مبانی نظری وپیشینه تحقیق نقش معماری در پرورش فکری کودکان

مبانی نظری وپیشینه تحقیق نقش معماری در پرورش فکری کودکان (docx) 53 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 53 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

مبانی نظری وپیشینه تحقیق نقش معماری در پرورش فکری کودکان فصل دوم: مطالعات تكميلي و تطبيقي 1-1) بخش اول (تکمیلی): 1-1-1) نقش معماری در پرورش فکری کودکان 1-1-2) کودک ، معماری و فضا 1-1-3) برخی احکام کالبدی در مورد طراحی برای کودکان 1-1-4) جلوه های خارجی مهد کودک 1-1-5) شیرخوارگاه 1-1-6) مهد کودک و کودکستان 1-1-7) محوطه سازی برای کودکان 1-1—7-1) محوطه بازی طبیعی 1-1—7-2) فضای باز 1-1—7-3) خیابان 1-1—7-4) فضای مخاطره امیزماجراجویانه 1-1—7-5) پناهگاهها و مکانهای دور از چشم 1-1-8) فضا 1-1-9) میزان درک کودک از فضا 1-1-10) معیارهای کیفیت فضا 1- سازماندهی 2- زمان ومسیر 3-جزءوکل 4- فرم 1-1-11) تاثیر شرایط محیطی و کالبدی بر کودکان 1-1-11-1) شرایط محیطی (اثرات نور و روشنایی، اثرات سروصدا، تهویه، شرایط حرارتی) 1-1-11-2) شرایط کالبدی (رنگ، فرم، ابعاد و اندازه ها، جنس، تزئینات، مبلمان اموزشی، اندازه مدرسه و مهد کودک ، تعداد طبقات در مدارس) 1-1-12) اصول طراحی 1-2) بخش دوم (تطبیقی): 1-2-1)ابعاد و فضاهای مورد نیاز کودکستان 1-2-2)بررسی نمونه ها 1-2-3)برنامه فیزیکی فصل دوم: مطالعات تكميلي و تطبيقي 1-1) بخش اول (تکمیلی): 1-1-1) نقش معماری در پرورش فکری کودکان: به نظر میرسد نوع بشر توسط سه گونه اموزش و پرورش احاطه شده است : رشد داخلی حس ها و اعضا اموزش وپرورش طبیعت چگونگی استفاده از این رشد که اموزش و پرورش انسان هاست .و در این میان تنها اموزش و پرورش انسان هاست که کاملا در اختیار ما قرار دارد . اموزش و پرورش برانگیختن یک رشته پیشرفتهای جسمانی ،عقلانی و اخلاقی در کودک با توجه به جامعه ای است که او برای زندگی در ان اماده می شود ، اموزش و پرورش از جامعه و بنابراین فرهنگ به منزله مجموعه عادات و اداب اجتماعی ، جدایی ناپذیر است .به همین علت ، هدف مفهوم و روشهای اموزش و پرورش نیز به موازات تحول جامعه و فرهنگ تحول می یابد و بنابراین باید با پیشرفت علم و تجربه بطور دائم مورد بازنگری قرار گیرد .به عبارت دیگر اینک اموزش و پرورش از هر چهار راستای دیرینه خود یعنی سن ، محیط تربیتی ،قوای ذهنی و روابط عاطفی بسیار گسترده تر شده است و از این نظر به مفهوم فرهنگ اموزی بسیار نزدیک تر شده است . اینک یکی از شاخص های رشد و توسعه کشورهای پیشرفته میزان رشد و توسعه انها به زمینه های متفاوت اموزش پرورش از شیوه های تدریس و افزایش مهارت های علمی و عملی کودکان تا پی افکندن فضاهایی سازگار و متناسب با روحیه و ادراک انهاست که پیداست چه نقشی در این زمینه دارد. نمونه های بسیاری از نقش روزافزون معماری در بارور ساختن جسم و روح کودکان و نوجوانان وجود دارد و حتی نمونه هایی مبنی بر اینکه چگونه عدم اختصاص فضاهایی متناسب و شایسته به امر اموزش و پرورش کودکان و نوجوانان به جمود ،خمودی و حتی بزهکاری انها منجر شده است ومجددا با فعال شدن و بهسازی فضاهای زیستی انان زندگی به ایشان بازگشته است . 1-1-2) کودک ، معماری و فضا اموزش و پرورش فرایندی است که مجموعه ای از شرایط و موقعیت ها را برای دانش اموزان فراهم می کند تا از راه تمرین – تجربه رفتار های تازه بیاموزند . در این فرایند یادگیرنده تعاملی فعال با محیط اموزشی دارد ، ان را تغییر می دهد و خود نیز از ان تغییر، تاثیر می پذیرد . در این راستا تسخیر فضا بوسیله کودک در حوزه های متفاوتی قابل مشاهده است . این تسخیر ممکن است در مسیر کشف و دست یابی به یک تجربه و ازمون در جهات مختلف انجام گیرد ، یا بوسیله جابجایی ساده اندام که برداشت کودک از زندگی پر تحرک است افرینش و فضا باید چنان باشد که در منتها درجه از خلاقیت خود بهره گیرد . فضاها همچنین دربرگیرنده احساسات نیز هستند ( دوستی ، خاطرات ) و به این ترتیب فضاها ارزش روانی نیز پیدا می کنند . فضا در پوشش خود گاهی به صورت یک محافظ و گاه به صورت زمینی باز و فراخ و قابل پرواز برای کودک در نظر گرفته می شود . کودک باید بتواند با این دوگانگی روحی باز و بسته ( نیاز به محبت ، گرما ، محافظت و... و از طرف دیگر نیاز به جست و خیز، مبارزه و غلبه بر محیط و ... ) زندگی کند . حال ایده های معمار در رابطه با فضای اموزشی در رابطه با کیفیت بنای اموزشی تابع موفقیت بر دو محور می باشد : به عملکرد فضاهای اموزشی به بهترین شکل ممکن جواب دهد . با توجه به نیاز استفاده کننده های اصلی ان که همان کودکان باشند ، مطابقت داشته باشد البته در این زمینه به نیازهای معلمین در جهت بالا بردن کیفیت تدریس به صورت کاملا نزدیکی با نیاز های کودکان دارد . نتیجه گیری : بدین ترتیب ، توجه به معماری فضای اموزشی متناسب با نیاز کودک ، تاثیر متقابلی بر رفتار و همچنین میزان یادگیری وی دارد . 1-1-3) برخی احکام کالبدی در مورد طراحی برای کودکان مسایلی که به انها توجه شده است به دو گروه اصلی تقسیم می شوند .یک گروه به کیفیت های عملکردی یک محیط مصنوع برمی گردد و گروه دیگر به کیفیت های طراحی . کیفیت های عملکردی : مشخصات یک محیط مصنوع که نقش خاصی در نیازهای ارتباطی و تحرکی کودکان بازی می کند . 1- فضاهایی با جاهای بسیار متنوع : کودکان به اتاق های مخصوص برای فعالیت های مورد علاقه شان که امکان تحرک زیادی را در بر داشته باشد نیاز دارند. مانند دنبال هم کردن،دویدن،پریدن مسابقه دادن باهم اتاق های وسیع برای حرکت یک شاخص قطعی کیفیت های عملکردی است . - ما یک حیاط سرپوشیده بزرگ داریم .برای همین میتوانیم بازیهای واقعا هیجان انگیز بکنیم. - شما تمام عوامل خوشی را دارید . اتاقها به اندازه کافی وجود دارد . - راهرو خیلی باریک است و برای همین تمام راهها شلوغ است . 2 – اتاقهای جمعی : فضاهای مرکزی مانند فضای ورودی،هال،سن و ... مکانهای ملاقات هستند و امکان فعالیت های جمعی را فراهم می کنند . فعالیت هایی که کوچکترها و بزرگترها دوست دارند در ان شرکت کنند . - نمایش،بازی،موسیقی،مهمانی ،جشن گرفتن ،دعوت از مهمان ها و... ما همه را دوست داریم . - وقتی ما با هم اواز می خوانیم صدای خوبی ایجاد می شود . - پدرومادرها روی سکو می نشینند و ما برایشان نمایش می دهیم و انوقت همه کارهایی را که ما می توانسته ایم انجام دهیم می بینند. 3 – اتاقهای کوچک با در: این جزئی از زندگی روزانه کودک است که با کودکان دیگر برخورد داشته باشند و در عین حال زمانی را هم تنها باشند . بنابراین کودکان به اتاقهایی که بتوانند در ان خلوت کنند انطور که ساکت باشند تا استراحت کرده و ارامش پیدا کنند و بخوابند و تمرکز کنند احتیاج دارند . 4 – کناره های اتاق، گوشه ها و کنج ها : کودکان جاهای دنج را دوست دارند .کودکان چه کوچک و چه بزرگ مانند مغناطیس به انجا کشیده می شوند . مکان هایی که دنج باشد امنیت و صمیمیت و حوادثی دارد . شما می توانید در انجا پنهان شوید و در ان مچاله شوید و با یکدیگر پچ پچ کنید ودر مورد نقشه ها فکر کنید و خیلی چیزهای دیگر .(هیچ کس نمی تواند من را اینجا پیدا کند اما من میتوانم همه را ببینم . گوشه های دنج و وهم اور- وحشت انگیز وتاریک شبیه روح است .) - شما میتوانید پنهان شوید، در گوش هم چیزی بگوئید، نقشه بکشید و خیلی کارهای دیگر . - کسی نمی تواند مرا اینجا پیدا کند ولی من میتوانم همه کس را ببینم . 5- پله ها : شما خیلی کارها را با پله ها انجام می دهید. در کف پله یا در میان ان بنشینید یا به طرف بالا بروید و بپرید و درزیران پنهان شوید .همچنین نرده نیز وجود دارد. - روی پله ما بالای سر همدیگر می نشینیم . - می توانید از روی نرده ها سر بخورید . 6 – طبقه دوم : روی سکو ،سرسرا یا پل بچه ها به میزان زیادی کشش بالا و پایین را حس می کنند . شما میتوانید بالای پله ها پنهان شوید و هنوز تماشا کنید که چه اتفاقی در پائین پله ها می افتد و شما میتوانید بین بالا و پائین بازیهای مهیج ابدا کنید . - شما می توانید ارام بنشینید و مردم را تماشا کنید . - من می توانم هواپیما را از بالای پله ها پرت کنم. انجا خیلی بالا است ؟ ما تنها هستیم . چون فقط یک نردبان وجود دارد . 7 - برج ها ،خانه های درختی و مکانهای بالا : بالا بالا بالاتر، این کار برای بچه ها یک شیوه مخصوصی از تعلیم و تربیت وتجربه و شادی داشتن را بدست می دهد . - من به طرف اسمان پرواز می کنم بالاتر از یک پرنده، مامان میتوانی من را نگاه کنی؟ - من خیلی بزرگ هستم و شما خیلی کوچک . من شبیه یک شاهزاده خانمم ،قلعه ای دارم با یک راه پر پیچ و دوست داشتنی مانند خوابهای زیبا . 8– ساختار خانه : دیوار و کف اتاق و پناهگاه ها و ستون و لوله ها ،چنین ساختمانی چه عناصری با رفتار بچه ها دارد ؟ بچه ها این عناصر را مطابق میل خودشان درست می کنند و اغلب به داخل انها می دوند . - ما اجازه داریم روی دیوارهای خودمان نقاشی کنیم ،ستون ها و تیر چه ها که برای بازی یا ساختمان سازی استفاده می شوند . - دیوارها سخت و سفت هستند ،شما باید مواظب باشید که اسیب نبینید . شما نمی توانید چیزی روی انها اویزان کنید . - دیوارها و تیر ها هم برای بازی و هم برای ساختمان ساخته شده اند . 9 - اضافه شدن عناصر : درها،پنجره ها ،پله ها، راهروها،کلیدهای برق،دستشویی ها و تمام چیزهای عملی ،بچه ها دوست دارند که خودشان بدون کمک بزرگترها استفاده کنند .