پیشینه و مبانی نظری تحقیق نظام مالی و بازارهای پول و سرمایه در اقتصاد ایران

پیشینه و مبانی نظری تحقیق نظام مالی و بازارهای پول و سرمایه در اقتصاد ایران (docx) 69 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 69 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

مبانی نظری وپشینه پژوهش نظام مالی و بازارهای پول و سرمایه در اقتصاد ایران -228600-645160150015مقدمه شرکت‌های سرمایه‌گذاری از بخش‌های فعال در بازارهای مالی هستند. در سال‌های اخیر صنعت واسطه‌گری مالی در سراسر جهان رشد و گسترش چشمگیری را شاهد بوده است. سرمایه‌گذاران از محاسن و مزایای این شرکت ها باخبرند و با فعالیت آن‌ها آشنا هستند. اما این سبب نمی‌شود که به طور کامل به این سرمایه‌گذاری اعتماد کرده و از ارزیابی عملکرد آن‌ها غافل بمانند. بررسی عملکرد این شرکت ها مستلزم آشنایی با مفاهیم تئوری پرتفوی و مدل‌های مطرح شده در این حوزه می‌باشد. در این فصل به ارائه‌ی مطالبی درمورد نظام‌های مالی و انواع نهادهای بازار پول و سرمایه پرداخته شده‌است. سپس واسطه‌های مالی و انواع آن و همچنین مهم‌ترین نهادهای پایه در بازار سرمایه مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت نیز تاریخچه‌ی شرکت‌های سرمایه گذاری، انواع و اهداف آن‌ها و مقررات حاکم بر شرکت‌های سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار گرفته است و فصل با ارائه‌ی خلاصه‌ای از تحقیقات انجام شده خاتمه می‌یابد. نظام مالی و بازارهای پول و سرمایه در اقتصاد ایران معمولاً توسعه نیافتگی کشورها عمدتاً ناشی از این است که سرمایه‌گذاری ثابت آن‌ها در سطح نازلی قرار دارد، که امکان ایجاد شغل، رشد درآمد (تولید) ملی و پس‌انداز داخلی را محدود می‌کند. پایین بودن سطح پس‌انداز داخلی، به‌نوبه خود، امکان سرمایه‌گذاری ثابت را کاهش می‌دهد؛ سرمایه‌گذاری ثابت همیشه دو نقش ایفا می‌کند. از یک طرف بخشی از تقاضای جاری کشور محسوب می‌شود و از طرف دیگر، سرچشمه پیشرفت اقتصادی فردای هر کشوری است. پایین بودن سطح سرمایه‌گذاری ثابت امکان رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه را تقلیل می‌دهد. -228600-1442085160016برخی از اقتصاددانان بر این عقیده هستند که مقامات ذیربط در کشورهای در حال توسعه می‌توانند سطح پس‌انداز داخلی را با کمک سرمایه خارجی افزایش دهند، و در نتیجه امکان افزایش سرمایه‌گذاری ثابت را در کشور خود فراهم کنند. در کنار این دیدگاه، نقطه‌نظر دومی هم در رابطه با تجهیز و هدایت وجوه موجود در کشور به‌سمت بخش تولیدی و صنعتی وجود دارد. اما اجرایی کردن این نظر نیاز به بازارهای مالی فعال دارد که تقریباً در تمام کشورهای درحال توسعه، ازجمله ایران یا وجود ندارد و یا در سطحی ابتدایی و نازل است که عملاً نمی‌توانند نقش قابل ملاحظه‌ای در تجهیز و هدایت وجوه موجود و درنتیجه شکل‌گیری صحیح ساختارمالی کشور ایفا نمایند. از جمله نتایج وجود محدودیت در بازارهای مالی، سهم بسیار ناچیز اوراق‌بهادار در تأمین منابع مالی مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری‌های جدید می‌باشد. رفع موانع مختلف اقتصادی کشور، یا حداقل کاهش آثار آن‌ها طلب می‌کند که منابع و امکانات کشور به سوی فعالیت‌های مولد و صنعتی هدایت ‌شوند. برای گسترش این فعالیت‌ها ضروری است که وجوه موجود در جامعه و پس‌اندازهای سرگردان خانوارها به‌سمت سرمایه‌گذاری‌های مورد نظر هدایت گردند. بی‌تردید، این مهم را نمی‌توان به انجام رساند، مگر اینکه بازارهای پول و سرمایه و امکانات مرتبط با آنها گسترش پیدا کند. -228600-645160170017بازارمالی بازار مکانی برای مبادله است اما با پیچیده شدن روش‌ها و ابزارهای مبادله در سطح ملی و بین‌المللی، در بسیاری موارد واژه مکان معنا نمی‌یابد. به‌طور کلی می‌توان گفت بازار نهادی است که در چارچوب آن انواع مبادلات، اعم از مبادلات کالاها، خدمات و دارایی‌های مالی، بین عرضه کنندگان و تقاضاکنندگان تحقق پیدا می‌کند. طبقه‌بندی بازارهای مالی طبقه‌بندی بازارهای مالی به‌طرق مختلف صورت می‌گیرد. یک راه، طبقه‌بندی بر حسب حق مالی مانند بازارهای بدهی (اوراق‌قرضه) و بازارهای سهام است. راه دیگر طبقه‌بندی بر حسب سررسید حق مالی است. برای مثال، بازار ابزار بدهی کوتاه‌مدت که آن را بازار پول و بازار دارایی مالی با سررسید طولانی‌تر که آن را بازار سرمایه می‌نمایند. همچنین می‌توان بازارهای مالی را به بازار اولیه و بازار ثانویه طبقه‌بندی کرد. بازارهای اولیه با حقوق مالی تازه منتشر شده سروکار دارند درحالی‌که در بازارهای ثانویه حقوق مالی قبلاً منتشر شده مبادله می‌شود. باتوجه به اینکه طبقه‌بندی بازارهای مالی از نظر سررسید مطالبات مالی که منجر به تشکیل بازار پول و بازار سرمایه می‌شود از اهمیت برخوردار است به تشریح این بازارها می‌پردازیم. بازارپول بازار پول وظیفه‌ی پاسخ‌گویی به تقاضای وجوه کوتاه‌مدت بخش خصوصی و دولتی را برعهده دارد. فعالان این بازار در درجه‌ی اول افراد یا واحدهای اقتصادی دارای مازاد نقدینگی هستند که عموماً به‌عنوان پس‌اندازکننده از طریق سیستم بانکی منابع مورد نیاز واحدهای اقتصادی دیگر را تأمین می‌کند. به این ترتیب مهم‌ترین رسالت بازار پول، ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی جهت رفع نیاز به نقدینگی(کوتاه مدت) و نیز تأمین سرمایه درگردش می‌باشد. اهم ویژگی‌های بازار پول را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد: -114300-2239010180018بالابودن درجه اطمینان نسبت به بازپرداخت اصل و فرع سرعت انجام معاملات مالی در این بازارها استفاده از ابزارهایی با درجه‌ی بالای نقدینگی اعمال کنترل مقامات پولی(بانک مرکزی) بااستفاده از ابزارهای سیاسی سیستم بانکی، مرکز اصلی بازار پول کشور محسوب می‌شود و نهادهای عمده فعال در این بازار عبارتند از بانک‌های تجاری، بانک‌های تخصصی، مؤسسات اعتباری غیربانکی، مؤسسات مالی وابسته به تولیدکنندگان کالاهای بادوام صنعتی، بانک های بین‌الملل و خزانه‌داری. در این بازار از چهار ابزار عمده استفاده می‌شود: اوراق‌تجاری: این اوراق یا اسناد توسط شرکت‌ها و مؤسسات مختلف اقتصادی به‌منظور دریافت تسهیلات از بازار پول صادر می‌شود. گواهی سپرده: این اسناد توسط بانک‌ها یا نهادهای مالی صادر می‌شود. منظور از صدور این اسناد این است که بانک‌های صادرکننده گواهی سپرده تأیید می‌کنند که بعد از مدتی مشخص و ثابت، مبلغ معینی به انضمام بهره متعلقه پرداخت خواهد شد. ضمناً میزان بهره‌ی گواهی سپرده کمتر از بهره‌ی سپرده‌های عادی است. اوراق‌ خزانه کوتاه‌مدت: اوراقی است که توسط دولت منتشر می‌شود و سررسید کمتر از یک‌سال دارد. -114300-645160190019گواهی پذیرش بانکی: در بازارهای پول علاوه ‌بر اوراق‌تجاری، معاملات گواهی پذیرش بانکی نیز انجام می‌شود. گواهی پذیرش بانکی با قبول برات‌هایی که در مقابل سپرده‌های بانکی در مراودات بین‌الملل و با تاریخ مشخص داده شده است، صادر می‌گردد. بانک مربوط با قبول برات عملاً پرداخت را تضمین می‌کند. این اوراق گواهی را می‌توان در بازار پول معامله کرد سررسید آن‌ها غالباً 180 روز است. بازار سرمایه بازار سرمایه به نظامی اشاره دارد که در آن نیازهای میان‌مدت و بلندمدت مالی بنگاه‌های اقتصادی و ارگان‌های دولتی تأمین می‌گردد. در واقع، بازار سرمایه مهم‌ترین منبع تأمین مالی بلندمدت است. در این بازار نهادهایی نظیر بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه، کارگزاران، صندوق بازنشستگی، بورس، خزانه دولت و بورس‌های بین‌الملل فعالیت می‌کنند. تجربه‌ی بسیاری از کشورهای پیشرفته صنعتی نشان می‌دهد که بازارهای سرمایه همپای رشد و توسعه‌ی اقتصادی تکامل و گسترش یافته‌اندو به‌نوبه خود برروند رشد بلندمدت آن‌ کشورها اثرات مثبتی داشته‌اند. در این کشورها، بازارهای سرمایه برای ایفای نقش قابل ملاحظه خود در تأمین مالی سرمایه‌گذاری‌های مورد نظر، ویژگی‌های معینی دارند که می‌توان آن‌ها را به‌شرح زیر خلاصه نمود: -228600-645160200020الف) انتقال سرمایه سریعاً و با حداقل هزینه‌های مبادلاتی در زمان‌های مختلف و بین افراد مختلف (حقیقی و حقوقی) انجام می‌گیرد. ب) ارزش دارایی‌های سرمایه‌ای و بازده‌های حاصله حتی‌الامکان تعادلی است. ج) از ابزارهای معینی به‌منظور بهینه‌سازی مدیریت مالی استفاده می‌شود. د) امکان انباشت و اختصاص منابع مالی وجود دارد. به‌عبارت دیگر بازار مالی قادر به جذب منابع مالی و سرمایه‌های کوچک و بزرگ می‌باشد. هـ) اطلاعات کامل به‌طور هم‌زمان در اختیار تمام شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد و از هرگونه سوء استفاده از اطلاعات محرمانه پرهیز می‌شود. و) شرایط بازار رقابتی است. به این معنی که هیچ‌یک از شرکت‌کنندگان نمی‌توانند بر قیمت‌ها مؤثر واقع شوند. به بیان دیگر، تمام شرکت‌کنندگان در این بازارها قیمت‌پذیر هستند. ارگان‌های دولتی و بنگاه‌های اقتصادی بخش خصوصی می‌توانند نیازهای مالی خود را در این بازارها به طرق زیر تأمین کنند: الف) حضور در بازارهای بورس اوراق‌بهادار ب) معامله‌ی اوراق‌بهادار از طریق بانک‌های سرمایه‌گذاری ج) دریافت وام‌های بلندمدت از بانک‌ها د) حضور در بازارهای سرمایه و اوراق‌بهادار بین‌الملل هـ) دریافت وام از دولت‌ها و سازمان‌های جهانی و) جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی -114300-645160210021سیستم تأمین مالی پایه‌ی اوراق‌بهادار در مقابل سیستم تأمین مالی پایه‌ی بانکی از دیدگاه جذب و تجهیز منابع، سیستم تأمین مالی را بر حسب آن‌که اعتباردهندگان مایل به اعطای مستقیم اعتبار به واحدهای اقتصادی باشند یا از طریق واسطه‌های مالی اقدام نمایند، می‌توان به روش تأمین مالی مستقیم و غیرمستقیم تقسیم کرد. در روش مستقیم، اعتباردهندگان یا پس‌اندازکنندگان وجوه خود را به اوراق‌تجاری کوتاه‌مدت، اوراق‌قرضه بلندمدت، انواع سهام و نظایر آن تبدیل می‌کنند. این نوع معاملات مالی در کشورهایی رواج دارد که از بازارهای مالی باز و قوی برخوردار هستند. اما در روش غیر مستقیم، اعطای اعتبار بدون مبادله اوراق‌بهادار و بااستفاده از واسطه‌های مالی و بالاخص واسطه‌های وجوه، یعنی بانک‌ها و سایر مؤسسات اعتباری، انجام می‌پذیرد.  