پیشینه و مبانی نظری تحقیق هزینه های کیفیت (docx) 29 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 29 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
بخش اول – مبانی نظری تحقیق PAGEREF _Toc411439901 \h 15
2-1. مقدمه PAGEREF _Toc411439902 \h 15
2-2. مفهوم کیفیت PAGEREF _Toc411439903 \h 16
2-3. هزینه های کیفیت PAGEREF _Toc411439904 \h 16
2-4. عوامل موثر بر هزینه های کیفیت PAGEREF _Toc411439905 \h 16
2-5. انواع هزینههای کیفیت PAGEREF _Toc411439906 \h 17
2-5-1. هزینه های پیشگیری PAGEREF _Toc411439907 \h 19
2-5-2. هزینه های ارزیابی PAGEREF _Toc411439908 \h 19
2-5-3. هزینههای شکست PAGEREF _Toc411439909 \h 19
2-5-3-1. هزینه های شکست داخلی PAGEREF _Toc411439910 \h 20
2-5-3-2. هزینه های شکست خارجی PAGEREF _Toc411439911 \h 20
2-6. مزایای هزینههای کیفیت PAGEREF _Toc411439912 \h 20
2-7. موانع موجود در برنامهریزی کیفیت PAGEREF _Toc411439913 \h 21
2-8. دلایل ناکامی سیستم هزینه یابی کیفیت PAGEREF _Toc411439914 \h 21
2-9. مدل های تعیین هزینههای کیفیت PAGEREF _Toc411439915 \h 24
2-9-1. مدل P-A-F PAGEREF _Toc411439916 \h 25
2-9-2. مدل هزینه فرصت یا هزینه پنهان PAGEREF _Toc411439917 \h 27
2-9-3. مدل هزینه فرایند PAGEREF _Toc411439918 \h 28
2-9-4. مدلABC PAGEREF _Toc411439919 \h 28
2-10. روش های جمعآوری هزینههای کیفیت PAGEREF _Toc411439920 \h 29
2-10-1. روش سنتی PAGEREF _Toc411439921 \h 29
2-10-2. روش مستند سازی عیب PAGEREF _Toc411439922 \h 30
2-10-3. روش مراقبت از زمان صرف شده PAGEREF _Toc411439923 \h 30
2-10-4.روش ارزیابی PAGEREF _Toc411439924 \h 30
2-11. روش و مدل مورد استفاده در تحقیق حاضر PAGEREF _Toc411439925 \h 30
2-12. بخش دوم: پیشینه تحقیق PAGEREF _Toc411439926 \h 31
2-12-1. تحقیقات مرتبط انجام شده درخارج از کشور: PAGEREF _Toc411439927 \h 31
2-12-2. تحقیقات مرتبط انجام شده درایران: PAGEREF _Toc411439928 \h 32
2-13. خلاصه وجمع بندی PAGEREF _Toc411439929 \h 35
بخش اول – مبانی نظری تحقیق
2-1. مقدمه
شرکت ها، کالاها و خدماتی را تولید و عرضه می کنند که مصرف کنندگان آن ها را می-خواهند و نیاز دارند در نتیجه آن ها برای کسب درآمد بیشتر، پیوسته می کوشند برای خواسته-های مشتریان خود اهمیت قائل شوند، با طراحی و تولید محصولات جدید نظریات آن ها را در ارتقای کیفیت محصولات اعمال نمایند و با توجه به قاعده مثلث بقـا (هزینه کمتر، زمان کارکرد بیشتر و کیفیت بالاتر) قادر خواهند بود ضمن تحصیل سودهای هنگفت، در میدان رقابت به فعالیت ادامه دهند. عواملی همچون رقابت و تغییرات فناوری مدیران را ناگزیر می کند که به تولید محصولات و عرضه خدمات با کیفیت بالا بپردازند، نیازهای مشتریان را به سرعت تامین کنند و شاید از همه مهم تر، این فعالیت ها را با حداقل هزینه ممکن انجام دهند. عدم توجه به اهمیت کیفیت باعث از دست دادن مشتریان، کاهش فروش و سود و سرانجام منجر به ورشکستگی شرکت خواهد شد. اگر چه ارتقای کیفیت خود هزینه بر است اما در مقابل آن افزایش رضایتمندی مشتریان، حفظ سهم بازار، رشد و توسعه شرکت و دوام و بقای آن وجود دارد (صالحی، 1390).
امروزه صنعت ما نیاز به وارد شدن به بازارهای جهانی، توسعه صادارات را به خوبی احساس میکند و از جمله عوامل عمده در این راستا سطح کیفیت محصولات میباشد که به عنوان یک شاخص رقابتی نه تنها در توسعه صادارات، بلکه در کاهش واردات نقش موثری دارد. به جرأت میتوان گفت که کیفیت یکی از مهمترین مسائل در تولید میباشد.
از این رو توجه به سیستمهای مدیریت کیفیت به منظور دستیابی به بازارهای داخلی و بینالمللی، بهبود کارائی، استانداردهای بالاتر، سیستمها و رویههای مناسب تر، انگیزه بهتر، افزایش رضایت مشتری و همچنین کاهش هزینهها و صرفه جویی بیشتر، ضروری میباشد.
2-2. مفهوم کیفیت
کیفیت در فرهنگ لغت به درجه یا رتبه عالی اشاره دارد. بدین جهت کیفیت یک معیار نسبی از خوب بودن است. تعریف کیفیت به عنوان خوب بودن بطور کلی به محتوای عملیاتی آن اشاره دارد اما تعریف عملیاتی آن عبارت است از " مطابق خواسته مشتری " و بطور عملیاتی یک محصول یا کالای کیفی چیزی است که مطابق انتظارات مشتری یا بیشتر از آن است. عملا کیفیت همان رضایتمندی مشتری است (هانسن و موون، 2005).
2-3. هزینه های کیفیت
تعاریف مختلفی از هزینههای کیفیت ارئه شده است، که از جمله آنها عبارتند از:
هزینه های کیفیت، مخارجی هستند که تولید کننده، مصرف کننده و یا جامعه از بابت کیفیت محصول یا خدمات متحمل می شوند (دیل وپلانک، 1995).
هزینه های کیفیت، هزینه هایی هستند که به دلیل پایین بودن کیفیت محصولات یا خدمات اجرا می شوند و هزینه های کیفیت در چهار گروه کلی طبقه بندی می شوند:
هزینه های پیشگیری، هزینه های ارزیابی، هزینه های رفع نقص داخلی، هزینه های رفع نقص خارجی )هانسن و موون، 2005).
2-4. عوامل موثر بر هزینه های کیفیت
این عوامل به 4 دسته طبقه بندی شده است:
عوامل انسانی: این عوامل شامل آموزش ناکافی، کارکنان کم تجربه، نظارت ضعیف و نارضایتی کارکنان است.
عوامل ماشینی: این عوامل شامل قطعات نامرغوب، سرعت نامناسب و ماشینآلات فرسوده و قدیمی است.
عوامل طراحی: طراحی نامناسب قطعات و ترتیب ناصحیح خط تولید را شامل می شود.
عوامل مواد، ملزومات وقطعات: شامل تامین مواد و قطعات از منابع متعدد، حمل و جابهجایی ناصحیح، مشخصات ناصحیح و محل نگهداری نامناسب است (شعری،1384).