اندازه های این عناصر باید مناسب باشد و درخور بچه های کوچک و شرایط طوری باشد ،که بچه ها خودشان به تنهایی قادر به استفاده از ان باشند . - دو سری نرده روی پله ها داریم،یکی برای بزرگترها و یکی برای بچه ها . ما از میان پنجره های گرد و گوشه های تیز پنجره رد میشویم .این خیلی سرگرم کننده است . - ما نمی توانیم از پنجره بیرون را بیبینیم .حتی اگر روی پنجره بایستیم . - خیلی سخت است در جلویی را باز کنیم .بعضی وقت ها میترسیم که مبادا در قفل شده باشد . 10 - مبلمان کودکان : مبلمان چون میزها، صندلی ها ،نیمکت ها ،کمدها تنها وسایل عملکردی برای کودکان نیستند . بلکه اسباب بازی به شمار میایند .بچه ها می خواهند با انها بسازند،بازی دنبال هم سینه خیز رفتن وازبین تونل های مبلمان بچه های بزرگتر می توانند باز مبلمان بچینند و انها را حرکت دهند و به کنار فشار دهند .این امکان هست که این ها را انجام دهند اگر مبلمان (اثاثیه)سنگین و پرحجم باشند. - در بازیها ما یک گوشه ی دنج با میزها وکشوها میسازیم وما میتوانیم ما یک گوشه دنج با میزها و کشوها بسازیم و ما می توانیم حتی یک خانه با انها بسازیم. - حرکت دادن مبلمان خیلی سخت است ووقتی انها بیفتد ما صدمه می بینیم. - ما می توانیم قطار درست کنیم و حتی با بعضی از انها خانه درست کنیم . 11 - بازیهای مخصوص: سرسره ی بزرگی نزدیک نرده ی پلکان ،ازان بالا می رویم و توری مخصوص اکروبات و نیمکت توری حصیری و تخت خواب ابی و دیوارهای اینه ای و دیوار های نقاشی شده همه ی این ها خیلی جذاب هستند درباره ی بازیهای که طراحی می شوند اینگونه فکر می کنید.با وسایل بازی که برای ارضا بچه ها تامین می شوند و ارزش بازی بالایی دارند.این وسایل به تقویت قدرت، مهارت وروحیه حادثه جویی بچه ها کمک می کند.انها پیچیده هستند و شما کارها را به خوبی می توانید با انها انجام دهید. - بالا رفتن از ان بسیار سخت و خنده دار است.به خوبی ما می توانیم این طوری بزرگ روی دیوار ها نقاشی کنیم.ما می توانیم هر چیزی را تمرین کنیم.بد خط نوشتن، خط خطی کردن و غیره 12 - اشیائ بزرگترها: استفاده کردن از ماشین تایپ معلم ها هستند که در کمد پنهان میکنند و قایم شدن پشت گنجه و ... خیلی سرگرم کننده است که به دنیای بزرگترها به این طریق راه پیدا کنی چون هیجان خاصی دارد چون که متنوع است. زیرا عملا ممنوع شده است . - شما می توانید تصور کنید بزرگ هستید.ما بحث می کنیم(گفت وگومی کنیم)درباره اینکه میتوانید از صندلی راحتی تکان خور استفاده کنید. 13 - عکس،نقشه ی کتاب،کتابخانه: کتابخانه برای بچه ها یک مرکز نبوغ است. - تعداد زیادی کتابهای خوب در انها وجود دارد.ان ساکت و ارام است. - شما میتوانید رویا های خوبی داشته باشید و به داستانها فکر کنید. 14 - اشپزخانه ی کودکان در گوشه اشپزی : یکی از جاهای دلخواه برای دختران ،همچنین پسران. اموزش پختن با شوخی و لذت بردن از اشپزی خودمان. - محیط پخت و پز خیلی خوب است.من اشپزی را خیلی دوست دارم(یک پسر). - مادر من به اشپزخانه بزرگ مدرسه غبطه میخورد. - بچه های ما در این جا از پختن و خوردن خیلی لذت میبرند.( معلم ) 15- جاهای مختلف برای نگهداری انواع چیزها: فضای کافی(کف انبار و گوشه ها،تسهیلات نمایشی)برای هزاران چیز لازم هر روز چیزهای ضروری(مانند ابزارها)و چیزهای مطلوب(کارهای هنری شخصی شما)اتاق برای گذاشتن وسایل وشما در اطراف شروع به بازی و کار کنید؟ تا روز بعدی دراز بکشید. - ما دیوار بزرگی با قفسه ها و جعبه ها داریمما در انجا می توانیم همه چیز را ذخیره کنیم و به انها نگاه کنیم. 16- چشم اندازه پنجره ها و دیگر پل های ارتباطی: تمامی بچه ها از اتاقی به اتاق دیگرواز بالا به پایین وبین داخل و خارج را دوست دارند. - از میان پنجره های کوچک با نرده های(خنده دار)در روی درها می توانیم به داخل راهرو نگاه کنیم ودوستانمان را ببینیم وما از بین پنجره ها به خارج میپریم- مانند دزد و سارق. 17 - مکان خارجی در داخل: بچه ها دوست دارند قادر باشندتا در داخل چیزهایی انجام دهندکه به طور معمول انها را در خارج انجام میدهند،در جایی که هوای خوب است،در داخل انجام می دهند.اگر کیفیت اتاق های داخلی و امکانات خارج را قرار دهیم مثل(باغ زمستانی و گلخانه).بچه ها این احساس را دارندکه در خانه ما اتفاقات زیادی در جریان است. - در گلخانه ما می توانیم بازی کنیم،روی ماسه هنگامی که باران می باردوحتی در زمستان . - همچنین در زمستان در باغ زمستانی ما اجازه داریم در گل و در اب و در اطراف که پخش شده است بازی کنیم. - نزدیک ابنما در سالن ان خیلی دنجتر از زمین بازی وقتی که هوا خوب نیست می باشد . 18- بیرون و اطراف خانه: داخل و خارج هر دو برای بچه ها جذاب هستند.اگرچه اغلب بیرون عمومی تر است.به خصوص همچنان که فضای بیشتری برای حرکت در انجا دارند.بچه ها به فضای باز نزدیک خانه وبا کیفیت متفاوت و امکان فعالیت های مختلف نیاز دارند تراس های سر پوشیده- تراسها- حیاط - مکان های باز و وسایل بازی جذاب و غیره. - این که هردو را داشته باشیم خوب هست.من حیاط و چمن را ترجیح میدهم.و شما می توانید با یک توپ بازی کنید. زمین بازی ما خسته کننده است.خیلی چهار گوش و گرفته استو هیچ چیزی نمیتوان انجام داد و همچنین زمین بازی خیلی نور کمی دارد.سرسبزی کمی وخیلی سنگ و بتن دارد.انها خیلی صاف هستند،دیوارهای خیلی بلند ،پله های خطرناک و به نظر خیلی تاریک میرسد. 19- طبیعت: بچه ها طبیعت را دوست دارند ، خورشید ، اب ، اتش ،گیاه،حیوانات.انها خیلی تحت تاثیر تجربیات طبیعت می خواهند قوانین طبیعت و پر تخیل ان را با چیزهای طبیعی کشف کنند،استخر،محیط نسبتا کوچک ،میوها ، سبزیجات باغ ، گلهای باغ ، شومینه ، گوسفند ، خرگوشها ،ماهی ها ، پرندگان . بنابرین فضای بازی با کفیت برجسته ای اماده میکنند. - شما می توانید به استخر بروید ویا روی نیمکت بنشینید وبه گلها ،حیات وحش وداخل استخرنگاه کنید.من میتوانم حرکت خرگوشها و گوسفندان و غذا خوردن انها را در زنگ تفریح ببینم. من انها را دوست داشته باشم. من واقعا انها را دوست دارم. 1-1-4) جلوه های خارجی مهد کودک - جلوه های خارجی مهد کودک نیروی خاص هدایت کننده ای برای کودکان دارد . معماری خاص و با نفوذ تصورات کودک را بر می انگیزد . ساختمان مثل یک scientification به نظر می رسد ( شئ ، علمی ، تخیلی ) - شکل ان مثل طوفانی است که بین دو صخره بوزد . - سقف مثل یک رنگین کمان است . مثل یک کشتی بزرگ . 1– نشانه ها : اجزای سازنده ساختمان ، جزئیات خاص،تزئینات ، کارهای خاص هنری ، اینها نشانه های نمادین ادراک و تشخیص هستند برای اینکه کودک نیز به فضا احساس تعلق کند . - رنگها به همراه خورشید خیلی قشنگ به نظر می ایند . شما منتظرید و ناگهان زنگ ها به صدا در می ایند . 2- ورودی دعوت کننده : دروازه ها ، درها و ورودی ها نوعی اشارات هستند که توسط بچه ها پذیرفته می شوند . انها حد بین داخل و خارج را ایجاد می کنند و نوعی عامل خبر دهنده برای قسمت های ورودی می افرینند که کودکان را به سمت ساختمان و فضای اصلی هدایت می کنند. - در رنگ وارنگ ورودی دعوت کننده ای به نظر می اید - ورودی ما خیلی قشنگ است .اسمهای تزیینی ،گیاهان و... . -بیشتر افراد نمی توانند در جلویی را در بار اول پیدا کنند. 3- محیطی با فضای کافی : بچه ها به اتاق هایی نیاز دارند برای قعالیت های دلخواه –در جایی که تحرک زیادی داشته باشند مثل جست و خیز کردن –در اطراف با سرو صدا پریدن و همدیگر را دیدن . 4-اتاق همگانی : فضای مرکزی مثل منطقه ورودی و حیاط اصلی . انها فضاهای ملاقاتی هستند و امکانی برای فعالیت های مشترک پیشنهاد می کنند که کوچکتر ها وبزرگتر ها دوست دارند شرکت کنند مانند بازی های عملی و موسیقی و شعر و مهمانی دادن . 1-1-5) شیرخوارگاه شیرخوارگاه فضایی است که به دو گروه نوزادان (9-1) ماهه و نوپایان 9 ماهه تا 4 ساله اختصاص دارد . در قسمت نوزادان تقکیک فضاها باید توسط دیوارهای شیشه ای به پاویون 3 نفره صورت گیرد .همچنین استقرار سکویی برای تعویض بچه و همچنین وان شستشو ضروری است . همچنین در بخش نوپایان، اتاقهایی باید در نظر گرفته شود که هراتاق ظرفیت 5 کودک را برای استراحت و خواب دارا باشد . 1-1-6) مهد کودک و کودکستان این فضا به دو گروه نونهالان ( کودک 4-2 ساله) و نوباوگان (6-4 ساله ) تعلق دارد .مهد کودک و کودکستان جایگاه ویژه ای در ایجاد شخصیت کودک دارا است و این بدان علت است که در این دوران به علت عدم ارزش گذاری در ذهن کودک ، وی دارای فرصت شکل گیری ارزشهاست . همچنین مساله مهمی که اشاره به ان ضروری است نقش مربی متخصص و ازموده در این دوران است . نکته قابل ذکردیگرفراهم اوردن فضای بازی به میزان کافی در شکل برای کودکان است زیرا بازی در رشد شخصیت کودک خصوصا در این دوران نقش مهم را داراست . زیرا کودک احساس و ارزو ورویاهای خود را در بازی بروز می دهد . در طراحی ساختمانها بهتر است از فرم های نرم و ازاد استفاده شود که جدابیت لازم را برای کودکان ایجاد کند .برای اشنایی کودکان با حیوانات در پارک قسمتی به نگهداری حیوانات کوچک و پرندگان اختصاص داده شود .می توان برکه ای هم برای نگهداری جانوران ابزی طراحی کرد که علاوه بر جنبه تفریح ،جنبه اموزشی نیز دارد . برای اشنایی کودکان با ( اب) به عنوان یکی از مظاهر طبیعت،می توان استخرهای کم عمق در نظر گرفت که بدون خطر غرق شدن در ان بازی کنند . 