واسطه‌های مالی نهادهای مالی انواع مختلف خدمات مالی را عرضه می‌کنند. گروه خاصی از نهادهای مالی را واسطه‌های مالی می‌نامیم. واسطه‌های مالی بنگاه‌هایی هستند که به‌عنوان دلالان نظام مالی عمل می‌کنند و با ایفای نقش خود، نقدینگی را افزایش می‌دهند. انواع واسطه‌های مالی واسطه‌های مالی را می‌توان به مؤسسات سپرده‌ای و مؤسسات غیرسپرده‌ای تقسیم نمود. مؤسسات سپرده‌ای نظیر بانک‌های تجاری در کار جمع‌آوری سپرده و اعطای وام هستند. این مؤسسات بخش عمده‌ای از پول قابل عرضه را تأمین می‌کنند و از این‌رو دارای اهمیت فراوان می‌باشند. مؤسسات غیرسپرده‌ای به ارائه خدمات مالی به دیگران می‌پردازنداما به‌عنوان واسطه وجه عمل نمی‌کنند.مهم ترین مؤسسات غیرسپرده‌ای به شرح زیر می‌باشند: -114300-1442085220022کارگزاران کارگزاران بورس اوراق‌بهادار در قبال دریافت حق‌الزحمه، به خرید و فروش اوراق بهادار برای مشتریا‌ن‌شان می‌پردازند. فرد سرمایه‌گذار نمی‌تواند خود در بازار اوراق بهادار اقدام به خرید و فروش نماید، بلکه از طریق کارگزار این امر امکان پذیر است. ضمن این که سرمایه‌گذار می‌تواند از توصیه‌های کارگزار درزمینه سرمایه‌گذاری نیز برخوردار گردد. بانک‌های سرمایه‌گذاری بانک‌های سرمایه‌گذاری، یکی دیگر از واسطه‌های مالی هستند که جزء مؤسسات غیرسپرده‌ای محسوب می‌شوند. این مؤسسات اگرچه نامشان بانک است اما در مفهوم متعارف بانک نمی‌گنجند، زیرا سپرده نمی‌پذیرند. بانک‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان مشاور و نماینده‌ی شرکت‌هایی فعالیت می‌کنند که درصدد انتشار اوراق‌سهام یا قرضه می‌باشند. البته ممکن است بانک سرمایه‌گذاری خود اقدام به خرید اوراق‌بهادار از شرکت مورد نظر بنماید، به این امید که با فروش آن سود ببرد. به این عمل اصطلاحاً تعهد یا تضمین خرید گفته می‌شود. به‌طورکلی بانک‌های سرمایه‌گذار به‌عنوان «واسطه متخصص» بین صاحبان سرمایه (یا واحدهای دارای مازاد منابع) و شرکت‌های نیازمند سرمایه( یاواحدهای دارای کمبود منابع) عمل می‌کنند. وظایف عمده‌ی این بانک‌ها در قبال شرکت‌ها، پیشنهاد اوراق‌بهادار مناسب و ارائه خط‌مشی مالی صحیح می‌باشد. این‌بانک‌ها همچنین مسئولیت تعیین ارزش عادلانه برای اوراق‌بهادار را به‌عهده دارند و ارزیابی و عرضه توسط بانک‌های معتبر موجب می‌گردد که مردم بااطمینان بیشتری اقدام به پذیره‌نویسی اوراق‌بهادار نمایند. بانک‌های سرمایه‌گذاری نقش اصلی خود را در بازار اولیه ایفا می‌کنند. آن‌ها اوراق‌بهادار جدیدالانتشار را از منتشرکنندگان این اوراق خریداری نموده و سپس اقدام به‌فروش مجدد آن‌ها به عموم سرمایه‌گذاران می‌کنند. گاهی نیز فقط، مسئولیت توزیع اوراق‌بهادار را به‌عهده می‌گیرند و تضمینی بابت فروش این اوراق‌بهادار نمی‌دهند. در این شیوه، ناشر ریسک عدم فروش اوراق‌بهادار را خود قبول می‌نماید. -228600-3035300230023در بازار ثانویه، بانک‌های سرمایه‌گذاری به شکل کارگزار و گاهی بازارساز فعالیت می‌کنند. به‌عنوان کارگزار آن‌ها انجام معاملات در بازار ثانویه را تسهیل نموده و به‌عنوان بازارساز برای اوراق‌بهاداری که قبلاً در بازار اولیه به‌فروش رسانده اند، سهولت معامله، نقدینگی و نوعی اعتبار به وجود آورده و به‌حساب خود به خرید و فروش اوراق‌بهادار اقدام می‌کنند. معامله‌گران معامله‌گران اشخاص یا مؤسساتی هستند که کارشان تا اندازه‌ای قابل مقایسه با کارکارگزاران است. هرچند این گروه صرفاً به‌عنوان نماینده‌ی خریداران و فروشندگان عمل نمی‌کنند بلکه به نام خود نیز به معامله می‌پردازند. وجود معامله‌گران به افزایش سرعت معامله‌ها یاری می‌رساند؛ زیرا هنگامی‌که سهمی عرضه می‌شود که مشتری ندارد، معامله‌گر با قیمتی کمتر از قیمت معامله‌ی قبلی سهم را خریداری می‌کند، و یا در زمانی که خریدار وجود دارد اما فروشنده‌ای پیدا نمی‌شود، سهم را به قیمتی بیشتر عرضه می‌کند. بنابراین معامله‌گران به تکمیل حلقه‌ی معامله‌ها کمک می‌کنند. تفاوت معامله‌گران و بانک‌های سرمایه‌گذاری دراین است که معامله‌گران تنها در بازارهای ثانویه فعالیت می‌کنند در حالی‌که زمینه‌‌‌ی فعالیت بانک‌های سرمایه‌گذاری بازارهای اولیه است. -228600-1442085240024صندوق‌های بازنشستگی خصوصی این صندوق‌ها توسط شرکت‌های بیمه عمر یا بانک‌ها اداره می‌شوند. هم اکنون در کشورهای پیشرفته‌ی صنعتی بسیاری از شرکت‌ها برای کارکنا‌ن‌شان صندوق بازنشستگی دایر می‌کنند. این صندوق‌ها اقدام به نگهداری اوراق‌قرضه و سهام می‌کنند. شرکت‌های بیمه عمر این شرکت‌ها خدمات مالی متنوعی را ارائه می‌دهند. آن‌ها علاوه بر فروش بیمه عمر مدت‌دار و بیمه مستمری درصورت فوت یا حیات که نوعی از پرداخت‌های محتمل‌الوقوع محسوب می‌شوند، صندوق‌های بازنشستگی را نیز اداره می‌کنند. شرکت‌های بیمه حوادث شرکت‌هایی هستند که در مقابل حوادث از قبیل، آتش‌سوزی، سرقت و ... خدمات بیمه‌ای عرضه می‌کنند. این شرکت‌ها به‌منظور کسب و حفظ توان پوشش دادن به این حوادث، گاهی به تشکیل سندیکا می‌پردازند و مقدار زیادی از دارایی‌های مالی را نگهداری می‌کنند که نسبت به سهام شرکت‌های بیمه از درجه نقدینگی بالاتری برخوردار هستند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری بنگاه‌هایی هستند که وجوه حاصله از مشتریان را دراوراق‌بهادار منتشره‌ی تعداد بیشتری از شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. این بنگاه‌ها راهی را می‌گشایند تا سرمایه‌گذاران کوچک بتوانند دارایی‌های مالی خود را متنوع سازند و در عین حال از پرداخت هزینه‌های کارگزاری به‌دلیل خریدهای به‌دفعات سهام شرکت‌های مختلف اجتناب کنند. -228600-1442085250025شرکت‌های سرمایه‌گذاری بازار پول این شرکت‌ها مانند شرکت‌های سرمایه‌گذاری عمل می‌کنند با این تفاوت که اقدام به خرید اوراق‌بهادار بسیار مطمئن با قابلیت نقدینگی بسیار زیاد نظیر اسناد خزانه(به‌جای اوراق‌قرضه و سهام) می‌نماید. از آن‌جا که دارایی‌های این بنگاه‌ها به اندازه کافی بدون ریسک و نقد است، درآمد بهره‌ای آن برای جذب هرگونه زیان سرمایه‌ای کفایت می‌کند. شرکت‌های تأمین‌مالی این شرکت‌ها وجوه مورد نیاز برای عملیات خود را از طریق فروش اوراق‌بهادار بلندمدت و کوتاه‌مدت و انتشار سهام، یا به‌واسطه‌ی استقراض از بانک‌ها یا بازار عمده فروشی تأمین و از این محل به خانوارهایی که قصد دارند کالای بادوامی خریداری کنند یا درخواست وام نقدی نموده‌اند، وام پرداخت می‌کنند. این شرکت‌ها به بنگاه‌ها نیز وام می‌دهند، تجهیزات مورد نیازشان را به‌صورت اجاره در اختیار قرار می‌دهند و یا اسناد تجاری‌شان را به قیمتی کمتر از ارزش اسمی تنزیل می‌کنند. نهادهای پایه- اوراق‌بهادار مهم‌ترین نهادهای پایه – اوراق‌بهادار شامل واحدهای زیر می‌باشد: بانک‌های سرمایه‌گذاری -228600-645160260026مؤسسات درجه‌بندی تراست‌ها صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بازارسازها، متخصصین یا کارسازها مؤسسات درجه‌بندی یا تعیین کننده‌ی درجه‌ی ریسک ایجاد مؤسسات درجه‌بندی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه پدیده‌ی نوینی است. به عنوان مثال در سال 1992 اولین مؤسسه‌ی درجه‌بندی در مالزی به‌وجود آمد. دلیل اصلی به‌وجود آمدن این نوع مؤسسات، کاهش عدم تقارن در اطلاعات و درنتیجه کاهش ریسک انتخاب نامطلوب و ریسک اخلاقی به‌ویژه در بازار اوراق‌قرضه و سایر بدهی‌های خصوصی می‌باشد. مؤسسات درجه‌بند اوراق‌بدهی با تعهدات ثابت به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا چشم‌انداز پرداخت مبلغ مورد نظر را محک زده و ارزیابی نمایند. اصولاً درجه‌بندی برروی 5 نوع اوراق مختلف صورت می‌گیرد: اوراق‌بدهی شرکت‌ها (بلندمدت) اوراق بدهی کوتاه‌مدت تجاری شرکت‌ها اوراق‌بدهی سازمان‌های نیمه دولتی خصوصاً شهرداری‌ها (کوتاه‌مدت و بلندمدت) اوراق خصوصی ملکی و رهنی اوراق بدهی نهادهای مالی بین‌المللی و دولت‌ها (به‌جز دولت‌های بزرگ) -228600-645160270027امین‌ها یا تراست‌ها تراست‌ها، اموال یا وجوهی هستند که توسط یک شخص حقیقی یا حقوقی، باحق مالکیت به‌عنوان امانت‌گذار یا ذینفع، به شخص یا نهادی معتمد و امین سپرده می‌شود. در این ترتیب حقوقی- مالی، امین که امانت‌دار یا متولی هم خوانده می‌شود، مسئولیت نگهداری و مدیریت امور و گاهی مدیریت وجوه را برعهده می‌گیرد. در تراست‌ها، گاهی مدیریت پرتفوی از مدیریت امور مجزا گردیده و به شخص یا نهاد دیگری واگذار می‌شود. ولی قضیه‌ی کلیدی آن است که امین در