه / سود خالص ) بازده دارایی ( جمع دارایی ها / سود خالص ) و بازده سرمایه در گردش ( سرمایه در گردش / سود خالص ) استفاده کنیم کفایت و کارایی مدیریت در تحصیل سود از طریق تحلیل نسبت های چهارگانه فوق تعیین می‌گردد. حال چنانچه بخواهیم از وضعیت سودآوری مؤسسه در آینده مطلع و از آن به عنوان مبنایی برای تصمیم گیری امروز استفاده کنیم ناچاریم مقادیر نسبت های فوق را برای یک دوره زمانی مورد نظر برآورد نماییم . برای نیل به این منظور می بایست ارقام صورت و مخرج کسرها را پیش بینی کنیم در تمامی لیست های فوق صورت کسر سود خالص بعد از کسر مالیات است، که پیش بینی آن ضروری است . بدیهی است هر قدر میزان دقت در پیش بینی بیش تر باشد ارزیابی از وضعیت آتی شرکت به مراتب به واقعیت نزدیکتر خواهد بود . 2-1-2-2. تعیین ارزش یک دارایی اغلب مدل های ارزش گذاری یک دارایی برحسب جریانهای نقدی آتی توسعه یافته اند . نمونه ای از این مدل ها در مدل های ارزش گذاری دارایی های سرمایه‌ی می باشد . براساس این مدل برای محاسبه ارزش یک دارایی کلیه دریافت‌ای نقدی آتی را تنزیل می کنند اما به دلیل این که غالباً این دریافت‌ا در دسترس نمی‌باشند از جانشین‌ایی برای این منظور استفاده می شود. یکی از معمول ترین جانشین‌ا پیش‌ینی سود آتی حاصل از بکارگیری دارایی می باشد . در این مدل ، گراهام داد و کوتل 1962 می‌ویند: « در حال حاضر مهمترین عامل برای تعیین ارزش سهام در آینده این است که بتوانیم متوسط سودآوری آتی را محاسبه کنیم یعنی متوسط سود پیش بینی را برای دوره آتی بدست آوریم . ارزش سهام از پیش بینی قدرت سود آوری و سپس تقسیم این پیش بینی بر عامل سرمایه گذاری بدست می آید » (وات و همکاران،1986،ص131). 3-1-2-2. بررسی ریسک سرمایه‌گذاری در واحد تجاری(خرید سهام تجاری) بهای واحد تجاری و قیمت هر سهم عادی آن به جریان نقدی سود سهام مورد انتظار سهامداران بستگی دارد. بنابراین انتظارات مربوط توزیع آتی در تصمیمات سرمایه گذاری منجر به نگهداری سهام فعلی، سرمایه گذاری اضافی در سهام فعلی و یا فروش سهام فعلی می‌گردد. مشخص می‌شوند که انتظارات مربوط به توزیع های نقدی آتی چه نقش برجسته ای را در تصمیمات سرمایه گذاری ایفا می کند . حال چنانچه ارتباطی بین سود گزارش شده و توزیع سود سهام وجود داشته باشد . توجه سرمایه گذاران بیش تر به انتظارات آینده سود ( سود پیش بینی شده ) واحد تجاری معطوف خواهد گردید. برای پیش بینی قیمت بازار سهام در بسیاری از واحدهای تجاری پیش بینی سود مهم تراز پیش بینی توزیع سود سهام در کوتاه مدت فرض می شود. همچنین فرض می شود که توزیع سود سهام در بلند مدت به سود انباشته و عامل رشد مؤسسه بستگی دارد . بنابراین پیش بینی سود آتی به عنوان عامل تعیین کننده ای در پیش بینی توزیع سود آتی سهام توسط بسیاری از سرمایه گذاران به کارگرفته می شود و سود سهام مورد انتظار نیز به نوبه خود نقش تعیین کننده ای در قیمت گذاری ارزش جاری سهام یا کل واحد تجاری دارا می‌باشد. 4-1-2-2. برآورد ریسک وام اعطایی به واحد تجاری دارندگان اوراق قرضه و اعتبار دهندگان کوتاه مدت (تأمین کنندگان بدهی‌های جاری) نیز به سود آتی (سود پیش‌بینی شده) علاقه‌مند می‌باشند. این افراد در صورتی که انتظار مطلوبی از سود آتی داشته باشند ازدریافت بازده سالانه (بهره) و همچنین اصل وام (بدهی) در موعد مقرر اطمینان بیش‌تری خواهند یافت. علاوه بر موارد فوق از سود پیش بینی شده می توان در موارد زیر استفاده کرد: 1. به عنوان جانشینی برای جریانات نقدی در محاسبه ارزش یک دارایی ( سهام ). 2. کمک به امر تصمیم گیری برای فروش ، نگهداری یا خرید سهام اضافی موجود. 3. معیاری برای ارزیابی عملکرد کارایی مدیریت. 4. ارزیابی توان ایجاد جریانات نقدی در آینده و توسط واحد تجاری. 5. بررسی پیرامون امکان تداوم فعالیت واحد تجاری در آینده. 6. استفاده از سود پیش بینی شده در تهیه بودجه جامع ومحاسبه نرخ فروش آتی محصولات. 3-2. مبانی نظری چگونگی تغییرات سود اگر ساز و کار فیزیکی فرآیند سودهای گذشته کاملاً فهمیده می‌شد، امکان تهیه یک عبارت ریاضی که دقیقاً توصیف گر چنین فرآیندی باشد فراهم بود. ولی ناشناخته ماندن عوامل بسیاری که در طول زمان پدیده سود حسابداری را تحت تأثیر قرار می‌دهند، دانش حسابداری از دسترسی مدل قطعی تعیین دقیق رفتار آینده سود محروم ساخته است . به عبارت دیگر ، حسابداری هنوز به تئوری خاصی برای توزیع رفتار سود حسابداری دست نیافته است . با وجود این می توان بر اساس یافته‌های نظری محدود، رده ای از توابع ریاضی را برگزید و از طریق تجربی به بهترین برازش دست یافت. بیور معتقد است برای بحث رفتار سود های اندازه گیری شده حسابداری تنها فرضی که لازم است وجود چند فرآیند ارزیابی است که تبدیل بردار گردش وجوه نقد آتی را در شرایط عدم اطمینان و در هر نقطه ای از زمان به عدد ( کمیت غیر برداری ) امکان پذیر می‌سازد. سری های زمانی دارای دو نوع فرآیند حدی هستند (وات و زمرمان،1999،ص137) : در فرآیند نوع اول فرض می شود سود سال آتی برابر میانگین سود سالهای گذشته یعنی تعیین شود . w t + t = به عبارت دیگر، سود هر سال برابر است با مقدار ثابت به علاوه مقدار متغیر w t ، دراینصورت سود هر دوره برابر با پیش بینی می شود . 