2-5. انواع هزینههای کیفیت
همان طور که در اغلب متون کيفيت ذکر شده، هزينه هاي کيفيت به چهار گروه عمده تقسيم مي شوند:
هزینه های پیشگیری
هزینه های ارزیابی
هزینه های شکست داخلی)درون سازمانی)
هزینه های شکست خارجی (برون سازمانی)
این نوع طبقه بندی، پذیرفته ترین طبقه بندی می باشد (اتکینسون،1991). این طبقه بندی اغلب به عنوان مدل PAF شناخته می شود و یکی از رایج ترین مدل های هزینه کیفیت در ایالات متحده (کامپانلا،1990) و بریتانیا است (جفری، 2004).
جدول 2-1: زیرمجموعه هزینههای کیفیتعوامل هزینه های پیشگیریپاداش به کارکنان برای افزایش انگیزه پرسنلطرح ریزی، استقرار و حفظ سیستم مدیریت، هزینه های مشاوره، اخذ گواهینامه، مستندسازی، جذب نیروی انسانی متخصی و غیرهآدیت محصول SQFEآموزش داخلی و خارجیارزیابی، توسعه و آدیت تامین کنندگان و پیمانکارانکنترل، سرویس و نگه داشت ابزارکنترل آماری فرآیند SPCممیزی سیستم مدیریت کیفیتسرویس و نگهداری پیشگیرانه PMتحلیل سیستم اندازه گیری MSAبهبود مستمرهزینه های برنامه ریزی کیفیتهزینه های بررسی محصول جدیدهزینه طراحی و کنترل فرآیند بازرسیهزینه گزارشها و آمار مربوط به کیفیتعوامل هزینههای ارزیابیهزینه تجهیزات تست دقت و بازرسی و اندازه گیریهزینه مربوط به بررسی کیفی موجودی انبارهانیروی انسانی فعالیتهای آزمایشگاهیمواد مصرفی آزمایشگاهبازرسی و کنترل ورودی، حین فرآیند و محصول نهاییتست ها و آزمون هاکالیبراسیونتعمیر و نگهداری ابزارهای اندازه گیری و تجهیزات آزمونمحصولات تخریب شده برای انجام تست های مخربعوامل هزینههای شکست داخلیهزینه های دوباره کاری، هزینه تحلیل شکست، هزینه های مجددهزینه نگهداری نامناسب مواد اولیههزینه سقوطاقدامات اصلاحیضایعاتمحمولههای نامنطبق تأیید شده از تامین کنندگان با مجوز ارفاقیمحمولههای نامنطبق تأیید شده با مجوز ارفاقیاصلاح، تعمیر و بازکاری محصولات معیوب شناسایی شده در شرکتتوقف تولید به علت مشکلات کیفیتعیین تکلیف، بازرسی صد درصد و جداسازی محموله های نامنطبقهزینه های نگهداری، انبارش و جابجایی محصولات نامنطبقکاهش قیمت محصول مرغوب به محصول درجه دوعوامل هزینههای شکست خارجیهزینه گارانتی(ضمانت)هزینه برگشت محصول توسط مشتری و هزینه اصلاح محصولات در دست مشتریان هزینه های رسیدگی به شکایت مشتری و انجام اقدام اصلاحیهزینه دیرکرد تحویل محصول به مشتریحمل و نقل و انبارش محموله های برگشتی از مشتریبازکاری محصولات معیوب برگشتی از مشتریدوره های آموزشی غیر اثر بخشپرداخت غرامت به مشتریان ناراضیدعاوی حقوقی مطروحه از مشتریان به علت تحویل محصول معیوبکاهش خوشنامی شرکت نزد مشتریانکاهش و یا حذف سفارش فروش از سوی مشتریان ناراضی
2-5-1. هزینه های پیشگیری
هزینه هایی هستند که در جهت اجرای اقدامات و به کارگیری برنامه هایی جهت جلوگیری از به وجود آمدن عدم انطباق، صرف می شود. در مورد هزینههای پیشگیری می توان گفت که از طریق آن ها از بروز خطا جلوگیری میشود. آن ها عبارتند از هزینههای برنامه ریزی کیفیت، هزینههای بررسی محصول جدید، هزینه طراحی و کنترل فرآیند بازرسی، هزینه گزارشها و آمار مربوط به کیفیت، هزینههای ارزیابی کیفیت و هزینههای آموزشی .
2-5-2. هزینه های ارزیابی
این هزینه ها صرف انجام اقداماتی برای حصول الزامات کیفی اعم از تصدیق و کنترل کیفیت در کلیه مراحل طراحی، خرید، تولید، حمل و توزیع و خدمات پس از فروش می گردد. به عبارت دیگر می توان گفت هزینه های متحمل شده برای شناسایی محصولات با کیفیت پایین قبل از حمل و نقل به مشتریان. که بطور معمول این هزینهها عبارتند از: هزینه های بازرسی، آزمایش مواد در بدو ورود، بازرسی و آزمایش مواد در حین فرایند تولید، بازرسی نهایی، آزمایش محصول نهایی، تجهیزات تست دقت و بازرسی و اندازه گیری، بررسی کیفی موجودی انبارها.
2-5-3. هزینههای شکست
2-5-3-1. هزینه های شکست داخلی
هزینه های نقص محصول که قبل از تحویل به مشتریان رخ می دهد، هزینه شکست داخلی میباشد. این هزینهها شامل: هزینه های ضایعات، کاهش هزینهها، هزینههای دوبارهکاری، هزینه تحلیل شکست، هزینه های مجدد و هزینه نگهداری نامناسب مواد اولیه و هزینه سقوط، است.
2-5-3-2. هزینه های شکست خارجی
هزینه های مرتبط با نقص که از نظر زمانی بعد از تحویل محصول به مشتریان رخ می دهد به عنوان هزینههای شکست خارجی تعریف میشوند. این هزینه ها شامل هزینه گارانتی (ضمانت)، هزینه برگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتری و هزینه اصلاح محصولات در دست مشتریان می باشد.
معمولا در تمامی صنایع هزینه های شکست داخلی و خارجی بیشترین سهم را به خود اختصاص می دهند. هزینه های پیشگیری کمترین سهم را در هزینه های کیفیت شرکت دارا می-باشد (هزینه های شکست داخلی و خارجی 70 درصد، هزینههای ارزیابی 25 درصد و هزینههای پیشگیری 5 درصد). کرازبی معتقد است که شرکتهای تولیدی متحمل هزینههای کیفیت 25 درصد تا 30 درصد فروش خود هستند (کرازبی، 1979).
2-6. مزایای هزینههای کیفیت
جوران (1962) برمبنای مدل PAF نظریهای ارائه داد که رابطه معکوس میان هزینه پیشگیری و ارزیابی از یک سو و هزینه شکست را از سوی دیگر نمایش میداد، یعنی با سرمایه گذاری بیشتر در دو بخش پیشگیری و بازرسی هزینه های شکست کاهش مییابد. زماني كه نتايج هزينه كيفيت براي سازمان مشخص گرديد به سادگي ميتوان دريافت كه هزينه بهبود كيفيت در مقايسه با نداشتن يك سيستم برآورد هزينه كيفيت به مراتب كمتر است.
يكي ديگر از مزاياي هزينه هاي كيفيت، شناخت هزينه هاي پنهان و فراموش شده در بخشهاي مختلف يك سازمان است. هزينههايي كه در بخش هاي مختلفي مانند بازاريابی، خرید، طراحي و ساخت و ... نمايان مي گردد. هزينه كيفيت، بزرگي و اهميت مساله كيفيت را با بهترين زبان شناخته شده براي يك سازمان يعني پـول بيان مي كند و اين بي ترديد مهمترين قابليت آن نسبت به ديگر مقياس هاي عملكرد است.