1-1-7) محوطه سازی برای کودکان: 1-1—7-1) محوطه بازی طبیعی جویبارهای حاوی مار و ماهی و پرندگان و درختان و علفزار برای بچه ایجاد لذت وصف ناپذیر همراه با هیجان،فضایی سرشار از زندگی،احترام به طبیعت رامی اموزد ،علت موفق بودن این فضا ،دگرگونی پذیری مداومش است.بازی در ان به شکل گروهی برای کودکان بسیار لذت بخش است.حال برای تامین این فضا فراهم اوردن شرایط اب بازی وخاک و شن بازی و دیوار های مصنوعی به شکل صخره طبیعی مثل نیاوران می تواند راه گشا باشد. 1-1—7-2) فضای باز مثل نیاز به این فضا به این دلیل است که کودک بدود انرژی خود را مصرف کند. 1-1—7-3) خیابان حکم شبکه ارتباطی را داراست که میان فضا های مختلف قرار دارد بهفضای دوچرخه سواری،می توان به عنوان نمونه ای از این فضا اشاره کرد. 1-1—7-4) فضای مخاطره امیزماجراجویانه فضای سرشار از بی نظمی است مثل زمین هایی که در ان کودکان ساختمان می سازند یا جنگل های مخروبه نمونه دیگری است . این فضاها ،مکانی است که خود کودک میتواند در ان چیزی بسازد . 1-1—7-5) پناهگاهها و مکانهای دور از چشم به این فضاها جایگاه ویژه ای مورد نیاز است .این فضاها را می توان به روش های گوناگونی تدارک دید .یعنی می توان با قرار دادن لاستیک های کهنه در یک سری فضاهای ویژه این فضاها را فراهم نمود و یا اینکه این فضاها را طراحی کنیم و با استفاده از مصالح و ابزار معماری ان را اجرا نماییم . همچنین در فضای بازی بچه ها ، اسباب بازی خصوصا تا سنین دبستان نقش مهمی داراست . کودکان ترجیح می دهند نزدیک منازل مسکونی خود بازی کنند . فضاهای بازی باید دارای ویژگی های خاص باشد که در زیر به چند نمونه از انها اشاره شده است : - تمام محوطه های بازی باید امکاناتی برای استراحت داشته باشد . - باید متنوع باشند و در عین حال خطر افرین نباشند . - نیاز است مکان هایی برای تعبیه سرویس های بهداشتی در نزدیکی فضای باز در نظر گرفت . 1-1-8) فضا فعالیت های ادراکی که توسط پیاژه بررسی شده است و نتایج ان در ادراک کودک به طور خلاصه به صورت ذیل می باشد . 1- کودک در مرحله پیش عملکردی ( 7-2 سالگی ) تمایل دارد بر روی یک صفت یا ادراک انفرادی از یک وضعیت متمرکز شود . یعنی مثلا طول و عرض یک شکل هر دو تغییر کرده باشد . تنها تغییر طول و یا تنها متغیر عرض را می بیند یا وقتی با یک شکل رنگی روبرو می شود ، فقط رنگ ان توجه او را جلب می کند و شکل را نادیده می گیرد .البته این امر ناشی از قدرت کم کودک در ایجاد تمرکز بر روی چند موضوع در ان واحد می باشد . در نتیجه کودکان نسبت به بزرگسالان اغلب به مدت بیشتری جهت وارسی نیاز دارند . 2- دوره انتقال شهودی – درک حسی و عدم استدلال منطقی : این مقطع سنی در واقع حد واسطی است بین دو مرحله حسی – حرکتی و دوره عملکرد عینی . به این معنی که ادراک کودک نیز یک دوره انتقالی را می گذراند .یعنی انتقال بین یک دوران کاملا حسی و ادراک منطقی دوران بزرگسالی . در این دوره انتقالی کودک هنوز به ادراک حسی خود متمایل است و داوری او بر پایه استدلال شهودی ( مکاشفه ) متمایل است . درنتیجه کودکان دراین سن امور زا از طریق تجربه و ازمایش و خطا پیگیری ودرک می کنند تا توسط تفکر انتزاعی و استدلال منطقی . 3- عدم درک ابقا : درک ابقا احتمالا مهمترین فاکتور رشد کودک در خلال مرحله عملکرد عینی است . پیا ژه این اصطلاخ ابقا را برای تعریف این اصل اساسی به کار برده که اشیا یا کمیت ها علی رغم تغییر در ظاهر فیزیکیشان به همان اندازه قبلی می مانند . اما کودکان در دوران پیش عملکردی چون در این زمینه رشد پیدا نکرده اند، توانایی تصور کمی از اشیایی را که می بینند ندارند . به عبارتی که هر شی از صفت های متعددی تشکیل شده است که از دید ما جزء تعریف ان شی به حساب می ایند و از انجا کودکان قادر به استدلال منطقی نیستند و نمی توانند کمیت یا صفات غیر قابل تغییر تصور کنند در نتیجه کمیت را با صفاتی چون ارتفاع ، طول و ... محک میرنند . به همین علت است که کودکان تا 7 سالگی از اعداد استفاده می کنند ولی تصوری از مفهوم انتزاعی عدد ندارند . در واقع این امر از طرفی ناشی از تصور تصویر ذهنی ایستای کودکان است که قادر به تصور تغییرات یک شی نیستند . 4- طبقه بندی بر اساس مشخصه های حسی : طبقه بندی نیز از مفاهیمی است که در خلال مرحله عملکرها ی عینی کسب می شود . کودکان ممکن است با نظمی که برای خودشان معنی دار است طبقه بندی کنند . اما به قواعدی که برگزیده اند پای بند نیستند . طبقه بندی کودکان بر اساس مشخصه های ادراکی انان انجام می شود . به عبارتی بر اساس همان تجاربی که از طریق ازمون و خطا کسب کرده اند . 5- جزء و کل – عدم درک محتوای طبقه : کودکان در سنین پیش از دبستان هنگامیکه با روابط جزء – کل و ( بعضی – تمام ) روبرو می شوند مسائل مربوط به طبقه ها را تجربه می کنند .پیاژه این روابط را محتوای طبقه نامگذاری کرده است . مفهوم محتوای طبقه این است که یک شی می تواند در یک زمان جزئی از چند طبقه باشد . به طوریکه بعضی از طبقات ، جزئی از طبقات بزرگتر باشند . کودکان پیش از دبستانی تا حدود سن 6 سالگی قادر به درک این مفهوم نیستند . انها نمی توانند همزمان درباره ی کل و اجزای ان با هم فکر کنند .از انجا که طبقه بندی و نسبت دادن یک صفت به شی به صورت تجربی و نه استدلالی صورت می گیرد و از انجا که کودک قادر به تمرکز بر روی چند موضوع در ان واحد نیست در نتیجه نمی تواند در ان واحد دو یا چند صفت را به یک شی نسبت دهد . مثل عدم توانایی تصور مهره هایی که هم چوبی باشند و هم رنگی در ان واحد . 6- کشف کودک از روابط فضایی : کودکان نوزاد ، هیچ درک واقعی از روابط فضا یا پایداری شکل ندارند . بلکه کودک در خلال عمل متقابل با محیط و کار کردن با اشیاء با اشکال مختلف اشنا شده و انها را درونسازی می کند .به عبارت دیگر رشد کودک از تصور فضایی و هندسه از مرحله حسی ، حرکتی به پیش عملکردی و سپس به سمت مرحله عملکردی از طریق تعامل با محیط صورت می گیرد . 7- کودکان مفاهیم هندسی را عکس ترتیب کشف تاریخی انها ، رشد می دهند . 8- مفهوم ترتیب : این مفهوم متکی به دو مفهوم مجاورت و جدایی است و تا قبل از 4 سالگی کلا درک نمی شود . 9- مفهوم از روی هم گذشتن : کودکان 5و6 ساله خاصیت توپولوژیک احاطه شدن یا پیوستگی را درک نمی کنند ( می توانند گره های ساده بزنند ) اما کودکان کوچک هیچ تصوری دربارهی اینکه گره چطور درست می شود ندارند . انها تفاوت بین منحنی باز و بسته را درک می کنند . اما اصل از روی هم گذشتن را نمی فهمند . 10 – خود مرکز گرایی فضایی : کودکان کوچک در تمایز بین پرسپکتیوهای مختلف یک شی دارای مشکلاتی هستند که خود مرکز گرایی فضایی خوانده می شود . کودک 2 یا 3 یا 4 ساله فکر می کند که نقطه دید خودش تنها نقطه دید موجود است . او به درستی درک نمی کند که یک شیء ممکن است از نقطه دید شخص دیگری متفاوت به نظر اید . 11- درک مفهوم طول : داوری کودک در مورد طول ، ترتیبی است و نه متری . به عبارتی چون کودک فاقد توانایی نگهداری ذهنی طول در خلال اندازه گیری یا همان تصور مقیاس مرجع ثابتی برای اندازه گیری است تنها با مقیاس خود اشیاء بر اساس بلندی و کوتاهی ( کوچکی و بزرگی ) به اندازه ان پی می برد . 12- زما ن و مکان: برای کودکان در موارد بسیاری با هم اشتبا ه گرفته می شوند .به عقیده روانشناسان کودک ، کودک زمان خوابیدن و یا زمان شام خوردن را به صورت مکانهایی تصور می کند .زیرا تنها در زمان شام است که شما در کنار میز غذا یا در کنار سفره می نشینید و تنها وقت خواب به رختخواب می روید و مثالهای مشابه . 13- زمان و عمل : انها هنوز مفاهیم زمان و عمل را از یکدیگر تفکیک نکرده اند . انها هنوز درک نکرده اند که زمان یک جریان متصل است . مثلا کودکان کوچک مدعی بودند که وقتی انها تندتر کار می کنند شنهای ساعت تندتر می ریزند . همین طور به نظر این کودکان سرعت عقربه ساعت می تواند تغییر کند . سرعت ان تابع محتوایی است که اندازه گیری می شود . 14- زمان ، توالی و تداوم : کودکان اغلب دو مفهوم توالی ( گذشته ، اینده ، قبل و بعد ) و تداوم ( تعداد دقیقه ، روزها و سالها ) را با هم اشتباه می کنند . کودک مفهوم زمان حال را درک می کند قبل از اینکه بتواند دنباله حوادث را درک کند . اینده اخرین مفهومی است که کودک یاد می گیرد . مفهوم زمان از نظر کودم پیش عملکردی ، تحت تاثیر خود مرکز گرایی است . او ممکن است گذشته را بعنوان انچه که قبل از او امده در نظر بگیرد . اما او هیچ گونه تصوری از تداوم گذشته ندارد .لازم به تذکر است که نمونه های اماری مورد سنجش پیاژه که منجر به نتایج بالا شده است از تمام نقاط جهان از جمله ایران به صورت تصادفی انتخاب شده اند نمونه های ایرانی توسط دانشجوی ایرانی پیاژه در سطح شهر های ایران انجام شده است. 1-1-9) میزان درک کودک از فضا بحثی که بسیار حائز اهمیت است ، اینست که کودک چگونه دنیا را می بیند و چگونه دنیا را درک می کند ؟ کدامین حواس او بیشترین کمک به شناخت را در او ایجاد می کند ؟ چگونه می توان ادراک حسی کودک را تقویت کرد ؟ و خلاصه چگونه می توان کیفیت محیط و فضا را برای رشد و تکامل کودک بالا برد ؟ درک کودک از فضا ، از طریق تجربه و مشاهده مستقیم می باشد و به طور کلی ، فضا را با حواسش درک کند . الف – کشف روابط فضایی کودک: پیاژه به مطالعه درباره ی فهم کودک از روابط فضایی پرداخت ، او این روابط را در (هندسه خود به خودی ) نامید . ما می دانیم که یک شی از دیدگاه های مختلف ، شکل های مختلفی دارد . اما کودکان در تمایز بین پرسپکتیو های مختلف یک شی دارای مشکلاتی هستند . پیاژه این مطلب را ( خود مرکز گرایی فضایی ) می نامد . یک کودک خود مرکز گرای 2 ، 3 یا 4 ساله فکر می کند که نقطه دید او تنها نقطه موجود است . پیاژه کاملا اتفاقی کشف کرد ، که این خود مرکز گرایی ،مشخصه اولیه پرسپکتیو فضایی کودک است . همچنین زمان به عنوان مکان در تصور کودک قرار دارد . پس : در طراحی فضای مختص کودک باید به نقطه دید او بسیار توجه نمود . همچنین باید فرم فضاها را بر اساس هندسه ای که می فهمد شکل می دهیم و از فرم های ساده و خوانا استفاده کنیم .توجه به مقیاس یکی دیگر از اول طراحی برای کودک می باشد . ب- نیاز به تملک فضا: فضاهای بوجود امده توسط وسایل مختلف خانه یا مدرسه از این نظر برای کودک جالبند که او سعی می کند انها را به تملک خود اورد . نیاز به تملک فضا در نزد کودک یک نیاز بنیادین است و در تمام سنین مشاهده می شود . داخل خانه یا مدرسه ، کودک در هر سنی که باشد ، با سماجت سعی در به تملک در اوردن بخشی از فضا دارد . هر کودک اتاق مخصوص به خودش را می خواهد ، حتی اگر به قیمت بیرون کردن خواهر و برادرش باشد . در مدرسه ، کودکان زیادی از نداشتن فضایی مختص به رنج می برد . اگر در مورد ابعاد مطلوب کلاس از انها سوال شود . معمولا ارزوی یک کلاس کوچکتر صمیمانه تر دارند . در عوض ، اگر کلاس بیش از حد شاگرد داشته باشد اعتراض می کنند . در نقاشی های انها به فضاها ی بازی اهمیت زیاد داده شده است . اکثر اوقات ، درخواست یک استخر می کنند که از نظر انان جزء مهمی در یک مدرسه است . هنگامیکه فضای بازی متنوع و پر از علامت و نشانه باشد ، تعیین قلمرو برای کودک اسانتر است . ج- غنی سازی فضا برای رشد همه جانبه حواس کودک : کودک بیشتر ارتباطش را با محیط ، بوسیله حواسش برقرار می کند . در سالهای اول رشد دو ابزار اصلی برای شناخت ، حس بینایی و لامسه می باشد و به عبارتی مغز بچه ها بوسیله انچه هر روز می بینند و لمس می کنند پر می شود . نکته قابل توجه در این است که طراحی فضاهایی که بچه ساعات زیادی را از روز در ان سپری می کند بسیار مهم است . و باید از لحاظ زیبایی ، عملکرد و امنیت مورد توجه قرار گیرد . رنگ و نور عامل بسیار مهمی در محیط کودک می باشد . ما باید رنگ های سرگرم کننده و در عین حال ارام بخش را برای بچه ها بکار ببریم ، با بزرگتر شدن کودکان ، انها باید یاد بگیرند که از تمامی حواسشان حداکثر استفاده را بکنند . همچنین بازی بیشترین امکان رشد را به انها می دهد و اموزش های ازاد و نیمه اکادمیک برایشان بسیار موثر می باشد . در چنین مقطعی پرداختن به کالبد فضای اموزشی ، ضروری به نظر می رسد . 1-1-10) معیارهای کیفیت فضا 1- سازماندهی 2- زمان ومسیر 3-جزءوکل 4- فرم 1- سازماندهی مقوله رابطه بین دو یا چند فضا در سازماندهی به ایجاد امکان حرکت در فضا جهت کشف هندسه و روابط توپولوژیک منجر می شود . این حرکت بر اساس عناصر ثابت یا مراکزی خاص صورت می گیرد . کودک رفته رفته یاد می گیرد که چگونه بین اشیاء ثابت و متغیر تفاوت قائل شده و از اولی به عنوان مرجعی برای جایگزین کردن دومی استفاده نماید . در نهایت سازماندهی به تعدادی مرکز و مسیر و حوزه منجر می شود و با توجه اینکه کودک بین پرسپکتیوهای مختلف یک شیء نمی تواند تمایز قائل شود . باید فضا از خوانایی لازم نیز برخوردار باشد . 2- زمان و مسیر مسیر جایی است که دارای مرکز کمتری است ، اما برای کودک خردسال ، از انجا که زمان و تحمل تفکیک نشده اند ،مرکز هر جایی می تواند باشد و در نتیجه مفهوم مسیر برای انان کمتر از بزرگسالان جا افتاده است و در نتیجه انعطاف پذیری در نحوه ی سازماندهی مسیرها و مراکز از اهمیت ویژه ای برخوردار است . 3- جزء و کل کودک در یک ترکیب کلی که از اجزایی با روابط پیچیده تشکیل شده است قادر به درک پیچیدگی کلی نیست ودر هر واحد زمان روی قسمتی از کل تمرکز می کند . در نتیجه باید از فرم های ساده استفاده نمود . 4- فرم کودکان کلا از توانایی تمرکز بر روی امری در زمان واحد کمی برخوردارند . و در نتیجه باید از فرم های ساده استفاده نمود . 1-1-11) تاثیر شرایط محیطی و کالبدی بر کودکان 1-1-11-1) شرایط محیطی (اثرات نور و روشنایی، اثرات سروصدا، تهویه، شرایط حرارتی) کودکان پیش از دبستان و دبستانس حداقل 6 ساعت از شبانه روز را در محیط های اموزشی سپری می کنند . بخشی از راحتی جسمی و روانی کودک به محیط فیزیکی مدرسه و یا مهد بر می گردد . به همین منظور در اینجا به صورت خلاصه بر عوامل موثر بر اسایش اشاره ای داریم : الف – شرایط محیطی اثرات نور و روشنایی نور یکی از اصول معماری در تامین اسایش بصری فضا می باشد که تاثیرات روانی ان در انسانها متفاوت است . تحقیقات ثابت کرده است که نور طبیعی و شفافیت بر روی حواس کودکان تاثیر بسیار مثبتی دارد . از دید کودکان این فضاها دوستانه و با نشاط هستند . وجود نور طبیعی همراه با دید مناسب باعث می شود که از ایجاد حس زندانی بودن و در نهایت عدم امنیت در کودکان جلوگیری به عمل اید . به طور خلاصه می توان گفت که نور کافی ونورپردازی مناسب در فضای اموزشی موجب می شود که : 1- میل و رغبت به کار و تحصیل افزایش یابد . 2- دقت عمل و تمرکز حواس در دانش اموزان بیشتر شود . 3- سلامتی چشم و قدرت بینایی محفوظ مانده و خستگی اعصاب کمتر شود . 4- کار ، بهتر ، راحت تر و دقیق تر انجام شود . 5- ایجاد تنوع فضایی و تاکید در فضا شود. اثرات سر و صدا سروصدای زیاد سبب کاهش تمرکز کودکان می شود. اصوات نامطلوب برای محیط های اموزشی عبارتند از : 1- سروصدای ناشی از ترافیک هوایی و زمینی . 2- سروصدای ناشی ازکارگاه های صنعتی و مراکز تجاری . 3- سروصدای ناشی ازبازی کودکان در فضای باز و یا سایر کلاسها . به طور کلی می توان گفت که کودکان دو احساس متفاوت نسبت به صدا دارند : بعضی صداها انها را می ترسانند مانند مواردی که در بالا به انها اشاره شد ، و برخی دیگر برایشان لذت بخش است . در واقع سروصداها بیشتر مزاحم مربیان و معلمین است تا کودکان . سرو صدای زمینه نیز کاملا عادی است و تحقیقات نشان می دهد که دانش اموزان سعی می کنند که خود را با صداهای طبیعی محیط تطبیق دهند . تهویه برای کار کردن با حداقل خستگی و تامین سلامت کودکان ، تهویه خوب در فضای اموزشی مخصوصا در کلاس درس ضروری است . با رعایت نکات زیر در طراحی می توان تهویه مناسب ایجا د کرد : 1- تعیین محل و نوع بازشوها . 2- جهت گیری مناسب فضا نسبت به جهت وزش باد . 3- استفاده از درختان و بوته ها . 4- انتخاب مصالح مناسب در جداره ها . شرایط حرارتی عمده ترین فعالیتی که در یک فضای اموزشی صورت می گیرد کار بصری ، توجه و یادگیری است . بنابراین در فضای اموزشی از نظر حرارتی باید شرایطش را فراهم ساخت ، که این فعالیت ها به بهترین وجه ممکن انجام می شود . اگر شرایط محیطی مناسب نباشد ، کودکان محیط را به طور مستقیم و بدون توجه به برنامه ها و یا احتیاجات یک فعالیت از قبل تعیین شده بهینه می کنند . مثلا در یک اتاق سرد خیلی بیشتر از بزرگسالان از خود جنب و جوش می کنند و یا در اتاق گرم در رویا فرو می روند ، در اتاقهای تاریک به دنبال نور می گردند ، در یک اتاق بسیار ساکت زمزمه می کنند . نکته مهمی که باید به ان توجه کرد این است که کودکان با توجه به متابولیزم سریع در یک محیط سردت نسبت به محیط بزرگسالان ، بسیار راحت تر و خوشحال تر هستند ( معمولا 5 درجه سردتر ) نکته مهم دیگر این است که در مورد کودکان خیلی سریع همه چیز تغییر می کند . کودکان خیلی سریع سرد و گرم می شوند . این موضوع مخصوصا در سالهای اولیه دبستان زیادتر است . 1-1-11-2) شرایط کالبدی (رنگ، فرم، ابعاد و اندازه ها، جنس، تزئینات، مبلمان اموزشی، اندازه مدرسه و مهد کودک ، تعداد طبقات در مدارس) رنگ رنگ به عنوان عنصر تفکیک ناپذیر معماری تاثیر فراوانی بر روحیه و رفتار استفاده کنندگان از فضا دارد و حالات روحی و عاطفی انان را شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد . در مدارس ، رنگ فضاها و تجهیزات اموزشی به دلیل شرایط سنی و روحی کودکان از حساسیت بیشتری برخوردار است . تحقیقات نشان داده است که برای کودکان در سنین پایین رنگ مهمتر از فرم است . در واقع استفاده درست از رنگ می تواند باعث شادابی ، نشاط ، ارامش درونی ، تحرک و تلاش دانش اموزان شود و فرایند یادگری را افزایش دهد . در مدارس ، رنگ فضاها و تجهیزات اموزشی به دلیل شرایط سنی و روحی کودکان از حساسیت بیشتری برخوردار است . تحقیقات نشان داده است که برای کودکان در سنین پایین رنگ مهم تر از فرم است . در واقع استفاده درست از رنگ می تواند باعث شادابی ، نشاط ، ارامش درونی ، تحرک و تلاش دانش اموزان شود و فرایند یادگیری را افزایش دهد . رنگ ها دارای وزن ادراکی نیز هستند ، جسمی با رنگ سفید ، زرد ، سبز یا ابی زوشن سبکتر بنظر می رسد تا همان جسم به رنگ نارنجی ، ابی سیر یا بنفش سبز ، رنگ سیاه به عنوان تیره ترین رنگ استثنا است و خالی بودن را تداعی می کند . و همین طور هر چه رنگ روشن تر ، جسم سبک تر به نظر می اید و به عکس و همچنین رنگ های قرمز و نارنجی گرم هستند و ابی و فیروزه ای رنگ های سد نامیده می شوند و رنگ های سرد دورتر . علاوه بر این ، رنگ می تواند باعث تنوع فضایی گردد . کودکان رنگ های روشن و درخشان را دوست دارند و به طور کلی رنگ ها را به صورت مخلوط شده می پسندند . استفاده از رنگ امیزی متفاوت در فضاهای مختلف حس تعلق را در کودکان ایجاد می کند . رنگ ها برای کودکان مفاهیم مختلفی را تداعی می کنند که در رنگ امیزی باید به ان توجه داشت : - ابی : اسمان - سبز : چمن و جنگل - زرد : خورشید - سفید : ابرها فرم فرم ها دارای تاثیزات روانشناسانه ای هستند و می توان از طریق فرم معین ، اطلاعات مورد نظر را ارسال نمود . پس فرم باید به گونه ای انتحاب شود که با مختوای فضا هماهنگی داشته باشد . 