مسئولیتی که بر عهده دارد، «ذینفع» نباشد. نمونه‌هایی از تراست‌های شناخته شده عبارت است از: تراست‌های بانکی یونیت تراست‌ها تراست‌های اوراق‌قرضه تراست زمین و مستغلات صندوق های سرمایه‌گذاری متقابل یا مشترک از دیدگاهی، مفهوم شرکت سرمایه‌گذاری باز یا صندوق متقابل بسیار ساده است. گروهی از سرمایه‌گذاران که دارای هدف سرمایه‌گذاری مشابه می‌باشند، می توانند وجوه خود را در یک صندوق قرار دهند و با سرمایه‌گذاری از آن محل از مزایای حاصله از جمله کاهش ریسک، مدیریت تخصصی پرتفوی، نقدینگی بالا و سهولت در امور سرمایه‌گذاری برخوردار شوند. صندوق‌های مشترک یا متقابل سرمایه‌گذاری باز چند مزیت عمده دارند: -228600-645160280028 اجازه‌ی پخش نمودن پرتفوی در اسرع وقت را به سهامدارن کوچک و بزرگ می‌دهند. با توجه به دسترسی به تخصص قادر هستند که مدیریت پرتفوی مطلوبی را ارائه نمایند که بسیاری از افراد سرمایه‌گذار توان ایفای این مسئولیت را ندارند. به‌عبارت دیگر، یکی از ابزارهای مدیر پرتفوی دریافت اطلاعات جدید و مستمر است که با حضور در بازارهای سرمایه امکان‌پذیر می‌شود. درواقع این‌شرکت‌ها مسئله« عدم تقارن در اطلاعات» را تاحدی حل نموده‌اند و از «انتخاب نامطلوب» مشتریان جلوگیری می کنند. قیمت گذاری سهام شرکت های سرمایه‌گذاری شفاف است و بستگی به ارزش خالص دارایی دارد که د رحقیقت به‌صورتی ساده‌تر از ارزش سایر پرتفوی‌ها قابل محاسبه می‌باشد. در بدو فعالیت، این شرکت ها عموماً در سهام سایر شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کردند ولی به‌دریج و خصوصاً در دهه‌ی 1980 به سرمایه‌گذاری دراوراق‌بدهی نیز روی آوردند. در حال حاضر، شرکت‌های سرمایه‌گذاری پرتفوی‌های مختلف بااهداف متنوع را به عموم عرضه می‌کنند. در مقایسه با سایر سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری در صندوق مشترک آسان‌تر و سریع‌تر است و غالباً به کمیسیون خرید و فروش کمتری منجر می‌شود. البته دربسیاری از مواقع ممکن است «کمیسیون خرید» وجود نداشته باشد ولی غالباً «کمیسیون فروش» کمی وجود دارد. هزینه معاملات، به‌دلیل معاملات جمعی، در شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌شدت کاهش می‌یابد. زیرا هزینه معاملات متعدد برروی اوراق‌بهادار و ایجاد پرتفوی حتی برای یک فرد ثروتمند نیز بالاست، در حالی‌که این هزینه با مشارکت در شرکت‌های سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد. -228600-1442085290029 بازارسازها،متخصصین یا کارسازها در یک بازار مؤثر، قیمت اوراق‌بهادار براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. دراین شرایط می‌توان انتظارداشت که قیمت اوراق‌بهادار برخاسته از نتیجه تحلیل کلیه اطلاعات و منطبق بر یا نزدیک به ارزش ذاتی اوراق باشد. ولی در عمل، کلیه بازارهای اوراق‌بهادار همواره شاهد بروز انواع اختلالاتی می‌باشند که سبب «عدم تعادل موقت» در بازار می‌شود و اوراق‌بهادار را از «ارزش ذاتی» آن‌ها دور و قیمت سهام را با نوسان‌های شدید توأم می‌سازد. وظیفه بازارساز اعلام مستمر خرید و فروش سهامی است که به‌وی محول شده است تا در بازار « تعادل» ایجاد نماید. بازارساز عضو مهمی در برخی از بورس‌های اوراق بهادار است که با داشتن توان مالی و تخصص لازم، مسئولیت حفظ بازاری منظم و مداوم برای سهامی خاص را عهده‌دار می‌شود. درواقع بازارساز با خرید و فروش سهام به مقابله با عدم تعادل‌های موقت برمی‌خیزد و می‌کوشد تا بازار عرضه و تقاضا را متعادل سازد. اصولاً بازارساز در انجام معاملات در دونقش ظاهر می‌شود: الف) در نقش خریدار، در مواردی که برای سهمی خاص و مورد نظر، خریدار وجود ندارد. ب) در نقش فروشنده، در مواردی که سهم خاصی عرضه نشده و فروشنده ندارد ولی خریداران بالقوه‌ای دارد. از طرف دیگر، وظایف بازارساز را می‌توان در دو وظیفه زیر خلاصه نمود: -228600-645160300030وظیفه یک کارگزاری برای سفارش‌دهندگان، بااستفاده از دفاتر خود که درآن سفارشات خرید وفروش اوراق‌بهادار با قیمت‌های معین پیشنهادی ثبت شده است. وظیفه معامله‌گر در مورداوراق‌بهادار مورد نظر که برای موجودی خود معامله می‌کند. این وظیفه عموماً برای مقابله با تعادل‌های موقت ایفا می‌شود. تاریخچه و خصوصیات صندوق‌های مشترک آغاز فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری به سال 1822، یعنی به زمانی‌ بر می‌گردد که ویلیام اول دستور تأسیس « شرکت سهامی‌عام کشورهای اسکاندیناوی برای تسهیل در صنعت ملی» را داد. این شرکت را اولین شرکت سرمایه‌گذاری در دنیا تلقی می‌کنند. رشد و توسعه شرکت‌های سرمایه‌گذاری در طی قرن 19 در قاره اروپا و به‌خصوص انگلستان بسیار چشمگیر بود. به‌صورتی که در سال 1868 شرکت سرمایه‌گذاری مستعمراتی واقع در لندن فعالترین و بارزترین شرکت سرمایه‌گذاری در دنیا محسوب می‌شد. در ایالات متحد، شکل‌گیری و حیات شرکت‌های سرمایه‌گذاری به بعد از جنگ اول جهانی در سال 1922 بر می‌گردد. تا زمان بحران بازار سهام، نرخ بازده برای سرمایه‌گذاران بسیار اندک بود و این مسئله نه فقط به علت وجود مشکلات در بازار مالی، بلکه فقدان مدیریت کارا نیز بود. بعد از جنگ دوم جهانی وضعیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری تغییر نمود به‌گونه‌ای که توانست جایگاه مهمی در بین مؤسسات مالی به‌دست آورد. علت اصلی این توسعه و اهمیت، افزایش درآمد مردم، فعالتر شدن بازار سرمایه و استفاده از مدیریت حرفه‌ای بود. -228600-645160310031اولین صندوق متقابل یا مشترک فعال در بازار پول در سال 1971 در امریکا توسط دو پیشگام به نام‌های براون و بنت( Bruce bentو Henry brown) در شهر نیویورک در محله وال استریت ایجاد شد. ولی در اکثر سال‌های دهه‌ی مزبور به‌خاطر آن‌که نرخ‌های بازار پول بسیار پایین و نزدیک به نرخ بانک‌ها بود که توسط بانک مرکزی امریکا کنترل می‌گردید، این صندوق‌ها سرمایه‌گذاران زیادی را جذب نکردند. ولی در اواخر دهه 1970 باافزایش نرخ های بازار پول (که عمدتاً به خاطر افزایش تورم صورت گرفت) و ادامه کنترل نرخ‌های بانکی، صندوق‌های مشترک جذابیت بیشتری یافتند و دارایی‌های آن‌ها افزایش یافت. صندوق‌های مشترک غالباً در اوراق بدهی کوتاه‌مدت با کیفیت بالا نظیر اوراق‌قرضه دولتی، اوراق تجاری و اوراق سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند، سررسید اوراق پرتفوی این صندوق ها اکثراً کمتر از 6 ماه است و به‌خاطر کوتاه مدت بودن پرتفوی، سهام این صندوق‌ها دارای نقدینگی بالایی می‌باشد و ارزش سهام آن‌ها از نوسان‌های ناچیزی برخوردار است. به‌علاوه، برخی از این‌صندوق‌ها روشی به‌کار می‌برند که قیمت سهام آنها قابل استرداد به‌صورت ثابت می‌باشد. البته هرگونه سود و بهره به‌صورت منافع جداگانه‌ای پرداخت می‌گردد. به‌خاطر آنکه ارزش سهام ثابت است، این صندوق‌ها اجازه می‌دهند که مشتریان با نوشتن حواله از حساب خود برداشت نمایند. هرچندکه این حساب نه سپرده جاری است و نه آنکه حواله مربوط، چک محسوب می‌شود. درحقیقت این شرکت‌های سرمایه‌گذاری مثل یک بانک سپرده‌پذیر عمل می‌کنند. این صندوق‌ها بسیار مورد توجه سرمایه گذاران قرار گرفته‌اند. برای مثال، تخمین زده می‌شود که در امریکا در عرض 20 سال بین سال‌های 1997-1977 دارایی آن‌ها از 4 میلیارد دلار به 700 میلیارد دلاررسیده باشد. ضمناً 25 درصد انواع مختلف تمام صندوق‌های مشترک را صندوق‌های فعال در بازار پول تشکیل می‌دهند. به‌طور کلی سه نوع صندوق در بازار پول فعالیت می‌کند: -228600-1442085320032صندوق‌های نهادی مشتریان این صندوق‌ها تنها نهادهای سرمایه‌گذاری بزرگ از جمله تراست بانک‌ها و شرکت‌های صنعتی می‌باشند. این نهادها صندوق‌ها را مکمل مدیریت نقدینگی خود می‌دانند. صندوق‌های مدیریت شده توسط کارگزاران: این صندوق‌ها شبیه صندوق های قبل می‌باشند ولی جایگاهی برای سرمایه‌گذاری کوتاه مدت مشتریان محسوب می‌شوند. کارگزاران با ارائه این خدمات و توقف موقت وجوه، مشتریان بیشتری را جلب می‌نمایند. صندوق‌های مدیریت شده توسط صندوق های متقابل بازار سرمایه: صندوق‌هایی که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند. باارائه‌ی این سرمایه‌گذاری، صندوق‌ها اجازه داده‌اند تا مشتریان از نقدینگی بالا و بازده مناسب استفاده نمایند و ضمناً برخی از خدمات بانکی (مانند حواله) نیز دردسترس قرار می‌گیرد. انواع شرکت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری براساس معیارهای مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند. مهم‌ترین تقسیم‌بندی این شرکت‌ها، طبقه‌بندی آن‌ها براساس اختیارات مدیریت است. الف) تقسیم‌‌بندی براساس اختیارات مدیریت شرکت‌های سرمایه‌گذاری با اختیارات محدود مدیریت -228600-645160330033این شرکت‌ها در واقع مالک یک مجموعه‌ی مشخص از اوراق‌بهادار در طول عمر شرکت می‌باشند و شرکت به‌ندرت ترکیب پرتفوی خود را تغییر می‌دهد. طبق قانون سال 1940 شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های با اختیارات محدود، شرکت‌هایی تعریف شده‌است، که مجموعه اوراق‌بهادار ثابت دارند و دارای مدیریت فعال نمی‌باشند. این شرکت‌ها از لحاظ مالکیت (سرمایه‌گذاری در سهام سایر شرکت‌ها و ایجاد پرتفوی متنوع اوراق‌بهادار)، شبیه صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری هستند. طیف فعالیت این شرکت‌ها از 6 ماه برای