2-7. موانع موجود در برنامهریزی کیفیت
یکی از موانع عمده در جهت یک برنامهریزی کیفیت موثر و کارا، این دیدگاه نادرست است که بیان میکند: دستیابی به سطح کیفیت بالاتر لزوماً نیازمند صرف هزینههای بیشتر میباشد. کیفیت نامطلوب معادل است با بهره برداری نامناسب از منابع و امکانات که شامل اتلاف مواد، نیروی کار، تجهیزات، زمان و در نتیجه افزایش هزینهها میباشد. هنگامی که یکی از مشتریان از سطح کیفیت محصول راضی نگردد، عدم حسن نیت او را در مورد تولیدکننده به دنبال خواهد داشت.
تلاش بیشتر کارکنان سازمان برای بهبود و بررسی علل عدم رضایت مشتری، موجب بالا رفتن هزینهها میشود. در مقابل کیفیت مطلوب به معنی استفاده مناسب از منابع و در نتیجه هزینههای کمتر میباشد. عامل اصلی در چنین دیدگاه نادرستی در دسترس نبودن اطلاعات و دادههای بامعنی در خصوص ارتباط بین سطح کیفیت و هزینه است.
در واقع باور عمومی این است که: کیفیت عملاً قابل اندازهگیری و بیان توسط هزینه نمیباشد. از جمله عوامل چنین تفکری وجود ساختار سنتی سیستمهای حسابداری است که هیچ گونه تلاشی در جهت عددی کردن کیفیت نکرده اند. متقابلاً هزینه کیفیت به سادگی با ساختار حسابداری مرسوم قابل تطبیق نیست. علت دیگر، عدم تمایل بسیاری از مسئولین بخشهای کنترل کیفیت نسبت به روبهرو شدن با اندازهگیری و سنجش هزینههای مربوط به کیفیت میباشد. زیرا آن ها معتقدند که ممکن است هزینههای کیفیت منجر به کاهش شدید و نادرست بودجه مربوطه و در نتیجه باعث اختلال در برنامههای کیفیت گردد. در صورتیکه اینگونه نبوده و این تکنیک از جمله عوامل موثر در برنامهریزی استراتژی تجاری شرکت و سیستم مدیریت کیفیت میباشد (صالحی، 1390).
2-8. دلایل ناکامی سیستم هزینه یابی کیفیت
اگر چه هزینه یابی کیفیت در سطح مطالعات نظری مورد توجه و علاقه بسیاری از پژوهشگران مالی قرار گرفته است، اما دستاوردهای عملی در این حوزه تا حدود نسبتا کمی در شرکت ها به صورت مسکوت باقی مانده است. مطالعات انجام شده در ارتباط با هزینه های کیفیت مانند ایتر(1996)، اندرسون و اسدیتول(1998)، اسچیفاروا و تامسون(2006) نمونه هایی از پژوهش های علمی گستره ای است که در این حوزه صورت گرفته ولی درعمل هیچ گونه بهبود یا اثر قابل ملاحظه ای را ایجاد نکرده است. علاوه بر این، گوناگونی معیارهای هزینه کیفیت به صورت محدود باقی مانده است، نمونه های کاربرد عملی این سیستم هزینه یابی محدود بوده و اعتبار آن-ها برای تصمیم گیری بطور جدی مورد بحث قرار نگرفته است (مندل و شاه، 2002). برخی از عواملی که در عدم موفقیت و ناکامی سیستم هزینه یابی کیفیت موثر بوده اند به شرح زیر بیان می گردد:
هزینه یابی کیفیت یک سیستم محاسبه بهای تمام شده نمی باشد
شاید یکی از مهمترین دلایلی که باعث عدم استقبال مدیران از سیستم هزینه یابی کیفیت شده است به آن علت می باشد که این سیستم همانند سایر سیستم های هزینه یابی مانند هزینه یابی استاندارد، هزینه یابی مرحله ای و هزینه یابی بر مبنای فعالیت قادر به محاسبه بهای تمام شده محصولات و خدمات نمی باشد. بنابراین کاربرد آن تنها در حوزه تصمیم گیری و گزارشگری درون سازمانی است.
تنوع گسترده در خواسته های مشتریان و تغییر پذیری مداوم نیازها
جین هی و همکارانش(2003) ظهور سیستم های تولید را بر اساس پاسخ آن ها به الگوهای رفتار متغیر تقاضای مشتریان در دوره های مختلف توجیه می نمایند. شاید توالی تولید دستی، انبوه، ناب و چابک بیان مناسبی از این دوره ها باشد. دوره تولید دستی با ویژگی هایی مانند مهارت بالا، تخصص در یک یا چند زمینه محدود، سادگی سیستم و ابزار تولید، تولید اندک محصولات و سیستم آموزش استاد- شاگردی شناخته می شود. تولید انبوه عموما با نام هنری فورد همراه است. در دوره تولید انبوه پیشرفت های بزرگی در عرصه ماشین آلات تولیدی و نیز تکنیک های تولید بوجود آمد. رقابت و تلاش برای ارضای نیازهای مشتریان و هماهنگ شدن با محیط جدید و بقا در صحنه رقابت موجب بوجود آمدن تولید به موقع و سپس تولید ناب گردید. پیلم اصلی تولید ناب حذف اتلافات از سیستم تولید بود. اما از اواخر دهه 1980 بازارهای متلاطم، تقاضای متغیر و غیرقابل پیش بینی مشتریان و دسترسی همه جایی تولید-کنندگان به فناوری های به روز، شرایط رقابتی را تغییر داد و این امر زمینه ساز تولید سیستمی نوین به نام تولید چابک گردید. عصاره استراتژی چابکی، توانمند سازی سازمان برای همراهی با تغییرات غیر قابل پیش بینی محیط می باشد (الفت و زنجیرچی، 1387). بتز و همکارانش(1995) از اصولی نام می برند که به مدیریت کمک می کند تا برای دو مساله به ظاهر متناقض تغییر و حفظ ثبات سازمان بخوبی برخورد کنند آن ها عبارتند از: خلق ارزش، کیفیت، توان عکس العمل، چابکی، نوآوری، یکپارچه سازی، تشکیل تیم و عدالت سازمانی. بنابراین تغییرات مداوم در نیاز مشتریان و نوع محصولات مورد انتظار آن ها بی درنگ تغییرات هزینه های کیفیت را مطالبه می کند لذا اگر آهنگ حرکت سیستم هزینه یابی کیفیت و روشن نمودن هزینه های پنهان کیفیت متناسب تغییرات سریع در محیط رقابتی نباشند، این سیستم ابتر خواهد ماند.