1- فرم پویا (مستطیل ) ، حرکت را القا می کند . ودرعوض فرم ایستا ( مربع ) برای مکان های مکث مناسب می باشد . 2- فرم های بی قاعده کودک را وادار به خیال پردازی می کند . 3- فرم های ساده و متقارن ، تعادل را القا می کند . 4- فرم مقعر دعوت کننده است . 5- فرم محدب حالت پس زننده دارد . 6- فرم های قوس دار نرم هستند و کودکان عاشق فرم های نرم می باشند . 7- درک فرم های خوابیده ، راحت تر از فرم های ایستا است . بنابراین از فرم های ایستاذه در نقاط تاکید می توان استفاده نمود . 8- فرم های با قاعده سنگین تر از فرم های پیچیده هستند و فرم های عمودی سنگین تر از مایل. 9- نکته مهم استفاده از فرم های اشنا برای کودکان است که به انها کمک می کند از یک محیط تازه ، یک خانه دوم برای خودشان بسازند . ابعاد و اندازه ها استفاده از ابعاد و انذازه های مناسب هر فضا ، سطح مورد نیاز برای اجرای فعالیت های اموزشی لازم در هر فضا را تامین می کند . برای رسیدن به فضای مناسب عملکردی سه عامل موثرند : 1- ابعاد انسانی و شناخت فعالیت های انجام شده درهرفضا . 2- ابعاد مبلمان و تجهیزات اموزشی هر فضا . 3- حریم ها و فواصل عملکردی هر مبلمان و حریم های حرکتی و رفتاری . جنس جنس از عناصر تعریف کننده فضا است که اهمیت به سزایی در تاثیر کلی فضا بر ادراک ان توسط انسان دارد . در ادراک فضا، حس لامسه پس از بینایی ، مهمترین ارگان حسی است . در مورئ کودکان موضوع از این هم مهم تر است ، چرا که کودکان از طریق لمس کردن یاد می گیرند و اموزش می بینند . کودکان عاشق بافت های نرم هستند مانند چمن و فرش . کودکان بافت چوبی را نیز خیلی دوست دارند و با استفاده متنوع ان در ساختمان میتوان به کلیه حواس کوئکان متوسل شد . نکته دیگری که باید به ان دقت کرد این است که سطوح صاف صدا را منعکس می کند . تزئینات صحبت از تزئین در معماری نام های بسیاری را به ذهن ما می اورد ، نقش ، زینت ، دکوراسیون ، تندیس ، نقاشی ، گچکاری و ... . تمامی اینها دارای دو وجه اشتراک هستند ، همگی دارای علائم ادراکی هستند و همگی از جنبه فیزیکی صرف می باشند و نه حتما ضروری البته این بدان معنی نیست که این عناصر زائدند . تزئینات میتواند به دو گونه باشد : 1- برخی فقط جنبه ظاهری دارند . 2- برخی علاوه بر جنبه ظاهری ، دارای محتوای معنایی نیز می باشند . در اینجا ذکر دو نکته مهم در مورد تزئینات ضروری است : الف – عناصر تزئینی در معماری در خدمت تاکید بر ایده های اصلی بنا به کار گرفته می شوند . ب- کودکان نیز می توانند در خلق تزئینات شرکت داشته باشند . که این موضوع باعث تحریک تخیل انان و تشویقشان به طراحی فضای خودشان می شود . مانند ایجاد نقاشی دیواری که هکه کودکان در ان سهیم باشند . مبلمان اموزشی با توجه به اهمیت مبلمان در استفاده چند منظوره از فضای اموزشی ، این تجهیزات باید قابلیت لازم برای جوابگویی به روشهای متنوع تدریس را داشته باشد . در واقع این عناصر قابلیت این را دارند که با تغییرات جزئی : 1- خود به چند فعالیت پاسخ دهند . 2- امکان جابجایی راحت را داشته باشند . 3- از حجم فضا استفاده کنند . 4 – قابلیت تفکیک یا ترکیب با دیگر عناصر را داشته باشند . 5- متناسب با مقیاس کودکان باشد . 6- قابل شستشو باشند . اندازه مدرسه و مهد کودک به طور خلاصه می توان گفت : 1- در مدارس و کودکستان های کم جمعیت ، مسئولیت بیشتری به کودکان محول می شود ، وهر دانش اموز باید با مربی ، معلم و هم شاگردی های خود اشنا شود و ارتباطات انسانی عمیق تر است . 2- مدارس و کودکستان ها با تراکم اجتماعی پائین همراه با ایجاد امکانات مختلف می تواند راه حل مناسبی با شد . 3- اگر مجبور به ساخت مدارس و مهد کودک های بزرگ هستیم می توانیم مدرسه ای در یک مدرسه دیگر طراحی کنیم . که فضاهای ورزشی و کمک اموزشی انها مشترک باشد . در عین اینکه حوزه های خاص خود را با توجه به گروه بندی سنی دارا هستند . 4- در رابطه با تعداد دانش اموزان در مدرسه نیز : بیشتر محققان معتقدند که تعداد در دبستان ، نباید از 500 نفر تجاوز کند و در کودکستان نیز از 100 نفر نباید متجاوز شود . تعداد طبقات در مدارس 1- ساختمان های یک طبقه مزایا : وچود نور مناسب ، تهویه عرضی کلاس ها ، تقسیمات عملکردی خوانا ، امکان اموزش در فضای باز و دسترسی مناسب تمتمی فضاهای اموزشی به فضای باز . معایب : پخش شدن زیاد فضاها و در نتیجه جهت یابی نادرست کودک ،پرت انرژی زیاد و اشغال زیاد فضا . 2- ساختمان های دو طبقه : اقتصادی تر است و پرت انرژی هم کمتر است و اشغال فضا کمتر است و فضای بیشتری را می توان به حیاط اختصاص داد . در این مدارس می توان تلفیقی از ساختمان یک طبقه ، دو طبقه و سه طبقه نیز بوجود اورد . 3- ساختمان های سه طبقه : در استانداردهای فضاهای مختص کودک ، حداکثر دو طبقه و سه طبقه است که هم فضای کمتری توسط ساختمان اشغال شود و هم امکان ایجاد فضای باز کافی و مناسب جهت حیاط بازی و باغ و فضای سبز فراهم گردد . 1-1-12) اصول طراحی : رعایت مقیاس کودکان در کلیه فضاها احکام معماری : محدود نمودن ابعاد افقی و عمودی فضا ،استفاده از المان ها و مبلمان فضا در مقیاس کودک ، حد اکثر فاصله افقی 20 متر ، رعایت تناسبات کودک در ارتفاع دستگیره های در و پنجره ، طراحی پلکان ، کلید های برق ، دستشویی و ... . ایجاد قابلیت انعطاف پذیری احکام معماری : قابلیت تفکیک و ترکیب فضا ، استفاده از مبلمان سبک و چند عملکردی بودن ان ، استفاده چند منظوره از حجم فضا ، ایجاد وسعت مناسب در فضاها ، استفاده از شکل و فرم مناسب برای فضا . ایجاد تنوع در فضاهای اموزشی احکام معماری : تغییردر مقیاس فضا ، تغییر در میزان روشنایی فضا ، تغییر در شکل بدنه و سقف و کف ، تغییر در درجه محصوریت فضا ، تغییر عناصر محصور کننده ، تغییر در رنگ امیزی ، استفاده از مبلمان متنوع و رنگارنگ ، تقسیم بندی محوطه و فضای باز به بخش های متنوع ، ایجاد پرسپکتیوهای متنوع . ایجاد قابلیت توسعه پذیری در ساختمان احکام معماری :ترکیب نمودن واحدهای هنذسی مشابه ، استفاده از عناصر سازه ای با قابلیت توسعه ،سازماندهی خطی یا مجموعه ای ،ایجاد ریتم تکرار شونده در نما و حجم . خوانایی فضا احکام معماری : شاخص کردن ورودی فضاهای خاص ، به کاربردن رنگهای متنوع ولی هماهنگ در سر در ورودی ها و فضاهای داخلی کلاسها ، استفاده از تجهیزات و جزئیات خاص مختص هر فضا . رعایت سلسله مراتب فضایی در طراحی فضاهای کودکان احکام معماری : کودکان از واحدهای کوچکتر به واحد های بزرگتر وارد شوند ، قرار دادن کلاسهای بچه های کوچکتر در نزدیکی ورودی اصلی ، قراردادن فضاهای نیمه باز در کنار فضاهای اموزشی با دسترسی سریع و مناسب به کلاسها ، وارد کردن کودکان از فضاهای بسته به فضاهای باز و ارام و خلوت و سپس فضاهای پر سرو صدا . اختصاص دادن قلمروها و حریم های فضایی به کودکان با رعایت تقسیم بندی سنی انها احکام معماری : هر قسمت از بنا مختص یک گروه سنی باشد و یا هر طبفه از بنا ، هر چند کلاس دارای حریم خود باشد. بدست اوردن اندازه مناسب مدرسه و مهد کودک با کاهش تراکم جمعیت در ان و استفاده از امکانات متنوع و مختلف اموزش و پرورش احکام معماری : ایخاد مداری با تراکم جمعیتی 500- 300 نفر و کلاس درس با تراکم جمعیتی 25-20 نفر و مهد کودک با تراکم جمعیتی حداکثر 20 کودک . فضاها احکام معماری :کلاسهای درس در منطقه ارام و با دسترسی به سایر فضاهای اموزشی ، کتابخانه به عنوان قلب فضاهای اموزشی ،فضاهای اداری به عنوان مرکز کنترل و مرکز ارتباط با اولیا در نزدیکی ورودی اصلی ، فضاهای مشاوره در نزدیکی فضاهای اداری و ورودی اصلی ، هال عمومی در مرکز بنا ، کلاسهای ویژه در کنار کلاسهای درس در یک پایه تحصیلی ، سالن چند منظوره در قلب بنا ، سرویسهای بهداشتی دارای دسترسی سریع و اسان بوده و به راحتی قابل کنترل باشند . ایجاد فضاهای باز متنوع با ویژگی فضایی متفاوت احکام معماری : بازیهای دویدنی ، سرخوردن ، الاکلنگ ، خانه های درختی ، ایجاذ باغچه برای کاشت گل وگیاه و درخت و... ، ایجاد فضاهای استراحت و نشستن ، ایجاد فضاهای نیمه باز ، ایجاد فضای تجمع برای مراثم صبحگاهی ، ایجاد فضاهای ورزشی مثل بسکتبال و ... ، ایجاد مسیرهای پیاده و راههای ارتباطی با کفسازی های متنوع . نوع حرکت و بازی کودکان خردسال پیش دبستانی با کودکان دبستان متفاوت است ، بنابراین برای بچه ها ی کوچکتر ساختارهای بازی بیشتر و فضاهای باز کمتر و برای کودکان دبستانی بالعکس می باشد . استفاده حداکثر از طبیعت و تجربه های طبیعی احکام معماری : ایجاد فضاهای سبز به صورت چمن ، درخت و ... . ایجاد استخرهای کوچک و نهرهای کم اب در حیاط مدرسه ، ایجاد محلی برای نگهداری حیوانات ، استفاده از گلدان ها در فضاهای داخلی ، ایجاد ارتباط مناسب بین درون و بیرون با ایجاد