0 T > = T )+ t E ( این معادله یک فرآیند قطعی می‌باشد. در فرآیند نوع دوم فرض می شود که تغییرات سود حسابداری بصورت مارتبنگل باشد در این فرآیند فرض می شود . مارتیبنگل ، حالت خاصی از مارتینگل فرعی است اگر رابطه زیر برقرار باشد: yt = ( yt .... و + y0 ( yt سودهای مورد انتظار آتی ، بیش تر به سود مشاهده اخیر بستگی دارد، یعنی: t= At-1 + در این فرآیندt یک متغیر تصادفی است اما t-1 یک متغیر تصادفی نیست به خاطر اینکه مقدار آن در دورهT مشخص است بدین ترتیب سودهای مورد انتظار در دوره های T عبارتند از: t - 1 T = 0 , 1 , 2 , … = T )+ t E ( آنچه برای پیش بینی ضرورت دارد، یافتن پاسخ برای این پرسش است که آیا سود مورد انتظار آتی، مقداری ثابت و برابر میانگین سود سالهای گذشته خواهد بود؟ و یا اینکه سود مورد انتظار آتی، بیشتر به مقدار سود سالهای اخیر بستگی دارد. پاسخ به پرسش فوق از این جهت اهمیت فراوان دارد که مدل‌های پیش‌بینی طراحی شده برای هر یک از فرآیندهای مذکور با یکدیگر متفاوتند. 4-2. هموار سازی سود ادبیات حسابداری و مدیریت امور مالی سرشار از این نظریه است که مدیران با استفاده از روشهای متفاوت حسابداری ، سود شرکت را طی سالهای متوالی هموار می سازند . به عبارت دیگر غالباً فرض بر آن است که حسابداران برای بکار گیری تکنیک های اندازه گیری سود به گونه ای تصمیم می گیرند که اثر شرایط سخت زمانی روی سودها را تعدیل کنند فرض هموار سازی سود توسط مدیران وشیف به ابنکه آنان باید سود ها را هموار سازند، چندین دهه تداوم یافته است، هیپ ورث(1953)، گارون ومایر(1966)، لثیف، دوپوچ، ودریک،کوپلاند، دیکاستر و گاگنون (1967)، همگی درباره هموارسازی سود شرکت ها و مؤسسات اقتصادی تحقیق کرده اند تا آنجا که از گزارشات تحقیق استنباط می شود هیچ مطالعه ای امکان بیهوده بودن عملیات هموار سازی سودها را عنوان نکرده است . از ادبیات موجود حسابداری استفاده می شود که اگر هموار سازی اقدامی برای کاهش پراکندگی سود گزارش شده نسبت به سود مورد انتظار باشد . فرض بر این است که سود از طریق فرآیندی ایجاد می شود که مقدار مورد انتظار آن ثابت است و یا متغیری است که نسبت به زمان به صورت قطعی تغییر می کند برای نمونه شیف می نویسد : « در سال های قبل بولدینگ به این موضوع اشاره کرده است که ویژگی تراز نامه آن است که در آن مقادیردلخواهی از اقلام مختلف به صورت کلی وجود دارد . و به محض اینکه هر گونه بی نظمی در ساختار اقتصادی ، به فوریت تحرک نیروهای هموار سازنده موجب تجدید وضع قبلی می شود .» بنابراین می توان ادعا کرد که حسابداران دارای « نیروی هموار سازنده سود هر سهم » هستند و با بهره گیری از استانداردهای پذیرفته شده حسابداری ، گزارش سود سهام به صورت ارقام ثابت و یا ارقام دارای روند صعودی برای آنان آسان است . و یا گوردون می نویسد :« اگرپراکندگی مشاهدات (سودهای گزارش شده ) کوچک باشند ( زمانی که مدیران یک روش خاص حسابداری را انتخاب می کنند) نتیجه هموار سازی سود ها است ». کاپلاند نیز اصولاً همان را می گوید : « هموار سازی سود مستلزم انتخاب روش های حسابداری، قواعد گزارشگری در یک الگوی خاصی است که اثر آن ،گزارش فرآیند سودی با پراکندگی کمتر از فرآیندی است که احتمالاً با استفاده از دیگر روش‌ها آشکار خواهد شد. مباحث فوق و سایر منابع چنین وانمود می کنند که مقدار سود مورد انتظار ثابت خواهد بود، هموار سازی مستلزم آن است که میانگین بازدهی سرمایه معادل میزان بازدهی شرکت در سا‌ل‌های خوب باشد. در دوران رونق سود بطور مصنوعی از طریق عملیات هموار سازی کاهش می‌یابد. یعنی در شرایطی که افزایش سودها موقتی است می توان برای جلوگیری از اثر گذاری دائمی آن را هموار ساخت ، صرف نظر از این که آیا بازار می تواند دائمی یا موقت بودن سود را مشخص کند یا خیر؟ به نظر می رسد که حرفه حسابداری با بکارگیری روشهای هموار سازی تقریباً قادر به پیش بینی رکود پس از رونق نیست . فرض دیگر اینکه سود از طریق تابع مارتینگل ایجاد می شود ، یک تابع مارتینگل مستلزم آن است که سود مؤسسه با افزایش و کاهش قرین باشد . زمانی که انحراف مثبت و منفی وجود دارند در واقع یک مارتینگل فرعی را تشکیل می دهند و طبق تعریف ، مارتینگل فرعی فرآیندی است که در آن هر مشاهده ای پایه تعیین سود مورد انتظار بعدی خواهد شد . گذشتن از عدم اطمینان موجود ، همواره یک توزیع احتمال در اطراف سود مورد انتظار وجود دارد . ولی رفتار سود مورد انتظار یک تابع مارتینگل در طول زمان باید بگونه ای باشد که برآورد سود هموار شده را بی معنی نسازد . ابتدا ممکن است این نظریه مطرح شود که این موضوع حقیقت ندارد . زیرا استقلال تغییرات سود تنها در مورد تعداد خاصی از سود ها صادق است و آنها عبارتند از سود هائی که به دنبال انتخاب استانداردهای پذیرفته شده حسابداری و یا روش های حسابداری از سود حسابداران ، اندازه گیری و محاسبه شده اند این نظریه چندان قابل توجه نیست زیرا سری سود های هموار ایجاد شده از طریق فرآیندی با سود مورد انتظار ثابت ، سری دیگری از همان نوع خواهد بود از آنجا که سری های مشاهده شده از این نوع نیستند به نظر می رسد هموار سازی از این نوع اتفاق نمی افتد براساس اظهارات گوردون هموار ساختن مستلزم به حداقل رساندن انحراف سود های گزارش شده از مقدار معینی است که این مقدار با واژه سود عادی مشخص می شود . باید توجه داشت سود عادی در مباحث تئوریک در سطح مفاهیم هرگز توصیف نگردیده است اما با ملاحظه موارد استفاده از آن در آثار محققین تا حدودی روشن است که این واژه به عنوان ارزش مورد انتظار حاصل از یک فرآیند ایجاد سود در یک نقطه فرضی از زمان بکار گرفته شده است برای برآورد ارزش مورد انتظار سود یا سود عادی یک دوره ، مدلهای مختلفی را می توان بکار گرفت و یا در حقیقت بکار گرفته شده است هر مدلی بر مبنای فرضیات خاصی درباره فرآیند تولید میزان سود ، طراحی و ساخته می شود و هر گونه استنباط حاصل از مطالعات تجربی درباره وجود هموار سازی سود به اعتبار فرضیاتی که برای فرآیند سود ها مستقل گذشته طراحی شده است بستگی دارد . مدلهائی که در ادبیات هموار سازی بکار گرفته شده است چه از نظر تئوری و چه از دیدگاه تجربی تمامی شقوق ممکن را شامل نمی شوند و اصولاً اصل فرآیند تولید سود نیز به طور دقیق و مستقیم مورد بحث نمی باشد . دو موضوع دیگر در مبحث هموار سازی سود وجود دارد که شناخت آنها مستلزم اطلاع از فرآیند تولید سود شرکت هاست اولین موضوع عبارتست از اینکه معمولاً و به طور مکرر واریانس به عنوان شاخص اندازه گیری میزان هموار ساختن سری ها مورد استفاده قرار می‌گیرد مطالعات قابل توجه فاما و بلوم ( 1956) روشن کرده است. 5-2. تعریف پیش‌بینی در فرهنگ لغت دو اصطلاح وجود دارد که به معنای پیش بینی یا پیشگوئی است . این دو اصطلاح گاه به معنای مشابه گاه با دو معنی متفاوت بکار می رود . در فرهنگ وبستر، به معنای برآورد کردن یا محاسبه چیزی از قبل و یا به معنای دانستن چیزی از قبل تعریف شده است. در فرهنگ آریانپور، Forecasting به معنای حدس زدن وقایع آینده از علل و اسباب و قرائن موجود وPrediction به معنای پیش گوئی،گفتن حوادث قبل از وقوع آنها تعریف شده است.با این حال برای هردواصطلاح ازجایگزین فارسی پیش بینی و پیش گوئی استفاده شده است.برخی برای دو اصطلاح مذکورمعنی یکسانی قائل نیستند برای مثال Forecasting را به معنای فرآیند برآورد رویدادهای آتی با استفاده از داده های قبلی وPrediction را به معنای فرآیند برآورد رویدادهای آتی بر مبنای ملاحظات ذهنی به جای داده های قبلی تعریف می کنند. با این تعریفPrediction زمانی انجام می شود که داده های تاریخی دردست نیست وبرمبنای قضاوت تصمیم گیرنده وتجارب شخصی انجام می شود . درعلوم بازرگانی به مفهوم عام ، این دو اصطلاح بجای یکدیگر بکار می رود . و به معنای پیش بینی اقتصادی یعنی محاسبات عینی به علاوه قضاوت های شخصی می باشد . برای ایجاد درک متقابل از فرآیند پیش بینی لازم است به اهمیت هدف و صورت بندی پیش بینی به اختصار اشاره شود . 6-2. تعریف مسأله پیش‌بینی برای تعریف مسأله پیش‌بینی، باید ازمسأله تصمیم شروع کرد. اطلاعاتی که از فرآیند پیش‌بینی حاصل می‌شود برای بهبود بخشیدن به فرآیند تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین ماهیت تصمیماتی که اتخاذ می‌شود بسیاری از ویژگی‌های مورد انتظار سیستم پیش‌بینی را تعیین خواهد کرد. بررسی مسأله تصمیم باید کمک کند تا سؤالات زیر پاسخ داده شود : چه چیزی پیش‌بینی می‌شود؟ عناصر زمانی پیش بینی چیست ؟ پیش بینی چگونه انجام می شود ؟ چه دقتی مورد نیاز است؟ 1. هنگام تعیین « چیزی که پیش‌بینی می‌شود » متغیرهایی تعریف می‌شود که باید تجزیه و تحلیل و پیش بینی شوند . بدیهی است سطح جزئیات مورد نیاز، اهمیت بسزایی دارد. بسیاری از عوامل نظیر دسترسی به داده‌ها، دقت، هزینه تجزیه وتحلیل و ترجیحات تصمیم گیرنده، در سطح جزئیات مورد استفاده تأثیر دارند . در مواردی که انتخاب متغیرهای مناسب به روشنی امکان پذیر نیست می توان راه کارهای مختلفی را آزمون کرد و راه کار دارای بهترین عملکرد را از میان آنها انتخاب کرد. 2. عناصر زمانی تصمیم شامل دوره پیش‌بینی، افق پیش بینی و فاصله پیش بینی است. ـ دوره پیش بینی ، واحد اصلی زمانی است که پیش بینی برای آن انجام می شود برای مثال پیش‌بینی سود هر سهم سال آینده. ـ افق پیش بینی ، تعداد دوره های آتی است که با پیش بینی پوشش داده می شود برای مثال پیش‌بینی سود هر سهم 5 سال آینده بصورت سالانه که دوره سالانه وافق پنج ساله است . ـ فاصله ی پیش بینی،تواتری است که با آن پیش بینی جدید انجام می شود.