نبود آگاهی مدیران از مزیت های سیستم هزینه یابی کیفیت
برای پیاده سازی و اجرای هر نوع سیستم هزینه یابی نیاز به پشتیبانی مدیران آگاه می باشد و هزینه های کیفیت نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد اما نبود آگاهی مدیران از مزیت های این سیستم می تواند موجب شکست آن در هر سازمانی باشد. در پژوهشی موردی که فلاح نژاد(1388) در صنایع محصولات پتروشیمی ایران به عمل آورد یکی از نتایج پژوهش حاکی از این است که مشکل گرد آوری اطلاعات مربوط به اقلام فعالیت های مرتبط با کیفیت و نیز فقدان ابزارهای لازم نظیر سیستم اطلاعات حسابداری و نیز سیستم اطلاعات مدیریت کیفیت از موانع توسعه سیستم هزینه یابی در شرکت های مورد بررسی است. در عین حالی که اطلاعات مربوط به فعالیت های کیفیت از سیستم حسابداری فعلی قابل استخراج می باشد اما سیستم حسابداری این شرکت ها غالبا به گونه ای طراحی نشده است تا توانایی تامین اطلاعات مورد نیاز جهت اندازه گیری و کنترل هزینه های کیفیت را داشته باشد. هزینه های کیفیت را باید با توجه به ویژگی ها، امکانات و نیازهای اطلاعاتی شرکت با همکاری گروه های بازرگانی، مهندسی و مالی طبقه بندی کرد. هر گونه ابهام در محتوای اطلاعاتی این هزینه ها باید با توجه به دانش، تجربه و هم فکری گروه های سه گانه بالا حل و فصل شود. نبود سهولت اندازه گیری منافع و مخارج کیفیت یکی از دلایل عدم پیشرفت هزینه یابی کیفیت شاید به این علت می باشد که هزینه یابی کیفیت به طور سنتی بر نظارت و اندازه گیری بعد از وقوع هزینه-ها متمرکز شده است. در تحقیق پیمایشی که توسط الیور و کوا(1999) انجام شد، واقعیتی که آن ها از آن به عنوان " گزارش تاریخی " یاد کرده اند این بود که هزینه های کیفیت در شرکت ها اندازه گیری نمی شوند. در تحقیق موردی که توسط وریلا و همکارانانجام شد آن-ها دریافتند که میانگین هزینه های کیفیت در یک سازمان برای یک دوره معین را می توان بطور تقریبی براساس معیارهای گوناگونی از حجم و مشکلات شرکت پیش بینی نمود. بویژه این موضوع به امکان بهبود در هزینه های کیفیت و تعیین علل آن ها کمک خواهد نمود. لذا، اطلاعات پیشگیرانه هزینه کیفیت را می توان به بخش های مختلف سفارش و تحویل محصول و بخش های پشتیبانی برای جلوگیری از وقوع آن ها تعمیم داد. این اطلاعات در ارتباط با مشتریان و بازار پر خطر، پروژه های مشکل دار، محصولات مستعد نقص و اجزاء فرعی آن ها، تامین کنندگان ضعیف و گلوگاه های فرآیند تولید می باشد. آن ها پیشنهاد کردند اگر اطلاعات جامع و پیشگیرانه ای برای گروه های مختلف ذینفع فراهم گردد، هزینه های کیفیت از دیدگاه های مختلف مورد تحلیل قرار خواهد گرفت (وریلا و همکاران، 2007).
2-9. مدل های تعیین هزینههای کیفیت
اصول هزینهیابی کیفیت تا حدود زیادی مشخص و بدون ابهام است. هدف نهایی عبارتست از "تعیین سطح بهینه کیفیت که در آن هزینهها حداقل میشود" . آنچه از اهمیت بیشتری برخوردار است و اکثر محققان این حوزه را به تکاپو واداشته، تعیین اقلامی است که باید به عنوان هزینههای کیفیت لحاظ شوند. براین اساس تاکنون مدلهای مختلفی ارائه شده است که می توان آن ها را در چهار دسته کلی طبقهبندی نمود.
مدل های هزینه های کیفیت را می توان در چهار دسته کلی طبقه بندی کرد.
جدول2-2. مدل های هزینه یابی کیفیتنام مدلانواع هزینه هامدل P-A-Fپیشگیری+ ارزیابی + شکستمدل هزینه فرصت یا هزینه پنهانپیشگیری+ ارزیابی + شکست + فرصتمدل هزینه فرآیندتطبیق + عدم تطبیقمدل ABCارزش افزوده + فاقد ارزش افزوده
2-9-1. مدل P-A-F
این مدل قدیمیترین و متداولترین روش هزینه یابی کیفیت است. اکثر سازمان هایی که به طور جدی هزینه های کیفیت را در سیستم خود لحاظ و هزینهیابی کیفیت را بکار گرفته اند، از این روش استفاده می کنند. هزینه ها در این مدل به سه بخش تقسیم می شود که عبارتند از: هزینههای پیشگیری (هزینه اقداماتی که برای اطمینان از تولید کالا یا خدمت با کیفیت مطلوب انجام می شود)، هزینه های ارزیابی (هزینه بازرسی و ارزیابی کلیه بخش های دخیل در تولید) و هزینه های شکست (هزینه هایی که به دلیل خروجی فاقد کیفیت مطلوب و در جهت اصلاح کالا یا خدمت معیوب (داخلی یا خارجی )صورت میگیرد) (دیل و پلانک،2003). جوران(1962) برمبنای این مدل نظریهای ارائه داد که رابطه معکوس میان هزینه پیشگیری و ارزیابی از یک سو و هزینه شکست را از سوی دیگر نمایش میدهد. بر این اساس سرمایهگذاری بیشتر، در دو بخش پیشگیری و بازرسی، سبب کاهش هزینههای شکست می شود. این داد و ستد معکوس که بسیار شناخته شده و از مقبولیت بالایی برخوردار است، به خوبی بیانگر مفهوم سطح بهینه کیفیت می باشد که اساس هزینهیابی کیفیت است (نمودار2- 1).
نمودار2-1: رابطه هزینههای پیشگیری و ارزیابی با هزینههای شکست(فارسیجانی و کیامهر، 1387)
بنابراین سطحی از کیفیت وجود دارد که در آن هزینههای کیفیت در حداقل خود واقع است. البته در دورههای بعد، برخی از محققین به این نظریه انتقاد داشتند و آن را به چالش کشیدند. این نظریات بر این اساس استوار بود که نقطه بهینه و اقتصادی برای کیفیت وجود ندارند و سطح بهینه برای کیفیت در حقیقت سطح بدون عیب است.
بورگس تلاش نمود تا این دو نظریه را با یکدیگر تطبیق دهد. نتیجه مطالعات او این بود که دیدگاه کلاسیک برای دوره زمانی مشخص و محدود و دیدگاه مدرن برای افق زمانی نامحدود مناسب است. همچنین فاین، داوس، ماسلوس و دادا پیشنهاد دادند که مدل سنتی، تصویری دقیق و ایستا از سطوح اقتصادی کیفیت ارائه میدهد، حال آنکه در شرایط دینامیک و چند دورهای، هزینههای شکست با گذشت زمان و بدون نیاز به افزایش در هزینههای پیشگیری و ارزیابی کاهش می یابند (نمودار1-2).
نمودار2-2: نظریات مدرن (سطح بدون عیب به عنوان سطح بهینه هزینههای کیفیت)(فارسیجانی و کیامهر ،1387)
همان طور که در اغلب متون کیفیت ذکر شده، هزینههای کیفیت به چهار گروه عمده تقسیم میشوند:
1 . هزینههای پیشگیری
2 . هزینههای ارزیابی
3. هزینههای شکست داخلی
4. هزینههای شکست خارجی
چنانچه در نمودار (1-2) مشاهده ميشود، دو گروه اول هزينه ها مربوط به توليد محصول مرغوب و دو گروه آخر ناشي از توليد محصول نامرغوب ميباشد. اين دو نوع هزينه، هزينه محصول مرغوب و هزينه محصول نامرغوب با هم نسبت عکس دارند؛ يعني هر چه ما هزينه توليد محصول مرغوب را بالا ببريم، هزينه هاي توليد محصول نامرغوب کاهش مييابد. هزينه هاي کيفيت در جايي قبل از کيفيت 100 درصد به حداقل ميرسد؛ بنابراين سازمان ها سعي کردند محصول را در همان حيطه اي توليد کنند که هزينه به حداقل ميرسد. ضروري است که بين هزينه هاي کيفيت معقول و منطقي وهزينه هاي کيفيت غير ضروري و نامناسب، مدل و روش مناسبي را ترسيم کنيم (نمودار2-3) (گرینا،1999).