شرکت‌هایی که ابزارهای بازار پولی و 20 سال برای شرکت‌هایی که ابزارهای بازار سرمایه را انتخاب می‌کنند، می‌باشد. شرکت‌های سرمایه‌گذاری با اختیارات محدود در نوع خاصی از اوراق‌بهادار از جمله اوراق‌قرضه دولتی، اوراق‌قرضه شرکتی و اوراق شهرداری‌ها تخصص دارند. این‌صندوق‌ها، در واقع شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که سرمایه‌ی ثابتی دارند و به‌جای بازخرید سهام خود، امکان داد و ستد آن را در یک بازار دسته دوم برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. ویژگی‌های این صندوق‌ها به‌شرح زیر است: الف) سهام صندوق‌های با سرمایه‌ی ثابت، به‌طور دائم و پیوسته برای فروش عرضه نمی‌شود. این صندوق‌ها، سهام خود را تنها در زمان پذیره‌نویسی و عرضه‌ی اولیه، به سرمایه‌گذاران عرضه می‌کنند و پس از آن، تنها می توان سهام‌شان را در یک بازار دسته دوم تهیه کرد. ب) پس از عرضه‌ی اول، قیمت سهام این صندوق‌ها، در بازار و بر پایه‌ی نیروهای بازار تعیین می‌شود و به‌همین دلیل ممکن است بیشتر یا کمتر از ارزش خالص دارائی‌های هر سهم باشد. ج) به طور معمول سهام صندوق‌های بسته قابل بازخرید نیستند. اما بعضی از انواع خاص آن که اصطلاحاً صندوق‌های فاصله‌ای نام دارند، در فواصل زمانی معین، سهام خود را بازخرید می‌کنند. -228600-645160340034د)صندوق‌های با بنیان بسته اجازه دارند، درصد بیشتری از پرتفوی خود را به اوراق‌بهادار با نقدشوندگی پایین – اوراق‌بهاداری که نتوان آن‌را در ظرف هفت روز، در قیمت تقریبی که صندوق برای محاسبه ارزش خالص دارایی استفاده می‌کند، فروخت- اختصاص دهند. بنابراین برای بازارهایی که از نقدینگی پایینی برخوردار هستند، مناسب‌ترند. صندوق‌های با بنیان بسته، بر پایه‌ی اهداف، راهبردها و پرتفوی سرمایه‌گذاری، انواع گوناگونی دارند و تبعاً ریسک، نوسان و کارمزدهای متفاوتی نیز برای این‌صندوق‌ها متصور است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری با مدیریت آزاد در حالی‌که شرکت‌های سرمایه‌گذاری با مدیریت محدود، هیأت مدیره و مدیریت پرتفوی ندارند، شرکت‌های مدیریت آزاد از هر دو مورد برخوردار هستند. این شرکت‌ها هیأت مدیره‌ای منتخب سهامدران دارند و به‌دلیل اینکه مدیریت شرکت در انتخاب پرتفوی و تغییر آن مختار است، آزاد نامیده می‌شوند. 1-2- شرکت‌های سرمایه‌گذاری با مدیریت آزاد و سرمایه‌ی ثابت خصوصیت عمده این شرکت‌های سرمایه‌گذاری، در ساختار ثابت سرمایه‌ی آن‌ها نهفته است. درصورتی‌که یکی از مالکین این شرکت‌ها تصمیم به فروش سهام خود بگیرد شرکت قادر به‌خرید آن نیست و به‌جای آن این سهام باید در بورس اوراق‌بهادار یا هر بازار متمرکز دیگری خرید و فروش شود. درواقع پس از پذیره‌نویسی یک شرکت با سرمایه‌ی بسته(closed end) خرید و فروش سهام توسط کارگزاران بازار سرمایه صورت می‌گیرد. اکثر شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری مجدد سود حاصل از سرمایه‌گذاری را تشویق می‌نمایند. شرکت‌ها پول را نگهداری کرده و سهام اضافی سرمایه‌گذار را بر مبنای کمتر از ارزش خالص دارائی یا قیمت بازار هر سهم در آن زمان عرضه می‌کنند. -228600-18402303500352-2- شرکت‌های سرمایه‌گذاری با اختیارات آزاد و سرمایه باز در این شرکت‌‌ها اختیارات مدیریت همانند شرکت‌های با سرمایه‌ی بسته(closed end) است، لیکن خرید و فروش سهام توسط شرکت نیزانجام می‌گیرد، یعنی سرمایه شرکت قابل تغییر است. این شرکت‌ها را با ‌نام صندوق مشترک سرمایه‌گذاری می‌شناسند. شرکت‌های فوق در همه‌ي زمان‌ها آمادگی خرید سهام مالکانشان را با قیمتی نزدیک به ارزش خالص دارائی‌های شرکت دارند. در این شرکت‌ها برای فروش سهام به عموم، از دو روش استفاده می‌شود: 1- بازاریابی مستقیم 2- فروش غیرمستقیم در بازاریابی مستقیم، سهام به‌طور مستقیم و بدون استفاده از سازمان دیگر جهت فروش، به سرمایه‌گذاران فروخته می‌شود. در این حالت فروش سهام به قیمتی برابر با ارزش خالص دارائی صندوق انجام می‌گیرد. در روش دوم سهام از طریق کارگزاران، برنامه‌ریزان مالی و کارمندان شرکت‌های بیمه فروخته می شود و حق‌الزحمه‌ای بر مبنای تعداد سهام فروخته شده به آن‌ها تعلق می‌گیرد. ارزش سهام نیز شامل جمع حق‌الزحمه‌های پرداخت شده با خالص ارزش دارائی‌ها می‌باشد. اهداف شرکت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارای دو گروه اهداف مشترک واختصاصی می‌باشند. اهداف عمومی و مشترک این شرکت‌ها را می‌توان در چهار هدف زیر خلاصه نمود: -228600-645160360036ایجاد تنوع در سرمایه‌گذاری و حداقل کردن ریسک استفاده از مدیریت با تجربه و حرفه‌ای پایین آوردن هزینه‌های اجرایی بالابردن نقدینگی در سرمایه‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان بر مبنای اهداف اختصاصی به شرح زیر تقسیم‌بندی نمود: صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهام عادی: این شرکت‌های سرمایه‌گذاری، درسهام عادی انواع شرکت‌ها، سرمایه‌گذاری می‌کنند. مدیران این شرکت‌ها از سیاست‌های جسورانه‌ای پیروی می‌کنند وحدود 60 درصد مبالغی که وارد این شرکت‌ها یا صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری می‌گردد برای خرید سهام عادی به‌کار می‌رود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری متوازن: این شرکت‌ها در سهام عادی و سهام ممتاز و اوراق‌قرضه شرکت‌های تولیدی سرمایه‌گذاری می‌کنند و برای کاهش ریسک تلاش می‌کنند بین اوراق‌بهادار تحصیل شده توازن برقرار گردد. به‌عنوان مثال نیمی از منابع مالی خود را در اوراق‌قرضه و مابقی را در سهام عادی شرکت‌های مختلف، سرمایه‌گذاری می‌نمایند. در نتیجه این شرکت‌ها هم از ثبات درآمد و سود و هم از رشد بالقوه قیمت سهام برخوردار می‌شوند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری اوراق‌قرضه یا سهام ممتاز: این شرکت‌ها صرفاً در اوراق‌بهاداری که درآمد ثابت دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاران در سهام این شرکت‌ها، از امنیت نسبی برخوردارند و با ریسک کمتری روبرو می‌شوند. قابل ذکر است این شرکت‌های سرمایه‌گذاری نتوانسته‌اند به رشد قابل توجهی دست‌ یابند. -228600-1442085370037صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصصی: فعالیت این شرکت‌ها همانند شرکت‌ها یا صندوق‌هایی است که در سهام عادی شرکت‌های صنعتی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این نوع شرکت‌ها معمولاً در صنایع ویژه‌ای مثل الکترونیک، فعال و دارای درجه اعتبار بالایی می‌باشند. این صندوق‌ها مورد توجه سرمایه‌گذارانی هستند که علاقه‌مند به سرمایه گذاری در سهام شرکت‌های فعال در یک صنعت خاص، می‌باشند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با هدف دوگانه: این شرکت‌های سرمایه‌گذاری در سال 1967 در امریکا پدید آمدند. سیاست این شرکت‌ها به‌گونه‌ای است که اهداف گروه‌های مختلف سرمایه‌گذار برآورده شود. این شرکت‌ها دو نوع سهام منتشر می‌کنند. سهام نوع الف و سهام نوع ب. وجوه حاصل از این دو نوع سهم در یک پرتفوی معینی از سهام عادی سرمایه‌گذاری می‌شود. این شرکت‌ها برای مدت معینی مثلاً 5 سال تشکیل و پس از 5 سال منحل می‌شوند. کل سود سهامی‌که شرکت هر ساله دریافت می‌کند به سهامداران طبقه الف پرداخت می‌شود و به سهامداران طبقه ب هیچ سودی پرداخت نمی‌گردد. درپایان سال پنجم کل سهام موجود در پرتفوی فروخته شده و ارزش اسمی سهام طبقه الف به دارندگان آن سهام و مابقی کلاً به دارندگان سهام طبقه ب پرداخت می‌شود. بنابراین کل سود به سهامداران الف و کل منفعت سرمایه به سهامدران ب تعلق می‌گیرد. سهام الف دراین شرکت‌ها ریسک کمتری را تقبل می‌کند زیرا 100 درصد سود به 50 درصد سهام که سرمایه را تأمین نموده تعلق می‌گیرد و امکان بازگشت اصل سرمایه نیز هست ولی سهام ب ریسک‌ بیشتری دارد. زیرا بازده آن فقط از محل منفعت سرمایه تأمین می‌شود که نامعلوم و غیر قابل پیش‌بینی است. -228600-1442085380038-228600-42303702300236- صندوق‌های بازارپول: این صندوق‌ها، شرکت‌هایی هستند که فقط روی اوراق‌بهادار کم ریسک و با سررسید کوتاه مدت فعالیت دارند. ازجمله این اوراق‌بهادار به اوراق خزانه، گواهی سپرده بانکی و اوراق‌تجاری می‌توان اشاره نمود. 7- صندوق‌های رشد و توسعه: این صندوق‌ها، نوعی دیگر از شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که سیاست آنها بر مبنای خرید سهام شرکت‌هایی است که در یک صنعت روبه‌رشد و با فرصت‌های سرمایه‌گذاری فراوان، قرار دارد. لذا قیمت‌های سهام آنها به تناسب فرصت‌های سرمایه‌گذاری و میزان رشدی که در فروش دارند، افزایش می‌یابد. البته بدیهی است این نوع صندوق‌ها از ریسک بسیار بالایی برخوردار هستند. 