اغلب فاصله ی پیش‌بینی و دوره ی آن مساوی است . بنابراین پیش بینی ها در هر دوره با استفاده از جدیدترین نیازهای دوره و اطلاعات جاری مورد تجدید نظر قرار می گیرند . 3. شکل مورد نیاز پیش بینی سومین ویژگی های مسأله پیش بینی است معمولاً پیش بینی یکی از شکل‌های زیر را به خود می‌گیرند. ـ برآورد ارزش مورد انتظار متغیر به علاوه برآورد انحراف معیار خطای پیش بینی . ـ دامنه‌ای که با احتمال تعیین شده ، شامل ارزش آتی واقعی خواهد بود . 4. دقت پیش بینی ـ که در مسأله تصمیم مورد نیاز است بر روی سیستم پیش بینی مورد استفاده اثر خواهد گذاشت . همانطور که در شکل 1-2 نشان می دهد ویژگی مهم یک سیستم تصمیم گیری خوب ، توانایی آن در دست یابی به کارایی بهینه در مواجهه با عدم قطعیت است . بهبود در دقت پیش‌بینی، عدم اطمینان را کاهش می دهد ولی بهبود اضافی ممکن است از دیدگاه اقتصادی توجیه‌پذیر نباشد. علاوه بر ملاحظات مربوط به مسأله تصمیم ، در سیستم پیش‌بینی، که بطور خلاصه تشریح شدند سایرعواملی که باید در تعریف مسأله پیش‌بینی مورد توجه قرار گیرند عبارت اند از: 1. فرآیند تولید متغیر چگونه است؟ آیا فرآیند از حالت پایداری برخوردار است ( خواه با شرایط ثابت یا تغییرات آهسته با زمان ) یا فرآیند نامنظم و بی قاعده است ؟ 2. میزان دسترسی به داده ها و کیفیت داده ها چگونه است ؟ در برقراری روش‌های پیش‌بینی، داده‌های تاریخی ارزشمند هستند و باید از شاهدات بعدی برای تجدید نظر در پیش بینی استفاده شود. مقدار، دقت و به موقع بودن این اطلاعات اهمیت بسیاری دارند همچنین نماینده بودن این اطلاعات باید بررسی شود. 3- دو عامل مهم دیگر در مسأله پیش بینی ، توانایی و علاقه افرادی است که پیش بینی می کنند و آن را به کار می برند بطور ایده آل اطلاعات تاریخی با استفاده از روش های آماری تجزیه و تحلیل می شوند و پیش بینی برای تحلیل در اختیار تصمیم گیرندگان مربوط قرار می گیرند . هر چند اعمال قضاوت حرفه ای در فرآیند پیش بینی اهمیت بسیاری دارد ولی انجام آن به تجربه افراد وابسته است پیش‌بینی نهایی اغلب در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که آن را در فرآیند تصمیم‌گیری خود به کار می‌برند این افراد زمانی از اطلاعات پیش بینی استفاده می کنند که متقاعد شوند فرآیند پیش بینی معقول بوده است. 7-2. هدف پیش‌بینی پیش‌بینی عنصری کلیدی در تصمیم گیری است زیرا اثر بخشی نهایی هر تصمیم به پیامدهای رویدادهای بعد از تصمیم بستگی دارد . توانایی پیش بینی جنبه های غیر قابل کنترل این رویدادها، قبل از اتخاذ تصمیم می تواند به انتخاب بهتری منجر شود به همین دلیل سیستم های مدیریتی برای برنامه ریزی و اداره عملیات ، دارای مدل های پیش بینی هستند . برنامه ریزی در زمینه های مالی، تولید موجودی کالا ، فرآیند تولید اداری و نظایر آن متضمن پیش بینی در ابعاد مختلف است. هدف پیش بینی کاهش ریسک در تصمیم گیری است و با وجود آن که پیش بینی ها معمولاً صحیح نیست ، ولی میزان خطای پیش بینی به سیستم مورد استفاده برای پیش بینی بستگی دارد . با تخصیص منابع بیشتر برای پیش بینی می توان دقت آن را افزایش داد . و در نتیجه برخی از زیان های ناشی از عدم اطمینان را در فرآیند تصمیم گیری حذف کرد یا کاهش داد (مدرس،1380)1 . این مفهوم در شکل 1-2 ارائه شده است. همانطور که ملاحظه می شود با افزایش هزینه‌های پیش‌بینی، زیانهای ناشی از عدم اطمینان کاهش می‌یابد و سطح عمل بهینه پیش‌بینی، در حداقل مجموع هزینه‌ها و زیان‌ها قراردارد. شکل 1-2 سطح بهینه پیش‌بینی در مقابل بین هزینه‌ها و زیان‌ها 1905003175هزینه و زیانمجموع هزینه‌ها و زیان‌هاهزینه‌های پیش‌بینیسطح بهینهسطح عمل پیش‌بینیزیان‌های ناشی از عدم اطمینان00هزینه و زیانمجموع هزینه‌ها و زیان‌هاهزینه‌های پیش‌بینیسطح بهینهسطح عمل پیش‌بینیزیان‌های ناشی از عدم اطمینان شکل 1-2 مبتنی بر این فرض است که ارزش ناشی از پیش بینی نزولی است یعنی هر ریال اضافی که در فرآیند پیش بینی مصرف می شود نسبت به ریال قبلی کاهش کمتری در زیانهای ناشی از ریسک ایجاد می کند و ممکن است منابع اضافی تخصیص یافته برای پیش بینی، هیچ بهبودی ایجاد نکند. به عبارت دیگر بدون توجه به پیچیدگی فرآیند پیش بینی ، متوسط خطای پیش بینی را نمی‌توان کم‌تر از سطح مشخص کاهش داد. از آنجا که پیش بینی ،ریسک را کاملاً حذف نمی کند ، ضروری است در فرآیند تصمیم ، صریحاً عدم قطعیت پیش بینی مورد توجه قرار گیرد . از نظر مفهومی تصمیم گیری با پیش بینی را می توان در رابطه زیر نشان داد : خطای پیش‌بینی + تصمیم‌گیری با فرض صحیح بودن پیش‌بینی = تصمیم واقعی این رابطه نشان می‌دهد که سیستم پیش بینی باید علاوه بر پیش‌بینی، خطای آن را نیز توصیف کند بنابراین اگر توزیع احتمال متغیر پیش بینی شونده را در فرآیند پیش بینی داشته باشیم ، ریسک بطور عینی در فرآیند تصمیم گیری وارد می شود. بدون شک پیش بینی به خودی خود پایان کار نیست بلکه وسیله ای برای رسیدن به هدف است سیستم پیش بینی جزئی از مجموعه سیستم تصمیم گیری است و به عنوان یک سیستم فرعی در واکنش با اجزای کل سیستم ، عملکرد کلی را تعیین می کند . 