)نمودار2-3) منبع: گرینا،1999
با وجود انتقاداتی که به نظریه سنتی جوران وارد شده است، مدل سنتی و رابطه معکوس ذکر شده همچنان دارای مقبولیت گستردهای است و در مباحث مربوط به کیفیت، به آن استناد میشود.
2-9-2. مدل هزینه فرصت یا هزینه پنهان
در این مدل هزینه فرصت از دست رفته به سایر هزینههای کیفیت لحاظ شده در مدلPAF اضافه میشود. به دلیل عینی نبودن هزینه فرصت از دست رفته، تنها امکان تخمین این هزینهی ناآشکار وجود دارد. این هزینهها که اخیراً مورد توجه قرار گرفتهاند، شامل مواردی از قبیل سود کسب نشده به دلیل از دست دادن مشتری یا کاهش درآمد به دلیل عدم تطبیق است. براین اساس هزینههای کیفیت شامل هزینه پیشگیری، ارزیابی، شکست و فرصت از دست رفته خواهد بود. محققان در مطالعات خود، اقلام متعددی را برای هزینه فرصت از دست رفته برشمردهاند. از جمله میتوان به ساندووال چاوز و بروویدزاشاره کرد که این هزینه را به سه دسته ظرفیت نصب شده و معطل مانده، حمل ناکافی مواد و عرضه ضعیف خدمات تقسیم کردهاند. از نظر آن ها مجموع هزینههای کیفیت عبارتست از: درآمد از دست رفته و سود کسب نشده (ساندووال چاوز و بروویدز، 1998).
2-9-3. مدل هزینه فرایند
این مدل ابتدا توسط راس(1997) ارائه شد و نخستین بار توسط مارش (1989) به منظور هزینهیابی کیفیت به کار رفته است (مارش، 1989). در این مدل هزینههای کیفیت به صورت مجموع هزینههای تطبیق و عدم تطبیق فرایند تعریف میشود. هزینه تطبیق عبارتست از: هزینههایی که باید صورت گیرد تا فرایند مشخصی در مرتبه اول، کالا یا خدمتی مطابق با استاندارد مدنظر تولید کند. هزینه عدم تطبیق نیز شامل هزینه شکست به دلیل فرایندی است که منجر به تولید مغایر با استاندارد مورد نظر میشود. تمایز اصلی این مدل با سایر روشها، تاکید بر فرایند به جای کالا یا خدمات تولید شده است.
2-9-4. مدلABC
روش هزینهیابی بر مبنای فعالیت در حقیقت یک روش حسابداری است و یک مدلCOQ نیست. از اصلیترین مشکلات در هزینهیابی کیفیت، عدم مطابقت سیستمهای حسابداری سنتی با آن است. این سیستمها غالباً دادههای مورد نیاز مربوط به کیفیت را ارائه نمیدهند، مثلاً سود ناشی از ارتقاء کیفیت را ثبت نمیکنند. ریشه مشکل در اینجاست که بیشتر اقلام موجود در هزینهیابی کیفیت بر مبنای فعالیت یا فرایند هستند، در حالی که سیستمهای حسابداری سنتی حساب ها را براساس اقلام هزینهها و نه فعالیتها ثبت میکنند این روش را کوپر و کاپلان(1988) برای حل این مشکل ارائه دادند تا به عنوان ابزاری جهت هزینهیابی کیفیت بکار رود (لارسون،2002).
2-10. روش های جمعآوری هزینههای کیفیت
ممکن است روش های زیادی برای جمعآوری هزینههای کیفیت در یک سازمان وجود داشته باشد اما چهار روش که بیشترین کاربرد را دارند به شرح زیر میباشند.
روش سنتی
روش مستند سازی عیب
روش مراقبت از زمان صرف شده
روش ارزیابی یا برآورد
2-10-1. روش سنتی
روشی است که بطور گسترده از آن استفاده میگردد. این روش براساس نوشته های اولیه جوران بنا گذاری شده است. این روش از داده های موجود در سطح سازمان که از طریق سوابق واحد مالی یا حسابداری قابل دسترسی است استفاده می نماید. این اطلاعات ممکن است از گزارشات حضور و غیاب، گزارشات هزینهها، سفارشهای خرید، گزارشهای بازکاری، گزارشات ضایعات و سایر گزارشهای مشابه به دست آیند. این روش آسان ترین و استانداردترین روش میباشد.
روش سنتی برای شروع هزینه یابی کیفیت بهترین روش خواهد بود. زیرا اکثر سازمانها دارای واحد حسابداری یا مالی هستند که برخی هزینههای کیفیت نظیر آموزش، هزینه های گارانتی، هزینه ضایعات را در سیستم خود ثبت می نمایند. این روش در همه سازمانهای کوچک و بزرگ، دانشگاهها، سازندگان نرم افزار و هر نوع سازمانهای دیگر کاربرد دارد و دیدی تقریبا سریع از هزینه های کیفیت سازمان ارائه می دهد.
هرچند که در این روش جمع آوری هزینه های مربوط به فعالیت های بدون ارزش افزوده به دلیل عدم ثبت در سیستم حسابداری بسیار مشکل است و همچنین اکثر سیستم های حسابداری کلیه هزینه های کیفی نظیر تحلیل خرابی، بازرسی مجدد، ممیزیهای کیفی محصول، ارزیابی اقلام موجود در انبار را ثبت نمی نمایند، باید گفت که با افزایش تجربیات سازمان در هزینه یابی کیفی می توان تعداد هزینه های بیشتری را به لیست هزینه های کیفی اضافه نمود (خیرخواه، 1384).
2-10-2. روش مستند سازی عیب
این روش گاهی اوقات همراه روش کلاسیک بکار برده میشود. در حال حاضر سازمانهایی هستند که این روش را به تنهایی و بدون کلاسیک به کار بردهاند و موفق هم بودهاند. این موفقیت در ارتباط با سیستم موجود در سازمان برای مستند سازی و ردیابی عیب میباشد. سازمانهایی در این روش موفقتر خواهند بود که دارای سیستم مستندسازی و ردیابی عیب بهتری باشند.
2-10-3. روش مراقبت از زمان صرف شده
تحقیقات نشان میدهد که این روش کمترین کاربرد را داشته است. اگر چه سازمانهایی که این روش را به کار بردهاند نتایج بسیار موفقیت آمیزتری درباره هزینههای کیفی سازمان بدست آوردهاند.
2-10-4.روش ارزیابی
آخرین روش برای جمعآوری هزینههای کیفیت روش ارزیابی میباشد. همانگونه که در روش کلاسیک گفته شد معمولاً برای جلب حمایت مدیریت از برنامههای هزینههای کیفی تخمین اولیه از هزینههای کیفیت صورت میپذیرد اما استفاده از روش تخمین به عنوان یک روش اصلی در میان سازمان ها معمول نیست. به هر حال تحقیقات نشان داده است تعداد سازمانهای اندکی که از این روش استفاده مینمایند، نتایج درخشانی را تجربه میکنند.