فضای نیمه باز، ایجاد باغ گل و گلخانه . ایجاد نشانه و عناصر تاثیر گذار خاص احکام معماری : پلکان گرد یا سقف گنبدی یا شیب دار، استفاده از تناسبات منحصر بفرد ، ایجاد نقاط تاکید از طریق تناسبات ، تاکید روی عنصر خاص مثل قرارگیری در مکان مهم . ایجاد ارتباط بصری بین دو فضا ( بین داخل و خارج ، بالا و پایین و دو فضای همجوار ) احکام معماری :ایجاد void، ترکیب راهرو با فضاهای ارتباطی ، استفاده از پله در فضای باز ، استفاده از پنجره در ارتفاع مناسب بین فضای داخل و خارج . حداکثر استفاده از فضای نیمه باز و باز در طبقات مختلف ساختمان احکام معماری : شکستن حجم ساختمان و ایجاد نیم طبقه هایی به صورت تراس ، ایجاد فضاهای نیمه باز در طبقات به صورت ایوان در کنار کلاسها ، طراحی ساختمان به گونه ای که قسمتی یک طبقه و قسمتی دو طبقه باشد . اختصاص فضایی فضایی ثابت و متفاوت با دیگر فضاها به کودکان در هر سال تحصیلی احکام معماری : ایجاد کلاس درس به صورت فضایی ثابت ، استفاده از رنگ امیزی متنوع در کلاسهای درس ، استفاده از تجهیزات خاص مختص هر کلاس . ایجاد محصوریت مناسب در حیاط و فضای باز احکام معماری : نسبت ارتفاع به طول 3, 1 و 4, 1 و 5, 1در فضای باز ، بالا بردن احصاص محصوریت از طریق پیوستگی جداره ها و نمای هماهنگ ، استفاده از حیاط مرکزی ، استفاده از اختلاف سطح و قرار دادن حیاط در سطح پایین تر . حداکثر استفاده از مبلمان اموزشی انعطاف پذیر در تجهیز فضاها احکام معماری : قابلیت تفکیک و ترکیب مبلمان ، استفاده از مبلمان چند منظوره ، استفاده از حجم قضا ، قابلیت انباشته شدن داشته باشد ، استفاذه از ذیوار اموزش ( قفسه ، کمد ، تخته سیاه و ...) تکمیل نمودن معماری با استفاده از تزئینات و تاکید روی جزئیات احکام معماری : ایجاد باز شو در ارتفاع مناسب ، استفاده از تراس در جلوی پنجره ها ، استفاده از سطح مناسب پنجره ( نباید کمتر از 1,5 الی 1,7 سطح کلاس باشد .) استفاده از نور گیر سقفی . استفاده از تهویه مناسب در فضاهای اموزشی احکام معماری :استفاده از تهویه طبیعی ، جهت گیری منایب نسبت به وزش باد ، استفاده از درخت و بوته ، استفاده از تهویه مصنوعی . کنترل سرو صدا و ایجاد اکوستیک مناسب در فضاهای اموزشی احکام معماری :ایجاد گوشه ، فرورفتگی و برجستگی در فضاهای اموزشی ، ایجاد دیوارهای نا موازی و سقف شیب دار در فضاهای اموزشی ، عدم استفاده از سقف گنبدی در فضاهای اموزشی ، استفاده از تیغه های اکوستیکی ، گروه بندی فضاهای مدرسه از نظر سرو صدا ، استفاده از پوشش گیاهی در نزدیکی فضاهای اموزشی ،استفاده از مصالح مناسب در فضاها ، کودکستانها احتیاج بیشتری به جذب صدا دارند . کنترل نور طبیعی در فضاهای اموزشی احکام معماری : استفاده از سایبان مناسب ، استفاده از پرده ، استفاده ازپوشش گیاهی ، استفاده از تراس ، استفاده از نور طبیعی غیر مستقیم ، در عمق نشستن پنجره ، استفاده از پیش امدگی سقف ، استفاده از سیسه جاذب نور ، استفاده از دریچه های چوبی پشت شیشه . استفاده از رنگ در جهت بهره وری بهینه از فضا احکام معماری : استفاده از رنگ های گرم و روشن در سالن ورزش ، استفاده از رنگ های سرد و ملایم در راهروها و راه پله ها ، استفاده از رنگ های روشن و شاد در فضاهای اموزشی ، استفاده از رنگ های تند و درخشان مثل قرمز و ابیدر تزئین کلاس ، استفاده از رنگ های متنوع برای تقویت حس جهت یابی ، استفاده از رنگ های هماهنگ در نمای ساختمان ، استفاده از رنگ های ملایم و سرد در فضاهای اداری ، استفاده از رنگ های گرم و روشن در سالن چند منظوزه و کتابخانه . استفاده از فرم مناسب در فضاهای مختلف و مطابقت فرم فضا با شخصیت فضا احکام معماری : استفاده از فرم های پویا برای فضاهای ارتباطی و مسیرها ، استفاده از فرم های ایستا برای فضاهای اموزشی و مکث ، انتخاب مربع یا فرم نزدیک به ان برای کلاس درس ، استفاده از فرم مقعر که ذعوت کننده برای ورودی است ،استفاده از فرم های با قاعده و سنگین برای نمازخانه و اداری و فضاهای با ابهت ف و به طور کلی استفاده از فرم های اشنا برای کودکان تا فضای اموزشی را خانه دوم خود تلقی کنند . استفاده از بافت مناسب در کلیه عناصر تشکیل دهنده فضا اعم از کف ، دیوارها و سقف احکام معماری : استفاده از بافت نرم برای دیوارها ، استفاده از بافت مقاوم برای کف ، استفاده از بافت چوبی که کودکان بسیار دوست دارند ، استفاده از بافت موکت و چمن در فضای باز . استفاده حداکثر از حجم ثابت فضا احکام معماری : استفاذه از دیوار اموزشی ، ایجاد فرو رفتگی و برجستگی در فضاهای اموزشی ، نصب قفسه کتابخانه در دیوار ، ایجاد سکو و سطح افقی در اندازه و ارتفاع مناسب دیوار ، ایجاد فضای نمایش کارهای کودکان ، استفاذه از بافت نرم در دیوارها برای نصب اسان کارهای کودکان . استفاده از انواع الگوهای چیدمان و مبلمان و تجهیزات در فضاهای اموزشی احکام معماری :شاخص کردن حجم ورودی ساختمان با تغییر در تناسبات و فرم ساختمان ، ساخت درب ورودی در مقیاس کودکان ،استفاده از گیاهان در ورودی مدرسه ، استفاده از رنگ های شاد و گرم ، ایجاد سایه بان در ورودی ، استفاده از فرمی دعوت کننده مثل فرم مقعر . ایجاد کلاس ویژه در ارتباط با دروس خاص و فعالیت های ویژه هر گروه تحصیلی احکام معماری : استفاده از کلاس ویژه برای نقاشی ، کاردستی و ازمایش های درس علوم ، استفاده از مبلمان چند منظوره ، امکان تلفیق این فضا با فضای نیمه باز ، داشتن انبار برای هر کلاس ویژه و امکان نمایش فیلم های اموزشی در ان . استفاده چند گانه از فضای ارتباطی و تعریف این فضا به عنوان یک (خیابان اموزشی ) احکام اموزشی : ایجاد فضایی انعطاف پذیر که قابلیت ترکیب با فضاهای دیگررا داشته باشد ، ایجاد فضای مکث و تجمع در فضاهای ارتباطی ، قرار دادن کلاس ها به دور یک هال مرکزی که باعث کاهش طول راهرو شود ، استفاده از دیوار راهرو با ایجاد شکاف و تو رفتگی برای نصب کارهای دانش اموزان ، استفاده از حداکثر از نور طبیعی و رنگ های سرد در دیوار راهروها و رنگ های گرم در انتهای ان ، استفاده از فرم پویا در مسیر حرکت و فرم استا در محل تلقی مسیرها . ایجاد فضاهای اداری با محیطی بزرگسالانه و متفاوت با جو کودکانه سایر فضاها احکام معماری : استفلده از فرم ساده و با قاعده برای ایجاد ابهت در نظر کودکان ، فرم متفاوت ورودی فضاهای اداری ، استفاذه از رنگ های سرد برای ایجاد ابهت ، قراردادن این بخش در کنار ورودی اصلی . ایجاد کتابخانه به صورت فضایی دلپذیر و دعوت کننده کودکان به مطالعه و تحقیق احکام معماری : کتابخانه باید ترکیبی از منابع اموزشی و خذمات رسانی اموزشی باشد ، در نتیجه شامل اتاق قمعی و بصری ، فضای مطالعه فردی و گروهی و فضای استراحت است ، استفاذه از فضای دنج و راحت با استفاده از مبلهای نرم ، مفروش کردن کف و و استفاده از رنگ های گرم و روشن و استفاده از بافت چوب ، استفاده از قفسه های باز در کتابخانه و در مقیاس کودکان ، تفکیک فضای کتابخانه در جهت اجرای فعالیت های مختلف ، استفاده از مبلمان اموزشی مناسب و راحت ، استفاذه از اشکال دایره و بیضی . ایجاد سالن عمومی به صورت فضایی چند عملکردی و انعطاف پذیر احکام معماری : قابلیت چند عملکردی بودن سالن به گونه ای که این فضا به سالن غذاخوری ، سالن ورزش ، نمازخانه و سالن گردهمایی تبدیل شود ، داشتن در ورودی مجزا : یکی برای دانش اموزان ، قابلیت تفکیک این سالن به فضاهای کوچکتر ، استفاده از سطح و فرم مناسب خاص استفاده از مبلمان انعطاف پذیر ، بکارگیزی اکوستیک مناسب ، استفاده از رنگهای روشن . طراحی نما به صورت نمایی با هویت و همچنین دارای شخصیت برای کودکان احکام معماری : استفاذه از فرم ها و اشکال پویا و بازیگوش ، رنگهای شاد و مصالح متنوع ، استفاده از اشکال و عناصر خیال انگیز در نما مثل برج و بارو یا دایره و منحنی ، رعایت مقیاس کودکان در کلیه عناصر نما ، استفاده از برخی عناصر و فرم های اشنا برای کودک ، استفاده از المانهای تاکیدی به عنوان نشانه ، استفاده از ریتم و مدولارکردن نما ، رعایت سلسه مراتب در سازماندهی عناصر نما . ایجاد حیاط زمستانی به صورت حیاط بسته یا نیمه بسته احکام معماری : ایجاد هال مرکزی در داخل ساختمان ، امکان ادغام راهروهای ارتباطی با فضای ورودی ، استفاده از پیلوت به صورت فضای نیمه بسته ، استفاده از سالن ورزش چند منظوره ، ایجاد گلخانه ، سازماندهی کلاسها به دور یک فضای تجمع ، ایجاد فضای صمیمی و اجتماعی با استفاده از رنگ های گرم و روشن و شاد . رعایت اصول ایمنی احکام معماری :ایجاد سازه مقاوم در برابر اتش سوزی ، مقاوم در برابر طوفان و زلزله ، در نظر گرفتن طول و عرض مناسب برای فضاهای ارتباطی ، استفاده از سیستم های هشدار دهنده حریق ، استفاده از سیستم های تهویه مناسب ، استفاده از مصالح مقاوم در برابر اتش ، رعایت استانداردهای تاسیسات و برق ، استفاده از شیشه های ایمنی ، باز شدن درهای فضاها به سمت بیرون جهت تخلیه سریع ، استفاده از سطوح غیر لغزنده در کف پله ها و استفاده از حفاظ مناسب در ایوانها . 