8-2. روش‌های پیش‌بینی 1. روش‌های کیفی پیش‌بینی 2. روش‌های کمّی پیش‌بینی (شیوا،1378،15)1 1-8-2. روش کیفی پیش‌بینی در بسیاری از موارد برای تصمیم‌گیری، اطلاعات کامل و دقیقی از گذشته در دست نیست یا محیط به گونه‌ای آشفته است که نمی‌توان اطلاعات گذشته را ملاک پیش‌بینی آینده و تصمیم‌گیری قرار داد. در چنین شرایطی تحلیل‌گر برای پیش‌بینی آینده به روش‌های کیفی متوسل می‌شود. در روش‌های کیفی مبنای پیش بینی تجربه و تخصص ، قضاوت و قدرت پیشگوئی صاحب نظران و متخصصان آن حوزه تصمیم‌گیری است (آدل،1379،ص42)2. پس به طور کلی در روشهای کیفی جهت پیش بینی وقایع آینده از نظرات و عقاید متخصصین استفاده می شود. به عنوان مثال کشف ورود یک تکنولوژی جدید به جریان تولید از مواردی است که در آن داده های زمانی مربوط به گذشته به منظور پیش بینی وقایع آینده بر این فرض استوار است که الگوی داده های زمانی ثابت می ماند پس تغییرات الگوی داده ها را نمی توان براساس داده های گذشته پیش بینی نمود بدین جهت غالباً برای پیش بینی چنین تغییراتی از روش کیفی استفاده می‌شود. مدل‌های کیفی را می توان با نوع داده هایی که برای پیش بینی بکار می برند از مدل های کمی متمایز نمود هر چند امکان دارد هر دو مدل از مقادیر عددی استفاده نمایند . مدل های کیفی اغلب متکی بر برآوردهای ذهنی یا شهودی هستند، ماهیت تخصصی دارند، بیشتر با دامنه اعداد با روابط نسبی آنها سروکار دارند و کم تر روابط صریح را مورد بررسی قرار می‌دهند. 2-8-2. روش‌های کمّی این روش ها به تجزیه و تحلیل داده های مربوط به گذشته می پردازند با این هدف که ارزش آتی متغیر مورد نظر را پیش بینی نماید در مدل های کمّی ابتدا داده های گذشته را که بصورت کمّی قابل اندازه گیری هستند به دست می آورند . تمامی این مدل های فرض میکنند که روند موجود در داده های گذشته در آینده نیز به همین صورت خواهد بود . به عبارت دیگر مدل های کمّی پیش بینی را می توان به عنوان فیلتری خطی تصور نمود که الگوی قابل استفاده برای پیش بینی را از نوسانات و یا پارازیت‌های تصادفی جدا می‌سازد. مدل‌های کمّی پیش‌بینی به دو نوع تقسیم می‌شوند: 1. مدل‌های تک متغیری 2. مدل‌های علّی مدل های تک متغیری مدلی است که تنها براساس ارزش و مقادیر گذشته یک سری زمانی ارزش و مقادیرآتی سری زمانی مزبور را پیش بینی نماید دراین مدل جهت رسیدن به الگویی برای داده‌ها، داده‌های مربوط به گذشته مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد . پس مدل‌های پیش‌بینی تک متغیری برای وضعیت‌هایی که انتظار می‌رود هم چنان ادامه داشته 21018524638000باشند کاربرد دارند. مدل‌های علّی پیش بینی مستلزم این می باشند که بتوانند متغیرهایی را که با متغیر مورد نظر جهت پیش‌بینی در ارتباط هستند شناسایی و تشخیص دهند . با پی بردن به این ارتباط مدل آماری بسط می‌یابد. سپس مدل آماری فوق جهت پیش بینی متغیر مورد نظر بکار برده می‌شود. مدل‌های علّی چند اشکال دارند. اولاً، بسط و توسعه آنها بسیار مشکل است ثانیاً، تمامی متغیرهای مورد استفاده در این مدل مستلزم این می باشند که از داده های مربوط به گذشته برخوردار باشند ثالثاً، توانایی در پیش بینی متغیر وابسته منوط به توانایی پیش بینی کننده در پیش بینی متغیرهای مستقل می‌باشند. علی رغم اشکالات یاد شده مدل های علّی اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرند. روشهای کمّی پیش بینی ، زمانی بکار می روند که داده های مربوط به گذشته موجود باشند مدل‌های تک متغیری تنها براساس الگوی تاریخی متغیر مورد نظرارزش آینده آن را پیش‌بینی می‌کنند مدل‌های علّی با فرض ادامه داشتن الگوی تاریخی در آینده ، با استفاده از رابطه میان متغیر مورد نظر و سایر متغیرها ارزش آتی متغیر مورد نظر را پیش‌بینی می‌نمایند. روش‌های کیفی پیش‌بینی زمانی به کار می‌روند که داده‌های گذشته وجود نداشته و یا کم بوده و در دسترس نباشند و منوط به نظر متخصص که به طور ذهنی وقایع آینده را پیش بینی می کند می باشند . اکثر سیستم های پیش بینی عملاً هر دو روش کیفی و کمّی را بکار می برند . برای مثال روش های کمّی را زمانی بکار می برند که انتظار می‌رود الگوی داده ها در آینده نیز ادامه داشته باشد و حال آن که روشهای کیفی