2-11. روش و مدل مورد استفاده در تحقیق حاضر
در تحقیق حاضر برای جمعآوری هزینههای کیفیت از روش سنتی استفاده شده است، این روش براساس نوشته های اولیه جوران بناگذاری شده است. که از دادههای موجود در سطح سازمان که از طریق سوابق مالی یا حسابداری قابل دسترسی است استفاده می نماید. و مدل مورد استفاده برای تعیین هزینههای کیفیت مدلPAF میباشد، یعنی اجزای هزینههای کیفیت شامل هزینههای پیشگیری، هزینههای ارزیابی، هزینههای شکست داخلی و هزینههای شکست خارجی میباشد .
2-12. بخش دوم: پیشینه تحقیق
در این بخش به تحقيقات انجام شده مرتبط با موضوع تحقیق در خارج از ایران و همچنین تحقیقات داخل ایران اشاره میشود و خلاصه ای از نتایج آنها ارائه میگردد:
2-12-1. تحقیقات مرتبط انجام شده درخارج از کشور:
هارینگتون(1998) به بررسی تأثیر هزینههای پیشگیری وارزیابی برهزینه کل پرداخت. نتایج تحقیق او نشان داد که افزایش هزینههای پیشگیری کاهش اشتباهات را درپی خواهد داشت و در نهایت منجر به کاهش هزینه کل میشود درحالی که افزایش هزینههای ارزیابی تعداد کل خطاها را کاهش نمیدهد و تنها خطاهای خروجی قبل ازتحویل محصول به مشتری را شناسایی میکند. همچنین نتایج تحقیق او نشان داد که بهبود کیفیت ازطریق کاهش هزینه های کیفیت، منجر به بهبود بهرهوری میشود(هارینگتون،1998).
گرینا و همکاران(1988)، هارینگتون (1998)و ژائو(1999) درپژوهشهای خود به این نتیجه رسیدند که افزایش درهزینه های پیشگیری و ارزیابی منجر به کاهش هزینههای شکست میشود. درنتیجه کیفیت و بهره وری را افزایش میدهد.
دیل و پلانک (1999) تحقیقاتی درزمینه هزینههای کیفیت انجام دادند. نتايج نشاندهنده آن است كه استفاده از هزینه های کیفیت به 4 گروه دسته بندی می شوند. اول برای ارتقاء کیفیت به عنوان پارامتر کسب و کار، دوم منجر به اندازه گیری عملکرد و تسهیل فعالیت های بهبود، سوم ارائه ابزاری برای برنامه ریزی و کنترل هزینههای کیفیت درآینده و چهارم ارزیابی آن ها به عنوان انگیزه، عمل میکنند (دیل و پلانک، 1999).
چائوول و آندره(2004) روابط بین اجزای هزینه کیفیت را مورد آزمون قرار دادند. آن ها نتیجه گرفتند که فعالیت های پیشگیری تاثیر مستقیم و مثبتی بر حاشیه سود دارد و هزینههای کیفیت با سرمایهگذاری در هزینه های پیشگیری و ارزیابی به طرز چشمگیری کاهش مییابد. سرمایهگذاری در ارزیابی ممکن است منجربه هزینههای غیرقابل قبول شود یا اینکه اعتبار یک شرکت را تحت تاثیرقرار دهد (چائوول و آندره، 2004).
هی (2010) در پژوهشی تحت عنوان سیستم های مهندسی کیفیت: هزینه کیفیت ،مفهوم مدیریت و کنترل کیفیت را مورد بحث قرار می دهد. وی به این نتیجه رسید که هدف از بکارگیری سیستم کیفیت کاهش هزینه های کلی کیفیت و دستیابی به بیشترین سود می باشد (هی،2010) .
چوپرا و گارگ (2011) در پژوهشی تحت عنوان الگوهای رفتاری طبقات هزینه کیفیت همبستگی بین طبقات مختلف هزینه کیفیت را مورد بررسی قرار می دهند. ایشان معتقد هستند که با افزایش کوشش ها به سمت فعالیت های ارزیابی و پیشگیری، هزینه های عدم تطابق کاهش می یابند، علاوه بر این همبستگی منفی بین هزینه های تطابق و هزینه های عدم تطابق وجود دارد (چوپرا و گارگ، 2011).
عمر و مورگان (2014) در پژوهش خود با عنوان یک مدل بهبود یافته برای هزینه یابی کیفیت به این نتیجه رسیدند که کاهش در هزینه های شکست منجر به کاهش یا عدم افزایش در هزینه های عدم تطابق می گردد و اینکه رویکرد حسابداری سنتی برای هزینه یابی کیفیت چندان کافی نیست زیرا نتایج آن به طور عمده ای به هزینه کار مستقیم بستگی دارد. در صورتی که هزینه کار مستقیم فقط 3 درصد از کل هزینه های کیفیت را تشکیل می دهد (عمر و مورگان،2014 ).
2-12-2. تحقیقات مرتبط انجام شده درایران:
هادوی (1375) پژوهشی با عنوان تدوین مدل اجرائی مدیریت کیفیت جامع برای صنایع مخابراتی راه دور ایران انجام داد. ابتدا مراحل تدوین یک مدل اجرائی مدیریت کیفیت جامع برای یکی از مراکز مخابراتی و صنعتی کشور تشریح نمود. دراین مدل اجرائی شرایط فعلی این سازمان مدنظر قرار گرفته است و مراحل مختلف به گونه ای طراحی گردیده است که منطبق با این شرایط بوده و سازمان را در رسیدن به اهداف مدیریت کیفیت جامع یاری رسانده است. مراحل اساسی سهگانه پیریزی، ایجاد و اجرا و بهبود مستمر و همچنین اقدامات یکه در هر مرحله باید انجام داد مدنظر قرار گرفته و شرح داده شده است (هادوی، 1375).
بهشتی و قوامی (1378) اقدام به پیاده سازی سیستم هزینهیابی کیفیت در شرکت فرآورده های نسوز پارس نمودند. و در این تحقیق به تبیین هر چه بیشتر ضرورت استفاده از هزینه یابی کیفیت با ذکر فواید ذکر شده پرداختند: آگاه کردن پرسنل شرکت از هزینه های مربوط به کیفیت ضعیف محصولات وخدمات، تشخیص اینکه در چه بخشی، بیشترین هزینه ها اتفاق می افتد، مقایسه هزینههای کیفیت در یک برنامه اجرایی با سایر برنامه ها، کاهش هزینه قیمت تمام شده و افزایش حاشیه سود، تقویت کار گروهی در دست یابی به اهداف کیفی و بدست آوردن داده های قابل استنادی برای ارزیابی پروژهها و شناسایی و حمایت از پروژههای یکه بیشترین امکان کاهش هزینه درآن ها وجود دارد (بهشتی و قوامی، 1378).
ابراهیمی (1380) پژوهشی با عنوان "بررسی هزینههای کیفیت درصنایع با مقیاس کوچک درشرکت فرمان خودرو سپاهان" انجام داد. در این پژوهش هزینههای کیفیت به عنوان یک روش علمی برای کمی کردن اندازه مسئله کیفیت طرح شده است. بر اساس اصول ومبانی نظری، این هزینهها در چهار طبقه هزینههای شکست داخلی، هزینههای شکست خارجی، ارزیابی و پیشگیری تقسیم بندی شدند. هر طبقه خود متشکل از اجزایی است که بر حسب مسئله مورد بررسی این اجزاء و درجه اهمیت آن ها میتواند متفاوت باشد. با توجه به بررسیهای انجام شده، رهیافت هزینهیابی کیفیت به عنوان یک رهیافت مناسب جهت برآورد این هزینهها شناسایی و به کار گرفته شد. نتایج بدست آمده نشان میدهد که این هزینهها سهم قابل توجهی را در فروش شرکت طی یک سال مالی داشتهاند. بیشترین سهم نیز مربوط به طبقه هزینههای شکست داخلی بوده و پس از آن طبقات هزینههای ارزیابی، پیشگیری و شکست خارجی هستند. درنهایت از طریق تحلیل پارتو اقلام اصلی هزینه ای شناسایی شده وراه کارهایی جهت بهبود ارائه شده است (ابراهیمی، 1380).