1-2) بخش دوم (تطبیقی): 1-2-1)ابعاد و فضاهای مورد نیاز کودکستان 1-2-2)بررسی نمونه ها نمونه های تطبیقی: برای شناخت بهتر ودر ک جامع تر یک محیط آموزشی با دیدگاه نوین و با عنایت به تکنولوژی آموزشی، طیف وسیعی از فضاهای تفریحی و فضاهای خاص عملکرد مرود بررسی قرار گرفته اند. نمونه های ایرانی: مهد آرو: مخصوص اقلیت های مذهبی- موزه تاریخ کودکان وابسته به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان موزه علوم یزد: - فرهنگسرای خاوران و نمایشگاه علوم و فنون تعلیم و تفریح) – مهد کودک و آمادگی رشد (واقع در شهرک غرب) - مهدکودک و آمادگی بانگ مسکن مرکزی – مهدکودک و آمادگی وزارت اقتصاد و دارایی 2- نمونه های خارجی: - موزه کودکان شیکاگو – موزه کودکان Austin – موزه کودکان نکاپیتال - Primarj school and Nursery school in Delft - Alpollo school - Elementry school 'De Eevenaar' - A child care center in sossen heim (در نزدیکی فرانکفورت) در ماین نمونه های مطالعه شده سه دسته از فضاهایی که مخاطب اصلی آنان کودک می باشند به چشم می خورند: موزه های کودکان مهدکودک ها مدراس ابتدایی ورودی : وضع موجود: - نرده قهوه ای – درخت- فضاهای سبز کوچک رنگ: گرم+ قفسه ای از گوش ماهی (کودکان یاد گرفته اند که به آنها دست نزنند) نور+ ارتباط بعدی با فضای باز ندارد. پیشنهاد: برای کودک جذابتر است ابتدا با فضای باز کوچک برخورد کند. خود فضای سبز یک آمدگی اولیه برای ورود به فضای بسته ایجاد می کند. وسایل و عناصر موجود ر حیاط می توانند جالب و جذاب باشند. اولیا در موقعی آوردن یا بردن می توانند در حیاط تجمع کنند. ورودی خیلی شلوعغ و رنگ وارنگ بایک عناصر کوچک ولی زیبا می توان معرفی کرد اینجا مهد کودک است (مثل رنگ) فضای ورودی مهم است. ولی وقتی فضا کم است کلاس ها و فضاهای بازی کودکان در اولینت است. مدیریت: وضع موجود: در اینجا خصوصی نیست و صحبت خصوصی با اولیا امکان ند ارد. دارای مرکزیت نیست به سایر کلاس ها و راهرو و سایر فضاها ارتباط با طبقه پایین از طریق آیفون بچه ها به راحتی به فضا دسترسی دارند. ارتباط مستقیم با بچه ها و احساس صمیمیت عملکرد: برای انتظار پدر و مادر به خصوص در روزهالی اول- بچه های مریض یا آنها که زود می روند در انجا منتظر بمانند پیشنهاد: احتیاج به اتقا مشاوره جدا به طور خصوصی وجود دارد. در غیر این صورت زمان بندی و انتقال صحبت های خصوصی به ساعات غیر کاری صورت می گیرد. نزدیکی ورودی باشد. دسترسی نزدیک به کلاسها داشته باشد. استفاده از عناصر و تزئینات جذاب برای کودکان کلاس ها وضع موجود: مهد کودک و گروه سنی 2 تا 3 سال) طبق پایین : تقسیم بندی بر اساس سن (محیط جدا و آرام ) کودکستان و آمادگی (3 تا 7 سال) طبقه بالا به حیاط پله می خورد و امکان دارد به حیاط بدوند. فضای مشترک عمومی ندارد. برای انبار کدن کارهای با ارزش بچه ها (کار دستی) جایی نداریم و مجبوریم انها را دور بریزیم. چیدن فضای کلاس: چون فضا محدود است سعی شده هیچ چز اضافی نباشد تا کودکان جای حرکت داشته باشند. بچه ها روی صندلی می نشیند. پیشنهاد: کلاس بندی بر اساس سن چون نیازها و فعالیت ها متفاوت هستند. فضایی که همه با هم جمع شوند برای برنامه خاص و نمایشگاه خوب است. فضایی برای ورزش کردن. فضایی برای انبار کارهای بچه ها + وسایل دور ریختنی امکان دسترسی کودک به بعضی لوازم مورد استفاده خودش باشد. صندلی ها دارای فرم های غیر یکنواخت باشند. فضای خواب : وضع موجود: در همان فضای باز روی تشک و روی زمین. در اینجا. چون اتاق کم داریم فضای بازی را دراولویت قرار دادیم و اتاق جداگانه ای برای خواب نداریم. پیشنهاد: ترجیحاً فضای خواب جدا و مجزا از فضای بازی باشد. انبار برای تشک خواب و حتی امکان انیکه بچه ها با خودشان جای خواب را جمع و پهن کنند وجود داشته باشند. تزئینات : وضع موجود: تزئینات بسیار زیبایی فکر شده است. پیشنهاد: تزئینات بیش از حد چشم کودک را خسته می کند. باید ساده و مختصر و مفهوم دار باشد. در درجه اول جذاب باشد ولی در درجه بعدی باید دلیلی برای ان جامش باشد در کلاس همه چیز باید متغیر باشد تا توجه کودک را جذب کند. بچه ها طراحی های ساده با خطوط بزرگ، ضخیم را دوست دارند (هر چه سن پایین تر، بیشتر) حس زیبایی شناسی و تمایل او به رنگها از همین جا آموخته و تربیت می شود. رنگ دیوارها روشن و خنثی باشد تا چیزهایی که روی آن زده می شود خودش را نشان دهد. جنس دیوار: تا ارتفاع 5/1 متر طبق استاندارد بهزیستی ، رنگ روغن کفپوش: وضع موجود: جنس: کف موزائیک، به علت کمبود جا تشک ندرایم. چون همیشه پهن نیستند و در مواقع عدم استفاده امکان انبار کردن را نداریم. کفش: کودکان و بزرگسالان همه کفش دارند. جداره ها: رنگ روشن کرم، جنس تا 5/1 متر طبق استاندار بهزیستی رنگ روغن- موکت الزم نیست چون نظافتش سخت است. پیشنهاد: بهتر است کفپوش ها متناسب با عملکرد بچه ها باشد. بازشوها: وضع موجود: ورودی فاقد نور است بقیه کلاس ها همه نورانی برای مسئله اماکن در کلاس های رو به کوچه مشکل داشتید و در نتیجه استفاده از پرده و کاهش نور بنا به استاندار بهزیستی برای ایمنی ؟؟؟ قدی تا ارتفاع کودک بسته شده بود. پیشنهاد: کلاس ها با هر؟؟؟ نور از طریق پنجره و ... بگیرند خوب است. رابطه داشتن کلا بافضای باز بسیار خوب است. ؟؟؟ منظر کودک را نباید کور کرد. رابطه با طبیعت و فضای باز بسیار مهم است ، به علت جذب بچه به وسیله طبیعت فضای باز: وضع موجود: کلاس ها مستقیم به فضای باز دسترسی ندارند. کلاس ها به فضای نیمه باز (بالکن ) راه دارند. حیاط کوچک است. با فضای شهری بیرو مشکل دارد. مشکل رفت و آمد پیاده و سواره داریم. فضای نیمه باز: از بالکن زیاد استفاده می شود. ورزش، میوه خوردن، پیک نیک و نقاشی کردن پیشنهاد: توجه به مسائل طراحی شهری: به علت کمبود فضای سبز اختصاصی برای مهد از فضای سبز وباز شهری و محله ای می توان استفاده کرد. خیابان ها به نحوی برای رفت و آمد کودکان ایمن شود. راهرو: وضع موجود: مورد استفاده فتوا عبوری نیست و به عنوان انبار هم از قفسه های کنار راهرو استفاده می شود. کنترل زمان حرکت: به علت محدودیت جا بچه ها برای عبور و مرور در راهرو ساعت دارند. پله ها: همراه با بزرگترها به حیاط می روند. مکث هر چقدر بیشتر باشد عیبی ندار. ولی ما وقت نداریم و جلوی بچه ها را می گیریم. پله باید نرده ایمنی داشته باشد و شیب آن مناسب ابعاد کوک باشد. فضای خدماتی: وضع موجود: توالت در اینجا ؟؟ یک عدد برای بچه ها و مربیان وجود دارد که در نتیجه باید نوبت بندی شود. دختر و پسر به یک توالت می روند. دست کودکان نمی رسد و باید کمکشان کرد. آشپزخانه: وضع موجود: در فضای متصل به هم، غذای بچه ها گرم است و بزرگسالان تقسیم می کنند. نشستن روی صندلی های ثابت. کودکان در جمع بهتر غذا می خورند. کمبود انبار مواد غذایی کف قابل شستشو پیشنهاد: مکان قابل دسترسی به تمام فضاها ابعاد توالت باید کوچک باشد. تعداد آن کافی باشد. کف قابل شستشو نحوه نشستن روی صندلی بهتر است متنوع است. غذا خوردن در فضای باز بسیار مطبوع است. Primary school and Nurdery school in Delft : مهدکودک آرشتیکت: voets , bv, Delft این مجموعه شامل مهدکودک و دبستان است و دارای هشت کلاس است . آنچه که ابتدا در این مجموعه جلب نظر می کند رنگهیا زیبایی است که در نما استفاده شده است که هم در خوانایی آن کمک می کند و هم برای کودکان جذاب است. چرا که آنها رنگهای ترکیبی را بسیار دوست دارند. در سطوح کوچک مثل در ورودی، رنگهای گرم و تند مثل قرمز استفاده شده است که آن عنصر را متمایز و مشخص نموده است. سیستم سازماندهی این مجموعه در پلان خطر است اما با نحوه پله پله قرار گرفتن کلاس ها از حالت یکنواختی راهروها کاسته شده است. همچنین یکسان نبودن زاویه کلاس ها و تعدا نامساوی و طبقات آنها در دو طرف ورودی بر دعوت کنندگی آن افزوده است. وجود ورودی جداگانه برای سالن بازی به آن استقلالی نسبی داده است. مهدکودک ومدرسه در این مجموعه در یک ساختمان می باشد اما در عین حال بخش مهدکودک و مدرسه دراین مجموعه در یک ساختمان می باشد اما د رعین حال بخش مهدکودک نسبتا مستقل است و در قسمت انتهای راهرو، با یک ورودی جداگانه قرار گرفته است. و بودن آنها در یک مجموعه این امکان را به وجود می آورد که در صورت داشتن برنامه های مشترک با این مرکز برای همین کار طراحی شده است. این مکان فضای بازی بچه ها است که تنوعی در آن دیده نمی شود و به علت فقدان فضای سبز و محدود بودن مساحت آن از جاذبه لازم برخوردار نیست. در حجم و نمای ساختمان، هیچ حالت کودکانه ای دیده نمی شود و تنها با رنگ آمیزی درهای ورودی و فریم پنجره ها سعی شده است تا اندکی کودکانه شود. فضای استخر بسایر معمولی و عاری از هر گونه جاذبه کودکانه می باشد. اتاق مخصوص انجام فعالیتهای هنری مثل گل بازی انور کافی برخوردار نیست. مهدکودک وزارت و اقتصاد دارایی ساختمان ای مهدکودک نیز برای همین کاربری طراحی شده است و نکته مثبت ا« نزدیکی به محل کار واردین است اما این کودک نیز در چند طبقه طراحی شده است که مناسب بچه ها نیست . فعالیتهای متنوعی در آن برای کودکان تدارک دیده شده است، اما به علت تعداد زیاد بچه ها، از کارایی لازم برخوردار نیست. این امکان فضایی برای تفریح بچه ها است که ایمن و جذاب می باشد ولی هر کودک تنها چند دقیقه ای در هفته اجازه استفاده از ان را دارد واین در حالی است که این بخش در میان هال تقسیم یکی از طبقات قرار گرفته است. این امکان یکی از کلاس های مهدکودک است که تزئینات و مبلمان در مقیاس کودک در ان به چشم می خورد البته نکته مثبت این فضا مفروش بودن آن است. این امکان فضای بازی بچه هاست که هم از نظر نو فعالیت و هم از لحاظ طراحی فضا بسیار متنوع می باشد ولی به علت تعداد زیاد بچه ها