را زمانی مورد استفاده قرار می‌دهند که انتظار تغییر الگوی داده ها می رود از این رو پیش بینی های ناشی از روش‌های کمّی اغلب مورد ارزیابی ذهنی قرار می گیرد . این ارزیابی ممکن است منجر به اصلاح و تعدیل پیش بینی گردد (شیوا،1384،16)3. از مدل‌های کمّی برای پیش بینی در سری زمانی استفاده می‌شود. مدل‌های کمّی پیش بینی بسیار زیاد و متنوع هستند برخی از آنها عبارتند از: 1. مدل‌های میانگین‌گیری2. مدل‌های نمو هموار 3. مدل‌های هولت وینترز4. مدل‌های باکس ـ جنکینز 5. مدل‌های اقتصاد سنجی6. تجزیه و تحلیل روند 7. برازش ذهنی که در این قسمت با توجه به اینکه این تحقیق بر اساس مدل باکس ـ جنکینز انجام گرفته به تشریح این مدل می‌پردازیم و از تشریح سایر مدل‌ها صرف نظر می‌کنیم. 1-2-8-2. مدل‌های پیش‌بینی باکس و جنکینز بسیاری از روش های آماری ( نظیر رگرسیون ) به بررسی مدل هایی می پردازند که فرض زیربنایی آنها استقلال مشاهدات می باشد . این در حالی است که اکثر داده های مربوط به علوم طبیعی، مهندسی ، تجارت و اقتصاد به صورت سری زمانی روی می دهند که پیوستگی مشاهدات در آن ها امری بدیهی می باشد . به عنوان مثال این فرض که سود سال گذشته یک شرکت هیچ تأثیری بر سود سال آینده ندارد فرض معنی داری نیست .فرض بنیادین روش باکس- جنکینز این است که مشاهدات مربوط به یک سری زمانی مستقل نمی باشند و بصورت متوالی بهم وابسته هستند و این وابستگی بین داده‌های متوالی در زمانهایی با فواصل مساوی اندازه گیری می شوند و مورد توجه می‌باشند. این روش در دهه 1960 توسط جرج باکس و کیولی جنکینز به منظور تجزیه و تحلیل سری زمانی مطرح و در ظرف مدت 15 سال بسط داده شده است و رویکردی است که در موارد زیر بکار گرفته می‌شود. 1. برنامه ریزی اقتصادی و تجاری2. برنامه‌ریزی 3. نظارت بر تولید و موجودی4. کنترل بهینه‌سازی فرآیند صنعتی اساس رویکرد ، باکس و جنکینز به بررسی حوزه وسیعی از مدل‌های پیش‌بینی برای یک سری زمانی قرار گرفته است گروه عمومی مدل‌ها برای یک سری زمانی در روش شناسی باکس ـ جنکینز در مدل‌های اتورگرسیو ـ میانگین متحرک تلفیقی گفته می‌شود که در آمار به مدل های آريما معروف هستند. از مدل‌های آريما می توان مدل های متعددی چون مدل رگرسیون ساده و رگرسیون چند گانه ، میانگین متحرک، نمو هموار ساده و حتی مدل های ناشناخته دیگر را که مناسب با سری زمانی هستند استخراج کرد . باکس و جنکینز معتقدند که پیش بینی در یکسری زمانی نه تنها به گذشته داده های آن سری بر می گردد بلکه ممکن است به گذشته سری های زمانی مرتبط نیز مربوط شود . در مدل باکس – جنکینز علاوه بر عامل روند به تغییر فصلی و تصادفی نیز توجه می شود . مدل های باکس و جنکینز و ابزار های استفاده شده درآن فقط برای سری های زمانی ایستا کاربرد دارد. بنابراین قبل از اینکه یک سری زمانی غیر ایستا به وسیله این مدل تحلیل گردد باید با استفاده از روش‌های دیفرانسیل گیری به یک سری ایستا تبدیل شود . باکس – جنکینز روش شناسی ویژه ای برای مدل‌های آريما دارند که این روش شناسی بطور کلی بر سه مرحله استوار است و این مراحل عبارتند از: مرحله اول: تعیین مدل تعیین یک مدل مناسب ضرورتاً دقیق نمی باشد و علت دقیق نبودنش آن است که نمی دانیم در عمل چه مدل یا فرآیندی بوجود می آید و یا این که چه شرایط و مقتضیاتی وجود دارد . با استفاده از روش‌های آماری اولیه و ساده می توان مدل خاصی را که مناسب به نظر می رسد از گروه عمومی مدل‌های آريما انتخاب کرد واقعیت این است که هیچ گونه قواعد مشخصی برای انتخاب مدل وجود ندارد و انتخاب نوع مدل به نمایش هندسی سری زمانی و قضاوت و تجربه تحلیل گر بستگی دارد. این مطلب را باید در نظر داشته باشیم که تعیین اولیه مدل ، را به هیچ چیز جزپذیرش یک گروه آزمایشی آريما که در مراحل بعدی باید بطور کارآمدی برازش شوند ـ نمی‌رساند. مرحله دوم: تخمین متغیرهای مدل و آزمون آن با تعیین مدل اولیه در مرحله اول باید با استفاده از داده های موجود به برآورد پارامترهای مدل پرداخت. روش‌های آماری مناسبی برای تخمین پارامترها وجود دارد که دراین رابطه می توان درصورت خطی بودن مدل به « روش حداقل مربعات خطی » و در صورت غیرخطی بودن آن«روش حداقل مربعات غیر خطی » اشاره کرد . با ساختن مدل این سؤال پیش می آید که آیا مدل سازگار با سری زمانی است یا خیر؟ برای پاسخ به این سؤال می توان از آزمون نیکوئی برازش کای – مربع استفاده کرد . در صورتی که مدل برازش شده کارا باشد به مرحله سوم می رویم در غیراین صورت به گروه آريما برگشت کرده و مدل دیگری از آنها را انتخاب می کنیم . مرحله سوم: کاربرد مدل پیش‌بینی اگر دنباله واقعی سری زمانی را x1 وx2 ، ... xn بدانیم با استفاده از مدل برازش شده و کارا از گروه آريما برای پیش بینی xn+1 ، xn+2 ، ... xn+h استفاده می‌کنیم‌. انعطاف‌پذیری رویکرد باکس و جنکینز سبب شده است که کاربرد آن در عرصه اقتصاد و صنعت پیش از پیش باشند و بر سایر مدل های پیش بینی غالب شود . پیشرفت تکنولوژی رایانه نیز به کاربران اجازه داده است از مدل های پیچیده باکس – جنکینز استفاده کنند . اما یکی از معایب آريما این است که برای توسعه یک مدل ، باکس – جنکینز ما نیاز یه حداقل 50 مشاهده و ترجیحاً 100 مشاهده داریم و این تعداد مشاهده حجم نسبتاً بزرگی از داده ها می‌باشد و انواع بسیاری از مسائل پیش بینی وجود دارد که در آنها این مقدار داده تاریخی در دسترس نیست مشکل فوق به ویژه در پیش بینی های بازرگانی مشهود می باشد . در مورد موضوعاتی چون تورم ترکیب شرکتها ، محصولات جدید و توسعه تکنولوژی به ندرت می‌توان یک سری زمانی با 50 مشاهده جمع آوری کرد . البته درمورد قیمت سهام و سود شرکت‌ها تا حدودی این مشکل کم ترمی باشد . شواهد مربوط به ضعف صحت پیش‌بینی‌های حاصل از این روش در مقاله آقای آرمسترانگ ( 1985 ) فهرست شده‌اند هم چنین به کار گیری غیر موفقیت‌آمیز آن در تحقیقات حسابداری نیز توسط بال و همکارانش3 ( 1983 ) بر شمرده‌اند. براون و گریفین4 ( 1983 ) ابراز نگرانی کرده‌اند که با وجود ضعف صحت این روش در پیش‌بینی‌های حسابداری بطور مکرر مورد استفاده قرار می گیرد . موارد دیگری از بکار گیری آريما در تحقیقات حسابداری (در زمینه پیش بینی ) عبارتند از : لورک ، مک دونالد و پاتز ( 1976 )، دسچامپ و مهتا ( 1980 )، براندون، ژاریب وکا، والا ( 1983 )، آنگ چوآ و فاطی ( 1983 )، براون هاگرمن، گریفین و میجسکی ( 1987 ) و واکرومک لیلاند (1991 )، فوستر ( 1977 ) ابرین ( 1988 ) و واتز و لفت ویچ ( 1977 ). 3-8-2. خطای پیش‌بینی در تمامی پیش بینی ها عدم اطمینان وجود دارد . این حقیقت از یک جزء غیرمعمول در سری زمانی معلوم می شود حضور چنین عنصری که نشان دهنده وجود نوسانات تعریف نشده یا غیر قابل پیش بینی در داده ها است به این معنی است که باید انتظار خطا در پیش بینی را داشته باشیم . اگر این جزء غیر معمول اثر متنابهی را بر جای گذارد‌. نشانگر این است که توانایی ها در پیش بینی ناچیز بوده است ، ولی اگر این جزء غیر معمول محدود باشد خواهیم توانست با تعیین روند الگوی سیکلی و فصلی به یک پیش بینی که از درجه صحت بالاتری برخوردار است، دست یابیم. 9-2. پیشینه تحقیق تحقیقات بسیاری زیادی خصوصاً در دهه 1960 و 1970 در زمینه دقت پیش بینی سود به عمل آمده است . هدف اصلی بیش تر این تحقیقات ، بررسی و تعیین دقت پیش بینی سود توسط تحلیل گران مالی و مدیریت و سری های زمانی بوده است . مبنای این تحقیق پیشینه بسیار قوی نظری و تجربی است و از این دیدگاه که سرمایه گذاران به پیش بینی سود شرکت علاقه مند می باشند حمایت می کنند . برای مثال گیولی و لاکوزنئیک بیان می دارند که سود هر سهم عامل بسیار مهمی است که سرمایه‌گذاران برای آن ارزش بسیار زیادی قائل‌اند (گیولی و لاکوزنئیک،1979،ص185-165) 11. تحقیقاتی چند دقت پیش‌بینی سود توسط مدیریت و تحلیل گران مالی را مورد بررسی قرار داده اند و علی رغم این تحقیقات، نتایج یکسانی به منصه ظهورنرسیده است. بیسی، کری و توارک با مقایسه دقت پیش‌بینی سود توسط مدیریت و تحلیل‌گران مالی بدین نتیجه رسیدند که پیش‌بینی‌های سود توسط مدیریت ازدقت بالاتری نسبت به پیش‌بینی سود توسط تحلیل گران مالی برخورداراست. با این حال نتایج آنها از لحاظ روش های آماری معنی دار نبودند(توارک و همکاران،1976،ص254-224) . رولاند نیز نمونه‌ای از پیش‌بینی تحلیل‌گران مالی را قبل و بعد از انتشار پیش‌بینی‌های مدیریت مورد آزمون قرار داده است او نیز نتوانست فرضیه صفر آماری را رد نماید بدین‌سان تحقیقات او نیز مشابه تحقیقات بیسی است(رولاند،1978،ص477-439) . جگی در تحقیقی مشابه تحقیق رولاند که آن را انجام داد بدین نتیجه رسید که پیش‌بینی‌های مدیریت بطور معنی داری بهتر از پیش بینی های تحلیل گران مالی است (جکی و بیکی،1980،ص96) . وایمیر نیز، پیش‌بینی‌های تحلیل‌گران مالی را قبل ازانتشار پیش بینی مدیریت موردآزمون قرار داد، او به این نتیجه دست یافت که پیش‌بینی‌های مدیریت به طرزمعنی‌داری صحیح تراز پیش‌بینی‌های تحلیل گران مالی است.