رجبی(1380) پژوهشی باعنوان " طراحی الگویی برای شناسایی و کنترل هزینههای کیفیت، مطالعه موردی شرکت تولیدی لاستیک دنا " انجام داد. از آنجا كه اطلاعاتي در گذشته در اين رابطه وجود نداشت به اين دليل كه اين سيستم براي اولين بار در شركت طراحي و اجرا ميگردد فقط از اعداد و ارقام فروش جهت تجزيه و تحليل هزينههاي كيفيت استفاده گرديد. اين كار از طريق بررسي نسبت ها صورت گرفت. در سيستم هزينهيابي كيفيت فعاليت هايي كه صرف شكست مي شوند فعاليت بدون ارزش افزوده است. كه از اين طريق نشان داده شد چه مقدار از فعاليت هاي صورت گرفته در اين شركت فعاليت بدون ارزش افزوده است. به عبارتي نشان داده شد كه عدم تفكيك اين هزينه ها از هزينههاي مالي چه مقدار باعث گمراهي استفادهكنندگان از صورت هاي مالي و اين اطلاعات هزينهاي مي گردد. با تفكيك هزينههاي كيفيت از هزينههاي مالي مديران قادر خواهند بود تصميمات دقيقتري در جهت بهبود سيستمهاي كيفيت شركت اتخاذ كنند (رجبی،1380).
مکارم (1387) پژوهشی با عنوان " رابطه هزینه با بلوغ سیستم کیفیت " انجام داد. نتایج اين تحقيق بر آن است تا تاييد کند که در مراحل مختلف بلوغ سيستم کيفيت در يک سازمان، هزينه-هاي کيفيت به صورت منظم و قاعدهمند تغيير ميکند و نيز رابطهاي ميان سطح بلوغ سيستم كيفيت و رشد فروش و سود وجود دارد. جهت بررسي روابط مذكور ابزار پيمايش ميان مديران مالي شركت هاي داراي گواهينامه مديريت كيفيت توزيع گرديد. بررسي اين روابط با استفاده از روش همبستگي صورت گرفته است. براساس آزمون هاي انجام شده، وجود رابطه ميان کل هزينههاي کيفيت و نيز هزينههاي پيشگيري و رفع نقص داخلي از يک سو و سطح بلوغ سيستم کيفيت از سوي ديگر، تاييد شد اما وجود رابطه ميان سطح بلوغ سيستم كيفيت و هزينههاي ارزيابي و رفع نقص داخلي تاييد نگرديد (مکارم، 1378).
فلاح نژاد و دارابی (1388) به ارزیابی موانع توسعه هزینههای کیفیت درصنعت محصولات شیمیایی پرداختند. نتایج این تحقیق بیانگر این واقعیت است که غالباً مدیران و مسئولین حسابداری فاقد توانایی کافی جهت انتقال اطلاعات مالی به مدیران تصمیمگیرنده هستند. دراغلب این سازمانها نقش امورمالی صرفاً در کنترل دریافتها و پرداختها و ثبت وقایع به منظور جواب- گویی به الزامات قانونی خلاصه گردیده و کمتر به حسابداری مدیریت و سیستمهایی مانند هزینهیابی کیفیت به عنوان ابزار مدیریت جهت کنترل هزینهها و برنامهریزی توجه شده است (فلاح نژاد و دارابی، 1388).
پورزرندي، مينويي و بيگدلي(1389) پژوهشی باموضوع طراحي الگوي شناسايي و محاسبه هزينههاي كيفيت در صنايع خودروسازي انجام دادند. در اين تحقيق به طراحي الگويي براي شناسايي و محاسبه هزينه هاي كيفيت در يكي از سالنهاي توليدي شركت صنعتي ايران خودرو پرداخته شده است. به طوري كه ابتدا عناصر هزينههاي كيفيت در چهار گروه هزينههاي پيشگيري، هزينههاي ارزيابي و آزمون و هزينههاي ناشي از خطاهاي داخلي و خارجي تفکيک و طبقه بندي شدند. شناسايي فعاليتهاي بدون ارزش افزوده و هزينههاي پنهان كيفيت است و در نهايت اين سيستم براي مديران امكان اخذ تصميمات دقيقتر در جهت بهبود سيستمهاي كيفيت سازمان را فراهم مي آورد (پورزرندی و همکاران، 1389).
درمطالعه موردی بر رفتار هزینههای کیفیت در شرکت قالب های صنعتی ایران خودرو(1390)، یافتهها آشکار میسازد که میتوان با کنترل هزینههای پیشگیری وارزیابی، روند هزینههای شکست را تحت کنترل درآورد، همچنین می توان درخصوص وضعیت ضایعات و دوباره کاری ها و نسبت آن با هزینههای کنترل کیفیت، اظهار نظر نمود. نمودار بدست آمده می تواند موید رابطه معکوس طرح شده توسط جوران باشد که بیان مینماید هزینه های پیشگیری و ارزیابی رابطه معکوس با هزینههای شکست دارد (تحقیقات شرکت قالب های صنعتی ایران خودرو،1390 ).
ایزدی نیا و کمالی (1392) در مطالعه ای به بررسی تاثیر اجرای سیستم هزینه یابی کیفیت بر مدیریت هزینه در شرکت پالایش گاز فجر جم پرداختند. یافته های پژوهش بیانگر وجود یک همبستگی منفی بین هزینه های پیشگیری، ارزیابی و سود سازمان با هزینه های خطای درون سازمانی و برون سازمانی می باشد که با افزایش کوشش ها به سمت فعالیت های پیشگیری و ارزیابی هزینه های خطای درون سازمانی و برون سازمانی کاهش پیدا می کند و با بکار گیری سیستم اطلاع رسانی و گزارشگری هزینه یابی کیفیت امر مدیریت بر هزینه ها به منظور کاهش خطا در سازمان و به دنبال آن کاهش در مجموع هزینه ها و افزایش درآمد فروش گاز تسهیل خواهد شد (ایزدی نیا و کمالی، 1392).
معروف خانی (1392) معتقد است که کیفیت به هزینه های پایین تر منجر می گردد و برای کاهش هزینه ها، توجه کردن صرف به فعالیت های پیشگیرانه کافی نیست بلکه داشتن نگرش جامع به هزینه فعالیت ها و نتایج حاصل از انجام آن ها مهم می باشد (معروف خانی،1392 ).
2-13. خلاصه وجمع بندی
به طور کلی این فصل شامل دو بخش مبانی نظری و پیشینه تحقیق می باشد. در بخش مبانی نظری هزینه های کیفیت و اجزای آن (هزینههای پیشگیری، هزینههای ارزیابی، هزینههای شکست داخلی و هزینههای شکست خارجی) کیفیت و انواع مدل های هزینههای کیفیت، انواع روش های جمعآوری هزینههای کیفیت و عوامل موثر بر هزینههای کیفیت مورد بحث قرار گرفت.