8- صندوق‌های شاخص: این صندوق‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که عملکرد آنها مبتنی و برابر با شاخص قیمت سهام است. باتوجه به اینکه رفتار، عملکرد و نرخ بازده این شرکت‌ها دقیقاً برابر با رفتار، عملکرد و شاخص پرتفوی بازار است باید قید کنند که شاخص مد نظر شرکت کدامیک از شاخص‌های موجود است. (مانند شاخص DOW JONESو STANDADS & POORS) صندوق‌های شاخصی، نوعی صندوق سرمایه گذاری یا یونیت تراست‌ها است که هدف سرمایه‌گذاری آن دستیابی به بازده یک شاخص انتخابی، نظیر S&P500، است. به عبارت دیگر، صندوق شاخصی، دارائی خود را در سهام یا اوراق‌قرضه موجود در سبد یک شاخص، سرمایه‌گذاری می‌کند. نوعی از صندوق شاخصی علاوه بر سهام یا اوراق‌قرضه، ابزارهای مشتقه را نیز در پرتفوی خود نگه می‌دارد. همچنین ممکن است صندوق در تمام سهام موجود در سبد شاخص سرمایه‌گذاری کند یا این‌که نمونه‌ی کوچک‌تری از آن را – درصد مشخصی از سهام شاخص- به‌عنوان پرتفوی سرمایه‌گذاری برگزیند. از آن جا که صندوق های شاخصی از یک شاخص پیروی می‌کنند پرتفوی آن‌ها نیاز به تغییرات چندانی ندارد، مدیریت‌شان د رمقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری، غیر فعال است. -228600-3435350390039مهم ترین ویژگی‌ صندوق‌های شاخصی، مالیات، هزینه و کارمزد کمتر نسبت به صندوق‌های با مدیریت فعال است. ریسک سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، تقریباً معادل ریسک سهام موجود در شاخص است. البته صندوق‌های شاخصی به‌دلیل انتخاب پرتفوی ثابت از انعطاف پذیری کمتری نسبت به صندوق‌های فعال برخوردارند. 9 - صندوق‌های قابل معامله در بورس صندوق قابل معامله در بورس بسیار شبیه به صندوق‌های شاخصی هستند و همانند آن‌ها در سهام زیر مجموعه‌ی یک شاخص یا سبد انتخابی از آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها اگرچه از نظر ساختاری به‌شکل شرکت سرمایه‌گذاری با بنیان باز یا یونیت تراست تشکیل می‌شوند اما از جهاتی با آن‌ها متفاوت هستند: صندوق‌های قابل معامله در بورس سهام خود را به‌طور مستقیم به سرمایه‌گذاران انفرادی نمی‌فروشند، سهام صندوق های قابل معامله در بورس در گروه‌های بزرگ که اصطلاحاً به یونیت ایجاد و انتشار معروف است منتشر و در اختیار سرمایه‌گذاران نهادی قرار می‌گیرد. -114300-645160400040فروش یونیت‌های ایجاد و انتشار به سرمایه‌گذاران نهادی به‌صورت غیر نقدی انجام می‌شود و سرمایه‌گذاران در مقابل یونیت‌های دریافتی، سبدی از اوراق‌بهادار را که به‌طور معمول همانند پرتفوی صندوق است، در اختیار صندوق قرار می‌دهد. سرمایه‌گذاران نهادی پس از خرید یونیت‌های ایجاد و انتشار، آن‌ها را تفکیک کرده و در بازار دسته دوم به سرمایه‌گذاران انفرادی واگذار می‌کنند. سرمایه‌گذاران انفرادی برای فروش سهام صندوق قابل معامله در بورس دو راه دارند: فروش سهام به سرمایه‌گذاران دیگر در بازار بازگرداندن سهام به صندوق بازگرداندن سهام به صندوق تنها در مقیاس یونیت ایجاد و انتشار و به‌صورت غیر نقدی امکان‌پذیر است. به‌عبارت دیگر سرمایه‌گذاران به جای وجه‌نقد، اوراق‌بهادار موجود در پرتفوی را دریافت می‌کنند. برای نمونه صندوق قابل معامله دربورسی که در شاخص داو جونز سرمایه‌گذاری کرده است به سرمایه‌گذاران متقاضی بازگرداندن یونیت‌ها، سهام موجود درشاخص داوجونز واگذار می‌کند. محدویت یاد شده در بازار خرید سهام صندوق مانع از آن می‌شود که صندوق های قابل معامله در بورس خود را صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بنامند. 10- صندوق‌های اوراق‌قرضه شهرداری‌ها: این شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه خود را روی اوراق‌قرضه بدون مالیات که توسط شهرداری‌های ایالتی و شهری منتشر می‌شود، تخصیص می‌دهند. 11- صندوق‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی: -114300-645160410041این شرکت‌ها در اوراق‌بهادار شرکت‌های خارجی سرمایه‌گذاری می‌کنند. بعضی از آنها فقط در اوراق‌بهادار یک کشور خاص سرمایه‌گذاری می‌کنند. سهام این نوع شرکت‌ها بیشتر مورد تقاضای آن‌دسته سرمایه‌گذارانی است که قصد دارند از رشد اقتصادی یک کشور خاص بهره‌مند شوند. این شرکت‌ها به‌خاطر مدیریت حرفه‌ای و آشنایی با مقررات خاص آن کشور، فرایند تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاری‌های خارجی را آسان می‌نمایند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در سایر کشورها صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، در کشورهای بسیار دیگری غیر از امریکا با موفقیت روبه‌رو شده‌اند. گرچه مقررات و ویژگی‌های نهادی از کشور به کشور دیگر فرق می‌کند، اما این ساختار کلی که سرمایه‌های تجمیع شده‌ای توسط حرفه‌ای‌ها و به‌وکالت از طرف سرمایه‌گذاران، اداره شود در همه‌ جای جهان فراگیر شده است. دراین قسمت به صندوق‌های مشترک سه‌کشور انگلستان، آلمان و ژاپن اشاره می‌کنیم. انگلستان صندوق‌های سرمایه‌گذاری در انگلستان یکی از دو شکل زیر را دارند: یونیت تراست و صندوق سرمایه‌گذاری امانی. یونیت تراست مشابه صندوق با سرمایه‌ی متغیر در امریکاست، و صندوق سرمایه‌گذاری امانی شبیه صندوق‌های با سرمایه‌ی ثابت است و در بورس لندن معامله می‌شود. در اواخر دهه‌ی 80 یونیت تراست‌ها در انگلستان بسیار مشهور شدند، دارایی‌های تحت اداره‌ی آن‌ها 900 درصد، تعداد حساب‌های مشتریان 250 درصد و تعداد صندوق ها نیز سه برابر شدند. برعکس، اقبال عمومی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری امانی در همین دوره کاهش یافت. -228600-645160420042-228600-2239010280028در ساختار یونیت تراست‌ها، مؤسسه‌ی مدیریتی وجود دارد که سرمایه‌گذاری‌ها را انتخاب می‌کند، و یک شرکت امین مستقل سهام را نگاه می‌دارد و از طرف صاحبان سهم‌الشرکه صندوق، وجوه را دریافت می‌کند. شرکت امین غالباً بانک یا شرکت بیمه است، و در مقام حفاظت از منافع صاحبان سهم‌الشرکه در صندوق، وظایف بسیاری را برعهده دارد. این تکالیف شامل نظارت برخریدوفروش سهام توسط شرکت سرمایه‌گذاری، حصول اطمینان از انجام درست کار دفتری، و نظارت بر نحوه‌ی استفاده از اختیاراتی است که شرکت مدیریت اعمال می‌کند. مقررات حاکم بر یونیت تراست‌ها موضوعی تقریباً پیچیده است. در قانون خدمات مالی مصوب 1986، مجلس به هیئت اوراق‌بهادار و سرمایه‌گذاری (SIB) اختیار داد که برای تشکیل یونیت تراست مجوز صادر کند و برکار مدیریت آن‌ها نظارت کند. به‌علاوه، قانون به دو سازمان خودگردان اختیار داد که فعالیت‌های خاصی از یونیت تراست‌ها را زیر نظر بگیرند. آلمان صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک آلمانی دو شکل کلی دارند: صندوق‌های خرده‌فروشی یا عام و صندوق‌های غیر عام که دراختیار خریداران نهادی است. به صندوق‌های نهادی spezialfonds می‌گویند که بیش از 50 درصد وجوه سرمایه‌گذاری شده در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک درآن‌هاست. صندوق‌های خرده‌فروشی به دوگروه تقسیم می‌شوند: صندوق‌های اوراق قرضه (Retenfonds) و صندوق‌های سهام (Aktienfonds). از این‌دو، صندوق‌های اوراق‌قرضه بسیار رایج‌تر است، چرا که 80 درصد وجوه صندوق‌های خرده‌فروشی صرف سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اوراق‌قرضه می‌شود. در دهه‌ی 80، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در آلمان رشد قابل‌توجهی داشتند. کل دارایی صندوق‌ها از 50 میلیارد مارک آلمان در سال 1981 به‌بیش از 260 میلیارد مارک در سال 1991 رسید. تعداد صندوق‌های خرده‌فروشی از 114 صندوق در سال 1982 به 394 صندوق در سال 1992 رسید، و تعداد صندوق‌های نهادی طی این دوره از 553 صندوق به 1800 صندوق افزایش یافت. -228600-1844675430043ساختار صندوق سرمایه‌گذاری مشترک آلمان ویژگی خاص دارد. یک شرکت مدیریت قرارداد رسمی برای اداره‌ی سبدی از دارایی‌ها از طرف سرمایه‌گذارانی که از آن مجموعه‌ی دارایی سهم می‌برند، به‌امضا می‌رساند. یک بانک امین که آن‌را Depotbank می‌نامند، و طبق قانون باید بانکی آلمانی باشد، بر فعالیت شرکت مدیریت نظارت می‌کند. شرکت سرمایه‌گذاری معمولاً به‌شکل شرکت با مسئولیت محدود ثبت می‌شود که آلمان‌ها آن‌را Gmbh می‌نامند. ژاپن صندوق سرمایه‌گذاری اوراق‌بهادار در ژاپن بسیار شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در امریکا می‌باشد. سرمایه‌گذاران اوراقی شبیه به سهام بانام از صندوق‌ها می‌خرند، صندوق‌ها طبق قانون صندوق‌های سرمایه‌گذاری اوراق‌بهادار مصوب 1951 و اصلاحیه‌های آن نظارت می‌شوند. وضعیت مالیاتی صندوق شبیه سایر کشورها می‌باشد. هم به‌دلیل صرفه جویی مالیاتی و هم به‌لحاظ افزایش قیمت سهام در دهه‌ی 80، سرمایه‌گذاران ژاپنی از سال 1986 تا 1989، مبالغ انبوهی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری کردند. عمده‌ی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ژاپن، صندوق‌های با سرمایه‌ی متغیرهستند و سرمایه‌گذاران می‌توانند گواهی خود را به ارزش خالص دارایی‌ صندوق، نقداً بازخرید نمایند. اما، طبق دستورالعمل وزارت دارایی، سرمایه‌گذاران بسیاری از صندوق‌ها مجاز نیستند تا دو سال بعد از سرمایه‌گذاری، پول خود را بازپس بگیرند. البته، در ژاپن صندوق‌هایی شیبه صندوق باسرمایه‌ی ثابت نیز وجود دارد. در این صندوق‌ها، پس از صدور گواهی به‌قیمت تمام شده‌ی ثابت، گواهی جدید فروخته نمی‌شود. صندوق معمولاً عمر معینی دارد و غالباً هر سال پس ازانتشار گواهی‌ها، سررسید آن‌ها به‌پایان می‌رسد. در سررسید همه‌ی دارایی‌ها به‌نقد تبدیل می‌شود و بین صاحبان سرمایه توزیع می‌شود. -228600-2239010440044صندوق سرمایه‌گذاری اوراق‌بهادار براساس قرارداد بین چهار طرف شکل می‌گیرد: سرمایه‌گذاری که گواهی را می‌خرد، شرکت مدیریتی که گواهی‌ها را صادر می‌کند و در مورد سرمایه‌گذاری در صندوق تصمیم می‌گیرد، شرکت اوراق‌بهاداری که گواهی‌ها را می‌فروشد و امینی که- بانکی تجاری یا پس‌انداز- طبق نظر مدیران