هم چنین نشان داد که پیش‌بینی‌های مدیریت حاوی بار اطلاعاتی است(وایمیر،1985،ص718-703) . جان هیسل و رابرت جنین یافتند که پیش‌بینی‌های مدیریت که همزمان یا قبل از انتشار پیش‌بینی تحلیل‌گران مالی است صحیح تر از برآوردهای تحلیل گران مالی است و این درحالی است که پیش‌بینی تحلیل‌گران مالی در شروع نه هفته بعد از انتشار پیش بینی های مدیریت بسیار صحیح‌تر می باشند (هیسل وجنین،1986،ص58) . گرین و سگال پیش‌بینی‌های مدیریت را در بیست و پنج شرکت در سال‌های 1965-1963 با پیش بینی های مدل های ساده سری های زمانی مورد آزمون و مقایسه قرار دادند نتایج تحقیق این دو محقق تفاوت معنی داری را بین پیش بینی ها نشان نداد(گرین و سگال،1966،ص36-21) . کاپلاندو و مارینو پرسش دقت پیش بینی سود را با نمونه پیش تر و دقیق تر مورد آزمون قرار دادند آنها با مقایسه دقت پیش بینی سود توسط مدیریت و شش مدل ساده سری زمانی برای 50 شرکت که در مجلۀ وال استریت پیش بینی مدیریت آنها انتشار یافته بود بدین نتیجه رسیدند که پیش بینی های مدیریت از سود در مقایسه با پیش بینی های مدل های ساده سری زمانی ، از دقت بالاتری برخوردار است(کاپلاندو و مارینو،1972،ص512-497). در ایران تحقیقاتی در این زمینه در بازار بورس اوراق بهادار انجام گرفته است که به تعدادی از آنها اشاره می‌شود: حميد خالوزاده « آیا قیمت سهام در بازار بورس تهران قابل پیش‌بینی است؟ » براساس این تحقیق، بررسی موردی سری زمانی قیمت سهامی شرکت شهد ایران نشان داد که ماهیت قیمت سهام آن به صورت تصادفی و غیر اقتصادی است(خالوزاده ،1375)2. رضا راعي طراحی مدل سرمایه‌گذاری مناسب در سبد سهام با استفاده از هوش مصنوعی (شبکه‌های عصبی) که توسط راعی انجام شده است، نشان داد که رفتار بازده سهام تصادفی نبوده و دارای روند خاصی است (راعي،1377)3. محمد، نمازي تغییرات قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران، به صورت مستقل و تصادفی نبوده و روند و الگوی خاصی در رفتار قیمت‌ها مشاهده می‌شود و آگاهی از این الگو می‌تواند در جهت کسب منافع بیشتر به سرمایه‌گذاری کمک نماید (نمازي، 1375)4. اساساً این تحقیق نیز در ادامه این تحقیقات انجام می شود و بر آن است که پیش بینی مدل باکس ـ جنکینزاز سود را مورد آزمون قراردهد. منابع فارسي: 1. بزرگ‌نيا، ا،1374،" روش‌شناسي باكس و جنكينز". 2. پارسائيان، م،1377، "بورس اوراق بهادار"، انتشارات دانشكده مديريت و علوم اداري، دانشگاه تهران. 3. جهانخانی،ع،1377،"بورس اوراق بهادار"، انتشارات دانشکده مدیریت و علوم اداری، دانشگاه تهران. 4. خاکی، غ،1380،" روش تحقیق با رویکردی در پایان‌نامه نویسی"، چاپ اول، تهران، انتشارات درایت، ص273. 5. رسول،پ، 1381،" eviews همگام با اقتصاد سنجی"، چاپ اول، ص16-15. 6. شيوا، ر،1375،" پيش‌بيني سري زماني (شناسايي تخمين پيش‌بيني )"، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاي بازرگاني، ص 30-29. 7. 376، "سازمان حسابرسی، مبانی نظری حسابداری و گزارش‌گری مالی در ایران"، تهران،مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی)، ص 51. 8. فرقاني، ح،1384،" پيش‌بيني قيمت سهام، مجله دانشكده علوم اداري و اقتصاد دانشگاه اصفهان"، سال هفدهم، شماره 1. 9. مدرس، ا،1382،" استفاده از مدل‌های سری زمانی در پیش‌بینی جریان‌های نقدی عملیاتی"، رساله دکتری، دانشگاه علامه. 10. نيرومند،ح،1384،" روش‌شناسي باكس و جنكينز". 11. نیکخواه آزاد، ع،1378،" روش تحقیق پیشرفته"، دانشگاه تهران. 12. نمازي، م،1374،" مروري بر آزمون كارايي بورس اوراق بهادار در سطح ضعيف فصلنامه تحقيقات مالي". 13. هومن، ح،1376،" شناخت روش علمی در علوم رفتاری"، تهران، نشر پارس، چاپ سوم، ص25 منابع لاتین: AICPA ; APB Statement No 4 ; Basic Concept and Accounting Principles Underlying Financial Statement of Business Enterprise (USA : AICPA ;1970). Par 71. A.R Bel Kaoui ; Accounting Theory ;Third edition(USA : The Dryden Press;1993) PP.175-178. B. Lev; "on The Usefulness of Earning Research: Lessons and Directions From Two Decadea of 1 Empirical Research "Vol. 275 Supplement (1987); PP. 153-192. Box, G.E.P and G. M.Jenkins, Time Series Analysis: Forecasting and Control, Holden-Day 1970. Coates, Robert, "The Predictive Content of Interim Reports-A Time Series Analysis," Empirical Research in Account Selected Studies, 1972, PP. 132-144. Dopuch, Nicholas and Rosswatis, "Using Time Series Models To Assess The Significance of accounting Changes , "Journal of Accounting Research , Spring 1972 ,PP. 180-194. E. S. Hendrkson; Accounting Theory; Forth edition (USA: Irwin; 1982) PP. 14-16. Givoly, Dan and Josef lakonshok, "the information content of-finance analysis forecasts of earnings: some evidence on sime-strong Inefficiency", Journal of accounting and economics, December 1979, PP. 165-185. Hendriksen; Eldons ."Accounting Theory". INC. 1982 .P. 155. Lev;" Some Economic Delerminats of Time–Series Properties of Earmings", Journal of Accounting and Economics ; april . 1983. Lakonshok ., " The Information Content of Finance Analysis Forecasts of Earnings: Givoly , Dan and Josef Some Evidence on Sime – Strong Inefficiency ", Journal of accounting and Economics, December 1979, PP, 165