در تحقیق حاضر برای جمعآوری هزینههای کیفیت از روش سنتی و مدل مورد استفاده برای تعیین هزینههای کیفیت نیز مدلPAF میباشد.
در بخش پیشینه تحقیق نیز یافتههای تحقیقات انجام شده در خارج و داخل کشور در زمینه هزینههای کیفیت ارائه شده است.
منابع فارسی
ابراهیمی، سعید، (1380)، "بررسی هزینههای کیفیت در صنایع با مقیاس کوچک، مطالعه موردی: شرکت فرمان خودرو سپاهان".
امامی، رضا، (1386)، "روش های هزینه یابی کیفیت"، ماهنامه تدبیر، شماره 181، ص58.
ایزدی نیا ، ناصر؛ کمالی ،رضا، (1392)، "بررسی تاثیر اجرای سیستم هزینه یابی کیفیت بر مدیریت هزینه در شرکت پالایش گاز فجر جم".
آذر، عادل؛ مومنی، منصور، (1383)، "آمار و کاربرد آن در مدیریت"، انتشارات سمت، تهران، چاپ سوم.
بهشتی، فرشته؛ قوامی، سید محمد حسین، (1378)، "پیاده سازی سیستم هزینه یابی کیفیت در شرکت فرآورده های نسوز پارس".
پورزرندی، محمدابراهيم؛ مينويي،مهرزاد؛ بيگدلي، سحر، (پاییز1389)، "طراحی الگوی شناسایی و محاسبه هزینههای کیفیت در صنایع خودرو سازی"، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار.
پورقدیری، مهرداد، (1387)، "بررسی موانع عدم توسعه هزینه یابی کیفیت در صنعت خودرو سازی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه آزاد اراک.
حافظ نيا، محمدرضا، (1385)، "مقدمهاي بر روش تحقيق در علوم انساني"، انتشارات سمت، تهران، چاپ هشتم.
خاکي، غلام رضا، (1391)، "روش تحقيق با رويکردي به پايان نامه نويسي"، کانون فرهنگي انتشارات داريت، تهران، چاپ دوم.
خیرخواه، مرتضی، (1384 )، "روش های جمع آوری هزینههای کیفیت"، دنیای کیفیت برتر، سال2 ، شماره7، ص18.
دارابی، رویا؛ فلاح نژاد، علی، (1388)، "ارزیابی موانع توسعه هزینههای کیفیت در صنعت محصولات شیمیایی"، پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی.
دیل ،بی. جی؛ پلانک، جی.جی، (1381)، "هزینه یابی کیفیت"، ترجمه فرانک جواهر دشتی و محمد ابراهیم آهویی، تهران، سازمان مدیریت صنعتی.
رجبی، حمیدرضا، (1380)، "طراحی الگویی برای شناسایی و کنترل هزینه های کیفیت، مطالعه موردی شرکت تولیدی لاستیک دنا".
رهنمای رود پشتی، فریدون؛ جلیلی، محمد، (1386)، "هزینه یابی هدف"، انتشارات ترمه.
سرمد، زهره، (1380)، "روش هاي تحقيق در علوم رفتاري"، انتشارات آگاه، تهران، چاپ دوم.
شعری، صابر، (1384)، "تجزیه و تحلیل هزینه های کیفیت"، فصلنامه حسابرس، شماره1، سال سوم.
صالحی، اله کرم، (1390)، "هزینه یابی کیفیت چالش ها و راه کارها"، ماهنامه مدیریت، شماره 231، ص22-28.
فارسیجانی، حسن، (1386)، "کلاس جهانی سازمان ها و مدیریت کیفیت جامع"، تهران، انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
فارسیجانی، حسن؛ کیامهر، امیرکامران، (1387 )، "بررسی جایگاه هزینه یابی کیفیت در مدیریت ارتقا سازمانی"، پیام مدیریت، شماره 28، ص 2.
الفت، لعیا؛ زنجیرچی، سید محمود، (1387)، "چابکی: روایتی نوین از مفاهیم گذشته" فصلنامه مدیریت صنعتی، شماره11، ص 39-38.
معروف خانی،مرتضی، (1392)، "هزینه یابی کیفیت در پروژه های کاربردی در پدافند غیرعامل"، ششمین کنگره انجمن ژئوپلتیک ایران پدافند غیرعامل.
"مطالعه موردی بر رفتار هزینههای کیفیت: مطالعه موردی در شرکت قالبهای صنعتی ایران خودرو" (COQ)، (1390).
مکارم، ناصر، (1387)، "رابطه هزینه با بلوغ سیستم کیفیت"، نشریه حسابدار، شماره196
ممبینی، غلامرضا، (1377)، "پژوهش کاربردی سیستم هزینهیابی کیفیت در شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران".
مومنی، منصور؛ فعال قیومی، علی، (1391)، "تحلیل های آماری با استفاده از spss "، ویرایش چهارم، چاپ هفتم.
نیکبخت، محمدرضا، (1391)، "حسابداری مدیریت"، تهران، موسسه کتاب مهربان نشر.
هادوی، سیدمحمدجعفر، (1375)، "تدوین مدل اجرائی مدیریت کیفیت جامع، برای صنایع مخابراتی راه دور ایران".
منابع انگلیسی
2728. Chopra, Arvind & Dixit Garg, (2011) , "Behavior patterns of quality cost categories", Total Quality Management, Vol. 23, PP. 510 – 515.
29. Crosby, P.B. (1979), “Quality is Free”, New York: McGraw-Hill
30. Dale B.G. & Wan, G.M. (2002). “Setting up a Quality Costing System: An Evaluation of the Key Issues”. Business Process Management Journal, Vol. 8, No. 2, pp: 104-116
31. Davis, Aquilano & Richard B.chase Chasse. (2003), “Fundamentals of Operation Management”. McGraw-Hill Companies.
32. Eldridge, S.; Balubaid, M. and Barber, K.D. (2006), “Using a Knowledge Management Approach to Support Quality Costing”, International Journal of Quality & Reliability Management, Vol. 23, No. 1, pp: 81-101
33. Gryna, F.(1988).”Quality costs”, jurans quality control hand book, 4th ed
34. Hansen & Mowen (2005), “Management Accounting” , 7edition, THOMSON
35.Harington, H.(1998), ”Poor Quality Cost Concept and Practice”, Mc Graw Hill.
36. He, Dadi, (2010), "Engineering Quality Systems: Cost of Quality", Modern Applied Science, Vol. 4, No. 5, PP. 102.
37. Mandal, P. and Shah, K. (2002), “An analysis of quality costs in Australian manufacturing firms” , Total Quality Management, Vol. 13 No. 2, pp.175-182.
38. Omar m.k, murgan sh, (2014) ,”an improved model for the cost of quality”, international juran of quality and reliability management, volume 31, issu4
39. Schiffauerova, A. and Thomson, V(2006), “Managing cost of quality: Insight into industry practice” , The TQM Magazine.
40. Varila Mikko, Suomala Petri and Jokioinen llkka(2007), “New boost to quality costing: for ex post failureappraisal to proactive product and process improvement”
41. Vincent K. Omachonu , Sakesun Suthummanon, Norman G. Einspruch.(2004). "the relationship between quality and quality cost for a manufacturing company" quality and quality cost . International Journal of Quality & Reliability Management Vol. 21 No. 3.
42. Zhao FJ.(1999).”Sulphur Assimilation and Effects on Yield and Quality of Wheat”Journal of Cereal Science, Volume 30, Issue1