صندوق دارایی‌ها را اداره می‌کند. قبل از صدور گواهی صندوق، شرکت مدیریت باید امیدنامه‌ای تهیه کند که هدف صندوق را مشخص کند. مقررات حاکم بر شرکت‌های سرمایه‌گذاری مقررات حاکم بر شرکت‌های سرمایه‌گذاری غالباً در کشورهای توسعه یافته مانند ایالات متحده توسط قانون مجزایی (یا قسمت‌هایی از قوانین جامع) نظارت می‌شوند. دراین قسمت ابعادی از قوانین کشورهای مختلف شامل ایالات متحده، ترکیه، پاکستان و مالزی اشاره خواهد شد. الف) قانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایالات متحده در ایالات متحده « قانون شرکت سرمایه‌گذاری» که نخستین بار در سال 1940 تصویب و در دهه‌های گذشته مورد اصلاح واقع شده است، قانون اصلی حاکم بر شرکت‌های سرمایه‌گذاری و جامع‌ترین قانون شناخته شده سرمایه‌گذاری در جهان است. -228600-645160450045مقررات و نظارت مربوطه شامل موارد ذیل می‌باشند: تدوین فلسفه و اهداف صندوق افشاء و ارائه اهداف به سرمایه‌گذاران حفظ اهداف یادشده و قابل تغییر تنها توسط رأی سهامداران ثبت شرکت‌های سرمایه‌گذاری توسط SEC هیئت مدیره مستقل (تا از تضاد منافع جلوگیری شود) مقررات ارزش‌گذاری مقررات فروش و بازخرید سهام ضروریات نگهداری فیزیکی اجزای پرتفوی Custodial بیمه فیزیکی اجزای پرتفوی Fidelity Insurance نگهداری حساب‌های منظم براساس اصول پذیرفته شده عمومی حسابداری GAAP گزارش منظم وضعیت شرکت به سرمایه‌گذاران پیروی از روش خود تنظیمی Self- Regulation علاوه بر مقررات دولتی شایان ذکر است که یک انجمن نیز به‌نام Investment Company Institute (ICI) توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری تأسیس شده است. ضمناً از سال 1982 طبق مقررات، بانک های تجاری آمریکا مجاز به ارائه صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری نیستند. ب) شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ترکیه، پاکستان و هندوستان یکی از ابزارهای مهمی‌که در بورس ترکیه (استانبول) معامله می‌شوند صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری هستند که هم در مورد سهام و هم در مورد سرمایه مخاطره‌انگیز(venture capital) منتشر و معامله می‌شوند. -228600-645160460046دو نوع سهام شرکت سرمایه‌گذاری در حال حاضر در ترکیه وجود دارد: الف) A-Type که توسط سرمایه‌گذاران نهادی منتشر شده و حداقل 25 درصد سرمایه‌گذاری باید در سهام شرکت‌ها انجام پذیرد. انتشار این نوع سهم از سال 1944 شروع شده است. این نوع سهم مزیت مالیاتی نیز دارد. ب) B-Type که هیچ گونه محدودیتی ندارد و می‌تواند به هرگونه‌ای منتشرشود و از مزیت مالیاتی نیز برخوردار نیست. در ترکیه، بانک‌های تجاری اجازه دارند هر دو نوع خدمات شرکت سرمایه‌گذاری باز و بسته را ارائه دهند. درحال حاضر بیش از 120 شرکت سرمایه‌گذاری باز یا صندوق مشترک در ترکیه فعالیت دارند و بیشتر این صندوق‌ها توسط بانک‌های تجاری تشکیل شده‌اند. درسطح بین‌المللی، بازار بین‌المللی سهام ترکیه برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری باز مقررات زیر را وضع نموده است: قبل از درخواست پذیرش، باید دوازده ماه از فعالیت آن گذشته باشد. نرخ بازده شرکت باید برابر یا بیشتر از متوسط نرخ‌های بازده سایر شرکت‌های هم‌تراز یا مشابه باشد. جمع ارزش شرکت‌های سرمایه‌گذاری باید حداقل 10 میلیون دلار باشد. سرمایه پرداخت شده باید از جمع ارزش شرکت بیشتر باشد. مقرراتی برای منع انتقال سهام در اساسنامه شرکت سرمایه‌گذاری وجود نداشته باشد. -228600-645160470047شایان ذکر است که شرکت سرمایه‌گذاری باز و بسته نیز در پاکستان از جمله در بورس کراچی و لاهور مشارکت داشته و معامله می‌شوند. قابل توجه است که پاکستان تا سال 1997 تماماً دارای سرمایه‌گذاری باز دولتی بوده و هیچ نوع شرکت سرمایه‌گذاری باز توسط بخش خصوصی دایر نبوده است. در هندوستان نیز شرکت‌های سرمایه‌گذاری فعالیت دارند و می‌توانند سهام جدید در شرف پذیره‌نویسی را خریداری نمایند ولی مجاز نیستند بیش از 10 درصد این نوع سهام عرضه شده را خریداری نمایند. در حال حاضر این محدودیت به 20 درصد افزایش یافته است. ج) نکاتی در رابطه با قوانین مرتبط با شرکت‌های سرمایه‌گذاری مالزی در این قسمت به‌عنوان گزینه‌ای دیگر از فعالیت‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری به یونیت تراست‌ها در کشور مالزی اشاره می‌شود. مقررات حاکم و ناظر بر یونیت تراست‌های مالزی تا حد زیادی شباهت به مقررات کشور ایالات متحده دارد. در مالزی قانون صنعت اوراق‌بهادار که در سال 1983 مورد تصویب قرار گرفته است و قانون هیئت اوراق‌بهادار که در سال 1993 ایجاد شده است بر شرکت‌های سرمایه‌گذاری نظارت دارند. این هیئت نظارت بر واحدهای مشابه مانند شرکت‌های سرمایه‌گذاری بسته را نیز به‌عهده دارد. مقررات جدید نیز در سال‌های 1994 و 1995 به مقررات قبلی اضافه شده و به تصمیماتی منجر شده است. بر طبق مقررات کشور مالزی، این شرکت‌ها می‌توانند در اوراق‌بهادار زیر سرمایه‌گذاری کنند که ترکیب دارایی‌ها را به‌صورت کیفی تعیین می‌کند. اوراق‌بهادار شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس کوالالامپور اوراق‌بهادار شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس‌های خارجی -228600-645160480048اوراق‌بهادار دولتی مالزی و بانک مرکزی مالزی پول ملی مالزی، سپرده‌گذاری در بانک‌های مالزی از جمله بانک اسلامی مالزی اوراق‌قرضه و سایر اوراق بدهی که توسط مؤسسه رتبه‌دهنده مالزی حداقل رتبه BBB داشته باشند. اوراق‌بهادار شرکت‌های پذیرفته‌نشده در بورس و سایر اوراق و سرمایه‌گذاری‌هایی که توسط هیئت اورا‌ق‌بهادار مالزی مورد قبول اعلام شده باشد. به‌علاوه، سقف‌ها و حدود سرمایه‌گذاری نیز مشخص شده است که ترکیب کمی دارایی‌ها را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد: سقف سرمایه‌گذاری در یک شرکت به 10 درصد ارزش خالص دارایی شرکت سرمایه‌گذاری محدود می‌شود. تنها تا سقف 10 درصد از کل سهام شرکت دیگری را می‌توان تحصیل نمود. درصورت تضاد بندهای 1 با 2، هرکدام از آن‌ها کوچک‌تر باشند، سقف مزبور را تعیین می‌کند. در گروه‌های همبسته (مثل مجموعه‌های اقتصادی) سقف قید شده 15 درصد کل خالص دارایی می‌باشد. بیش از 10 درصد از کل خالص دارایی نمی تواند در اوراق‌خارجی پذیرفته شده در هر یک از بورس‌های خارجی سرمایه‌گذاری شود. ارزش هرکدام از موارد بالا در نقطه خرید و توسط هزینه خرید معین می‌شود. ضمناً مقررات مالزی حدی برای بزرگ بودن اندازه خود شرکت سرمایه‌گذاری قائل می‌شود. درحال حاضر 500 میلیون واحد«سهم» که هرکدام یک واحد پول مالزی(رینگیت) قیمت‌گذاری(اسمی) شده باشند سقف این‌شرکت‌ها را در موقع عرضه عمومی اولیه تعیین می‌کند. -228600-1442085490049اگر یک شرکت سرمایه‌گذاری که حجم فعالیت کمتری دارنداقدام به افزایش سرمایه بنماید، قبلاً باید مجوز هیئت اوراق‌بهادار را اخذ کند. مدیریت صندوق باید توسط یک شرکت ذی‌صلاح که صلاحیت آن به تأیید هیئت اوراق‌بهادار می‌رسد به‌عهده گرفته شود. مدیر شرکت باید وابسته به نهادمالی که زیر نظر بانک مرکزی مالزی نظارت می‌شود قرار داشته باشد یا باید صلاحیت آن از طرف هیئت اوراق‌بهادار تأیید شود. در سال 1995، هیئت اوراق‌بهادار اجازه داده است که شرکت‌های کارگزاری بتوانند صندوق هایی از طریق یک شرکت وابسته ایجاد کنند و مالکیت صندوق باید لااقل 70 درصد متعلق به شهروندان مالزی باشد. سقف مالکیت خارجی 30 درصد است. این نوع شرکت‌ها مجاز به استقراض برای تأمین مالی فعالیت خود نیستند و تنها می‌توانند«سهام» بفروشند. هرسال (بعد از 2 ماه از سال مالی) نیز صندوق‌ها موظف به گزارش صورت‌های مالی خود به سهامداران می‌باشند. بررسی تحقیقات انجام شده قبل از مارکویتز، تئوری موجود در مورد سرمایه‌گذاری تئوری سنتی بود. در این روش، عقیده بر این بود که اگر برای تشکیل پرتفوی از سهام شرکت‌های مختلف استفاده شود ترکیب این دارائی‌ها ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش خواهد داد. اما مارکویتز با ارایه‌ی تئوری خود ثابت کرد که دیگر نمی‌توان ریسک را به‌وسیله‌ی سرمایه‌گذاری در صنایع یا بخش‌های تجاری مختلف کاهش داد یا باانتخاب بهترین‌ فرصت‌ها در هر صنعت از ریسک اجتناب کرد بلکه عملکرد پرتفوی تا حد زیادی بستگی به کل مجموعه دارد و این هم به‌خاطر همبستگی است که بین بازده هر سهم و بازده کل پرتفوی وجود دارد. -228600-1840230500050 در اوایل دهه‌ی 1950، مارکویتز(Markowitz) بااستفاده از مفهوم همبستگی ثابت کرد که با تغییر میزان دارایی‌های موجود در یک پرتفوی و همچنین در نظر گرفتن ضریب همبستگی بین بازده‌ی آن‌ها می‌توان ریسک را کاهش داد. فرض مارکویتز این بود که با دارایی‌هایی که دارای همبستگی کاملاً منفی هستند ریسک کل را می‌توان به صفر رساند. ولی واقعیت این است که با تنوع‌سازی پرتفوی ریسک سیستماتیک را نمی‌توان کاهش داد. زیرا براساس تعریف ریسک سیستماتیک، کل بازار دارای حرکت‌هایی است که بازده کل دارایی‌های موجود در بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد و موجب نوسانات کل دارایی‌های موجود در بازار می‌شود و لذا نمی‌توان آن‌را کاهش داد. بنابراین ریسک کل را نمی‌توان به‌صفر رساند. با این همه مارکویتز بااستفاده از نسبت‌های متفاوتی از دارایی‌هایی که دارای همبستگی متفاوتی هستند توانست