در هر کلاس هر کودک تنها یک ربع در هفته اجازه استفاده از این امکانات را داردو این در حالی است که ورودی این مهد از میان این زمین بازی است. سالن غذاخوری: نمایش و نقاشی این مهدکودک است و تنوع در رنگهای مبلمان این فضاها حس تعلق را در کودک ایجاد می کند و قابل شستشو بودن آن نکته مثبت دیگرش است. مهدکودک: Apollo school آرشتیکت: Herman Hetzberger آمستردام هلند. ساتمان یان دو مدرسه بر اساس یک الگوی واحد برنامه ریزی شده است بنابراین هر دوی این مدراس مثل دو قلوها نقطه شروع یکسانی دارند و نقاط مشابه بسیاری بین آنها وجود دارد. اصلی ترین اختلاف بین این دو مدرسه و نحوه قرار گرفتن آنها در سایت و در نتیجه جهت قرار گرفتن پنجره های کلاس آنها نسبت به خورشید است. همین امر کمک می کند تا هر زمان که هر کدام از این مدراس برنامه بخصوصی دارند از این مکان استفاده کنند. زمین بسیار کوچک و محصور این مدراس در یک محیط سربند و وسیع قرار گرفته است و حالت ویلایی به این ساختمان ها داده است که از لحاظ سیستم شهری با خانه های بزرگ اطرافش نیز هماهنگی دارد. فضای داخل مدراس نیز حالت یک خانه بزرگ را دارد. کلاس های درس در گروه های دوتایی در اطراف های مرکزی قرار گرفته اند. که برای تمامی فعالیت هایی که باید بیرون از کلاس انجام شود مناسب می باشد. وجود اختلاف ارتفاع در دو سوی این حال مرکزی و صندلی های پلکانی شکل ان، این فضا را شبیه آمفی تئاتری کرده است که برای اجرای نمایشنامه در گروههای بزرگ و کوچک مناسب است. پله اول با رسیدن به ستون تغییر شکل داده و از فرم گرد ستون بیرون می کند که در نتیجه تاکید روی ستون و امکان گشتن به دور آن را فراهم می کند. ایجاد سکوی نشستن در زیر پله در قسمتی که تازه پله شروع به بالا رفتن می کند و ارتفاع آن هنوز کم است و در نتیجه فضای دنج و در مقیاس کودک به وجود آمده است. ایجاد سکو در دور ستون برای نشستن با ایجاد تنوع در مصالح، عناصر معماری را از یکدیگر متمایز نموده است. زیر پله چون به تدریج ارتفاع می گیرد، فضایی را ایجاد می کند که در مقیاس کودک است تفاوت درارتفاع این فضا، ایجاد تنوع می کند. و همین طور فضای دنجی نیز برای کودکان به وجود می آورد. متخلخل کردن قسمتی از پله ها و عبور تور از آنها مانع خوفناک بودن و تاریک بودن فضا زیر پله شده است. ضمناً از ستون نگهدارنده پله ها نیز برای بچه ها استفاده شده است و تفاوت بین رنگ و مصاحل پله با سازه آن ، خود در ایجاد تنوع بسیار موثر است. به علت اختلاف سطح این قسمت از سالن از سایر قسمتها دا شده و فضایی صمیمی و محصور به وجود آورده است که مناسب برای قصه خواندن است چرا که کودکان فضاهایی در مقیاس و اندازه خودشان دوست دارند. ایجاد تنوع د رکفسازی (تغییر در جنس و رنگ) صندلی ها، هم کفسازی مناسبی هستند و هم عملکرد صندلی دارند و همین کشف اکتشافات برای کودکان جذاب است. 1-2-3)برنامه فیزیکی طراحی خانه کودک برای گزوه سنی 3 تا 6 سال ، همراه با پارک کودک در زمینی به مساحت تقریبا 6000 متر مربع واقع در بلوار ارشاد جنب 600 دستگاه . فضاهای مورد نیاز پروژه الف – فضاهای کمک اموزشی مجموعه 1- سالن اجتماعات قابلیت چند عملکردی بودن سالن به گونه ای که این فضا به سالن غذاخوری ، سالن ورزش ، نمازخانه و سالن گردهمایی و نمایش تبدیل شود . 2- برج کودک ( که شامل 7 فضا ی اتاق گیاه شناسی ، حیوان شناسی ، نقاشی ، موسیقی ، کتاب ، سفال و کاردستی و ورزش است .) این برج به منظور اموزش ازاد کودکان و در ارتباط مستقیم با پارک قرار دارد . 3- نمایشگاه کودک ( محلی برای فروش ویا نمایش كتابها و سرگرمي‌هاي مربوط به كودكان ) 4- حياط زمستانی كودكان كه هم جنبه دعوت كنندگي دارد و هم مي‌تواند براي بازي و مطالعه در فضاي باز بكار رود. 5- دهکده شنی ب – فضاهای اموزشی و پروزشی مجموعه 1- کلاس ویژه استفاده از کلاس ویژه برای نقاشی ، کاردستی و ازمایش های درس علوم ، استفاده از مبلمان چند منظوره برای ان . 2- کلاس های تفکیکی برای هر گروه سنی( اختصاص فضایی فضایی ثابت و متفاوت با دیگر فضاها به کودکان در هر گروه سنی شامل بخش شیر خوار، بخش نوپا ، بخش نوباوه و امادگی ) 3 - کتابخانه کودک (وجود كتاب‌ها و نشريات مناسب كودكان و نوجوانان ،استفاده از رنگ‌هاي گرم و شاد و جذاب براي كودكان ،تهيه وسايل و تجهيزات مخصوص كودكان مانند ميز و صندلي‌هاي زيبا و قفسه‌هاي كوتاه ) 91440028829000 4- فضای مشاوره ( محلی برای ملاقات با والدین و یا معلمین با یکدیگر ) ج – فضاهای خدماتی 1- سرويس‌هاي بهداشتي ( فضای توالت ها و دستشویی ها باید به تمام نقاط مهم دسترسی نزدیک و مناسب داشته باشد . هر کلاس برای خود سرویس جداگانه ای داشته باشد و سرویس بزرگسالان از کودکان جدا باشد .) 2- پاركينگ( وجود پاركينگ از جمله فضاهايي است كه تأثير بسزايي در جذب جمعيت به مجموعه دارد نياز است پاركينگ هم براي مراجعين در نظر گرفته شود هم براي كاركنان مجموعه ) 3- تاسیسات و انبارها ( محلی برای نگهداری وسایل و اسباب بازی های کودکان ) 4- سالن غذا خوری ( اشپزخانه یا غذاخوری بهتر است با فضای باز در ارتباط باشد . باید حتما دارای انبار باشد ، می توان با استفاده از رنگ و تزئینات اشتهای کوئکان را تحریک کرد .) 5- ابدارخانه معلمین د – فضاهای اداری 1- اتاق مدیر (فضایی برای مدیر و میز کار و ملزومات او ، فضایی برای مشاوره و صحبت با معلمین ، تزئینات این فضا در جذب و برداشت اولیه کودک از مهد نقش به سزایی دارد .) 2- اتاق معلمین ( محلی برای استراحت معلمان به دور از شلوغی ها ، بهتر است ترجیحا به دور از فضای بازی و در مجاورت مدیریت باشد .) 3- اتاق بهداشت ( فضایی برای کودکان به همراه بزرگسالان برای کودکانی که بیمارند یا اسیب دیده اند .) 4- اتاق مطالعه معلمین ( فضایی برای کمک به معلمین جهت به روز کردن اموخته هایشان ) 5 – اتاق دفتر دار و بایگانی ( محلی برای نگهداری مدارک و پرونده های کودکان ) ه – فضاهای باز مجموعه 1- فضای سبز 2- فضای بازی کودک 3- امفی تئاتر روباز 4- الاچیق 5- محلی برای نگهداری حیوانات ( مانند برکه ابی که بیشتر جنبه اموزشی دارد .) فضاها عرصه بندي *میدانچه اطلاعرسانی*بخش نشریات**بخش مرجع****بخش سمعی بصری******مخازن باز******سالنهای مطالعه آزاد******کتابخانه کودکان******خدمات فنی کتابخانه*******اداری خدمات مجموعه******تجاری*****نمایشگاه دائمی*****آمفی تئاتر *****کلاسهای آموزشی****تأسیسات*******حیاط****کافی شاپ 4-2-2)ارائه جدول و زیربنای کل طرح (کتاب معیارهای برنامه ریزی و طراحی کتابخانه های عمومی کشور) مساحت (متر مربع)ریز فضانام فضا10فضای انتظارقفسه باز(350 مترمربع) 8بر گه دان10جستجوی کامپیوتری4تحویل وسایل9کتابدار100فضای قفسه ها170مطالعه28فضای قفسه هامرجع(55 مترمربع)12مطالعه5برگه دان10تحویل وسایل وکتابدار4برگه دانامانت(140 مترمربع)70فضای قفسه ها24وجین15لابی12تایپ وتکثیر10کتابدار5جستجوی کامپیوتری70فضای قفسه هامخزن بسته(110 مترمربع)4برگه دان30مطالعه6کتابدار20لابی نشریاتنشریات(270 مترمربع)58فضای قفسه هاو مطالعه روزنامه90فضای قفسه هاو مطالعه نشریات12مسئول کافی نت50کافی نت نشریات10تحویل وسایل30تازه های نشریات 30لابی نمایشگاهنمایشگاه340(متر مربع)14مسئول16اتاق تدارکات280فضای نمایشگاه110میدانچه اطلاع رسانیفضای شهری20کیوسک های مطبوعاتی 200مطالعه آزاد خواهرانکلاس ها200مطالعه آزاد برادران5جستجوی کامپیوتریسمعی بصری( 80 مترمربع)60فضای قفسه ها و مطالعه15بانک CD55فضای قفسه هاو مطالعه کودکان پیش از دبستانکودکان( 320 مترمربع)60فضای قفسه ها ومطالعه کودکان دبستانی20کار عملی40اتاق کامپیوتر8کتابدار25کافه کتاب کودک30انتظار والدین7تحویل وسایل35راه پل20سرویس بهداشتی25لابی کودکان22سنفضای پروژکسیون(195 مترمربع)92فضای نشستن9انبار44لابی12اتاق پروژکتور8اتاق گریم8بوفه55کلاس هاکلاس های آموزشی(60 مترمربع)5محل ثبت نام کلاس ها10مسئول بخشسالن اینترنت(45 مترمربع)35فضای کا مپیوتر60کتاب فروشی وفروشCDفضاهای عمومی80لابی کتابخانه50کافی شاپ2*9سرویس های بهداشتی12تازه های کتابفضاهای عمومی15فضای انتظار اداری وکارت زنیاداری(120 مترمربع)12روابط عمومیس12اتاق جلسات12مدیرداخلی18رئیس کتابخانه8اطلاعت و کنترل9امورمالی و حسابداری 15کارکنان اداری2*6سرویس بهداشتی ورختکن8آبدارخانه35کارگاه تعمیروصحافی-کارگاه مرمتفضاهای فنی وکارگاهی12بخش انتخاب وسفارش12بخش فهرست نویسی ورده بندی12بخش آماده سازی فیزیکی400-200تأسیسات40انبارفضاهای پشتیبانی(زیرزمین)4اتاق انتظار6آبدارخانه11*2سرویس بهداشتی25تریا2*12نمازخانه2*4رختکن9اتاق استراحت کارکنان مساحت فضاها + مساحت فضاهای گردش = زیربنای کل طرح 2850 + 2850*22.5 = 3490 متر مربع منابع مسائل تغذیه و تربیت کودک - دکتر هیو جالی ( مترجم : پروین قائمی ) بازی و نقش ان در رشد کودک – جمشید اریا پایان نامه شهرک ترافیکی کودکان – نازنین ابریشمی بازی های اموزشی کودکان قبل از دبستان – نجفیان روانشناسی رشد – علی اکبر شعاری نژاد معماری برای کودکان – نوشته والتر کرونر ضوابط طراحی معماری مهد کودک – مرکز تحقیقات سازمان مسکن ضوابط طراحی ساختمان های اموزشی – نشریه 232 پایان نامه طراحی مجتمع پرورشی کودکان بی سرپرست – سیمین لطفی پایان نامه طراحی فضای اموزش برای کودکان پیش از دبستان – الهه رجبی موسی اباد مجله معمار36 سایت های زیر: www.vpl.vancouver.bc.ca www.arcspace.com