مجموعه‌ی فرصت بازار را محاسبه کند و براساس مجموعه‌ی فرصت، مرز کارای سرمایه‌گذاری را بدست آورد. مرز کارای سرمایه‌گذاری، مکان هندسی ترکیب دارایی‌هایی است که برای یک درجه‌ی ریسک معین بالاترین بازده را دارند. در دهه‌ی 1960، سه محقق به ‌نام‌های ویلیام شارپ، جک‌ترینور و مایکل جنسن برمبنای مفهوم بازار سرمایه، مدل CAPM و مفاهیم ریسک و بازده، معیارهایی را برای ارزیابی عملکرد پرتفوی مطرح نمودند. این معیارها، اغلب معیارهای ترکیبی عملکرد پرتفوی نامیده می‌شود و امروزه به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. -228600-645160510051ویلیام شارپ (1963SHARP) در تحقیق خود، عملکرد مورد انتظار یک پرتفوی را با دو معیار زیر تعریف نمود: نرخ بازده مورد انتظار تغییرپذیری بازده (ریسک) که با انحراف معیار از بازده سنجیده می‌شود. او در این تحقیق عملکرد 34 شرکت سرمایه‌گذاری را طی سال‌های 1963- 1954 مورد بررسی قرار داد. معیار دوم مورد استفاده محقق به‌صورت تعریف می‌شود. در این فرمول عوامل زیر به‌کار گرفته شده است: = متوسط بازده کل پرتفوی P در طول دوره زمانی مشخص = متوسط نرخ بازده بدون ریسک در طول دوره = انحراف معیار بازده پرتفوی P در طول دوره = بازده مازاد (صرف ریسک) پرتفوی P در مورد RVAR یعنی پاداش به تغییر‌پذیری، باید موارد زیر را مورد توجه قرار داد: RVAR بازده مازاد هر واحد از ریسک کل را اندازه‌گیری می‌کند. هر چه میزان RVAR بیشتر باشد عملکرد پرتفوی به‌همان اندازه بهتر خواهد بود. محقق در هر دوره مورد بررسی، شرکت‌ها را براساس معیار فوق رتبه‌بندی نمود. رتبه یک، به شرکتی داده شد که بیشترین RVAR را دارا بود. نتایج نشان داد شرکت‌هایی که در دوره اول رتبه پائینی داشتند در دوره‌های بعد نیز رتبه پایین کسب نمودند. بر عکس شرکت‌هایی که در دوره اول رتبه بالا داشتند در دوره‌های بعد هم رتبه بالا به دست آوردند. به‌طور خلاصه نتایج نشان داد که تفاوت در عملکرد را می‌توان پیش‌بینی نمود هر چند که نمی توان آن را مبنای مناسبی برای برآورد عملکرد آینده دانست. -228600-1442085520052تقریباً همزمان با شارپ، جک ترینور (1965 TREYNOR) نیز معیار مشابهی را با نام نسبت پاداش به نوسان‌پذیری بازده ارائه کرد. او نیز مانند شارپ درصدد ایجاد ارتباط بین ریسک پرتفوی با بازده آن بود. هرچند ترینور با این فرض که پرتفوی‌ها به اندازه کافی متنوع هستند، میان بازده کل و ریسک سیستماتیک تفاوت قائل شد. وی در اندازه‌گیری عملکرد پرتفوی مفهوم خط شاخص را معرفی کرد که ازآن برای نشان دادن رابطه‌ی میان بازده پرتفوی و بازده بازار استفاده نمود. شیب خط شاخص، نوسان‌پذیری نسبی بازده صندوق‌های سرمایه‌گذاری را اندازه‌گیری می‌کند. شیب این خط ضریب بتا است که معیار نوسان‌پذیری بازده پرتفوی در رابطه با شاخص بازار را نشان می‌دهد. نسبت پاداش به نوسان‌پذیری بازده بصورت زیر محاسبه می‌گردد: در این فرمول ، بتای پرتفوی است. هر قدر نسبت پاداش به نوسان‌پذیری بازده (RVOL) بیشتر باشد، نشان‌دهنده عملکرد بهتر پرتفوی است. نتایج تحقیقات شارپ و ترینور نشان داد که اگر پرتفوی‌ها به اندازه کافی از تنوع برخوردار باشند رتبه‌بندی براساس معیارهای دو محقق یکسان خواهد بود و هرچه از میزان تنوع پرتفوی‌ها کاسته شود، احتمال اختلاف میان رتبه‌بندی براساس دومعیار زیاد خواهد شد. اگر پرتفویی به اندازه کافی متنوع نباشد براساس رتبه‌بندی، RVOL آن می‌تواند بیشتر از رتبه‌بندی مبتنی بر RVAR باشد. لذا سرمایه‌گذارانی که تمام دارایی خود را در یک پرتفوی اوراق‌بهادار نگهدارند باید بیشتر بر معیار شارپ متکی باشند زیرا معیار شارپ بازده کل پرتفوی را در رابطه با ریسک کل مورد ارزیابی قرار می‌دهد. -228600-1840230530053 در سال 1968 جنسن (1968 JENSEN) بااستفاده از تئوری قیمت‌گذاری دارائی‌های سرمایه‌ای که قبلاً توسط شارپ و ترینور عنوان شده بود، مدلی جدید برای ارزیابی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری طراحی کرد. او در این مدل توجه خود را فقط به ارزیابی قدرت پیش‌بینی مدیر پرتفوی، یعنی توانایی کسب بازده با پیش‌بینی صحیح قیمت‌های اوراق‌بهادار که از بازده مورد انتظار در سطح معینی ‌از رسیک بالاتر است، معطوف نمود. نمونه مورد بررسی محقق شامل 115 شرکت سرمایه‌گذاری بود که بازده پرتفوی آنها بااستفاده از اطلاعات خالص دارایی‌‌ها و سود تقسیمی آنها برای دوره10ساله 64-1955 محاسبه گردید. درنهایت عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری در این تحقیق نشان داد که این شرکت‌ها قادر به پیش‌بینی قیمت‌های اوراق‌بهادار حتی به اندازه رویه خرید و نگهداری اوراق‌بهادار مانند بازار نیستند. علاوه بر تحقیقات مذکور، تحقیقات متعدد دیگری نیز درخصوص ارزیابی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری صورت گرفته است. فاما و فرنچ (1996 Fama&French) در تحقیقی در سال 1996 با استفاده از مدل CAPM، یک رگرسیون چند متغیره را برای بررسی عوامل مؤثر در بازده پرتفوی طراحی کردند و با استفاده از مدل جنسن به بررسی رابطه عملکرد با اندازه و نسبت ارزش دفتری به بازار پرداخته و به این نتیجه دست‌یافتند که بازده سهام کوچک بیشتر از سهام بزرگ است و عملکرد با نسبت ارزش دفتری به بازار رابطه مستقیم دارد. -228600-1442085540054در تحقیقی دیگری که در سال 2001 در کشور ترکیه انجام گرفت، عملکرد دو گروه شرکت سرمایه‌گذاری در مقایسه با شاخص‌های ISE-100 و T-BILL برای سال‌های 2000 - 1998 با استفاده از مدل‌های شارپ، ترینور، جنسن و گراهام و هاروی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رتبه‌بندی‌های مختلف به نتایج مشابهی می‌انجامد و درصورت تفکیک دوره مورد بررسی به دوره‌های کوتاه‌تر نیز تغییری در نتایج بدست آمده حاصل نخواهد شد. دو محقق به نامهای کوتاری و وارنر (2002 Kothary&Warner) در سال 2002 با استفاده از معیارجنسن و با شبیه‌سازی شرکت‌هایی که ویژگی‌ و خصوصیات شرکت‌های واقعی را داشتند معیار استانداردی را با استفاده از داده‌های سری زمانی بازده‌های سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای ارزیابی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری طراحی نمودند. آن‌ها دریافتند که بازدهی اضافی حدود 3 درصد در سال که در تحقیقات و مطالعات گذشته، ابراز می‌شد را می‌توان به میزان بااهمیتی با تجزیه و تحلیل معاملات سهام یک شرکت رشد و ارتقاء بخشید. درایران نیز تحقیقاتی در مورد شرکت‌های سرمایه‌گذاری صورت گرفته است که از جمله آنها می‌توان به تحقیقات ذیل اشاره نمود. بررسی هماهنگی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری و اهداف آنها در بازار سرمایه- تحقیق مذکور در سال 1374 توسط آقای جعفر حاجی بزرگی صورت گرفته است محقق به بررسی عملکرد چهار شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنایع بهشهر، سرمایه‌گذاری البرز، سرمایه‌‌گذاری ملی ایران و سرمایه‌گذاری سپه طی سال‌های 1370-1373 پرداخته و با استفاده از معیارهای کسب سود سالیانه، افزایش قیمت سهام، دریافت سهام جایزه و حق‌تقدم ،ریسک و بازدهی شرکت‌های مذکور را محاسبه نموده است و درنهایت به این نتیجه دست‌یافته که شرکت‌های سرمایه‌گذاری از عملکرد مناسبی نسبت به شاخص کل بازار بورس برخوردار بوده و از کارایی لازم در این زمینه برخوردار بوده‌اند. -228600-2637155550055تجزیه و تحلیل شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مطالعات موردی چند شرکت در بازار مالی ایران- تحقیق مذکور در سال 1375 توسط آقای محمودرضا داعی انجام شده که در آن پس از معرفی بازار پول و سرمایه و ویژگی‌های هر یک از آنها به بررسی بازار سرمایه در ایران و نقشی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای توسعه بازار می‌توانند ایفا کنند پرداخته است. محقق وضعیت سه شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران، سرمایه‌گذاری بانک ملی ایران و سرمایه‌گذاری البرز را مورد ارزیابی و مشکلات شرکت‌های سرمایه‌گذاری، روند قیمت سهام و نسبت‌های مالی شرکت‌های مذکور را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است و درپایان با محاسبه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و میزان جذب نقدینگی و تجهیز سرمایه‌گذاری به ارزیابی و نتیجه‌گیری عملکرد این ‌شرکت‌ها در بازار مالی ایران پرداخته است و بیان نموده این شرکت‌ها از عملکرد مناسبی در بازار برخودار بوده‌اند. بررسی نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری در توسعه اقتصادی کشور (گذشته، حال، آینده)- تحقیق مذکور در سال 1376 توسط آقای مسعود محمدزاده انجام شده است. کل تحقیق بر دو محور اساسی قرار دارد؛ محور اول، متغیرهای کلان اقتصادی شامل پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و تولید ناخالص داخلی و روابط بین آنها که این بررسی براساس داده‌های سه متغیر فوق در سال‌های 1374-1340 انجام گرفته و نشان می‌دهد که رابطه تنگاتنگی بین آنها وجود دارد و در محور دوم جنبه‌های مختلف شرکت‌های سرمایه‌گذاری معرفی شده‌اند. محقق در نهایت با ترکیب این دو محور به این نتیجه دست‌یافته که شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌طور غیر مستقیم در اقتصاد کشور مؤثر بوده و با افزایش این‌ شرکت‌ها چه از نظر کمی و چه کیفی روند رشد اقتصادی و به‌دنبال آن توسعه اقتصادی تسریع خواهد یافت. -228600-3035300560056بررسی تحلیلی ریسک و بازده پرتفوی سرمایه‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری بیمه ایرانی- تحقیق در سال 1375 توسط آقای امیرصفری جهت بررسی وضعیت عملکرد پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه‌ایران، بیمه دانا، بیمه آسیا، بیمه‌البرز و بیمه مرکزی ایران برای دوره 1374-1368 صورت گرفته است که محقق پس از بیان نقش موسسات مالی در بازار سرمایه به معرفی مؤسسات بیمه می‌پردازد و درآمد حاصل از پرتفوهای سرمایه‌گذاری را تجزیه و تحلیل نموده و با تلفیق پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری، ترکیب و بازدهی پرتفوی صنعت بیمه را نشان می‌دهد از نظر محقق چنین به‌نظر می‌رسد که پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری مذکور از وضعیت و ترکیب مناسبی برخوردار نبوده و عملکرد آنها از نظر ریسک و بازده، مناسب تلقی نمی‌شود. نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری در کارایی بورس اوراق‌بهادار- تحقیق مذکور که در سال 1376 توسط آقای مهدی بهزاد صورت گرفته است نشان می‌دهد که شرکت‌های سرمایه‌گذاری از چند لحاظ می‌توانند باعث افزایش کارایی بورس اوراق‌بهادار شوند. اول اینکه سرمایه‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های دیگر به‌منظور اداره و کنترل آنها باعث افزایش بازدهی و قیمت سهام آنها گردیده و در نهایت منجر به افزایش کارایی واحدهای فوق می گردد. دوم اینکه، شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بورس تهران با توجه به حجم منابع مالی زیاد و مالکیت سهام شرکت‌های مختلف می‌توانند باعث ایجاد تعادل در عرضه و تقاضای سهام گردیده و مانع از نوسان کوتاه مدت قیمت سهام گردند. سوم اینکه شرکت‌های سرمایه‌گذاری موجب مبانی مالکیت در بورس تهران گردیده و می‌توانند مردم را با هدایت در امر سرمایه‌گذاری بهینه، جذب بورس اوراق‌بهادار نمایند. چهارم اینکه، شرکت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به تعداد اندک آنها در بورس تهران، تأثیر زیادی بر پارامترهای عمده بورس تهران از قبیل ارزش جاری سهام، حجم معاملات و شاخص قیمت سهام دارند. عملکرد شرکت‌های سرمایه گذاری در بورس تهران طی سال‌های اخیر نشان داده که این شرکت‌ها با توجه به توانائیهای بالقوه‌ای که دارند در صورت فراهم شدن شرایط می‌توانند نقش به‌مراتب بالاتری در کارایی بورس‌اوراق‌بهادارتهران ایفا نمایند. -228600-5824220570057بازده اضافه مدیریت فعال در شرکت‌های سرمایه گذاری- تحقیق مذکور در سال 1382 توسط خانم شهناز مشایخ صورت گرفته است. محقق به بررسی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری از جنبه قابلیت کسب بازدهی اضافی از عملیات سرمایه‌گذاری پرداخته و عملکرد 19 شرکت سرمایه‌گذاری را برای دوره 7 ساله 1380-1374 بااستفاده از مدل‌‌ جنسن مورد بررسی قرار داده است. نتیجه تحقیق حاکی از این است که شرکت‌های سرمایه گذاری ایرانی در دوره بررسی بطور متوسط توانسته‌اند بازده بالاتری در سرمایه‌گذاری‌های بورسی خود نسبت به بازار کسب نمایند و این نتیجه با بررسی دوره‌‌های کوتاه‌تر نیز تکرار شد. .همچنین نتیجه تحقیق حاکی از این بود که اندازه پرتفوی بورسی و صرف هزینه‌‌های بیشتر در عملیات نتایج را بهبود نمی‌بخشد و موجب دست‌یابی به بازده اضافه خالص بالاتری نمی‌گردد. از طرف دیگر سایر نتایج نیز نشان داد که عملکرد مثبت این شرکت‌ها از جانب بازار و گردانندگان آن مورد توجه قرار گرفته و بر بازده سهام عادی آنها اثر مثبتی برجا گذاشته است. بااین حال ثبات قابل ملاحظه‌ای در عملکرد این شرکت‌ها در دوره بررسی وجود نداشته است لذا در تفسیر و تعمیم نتایج برای آینده باید احتیاط کرد. -228600-3035300580058 خلاصه فصل در این فصل مطالبی درمورد نظام‌های مالی به انواع نهادهای بازار پول و سرمایه ارائه شده‌است. سپس واسطه‌های مالی و انواع آن و همچنین مهم‌ترین نهادهای پایه در بازار سرمایه مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت نیز تاریخچه‌ی شرکت‌های سرمایه گذاری، انواع و اهداف آن‌ها و مقررات حاکم بر شرکت‌های سرمایه‌گذاری پرداخته شده است. -226695-69977013100131منابع و مآخذ منابع فارسی 1- آذر عادل و منصور مؤمنی، آمار و کاربرد آن در مدیریت، جلد 1، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت، 1375. 2- بهزاد مهدی ، نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری در کارایی بورس اوراق‌بهادارتهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و فنون مازندران،1376. 3- پوریان حیدر، حلقه‌های مفقوده نهادهای پایه اوراق‌بهادار در جمهوری اسلامی ایران، دومین همایش مدیریت مالی در ایران، دانشگاه شهیدبهشتی،زمستان 1377. 4- پی.جونز چارلز. ،مدیریت سرمایه‌گذاری، ترجمه و اقتباس رضا تهرانی و عسگرنوربخش، چاپ اول،تهران، نشر نگاه دانش،1382. 5- جهانخانی‌ علی و علی پارسائیان، بورس اوراق‌بهادار. انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، 1374 6- حاجی بزرگی جعفر، بررسی همامنگی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری و اهداف آنها در بازار سرمایه، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی،1374 7- خاکی غلامرضا، روش تحقيق با رويکردی بر پايان نامه نويسی، انتشارات مرکز تحقيقات علمی کشور، 1378. 8- ختایی محمود ، گسترش بازارهای مالی و رشد اقتصادی، مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی، 1378 9- داعی محمودرضا ، تجزیه و تحلیل شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مطالعات موردی چند شرکت در بازار مالی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه امام صادق،1375. -228600-6997701320013210- دلاور علی ، مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، چاپ دوم ،نشر رشد،1374. 11- سازمان بورس اوراق‌بهادار تهران، مجموعه قوانین، مقررات و آیین‌نامه های بورس اوراق‌بهادار، چاپ پنجم،ناشر شرکت اطلاع‌رسانی بورس،1384 12- سنگینیان علی ، مروری بر انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مرکز تحقیقات و توسعه‌ی بازار سرمایه ایران، 1383. 13- صفری امیر، بررسی تحلیلی ریسک و بازدهی پرتفوی سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه ایرانی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد،دانشگاه شهید بهشتی،1375. 14- فرجی یوسف ، آشنایی باابزارها و نهادهای پولی و مالی، مؤسسه عالی بانکداری ایران،1381 15- فیوزی فرانک ، فرانکومودیانی و مایکل فری، مبانی بازارها و نهادهای مالی، ترجمه حسین عبده تبریزی، جلد1،چاپ اول،نشرآگه،1376 16- کدخدایی حسین، مبانی مقررات بازار سرمایه، انتشارات بیمه مرکزی یاران،1378 17- محمدزاده مسعود ، بررسی نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری درتوسعه اقتصادی کشور(گذشته، حال وآینده)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران،1376. 18- مرشدخانی رضا، بررسی رابطه نرخ بازگشت و ریسک در بورس تهران بااستفاده از مدل TGARCH-M ،پایان نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه،1380. 19- مشایخ شهناز، بازده اضافه مدیریت فعال در شرکت‌های سرمایه‌گذاری، رساله دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی،1382 -228600-6997701330013320- نبوی بهروز، مقدمه‌ای برروش تحقیق در علوم اجتماعی، چاپ هفدهم، انتشارات آبان، سال 1375. منابع انگلیسی 21- Fama E,.and K.French, " Multifactor Explanations of Assets pricing Anomalies", Journal of finance, vol 99,1996 22- Gathmann Gerhard, " Real Estate Investment Funds in Germany", Funds and Portfolio Management Institutions: An International Survey, op. cit 23- Griffiths Howard, Financial Investment, Mc Graw Hill, 1990 24- http://www.invstopedia.com 25 - Jensen M, "The Performance of Mutual fund in the period 1945-1964" , Journal of finance, Vol 23, No 2, 1968 26- Kothary S, J. Warner ," Evaluating mutual fund performance", Journal of finance , vol 56, 2002 27- Michael L. Whitener and Eiichi Hiraki, " Managing Money in Japan", International Financial Law Review, Supplement ,April 1990 28- Otten Roger & Mark Schweitzer, A Comparison Between the European and the U.S. Mutual Fund Industry , December 14,1998. 29- Wiandt Jim,Will McClatchy, Exchange Traded Funds, john wiley & sons, 2002 -228600-6997701340013430 - Sharp W , " Mutual fund performance", Journal of Business, No 39(1),1966 31- Sharpe William F.,Gordon J.Alexander & Jeffrey V.Bailey ,Investments,fifthedition.Prentice-HallInternational,Inc.,1996 32 - Treynor J, " How to Rate Management of investment funds"., Harvard Business Review ,NO 44O, 1965 33 - Tuncer Gursoy Y, Cudi. omer Erzurumlu, "Evaluation of portfolio performance of TURKISH investment fund", Dogus univrsitesi Dergisi, 2001/4 34- Tuncer Gursoy Y,Cudi. omer Erzurumlu, "Evaluation of portfolio performance of TURKISH investment fund", Dogus univrsitesi Dergisi, 2001/4